آشکارسازها (دتکتورها)
آشکارسازها (دتکتورها)
- آشکارساز دودی (Smoke Detectors)
- آشکارساز شعله ای (Flame Detector)
- آشکارساز حرارتی (Heat Detector)
- آشکارسازهای گاز
- این آشکارسازها انواع مختلفی دارند و مهم ترین آنها عبارت اند از:
1- تشخیص دهندة گازهای سوختنی و قابل انفجار (Combustible Flammable)
2- تشخیص دهندة گاز منو اکسید کربن (CO)
- ریموت اندیکاتور (remote indicator)
- تلفن کننده (Auto Dialer)
- تکرارکننده (Repeater)
آتش با دود، حرارت، شعله و نورهای مادون قرمز و ماوراء بنفش همراه است.
هدف از آشکارسازهای اتوماتیک، شناسایی آتش با حس کردن یک یا ترکیبی از مراحل فوق و تبدیل آن به سیگنال های الکتریکی و ایجاد آلارم است.
برهمین اساس آشکارسازها (دتکتورها) در 3 گروه اصلی حساس به دود، حرارت و شعله قرار می گیرند.
البته می توان با حس کردن گازهای موجود در هوا نیز تا حد بسیار زیاد، از انفجار یا حریق پیشگیری کرد.
نمودار پایین انواع آشکارساز(دتکتور) را نمایش می دهد.
آشکارساز دودی (Smoke Detectors):
دتکتور دودی توسط یک دیود مادون قرمز وجود دود در هوا را تشخیص می دهد و در زمان مناسب به کنترل پنل اعلام می کند.
آشکارسازهای دودی خود به دو دستة عمده تقسیم می شوند:
- آشکارساز دودی نوع یونیزاسیون
- آشکارساز دودی نوع فتوالکتریک
آشکارسازهای دودی یونیزاسیون در مرحلة اولیة تولید آتش (دود غیر قابل رؤیت) عمل می کنند،
در حالی که آشکارسازهای دودی فتوالکتریک در مرحلة دوم تولید آتش (دود قابل رؤیت) عمل خواهند کرد.
اساس کار دتکتورهای دود آدرس پذیر همانند دتکتورهای متعارف می باشد،
با این تفاوت که دارای ویژگی های منحصر به فردی همچون تعیین شب و روز برای دتکتور، تعیین میزان حساسیت دتکتور و مکان دقیق حریق است.
آشکارساز شعله ای (Flame Detector):
به محض تولید گازهای داغ ناشی از آتش سوزی، انرژی تشعشعی به یکی از اَشکال نورمرئی یا نور IR یا UV تولید می شود.
دتکتورهای شعله ای طوری طراحی شده اند که در برابر این تشعشعات واکنش نشان می دهند.
این نوع دتکتورها در فضاهایی که فرآیند حاصل از سوخت آنها با شعله آغاز شود مانند:
انبار الکل و مواد فرّار، پمپ بنزین ها و فضاهای با حساسیت بالا مورد استفاده قرار می گیرد.
برای تشخیص وجود شعله در فاصله کوتاه می توان از این سنسور تشخیص شعله استفاده کرد،
که در واقع از تراشه LM 393 استفاده کرده و توانایی تشخیص امواج مادون قرمز (IR) را دارد.
آشکارساز حرارتی (Heat Detector):
آخرین اثر آتش، حرارت است.
به همین علت است که آشکارسازهای حرارتی دارای حساسیت پایین تری هستند.
این آشکارسازها خود به دو دستة «درجه حرارت ثابت» و «حساس به نرخ افزایش درجه حرارت» تقسیم می شوند.
البته نوع دیگری هم وجود دارد که ترکیبی از هر دو حالت فوق است.
- آشکارساز حرارتی ثابت 1 به دمای اطراف یک نقطه خاص پاسخ می دهد.
به عبارت دیگر این نوع دتکتور به افزایش مقدار مشخصی از دما در یك مکان مشخص در محیط، واکنش نشان می دهد.
همچنین می تواند نوع دمای ثابت را نیز داشته باشد. (دمای حدود 57 تا 65 درجه)
- آشکارسازهای حرارتی افزایشی 2 به افزایش سریع دمای هوای اطراف واکنش نشان می دهد
ولی به افزایش عادی دمای هوای ناشی از سیستم های گرم کننده و نور خورشید واکنش نشان نمی دهند.
- دتکتور ترکیبی 3، ترکیبی از دو نوع قبل است که در یک قطعه به بازار عرضه شده است.
به طورکلی، فناوریِ ساخت آشکارسازهای حرارتی در چهار نوع خلاصه می شود:
- الکترومکانیکی
- اپتو مکانیکی
- الکترو پنوماتیکی
- الکترونیکی
این دتکتورها برای واکنش به آتش سوزی های سریع و جهت استفاده در مکان هایی که اعلام خطرهای ناخواسته از آشکارسازهای دودی به علت آلودگی هوا پیش می آید، به کار می روند.
با اینکه آشکارسازهای حرارتی به عنوان یکی از عناصر اعلام حریق بسیار قابل اطمینان هستند
ولی نمی توان آنها را از عوامل تجهیز حفاظت از جان دانست.
پس می توان نتیجه گرفت، با توجه به اینکه این آشکارسازها کمتر از آشکارسازهای دودی حساس اند،
نباید در جاهایی که آتش ضعیفی می تواند سبب خسارات زیاد شود به کار گرفته شوند.
آشکارسازهای گاز:
آشکارسازهای گازی برای تشخیص انواع گازهای سمی و قابل اشتعال به کار می روند.
در صورتی که میزان گاز موجود در هوا از میزان پیش فرض تعیین شده برای دستگاه بالاتر رود، هشداردهندة نشت گاز به کنترل پنل اعلام خطر می کند.
این آشکارسازها انواع مختلفی دارند و مهم ترین آنها عبارت اند از:
1- تشخیص دهندة گازهای سوختنی و قابل انفجار (Combustible Flammable):
بیشتر این نوع دتکتورها از دو قسمت فرستنده (Transmitter) و حسگر (Sensor) تشکیل شده اند.
و از آنها برای تشخیص نشتی گاز (گازشهری یا CNGیاLPG) و اعلام خطر قبل از به وجود آمدن حریق، استفاده می شود.
اساس کار و تشخیص گاز برخی از آنها از طریق بوی گاز است و به صورت دیواری یا سقفی نصب می شوند.
همچنین برخی از انواع این دتکتورها قادرند در صورت کشف نشتی گاز، به شیر برقی فرمان دهند و مسیر گاز را قطع کنند.
2- تشخیص دهندة گاز منو اکسید کربن (CO):
اساس کار بیشتر این آشکارسازها شبیه یک سنسور الکتروشیمیایی است.
یعنی دارای محلول الکترولیت و دو صفحة آند و کاتد است.
هنگام تشخیص گاز CO یک واکنش شیمیایی رخ می دهد،
CO جذب حسگرمی شود و در نهایت جریان الکتریکی تولید می گردد
(تنظیم مقدار اين جريان، عامل اصلي در اعلام حريق و به صدا درآمدن آژير خطر است).
آشکارسازهای خاص علاوه بر آشکارسازهایی که تا حال فرا گرفته اید،
آشکارسازهایی نیز با اهداف خاص طراحی و تولید شده اند
که از جمله آنها می توان به آشکارسازهای:
- نمونه گیر،
- دتکتور کابلی یا دتکتور حرارتی خطی (LHD)
- و آشکارسازهای ویدئویی (VFD)، اشاره نمود.
ریموت اندیکاتور (remote indicator):
چراغی است دارای دیود نورانی، که مطابق استانداردهای معتبر و با رنگ مشخص جهت آگاهی و سهولت در شناسایی و دسترسی محیط حفاظت شده مورد استفاده قرار می گیرد.
این تجهیز باید در مجاورت یا در بالای درِ ورودی هر بخش حفاظت شده نصب شود
(نیاز به تعدد آن در یک فضای مشخص شده مثلِ تعدد آن در یک واحد مسکونی نیست).
حداکثر فاصلة مجاز برای یافتن و رؤیت چراغ نشانگر حریق، از نقطة شروع منطقه توسط شخص باید 60 متر باشد.
این تجهیز بین هر دو سیستم متعارف و آدرس پذیر مشترک می باشد.
تأثیر این وسیله را در نقشه زیر ملاحظه کنید.
تلفن کننده (Auto Dialer):
پس از تشخیص حریق توسط سیستم، لازم است به آتش نشانی یا به افراد دیگر اطلاع رسانی گردد.
این وظیفه را تلفن کننده برعهده دارد.
در سیستم های آدرس پذیر جهت این تجهیز رله هایی تعبیه شده است.
این تجهیز نیز بین سیستم های متعارف و آدرس پذیر و اعلام سرقت مشترک است.
تکرارکننده (Repeater):
در مواقعي که تکرار علائم اعلام حريق در مکان هاي غير از محل تابلوی اصلي موردنياز باشد از تکرارکننده ها استفاده مي شود.
تکرارکننده نشانگر (مشابه تابلوی اصلي) مي باشد
و به ترمينال هاي تابلوی کنترل مرکزي وصل مي شود و بین هر دو سیستمِ اعلام حریق نیز مشترک است.
جهت مشاهده فیلم های آموزشی و ثبتنام دوره های آنلاین تعمیرات کامپیوتر و شبکه، بر روی این لینک کلیک نمایید.
مقالات مرتبط:
مقالات غیر مرتبط:
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.