دانلود کتاب آموزشی پیشرفته تعمیرات مانیتورهای LCD و LED جلد دوم

[cdb_course_lessons title=”دانلود فایل PDF”][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-circle-down” badge=”attachments” private_lesson=”true” title=”دانلود جلد دوم کتاب” download_lesson=”https://dl.faraznetwork.ir/book/repair/lcd-and-led-repair-fjndsue4597821-2.pdf”][/cdb_course_lesson][/cdb_course_lessons]

[cdb_course_lessons title=”بخش 5. تعمیرات تخصصی مدار تغذیه (Power Supply)”][cdb_course_lesson title=”فصل 1. مبانی مدار تغذیه مانیتورهای LCD و LED”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”معرفی نقش و اهمیت مدار تغذیه در مانیتور” subtitle=”توضیحات کامل”]مدار تغذیه در مانیتورها یکی از مهم‌ترین بخش‌های الکترونیکی است که وظیفه تأمین ولتاژ و جریان مناسب برای بخش‌های مختلف نمایشگر را بر عهده دارد. این مدار با تبدیل ولتاژ ورودی به سطح مناسب برای اجزای داخلی، عملکرد صحیح مانیتور را تضمین می‌کند. در صورت خرابی این مدار، نمایشگر ممکن است روشن نشود، تصویر قطع گردد یا مشکلاتی نظیر کاهش روشنایی و نویز تصویری ایجاد شود.

در این بخش، نقش مدار تغذیه در مانیتور بررسی شده و نحوه عملکرد آن همراه با روش‌های تست، عیب‌یابی و تعمیر ارائه می‌شود.

---

اجزای اصلی مدار تغذیه در مانیتور

مدار تغذیه در مانیتورهای مدرن شامل اجزای کلیدی زیر است:

• ترانسفورماتور: برای کاهش یا افزایش ولتاژ متناوب به سطح مورد نیاز استفاده می‌شود.
• یکسوکننده‌ها (دیودها و پل دیود): برای تبدیل ولتاژ متناوب (AC) به ولتاژ مستقیم (DC).
• خازن‌های فیلتر: جهت کاهش نویز و صاف کردن ولتاژ DC.
• رگولاتورهای ولتاژ: برای تثبیت و تنظیم ولتاژ در مقدار مشخص.
• ماسفت‌ها و ترانزیستورهای سوئیچینگ: جهت کنترل جریان و تأمین انرژی برای بخش‌های مختلف مانیتور.

---

عملکرد مدار تغذیه در مانیتور

عملکرد مدار تغذیه در مانیتور به دو مرحله کلی تقسیم می‌شود:

1. تبدیل ولتاژ AC به DC اولیه:
   برق ورودی (معمولاً 220 ولت AC) ابتدا از طریق ترانسفورماتور کاهش پیدا کرده، سپس توسط پل دیود یکسو شده و به ولتاژ DC تبدیل می‌شود.
2. تبدیل DC اولیه به ولتاژهای مورد نیاز مانیتور:
   ولتاژ DC اولیه (مثلاً 12V یا 24V) از طریق رگولاتورها و مدارهای سوئیچینگ به سطوح مختلفی مانند 5V، 3.3V و سایر ولتاژهای لازم برای بردهای داخلی مانیتور تبدیل می‌شود.

---

نحوه تست و عیب‌یابی مدار تغذیه مانیتور

برای بررسی مدار تغذیه، باید چند مرحله را طی کرد:

1. بررسی فیوز و ورودی مدار:
   ابتدا باید با استفاده از مولتی‌متر، سالم بودن فیوز و ورودی AC را بررسی کرد. در صورت خرابی، فیوز باید تعویض شود.
2. بررسی ولتاژ خروجی مدار تغذیه:
   با استفاده از مولتی‌متر، ولتاژ خروجی برد تغذیه باید اندازه‌گیری شود تا مشخص شود که خروجی مناسب دارد یا خیر.
3. تست قطعات کلیدی مدار:
   • بررسی دیودها و پل دیود برای اطمینان از عملکرد صحیح یکسوکننده‌ها.
   • تست خازن‌های فیلتر با مولتی‌متر جهت تشخیص خرابی و نشتی آن‌ها.
   • بررسی ترانزیستورها و ماسفت‌ها با تستر قطعات الکترونیکی.
4. جایگزینی قطعات معیوب:
   در صورت شناسایی قطعه خراب، باید آن را با یک نمونه سالم جایگزین کرد.

---

تنظیمات و پیکربندی مدار تغذیه در مانیتور

در صورت نیاز به اصلاح یا تنظیم ولتاژهای خروجی، باید برد تغذیه را بررسی کرده و در صورت وجود پتانسیومتر تنظیم ولتاژ، مقدار مناسب را تنظیم کرد.

اگر مدار تغذیه نیاز به برنامه‌ریزی مجدد داشته باشد، معمولاً از EEPROM یا میکروکنترلر استفاده می‌شود که باید با ابزارهای مناسب برنامه‌ریزی گردد. در برخی موارد، نیاز به تغییر تنظیمات نرم‌افزاری یا به‌روزرسانی فریمور وجود دارد. در این صورت، مراحل زیر را باید انجام داد:

۱. خواندن اطلاعات EEPROM مانیتور:
فایل EEPROM معمولاً در مسیر زیر قرار دارد و می‌توان آن را با ابزارهای مناسب استخراج کرد:

sudo flashrom -r /path/to/monitor_eeprom.bin

۲. ویرایش یا اصلاح تنظیمات مدار تغذیه:
پس از خواندن فایل، می‌توان مقادیر مربوط به ولتاژها یا تنظیمات دیگر را با استفاده از ویرایشگر Hex تغییر داد.

۳. بازنویسی اطلاعات EEPROM پس از اصلاح:
پس از انجام تغییرات، فایل باید مجدداً در EEPROM نوشته شود:

sudo flashrom -w /path/to/modified_monitor_eeprom.bin

---

جمع‌بندی

مدار تغذیه نقش حیاتی در عملکرد مانیتور ایفا می‌کند و هرگونه نقص در آن می‌تواند باعث خرابی نمایشگر شود. آشنایی با اجزا، نحوه عملکرد و روش‌های تست و عیب‌یابی این مدار، برای تعمیرکاران و مهندسان الکترونیک بسیار ضروری است. علاوه بر این، در برخی موارد نیاز به تنظیم مجدد یا اصلاح نرم‌افزاری وجود دارد که باید با دقت و ابزار مناسب انجام شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”1.1. بررسی انواع مدار تغذیه”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”مدارهای تغذیه خطی (Linear Power Supply)” subtitle=”توضیحات کامل”]مدارهای تغذیه خطی یکی از رایج‌ترین روش‌های تأمین ولتاژ و جریان پایدار برای مدارات الکترونیکی هستند. این نوع منابع تغذیه از ترانسفورماتور، یکسوساز، فیلتر و تنظیم‌کننده ولتاژ برای تبدیل ولتاژ متناوب (AC) به ولتاژ مستقیم (DC) استفاده می‌کنند. در این بخش، ساختار، مزایا، معایب و نحوه عملکرد آن را بررسی خواهیم کرد.

---

۱. ساختار و اجزای مدار تغذیه خطی

مدار تغذیه خطی از چندین بخش اصلی تشکیل شده است:

1. ترانسفورماتور (Transformer):
   ولتاژ AC را از شبکه برق کاهش داده و به مقدار مورد نیاز تبدیل می‌کند.
2. یکسوساز (Rectifier):
   سیگنال متناوب (AC) را به یک سیگنال DC پالسی تبدیل می‌کند. این کار معمولاً با دیودهای یکسوساز پل (Bridge Rectifier) انجام می‌شود.
3. فیلتر (Filter):
   با استفاده از خازن‌ها، ریپل (نوسانات ناخواسته) ولتاژ DC کاهش داده می‌شود تا یک جریان پایدارتر ایجاد شود.
4. تنظیم‌کننده ولتاژ (Voltage Regulator):
   ولتاژ خروجی را تثبیت کرده و از تغییرات ناشی از بار یا نوسانات ورودی جلوگیری می‌کند. از رگولاتورهای خطی مثل سری 78xx (برای ولتاژهای مثبت) و سری 79xx (برای ولتاژهای منفی) استفاده می‌شود.

---

۲. نحوه عملکرد مدار تغذیه خطی

مدار تغذیه خطی به این صورت کار می‌کند:

1. کاهش ولتاژ توسط ترانسفورماتور:
   مثلاً ولتاژ 220 ولت AC را به 12 ولت AC کاهش می‌دهد.
2. یکسو شدن جریان:
   دیودهای یکسوساز، جریان متناوب را به جریان DC پالسی تبدیل می‌کنند.
3. صاف شدن سیگنال DC:
   خازن‌های فیلتر، نویزها و نوسانات را کاهش داده و سیگنال DC یکنواخت‌تری ایجاد می‌کنند.
4. تثبیت ولتاژ خروجی:
   رگولاتور ولتاژ (مثلاً 7805) ولتاژ خروجی را به مقدار ثابتی (مثلاً 5V) محدود می‌کند.

---

۳. مزایا و معایب مدارهای تغذیه خطی

✅ مزایا:

• سادگی در طراحی و پیاده‌سازی
• خروجی با کمترین نویز و ریپل
• واکنش سریع به تغییرات بار

❌ معایب:

• اتلاف انرژی بالا: قسمت اضافی توان به‌صورت گرما هدر می‌رود.
• بزرگ بودن اندازه و وزن: ترانسفورماتور بزرگ، باعث افزایش وزن مدار می‌شود.
• بازده پایین: مخصوصاً در جریان‌های بالا، کارایی کمتر از 50٪ است.

---

۴. مثال عملی از مدار تغذیه خطی

مدار تأمین 5 ولت DC از 220 ولت AC

الف) مدار و قطعات مورد نیاز:

• ترانسفورماتور 220V به 12V
• پل دیود (Bridge Rectifier) مانند 1N4007
• خازن 1000µF برای فیلتر
• رگولاتور 7805 برای تنظیم ولتاژ 5V
• خازن 0.1µF و 10µF برای کاهش نویز

ب) شماتیک مدار:

AC 220V --> ترانسفورماتور (220V به 12V) --> پل دیود --> خازن 1000µF --> رگولاتور 7805 --> خروجی 5V DC

ج) نحوه اتصال قطعات و مسیر جریان:

1. ولتاژ 220V وارد ترانس شده و به 12V AC کاهش می‌یابد.
2. پل دیود ولتاژ AC را به ولتاژ DC پالسی تبدیل می‌کند.
3. خازن 1000µF نوسانات را کاهش داده و خروجی صاف‌تری ایجاد می‌کند.
4. رگولاتور 7805 ولتاژ را روی 5V ثابت نگه می‌دارد.
5. خروجی 5V DC پایدار آماده استفاده برای مدارات دیجیتال و میکروکنترلرها است.

د) مدار عملی در نرم‌افزار سیمولیشن مثل Proteus یا LTSpice

برای شبیه‌سازی این مدار می‌توانید از نرم‌افزار Proteus استفاده کنید و اجزای بالا را در مدار جایگذاری کنید.

---

۵. نحوه ساخت عملی یک مدار تغذیه خطی

مرحله ۱: آماده‌سازی قطعات

• برد بورد یا PCB
• هویه و سیم لحیم
• ترانس 12V
• پل دیود
• خازن‌های مورد نیاز
• رگولاتور 7805

مرحله ۲: اتصال مدار روی برد بورد
۱. ترانسفورماتور را به برق 220V متصل کنید.
۲. خروجی AC ترانس را به ورودی پل دیود متصل کنید.
۳. خازن 1000µF را بعد از پل دیود قرار دهید.
۴. رگولاتور 7805 را پس از خازن قرار داده و پایه‌های آن را به درستی وصل کنید.
۵. خروجی 5V DC را برای استفاده در مدارات مختلف آماده کنید.

---

۶. نحوه تست مدار

برای اطمینان از عملکرد صحیح مدار، موارد زیر را بررسی کنید:

🔹 ولتاژ ورودی و خروجی: با مولتی‌متر اندازه‌گیری کنید (باید 5V ثابت در خروجی داشته باشید).
🔹 عملکرد رگولاتور: اگر داغ شد، یک هیت‌سینک برای آن در نظر بگیرید.
🔹 نویز و ریپل: با اسیلوسکوپ بررسی کنید تا نویز اضافی نداشته باشد.

---

جمع‌بندی

مدارهای تغذیه خطی برای تأمین ولتاژ ثابت در مدارات الکترونیکی ساده، پایدار و کم‌نویز هستند، اما بازده پایینی دارند و گرمای زیادی تولید می‌کنند. برای کاربردهای ساده و مدارات حساس که نیاز به نویز کم دارند، این منابع تغذیه مناسب هستند. اما برای مصرف‌کننده‌های پرقدرت، استفاده از منابع تغذیه سوییچینگ پیشنهاد می‌شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”مدارهای تغذیه سوئیچینگ (Switching Power Supply)” subtitle=”توضیحات کامل”]مدارهای تغذیه سوئیچینگ یا SMPS (Switched Mode Power Supply) از جمله پیشرفته‌ترین روش‌های تأمین ولتاژ پایدار برای تجهیزات الکترونیکی هستند. برخلاف مدارهای تغذیه خطی که با کاهش ولتاژ و سپس تنظیم آن کار می‌کنند، SMPS با استفاده از سوئیچینگ فرکانس بالا، راندمان بالاتر و اتلاف انرژی کمتری دارند. این منابع تغذیه در کامپیوترها، تجهیزات مخابراتی، لوازم صنعتی و حتی شارژرهای گوشی‌های موبایل کاربرد گسترده‌ای دارند.

---

۱. ساختار و اجزای مدار تغذیه سوئیچینگ

یک مدار تغذیه سوئیچینگ از چند بخش اصلی تشکیل شده است:

1. یکسوساز و فیلتر اولیه:
   ولتاژ AC ورودی (مثلاً 220V) را یکسو کرده و فیلتر می‌کند.
2. مدار سوئیچینگ و ترانسفورماتور فرکانس بالا:
   شامل ترانزیستور MOSFET یا IGBT که جریان را با فرکانس بالا (مثلاً 20kHz تا 1MHz) قطع و وصل می‌کند. این عمل باعث کوچک‌تر شدن اندازه ترانسفورماتور و افزایش بازده می‌شود.
3. یکسوساز و فیلتر خروجی:
   خروجی ترانس را یکسو و صاف می‌کند تا ولتاژ DC پایدار به دست آید.
4. مدار کنترل و فیدبک:
   وضعیت ولتاژ خروجی را کنترل کرده و با PWM (مدولاسیون پهنای پالس) میزان سوئیچینگ را تنظیم می‌کند.

---

۲. نحوه عملکرد مدار تغذیه سوئیچینگ

عملکرد این نوع منبع تغذیه در مراحل زیر خلاصه می‌شود:

1. ورودی AC ابتدا یکسو می‌شود:
   ولتاژ 220V AC توسط پل دیود و خازن‌ها به ولتاژ DC بالا (معمولاً 310V) تبدیل می‌شود.
2. سوئیچینگ با فرکانس بالا:
   ترانزیستور MOSFET ولتاژ DC را با سرعت بالا قطع و وصل می‌کند تا به سیم‌پیچ اولیه ترانس اعمال شود.
3. کاهش ولتاژ توسط ترانسفورماتور:
   ولتاژ خروجی بسته به نیاز، کاهش یا افزایش می‌یابد.
4. یکسوسازی و فیلتر کردن:
   دیودهای Schottky و خازن‌های خروجی، ولتاژ را به DC پایدار تبدیل می‌کنند.
5. کنترل و فیدبک:
   سنسور ولتاژ، مقدار خروجی را اندازه‌گیری کرده و سیگنال فیدبک به کنترلر PWM ارسال می‌شود تا میزان روشن و خاموش شدن MOSFET را تنظیم کند.

---

۳. انواع منابع تغذیه سوئیچینگ

منابع تغذیه سوئیچینگ بسته به توپولوژی و نحوه عملکرد، به چند نوع تقسیم می‌شوند:

1. Buck Converter (کاهنده ولتاژ):
   ولتاژ ورودی را کاهش داده و به ولتاژ پایین‌تر تبدیل می‌کند (مثلاً از 12V به 5V).
2. Boost Converter (افزاینده ولتاژ):
   ولتاژ ورودی را افزایش می‌دهد (مثلاً از 5V به 12V).
3. Buck-Boost Converter:
   هم قابلیت کاهش و هم افزایش ولتاژ را دارد.
4. Flyback Converter:
   یکی از رایج‌ترین توپولوژی‌های SMPS است که در شارژرها، آداپتورها و منابع تغذیه کم‌مصرف استفاده می‌شود.
5. Forward Converter:
   مشابه Flyback اما برای توان‌های بالاتر کاربرد دارد.
6. Half-Bridge & Full-Bridge Converter:
   در توان‌های بالا (مثلاً UPS و اینورترها) استفاده می‌شود.

---

۴. مزایا و معایب مدارهای تغذیه سوئیچینگ

✅ مزایا:

• بهره‌وری بالا (Efficiency ~90%)
• ابعاد کوچک و وزن کم
• تولید گرمای کمتر نسبت به تغذیه خطی
• امکان تنظیم ولتاژ متغیر

❌ معایب:

• پیچیدگی طراحی و نیاز به قطعات دقیق
• ایجاد نویزهای الکترومغناطیسی (EMI)
• نیاز به فیلترهای خاص برای کاهش نویز

---

۵. مثال عملی: مدار تغذیه سوئیچینگ 5V با آی‌سی LM2576

در این مثال از رگولاتور سوئیچینگ LM2576 استفاده می‌شود تا ولتاژ 12V را به 5V DC تبدیل کند.

الف) قطعات مورد نیاز:

• آی‌سی LM2576-5.0
• سلف 100µH
• دیود Schottky 1N5822
• خازن 1000µF
• مقاومت و اتصالات جانبی

ب) شماتیک مدار:

ورودی 12V --> آی‌سی LM2576 --> سلف 100µH --> دیود 1N5822 --> خازن 1000µF --> خروجی 5V DC

ج) کد پیکربندی برای محاسبات مدار:

import math

Vin = 12  # ولتاژ ورودی
Vout = 5  # ولتاژ خروجی
Iout = 3  # جریان خروجی بر حسب آمپر
Fsw = 52e3  # فرکانس سوئیچینگ (52kHz برای LM2576)

Lmin = (Vout * (Vin - Vout)) / (Iout * Fsw)
Cout = Iout / (8 * Fsw * 0.05)  # مقدار حداقلی خازن خروجی

print(f"حداقل مقدار سلف: {Lmin} H")
print(f"حداقل مقدار خازن خروجی: {Cout} F")

---

۶. نحوه تست مدار

✅ اندازه‌گیری ولتاژ خروجی: مولتی‌متر باید مقدار 5V را نمایش دهد.
✅ بررسی نویز خروجی با اسیلوسکوپ: باید کمترین ریپل را داشته باشد.
✅ بررسی دمای قطعات: در صورت گرم شدن بیش از حد، از هیت‌سینک استفاده کنید.

---

جمع‌بندی

منابع تغذیه سوئیچینگ (SMPS) با استفاده از سوئیچینگ فرکانس بالا، بهره‌وری بالاتر، اندازه کوچک‌تر و تولید گرمای کمتر نسبت به مدارهای تغذیه خطی دارند. این منابع برای دستگاه‌های الکترونیکی حساس و سیستم‌های صنعتی ایده‌آل هستند، اما نیاز به مدارات کنترلی دقیق و فیلترهای نویز دارند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”مقایسه انواع مدارهای تغذیه از نظر عملکرد، راندمان و پیچیدگی” subtitle=”توضیحات کامل”]

مقایسه انواع مدارهای تغذیه از نظر عملکرد، راندمان و پیچیدگی

مدارهای تغذیه در دستگاه‌های الکترونیکی به دو دسته کلی خطی و سوئیچینگ تقسیم می‌شوند. هر یک از این دو نوع دارای ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاصی هستند که بر اساس نیاز پروژه، یکی از آن‌ها انتخاب می‌شود. در ادامه این دو نوع مدار از جنبه‌های مختلف بررسی می‌شوند.

---

مقایسه از نظر عملکرد

مدارهای تغذیه خطی

• در این مدارها، ولتاژ ورودی با استفاده از رگولاتورهای خطی کاهش می‌یابد
• ترانزیستور یا آی‌سی در حالت فعال کار می‌کند
• ولتاژ اضافی به گرما تبدیل شده و توسط هیت‌سینک دفع می‌شود

مدارهای تغذیه سوئیچینگ

• با استفاده از سوئیچینگ فرکانس بالا ولتاژ را تبدیل می‌کنند
• به جای تبدیل مستقیم ولتاژ، از ذخیره‌سازی انرژی در سلف یا خازن استفاده می‌شود
• مقدار ولتاژ خروجی با کنترل عرض پالس تنظیم می‌شود

مدارهای سوئیچینگ از نظر عملکرد پیشرفته‌تر هستند و می‌توانند ولتاژ را نه‌تنها کاهش بلکه افزایش نیز دهند، در حالی که مدارهای خطی فقط قابلیت کاهش ولتاژ را دارند

---

مقایسه از نظر راندمان

مدارهای خطی

• ساختار ساده و بدون نویز
• راندمان کم بین ۳۰ تا ۵۰ درصد
• تولید گرمای زیاد

مدارهای سوئیچینگ

• راندمان بالا بین ۸۰ تا ۹۵ درصد
• مصرف انرژی کم‌تر
• ایجاد نویز الکترومغناطیسی

در کاربردهایی که راندمان بالا و تولید گرمای کم اهمیت دارد، مانند منابع تغذیه لپ‌تاپ و شارژرهای سریع، مدارهای سوئیچینگ عملکرد بهتری دارند

---

مقایسه از نظر پیچیدگی

مدارهای خطی

• طراحی ساده و آسان
• بدون نیاز به قطعات زیاد
• نیاز به هیت‌سینک برای دفع گرما

مدارهای سوئیچینگ

• قابلیت کنترل دقیق ولتاژ
• نیاز به قطعات کمتر برای توان بالا
• طراحی و محاسبات پیچیده‌تر
• نیاز به فیلترهای حذف نویز

اگر سادگی طراحی مدنظر باشد، مانند مدارهای آزمایشگاهی یا منابع تغذیه کم‌مصرف، مدارهای خطی گزینه بهتری هستند. اما در کاربردهای صنعتی و پیشرفته، مدارهای سوئیچینگ برتری دارند

---

مقایسه از نظر کاربرد

ویژگی	مدار تغذیه خطی	مدار تغذیه سوئیچینگ
راندمان	۳۰ تا ۵۰ درصد	۸۰ تا ۹۵ درصد
تولید گرما	زیاد	کم
پیچیدگی مدار	کم	زیاد
نویز الکترومغناطیسی	ندارد	دارد
اندازه و وزن	بزرگ و سنگین	کوچک و سبک
کاربردها	تقویت‌کننده‌ها، مدارهای حساس	منابع تغذیه صنعتی، شارژرها

---

مثال عملی: طراحی مدار تغذیه خطی و سوئیچینگ

مدار تغذیه خطی 5 ولت با رگولاتور 7805

قطعات مورد نیاز

• آی‌سی 7805
• خازن 0.33µF و 0.1µF
• ورودی 12V

مدار

ورودی 12V --> آی‌سی 7805 --> خروجی 5V

کد محاسبه توان تلف‌شده

Vin = 12  # ولتاژ ورودی
Vout = 5  # ولتاژ خروجی
Iout = 1  # جریان خروجی بر حسب آمپر

P_loss = (Vin - Vout) * Iout
print(f"توان تلف‌شده: {P_loss} وات")

---

مدار تغذیه سوئیچینگ 5 ولت با LM2576

قطعات مورد نیاز

• آی‌سی LM2576-5.0
• سلف 100µH
• دیود Schottky 1N5822
• خازن 1000µF

مدار

ورودی 12V --> آی‌سی LM2576 --> سلف 100µH --> دیود 1N5822 --> خازن 1000µF --> خروجی 5V DC

کد محاسبه مقدار سلف

Vin = 12
Vout = 5
Iout = 3
Fsw = 52e3  # فرکانس سوئیچینگ

Lmin = (Vout * (Vin - Vout)) / (Iout * Fsw)
print(f"حداقل مقدار سلف: {Lmin} H")

---

جمع‌بندی

مدارهای تغذیه خطی و سوئیچینگ هر دو کاربردهای خاص خود را دارند. اگر سادگی و عدم وجود نویز الکترومغناطیسی مهم باشد، مدارهای خطی انتخاب بهتری هستند. اما اگر راندمان بالا و کاهش مصرف انرژی اولویت باشد، مدارهای سوئیچینگ گزینه مناسبی خواهند بود[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 2. اجزای اصلی مدار تغذیه و نقش آن‌ها”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”بررسی ساختار کلی مدار تغذیه سوئیچینگ” subtitle=”توضیحات کامل”]مدارهای تغذیه سوئیچینگ از روش کلیدزنی برای تبدیل ولتاژ استفاده می‌کنند و به دلیل راندمان بالا، اندازه کوچک و وزن کم، در بسیاری از تجهیزات الکترونیکی مدرن به‌کار می‌روند. در این بخش، ساختار کلی این نوع مدارها، اجزای اصلی آن‌ها و نحوه عملکردشان بررسی می‌شود.

---

ساختار کلی مدار تغذیه سوئیچینگ

یک منبع تغذیه سوئیچینگ شامل بخش‌های زیر است:

1. یکسوکننده و فیلتر ورودی: تبدیل برق AC به DC و حذف نویزهای ورودی
2. مدار سوئیچینگ: شامل ماسفت یا ترانزیستور قدرت برای کلیدزنی سریع
3. مدار کنترل: تنظیم پالس‌های سوئیچینگ برای تثبیت ولتاژ خروجی
4. سلف یا ترانسفورماتور: ذخیره و انتقال انرژی
5. دیود و فیلتر خروجی: یکسو کردن سیگنال سوئیچ شده و حذف نویز

---

نحوه عملکرد

1. یکسو و فیلتر شدن ورودی
   • ولتاژ AC از شبکه برق وارد مدار شده و توسط دیودها یکسو می‌شود
   • یک خازن بزرگ برای حذف نویز و کاهش ریپل استفاده می‌شود
2. سوئیچینگ ولتاژ DC
   • یک ترانزیستور قدرت (مانند MOSFET) با فرکانس بالا کلیدزنی انجام می‌دهد
   • کنترلر PWM پالس‌های کنترلی را تنظیم می‌کند
3. ذخیره‌سازی انرژی در سلف یا ترانسفورماتور
   • انرژی در سلف یا هسته ترانسفورماتور ذخیره و سپس به خروجی منتقل می‌شود
   • در تبدیل ولتاژ، مقدار انرژی ذخیره‌شده تنظیم می‌شود
4. تثبیت و یکسو‌سازی خروجی
   • دیودهای شاتکی برای جلوگیری از برگشت جریان به‌کار می‌روند
   • فیلترهای LC یا خازنی برای کاهش نویز و ریپل ولتاژ استفاده می‌شوند
5. کنترل فیدبک
   • یک اپتوکوپلر یا مدار مقایسه‌گر میزان ولتاژ خروجی را اندازه می‌گیرد
   • کنترلر با تنظیم پهنای پالس (PWM) ولتاژ خروجی را تثبیت می‌کند

---

انواع ساختارهای مدار تغذیه سوئیچینگ

1. کاهنده (Buck Converter)
   • کاهش ولتاژ ورودی به مقدار موردنیاز خروجی
   • راندمان بالا و کاربرد در منابع تغذیه DC-DC
2. افزاینده (Boost Converter)
   • افزایش ولتاژ ورودی برای کاربردهایی مانند تغذیه LED
   • ذخیره انرژی در سلف و آزادسازی در خروجی
3. کاهنده-افزاینده (Buck-Boost Converter)
   • ترکیب دو حالت برای خروجی ولتاژ بالاتر یا پایین‌تر از ورودی
4. تبدیل‌کننده ایزوله (Flyback و Forward)
   • استفاده از ترانسفورماتور برای ایزوله کردن ورودی و خروجی
   • کاربرد در منابع تغذیه صنعتی و مبدل‌های AC-DC

---

مثال عملی: طراحی یک منبع تغذیه سوئیچینگ 5 ولت 3 آمپر با IC LM2576

قطعات مورد نیاز

• IC LM2576-5.0
• سلف 100µH
• دیود شاتکی 1N5822
• خازن ورودی و خروجی 1000µF

مدار کلی

ورودی 12V → آی‌سی LM2576 → سلف 100µH → دیود 1N5822 → خازن 1000µF → خروجی 5V DC

محاسبه مقدار سلف مورد نیاز

Vin = 12
Vout = 5
Iout = 3
Fsw = 52e3  # فرکانس سوئیچینگ

Lmin = (Vout * (Vin - Vout)) / (Iout * Fsw)
print(f"حداقل مقدار سلف: {Lmin} H")

---

جمع‌بندی

مدارهای تغذیه سوئیچینگ به دلیل راندمان بالا و اندازه کوچک، جایگزین مناسبی برای منابع تغذیه خطی هستند. این مدارها با استفاده از تکنیک کلیدزنی، انرژی را ذخیره و بهینه توزیع می‌کنند. انتخاب ساختار مناسب به نیاز پروژه بستگی دارد و شامل تبدیل‌های کاهشی، افزایشی، و ایزوله‌شده می‌شود[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”2.1. معرفی و عملکرد اجزای اصلی”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”پل دیود (Bridge Rectifier): یکسو کردن ولتاژ AC به DC” subtitle=”توضیحات کامل”]پل دیود یکی از رایج‌ترین مدارهای یکسوکننده است که برای تبدیل ولتاژ متناوب (AC) به ولتاژ مستقیم (DC) استفاده می‌شود. این مدار شامل چهار دیود است که به گونه‌ای متصل شده‌اند که هر نیم سیکل موج متناوب را به جریان یک‌طرفه تبدیل می‌کنند. پل دیود در منابع تغذیه، شارژرها و بسیاری از مدارهای الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

---

ساختار پل دیود

مدار پل دیود شامل چهار دیود (D1، D2، D3 و D4) است که به شکل یک پل متصل شده‌اند. این دیودها به‌گونه‌ای آرایش یافته‌اند که در هر نیم سیکل، دو دیود هدایت کرده و دو دیود دیگر در حالت قطع قرار می‌گیرند.

اجزای مدار:

1. منبع AC: ولتاژ ورودی که باید یکسو شود
2. دیودها: چهار دیود که جریان را یک‌طرفه عبور می‌دهند
3. بار خروجی: مصرف‌کننده‌ای که ولتاژ DC را دریافت می‌کند
4. خازن فیلتر (اختیاری): برای کاهش ریپل ولتاژ

---

نحوه عملکرد

1. نیم سیکل مثبت:
   • دیودهای D1 و D3 روشن شده و جریان را از بار عبور می‌دهند
   • دیودهای D2 و D4 قطع هستند
2. نیم سیکل منفی:
   • دیودهای D2 و D4 هدایت می‌کنند
   • دیودهای D1 و D3 قطع هستند
   • جریان همچنان در یک جهت از بار عبور می‌کند

با این روش، هر دو نیم سیکل ولتاژ AC تبدیل به ولتاژ DC پالسی می‌شود

---

طراحی عملی یک مدار پل دیود

قطعات مورد نیاز:

• منبع تغذیه AC (12V)
• چهار عدد دیود 1N4007
• خازن فیلتر 1000µF
• بار مقاومتی (مثلاً 1kΩ)

مدار:

          AC Input
             ~
         ┌───┴───┐
         │       │
       ┌─┴─┐   ┌─┴─┐
       │ D1│   │D2 │
       └─┬─┘   └─┬─┘
         │       │
         │       │
       ┌─┴─┐   ┌─┴─┐
       │ D3│   │D4 │
       └─┬─┘   └─┬─┘
         │       │
         └───┬───┘
             │
             +───> DC Output
             │
            GND

---

محاسبه مقدار خازن فیلتر

برای کاهش ریپل ولتاژ خروجی از یک خازن فیلتر استفاده می‌شود. مقدار تقریبی خازن با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

C=If×ΔVC = \frac{I}{f \times ΔV}

که در آن:

• I جریان بار (آمپر)
• f فرکانس ورودی (هرتز، معمولاً 50Hz)
• ΔV مقدار مجاز ریپل ولتاژ (ولت)

مثال: برای جریان 1 آمپر، فرکانس 50Hz و ریپل مجاز 1 ولت:

I = 1      # جریان بار بر حسب آمپر
f = 50     # فرکانس شبکه بر حسب هرتز
ΔV = 1     # ریپل مجاز بر حسب ولت

C = I / (f * ΔV)
print(f"مقدار تقریبی خازن: {C} فاراد")

---

مزایا و معایب پل دیود

مزایا:

• استفاده از تمام سیکل AC (برخلاف یکسوکننده نیم‌موج)
• جریان خروجی یکنواخت‌تر نسبت به یکسوکننده‌های تک‌دیودی
• قابلیت کار با ولتاژها و جریان‌های بالا

معایب:

• افت ولتاژ 1.4 ولت به دلیل دو دیود در مسیر جریان
• نیاز به خازن فیلتر برای خروجی صاف‌تر

---

جمع‌بندی

پل دیود یکی از پرکاربردترین مدارهای یکسوکننده است که با چهار دیود، ولتاژ AC را به DC تبدیل می‌کند. این مدار در منابع تغذیه الکترونیکی، آداپتورها و مبدل‌های قدرت استفاده می‌شود. با اضافه کردن یک خازن فیلتر، می‌توان ریپل ولتاژ را کاهش داد و یک ولتاژ DC پایدارتر دریافت کرد[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”خازن‌های الکترولیتی: صاف‌سازی ولتاژ خروجی” subtitle=”توضیحات کامل”]خازن‌های الکترولیتی یکی از اجزای کلیدی در مدارهای تغذیه محسوب می‌شوند که برای کاهش ریپل و صاف‌سازی ولتاژ خروجی در یکسوکننده‌ها و منابع تغذیه سوئیچینگ به کار می‌روند. این خازن‌ها ظرفیت بالایی دارند و به دلیل ساختار خاصشان، می‌توانند مقدار زیادی انرژی ذخیره کرده و در لحظاتی که ولتاژ ورودی کاهش می‌یابد، انرژی خود را به مدار تحویل دهند.

---

نقش خازن‌های الکترولیتی در صاف‌سازی ولتاژ

1. کاهش ریپل ولتاژ:
   • در یکسوکننده‌های پل دیود، خروجی DC دارای ریپل است که با یک خازن الکترولیتی کاهش می‌یابد.
   • خازن در زمان افزایش ولتاژ شارژ شده و در لحظات افت ولتاژ دشارژ می‌شود.
2. پایداری ولتاژ خروجی:
   • در مدارهای تغذیه، خازن‌ها باعث کاهش نوسانات ولتاژ شده و از تغییرات ناگهانی جلوگیری می‌کنند.
3. ذخیره انرژی و تأمین لحظات کمبود ولتاژ:
   • در منابع تغذیه سوئیچینگ، خازن‌های الکترولیتی در لحظاتی که جریان از مدار عبور نمی‌کند، انرژی را تأمین می‌کنند.

---

نحوه انتخاب مقدار خازن مناسب

مقدار خازن مناسب برای کاهش ریپل ولتاژ را می‌توان با فرمول زیر محاسبه کرد:

C=If×ΔVC = \frac{I}{f \times ΔV}

که در آن:

• C ظرفیت خازن بر حسب فاراد
• I جریان بار بر حسب آمپر
• f فرکانس برق ورودی (50Hz یا 60Hz)
• ΔV میزان مجاز ریپل ولتاژ

مثال: برای یک مدار یکسوکننده پل دیود با جریان بار 1 آمپر، فرکانس 50 هرتز و ریپل مجاز 1 ولت، مقدار خازن مورد نیاز به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:

I = 1      # جریان بار بر حسب آمپر
f = 50     # فرکانس شبکه بر حسب هرتز
ΔV = 1     # ریپل مجاز بر حسب ولت

C = I / (f * ΔV)
print(f"مقدار تقریبی خازن: {C} فاراد")

---

انواع خازن‌های الکترولیتی بر اساس کاربرد

1. خازن‌های آلومینیومی:
   • پرکاربردترین نوع در منابع تغذیه
   • ظرفیت بالا با قیمت مناسب
   • مناسب برای ولتاژهای متوسط و پایین
2. خازن‌های تانتالیوم:
   • پایداری بیشتر و ESR پایین‌تر نسبت به خازن‌های آلومینیومی
   • ابعاد کوچکتر و عمر طولانی‌تر
   • مناسب برای مدارهای حساس مانند تغذیه پردازنده‌ها

---

نحوه اتصال خازن به مدار یکسوکننده پل دیود

مدار پایه:

AC Input  →  پل دیود  →  خازن فیلتر  →  بار خروجی

• قبل از خازن: خروجی DC دارای ریپل زیاد
• بعد از خازن: ولتاژ صاف‌تر با ریپل کمتر

نکات مهم در اتصال خازن:

• رعایت پلاریته: خازن‌های الکترولیتی دارای قطب مثبت و منفی هستند و اتصال نادرست باعث انفجار خازن می‌شود.
• ولتاژ کاری مناسب: مقدار ولتاژ خازن باید حداقل 1.5 برابر ولتاژ خروجی مدار باشد.

---

آزمایش عملی: کاهش ریپل ولتاژ با خازن الکترولیتی

1. مدار یکسوکننده پل دیود بدون خازن را تست کنید و ریپل ولتاژ را با یک اسیلوسکوپ مشاهده کنید.
2. یک خازن 1000µF را به خروجی اضافه کنید و دوباره شکل موج خروجی را اندازه بگیرید.
3. مقدار ریپل قبل و بعد از اضافه کردن خازن را مقایسه کنید.

---

جمع‌بندی

خازن‌های الکترولیتی نقش مهمی در صاف‌سازی ولتاژ خروجی منابع تغذیه دارند. این خازن‌ها با ذخیره و آزادسازی انرژی، نوسانات ولتاژ را کاهش داده و ولتاژ DC پایدارتر تولید می‌کنند. انتخاب مقدار مناسب خازن بستگی به جریان بار، فرکانس و میزان مجاز ریپل دارد[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”ماسفت‌ها (MOSFETs): کلیدهای قدرت برای سوئیچینگ” subtitle=”توضیحات کامل”]ماسفت (MOSFET – Metal-Oxide-Semiconductor Field-Effect Transistor) یکی از پرکاربردترین ترانزیستورهای اثر میدان (FET) است که در مدارهای سوئیچینگ و تقویت‌کننده‌های الکترونیکی به‌کار می‌رود. این قطعه به دلیل سرعت بالا، مصرف توان کم و قابلیت تحمل جریان‌های زیاد، در منابع تغذیه سوئیچینگ (SMPS)، درایورهای موتور، مدارهای PWM و سیستم‌های الکترونیکی قدرت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

---

ساختار و عملکرد ماسفت

ماسفت از سه پایه اصلی تشکیل شده است:

• Gate (گیت): وظیفه کنترل جریان را برعهده دارد.
• Drain (درین): محل ورود جریان اصلی در ماسفت است.
• Source (سورس): محل خروج جریان از ماسفت است.

ماسفت‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

1. ماسفت نوع افزایش (Enhancement Mode): در حالت عادی خاموش است و برای روشن شدن نیاز به اعمال ولتاژ گیت دارد.
2. ماسفت نوع کاهش (Depletion Mode): در حالت عادی روشن است و با اعمال ولتاژ مناسب به گیت خاموش می‌شود.

ماسفت‌های Enhancement Mode در کاربردهای سوئیچینگ بیشتر استفاده می‌شوند.

---

مزایای ماسفت در سوئیچینگ

• سرعت کلیدزنی بالا: امکان قطع و وصل سریع جریان برای مدارهای فرکانس بالا
• مقاومت در حالت روشن (Rds(on)) پایین: کاهش تلفات توان
• راندمان بالا: در مقایسه با BJTها، ماسفت‌ها عملکرد بهتری در مدارهای توان دارند
• کنترل راحت با سیگنال ولتاژی: برای هدایت نیاز به جریان زیادی ندارند

---

نحوه انتخاب ماسفت مناسب برای سوئیچینگ

هنگام انتخاب ماسفت برای مدارهای سوئیچینگ، باید مشخصات زیر را در نظر گرفت:

1. ولتاژ تحمل (Vds max): ولتاژ قابل تحمل بین درین و سورس
2. حداکثر جریان (Id max): میزان جریانی که می‌تواند از درین عبور کند
3. مقاومت در حالت روشن (Rds(on)): هرچه مقدار آن کمتر باشد، تلفات کمتری خواهد داشت
4. بار گیت (Qg): میزان انرژی لازم برای سوئیچ کردن ماسفت که بر سرعت کلیدزنی تأثیر می‌گذارد

مثال: انتخاب ماسفت برای یک مدار سوئیچینگ با ولتاژ 30 ولت و جریان 10 آمپر:

MOSFET پیشنهادی: IRF3205  
- Vds max = 55V  
- Id max = 110A  
- Rds(on) = 8mΩ  
- Qg = 170nC  

---

راه‌اندازی ماسفت در یک مدار سوئیچینگ

برای راه‌اندازی ماسفت به‌عنوان کلید، نیاز به اعمال ولتاژ مناسب به پایه گیت داریم. در بسیاری از موارد از درایور گیت ماسفت برای افزایش سرعت سوئیچینگ و کاهش تلفات استفاده می‌شود.

مدار ساده سوئیچینگ با ماسفت N-Channel (IRF540N):

       +12V
         │
        [بار]
         │
        ┌┴┐
        │D │
        │  │
        │S │
        └┬┘
         │
        GND
         │
        ─┬── Rg (10Ω)
         │
        ─┴── PWM (Arduino)

• گیت ماسفت از طریق یک مقاومت سری (10Ω) به خروجی PWM متصل شده است.
• درین به بار متصل است و جریان را کنترل می‌کند.
• سورس به زمین متصل است.

---

درایو گیت ماسفت

ماسفت‌های توان بالا برای سوئیچینگ سریع نیاز به درایور گیت دارند. درایورهای گیت مانند IR2110 یا TC4420 می‌توانند جریان کافی برای شارژ و دشارژ گیت ماسفت فراهم کنند.

کد آردوینو برای کنترل ماسفت با PWM:

int mosfetPin = 9;  // پین متصل به گیت ماسفت

void setup() {
  pinMode(mosfetPin, OUTPUT);
}

void loop() {
  analogWrite(mosfetPin, 128); // تنظیم PWM در مقدار 50%
  delay(1000);
  analogWrite(mosfetPin, 255); // روشن کردن کامل ماسفت
  delay(1000);
}

---

مقایسه ماسفت با BJT در سوئیچینگ

ویژگی	ماسفت (MOSFET)	BJT
نوع کنترل	ولتاژی	جریانی
سرعت سوئیچینگ	بالا	متوسط
راندمان	بالا	متوسط
افت ولتاژ	کم (Rds(on))	بیشتر (Vce(sat))
مناسب برای	مدارهای فرکانس بالا	بارهای جریان بالا

---

جمع‌بندی

ماسفت‌ها به دلیل سرعت بالا، تلفات کم و قابلیت تحمل جریان‌های زیاد، به‌عنوان کلیدهای قدرت در مدارهای سوئیچینگ استفاده می‌شوند. انتخاب صحیح ماسفت و درایور گیت مناسب، نقش مهمی در بهینه‌سازی عملکرد و کاهش تلفات انرژی دارد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”ترانسفورماتور سوئیچینگ: تبدیل ولتاژ به سطوح مختلف” subtitle=”توضیحات کامل”]ترانسفورماتورهای سوئیچینگ یکی از اجزای کلیدی در منابع تغذیه سوئیچینگ (SMPS) هستند که برای تبدیل ولتاژ به سطوح مختلف با بازدهی بالا استفاده می‌شوند. این ترانسفورماتورها برخلاف ترانسفورماتورهای خطی، در فرکانس‌های بالا (ده‌ها تا صدها کیلوهرتز) کار می‌کنند و باعث کاهش اندازه و وزن منابع تغذیه می‌شوند.

---

نقش و اهمیت ترانسفورماتور در منابع تغذیه سوئیچینگ

1. ایزولاسیون الکتریکی: جداسازی ورودی و خروجی برای افزایش ایمنی و جلوگیری از انتقال نویز
2. تبدیل ولتاژ: کاهش یا افزایش سطح ولتاژ بر اساس تعداد دور سیم‌پیچ‌ها
3. افزایش بازدهی: کار در فرکانس‌های بالا برای کاهش تلفات و بهبود عملکرد
4. کاهش اندازه و وزن: استفاده از فرکانس‌های بالا امکان کوچک‌سازی هسته و سیم‌پیچ‌ها را فراهم می‌کند

---

ساختار ترانسفورماتور سوئیچینگ

یک ترانسفورماتور سوئیچینگ از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

• هسته مغناطیسی: معمولاً از جنس فریت است که تلفات مغناطیسی را کاهش می‌دهد.
• سیم‌پیچ اولیه و ثانویه: تعیین‌کننده نسبت تبدیل ولتاژ هستند.
• سیم‌پیچ کمکی (در برخی مدل‌ها): برای تأمین تغذیه مدارهای کنترلی یا فیدبک استفاده می‌شود.

نسبت تبدیل ولتاژ در ترانسفورماتور سوئیچینگ:

Vout=Vin×NsecondaryNprimaryV_{out} = V_{in} \times \frac{N_{secondary}}{N_{primary}}

که در آن:

• VinV_{in} ولتاژ ورودی
• VoutV_{out} ولتاژ خروجی
• NprimaryN_{primary} تعداد دور سیم‌پیچ اولیه
• NsecondaryN_{secondary} تعداد دور سیم‌پیچ ثانویه

---

انواع ترانسفورماتورهای سوئیچینگ

1. ترانسفورماتور در مبدل‌های فلای‌بک (Flyback Transformer)
   • دارای شکاف هوایی برای ذخیره انرژی
   • مناسب برای توان‌های پایین تا متوسط
   • استفاده در آداپتورهای موبایل و شارژرها
2. ترانسفورماتور در مبدل‌های فوروار‌د (Forward Transformer)
   • دارای سیم‌پیچ‌های مجزا برای ورودی و خروجی
   • مناسب برای توان‌های متوسط تا بالا
   • استفاده در منابع تغذیه صنعتی و سرورها
3. ترانسفورماتور در مبدل‌های نیم‌پل و تمام‌پل (Half-Bridge & Full-Bridge)
   • راندمان بالا و مناسب برای توان‌های بالا
   • استفاده در UPS و منابع تغذیه سوئیچینگ قدرتمند

---

طراحی و محاسبه ترانسفورماتور سوئیچینگ

برای طراحی ترانسفورماتور، باید پارامترهای زیر را محاسبه کرد:

1. انتخاب فرکانس کاری (fsf_s): معمولاً بین 20kHz تا 500kHz
2. انتخاب هسته مناسب: هسته‌های فریت مانند EE، ETD، RM
3. محاسبه تعداد دور سیم‌پیچ اولیه و ثانویه: Nprimary=Vin×1084×Bmax×Ae×fsN_{primary} = \frac{V_{in} \times 10^8}{4 \times B_{max} \times A_e \times f_s} Nsecondary=Nprimary×VoutVinN_{secondary} = \frac{N_{primary} \times V_{out}}{V_{in}} که در آن:
   • BmaxB_{max} چگالی شار مغناطیسی (Tesla)
   • AeA_e سطح مقطع هسته (cm²)

---

نمونه عملی طراحی ترانسفورماتور

مثال: طراحی ترانسفورماتور برای یک مبدل فلای‌بک با ورودی 220V و خروجی 12V، فرکانس کاری 100kHz، با هسته EE25:

- Vin = 220V
- Vout = 12V
- fs = 100kHz
- هسته: EE25 با Ae = 0.6 cm²
- Bmax = 0.2T

محاسبه تعداد دور سیم‌پیچ:

Nprimary=220×1084×0.2×0.6×104=92N_{primary} = \frac{220 \times 10^8}{4 \times 0.2 \times 0.6 \times 10^4} = 92 Nsecondary=92×12220=5N_{secondary} = \frac{92 \times 12}{220} = 5

نتیجه: سیم‌پیچ اولیه 92 دور، سیم‌پیچ ثانویه 5 دور

---

نحوه تست ترانسفورماتور سوئیچینگ

برای اطمینان از عملکرد صحیح ترانسفورماتور، می‌توان آن را با روش‌های زیر تست کرد:

1. تست مقاومت اهمی سیم‌پیچ‌ها: بررسی سلامت سیم‌پیچ با مولتی‌متر
2. تست نسبت تبدیل ولتاژ: اعمال ولتاژ AC به اولیه و اندازه‌گیری خروجی
3. تست امپدانس و فرکانس رزونانس: بررسی عملکرد با یک LCR متر
4. تست عملکرد در مدار: بررسی عملکرد نهایی در منبع تغذیه سوئیچینگ

---

جمع‌بندی

ترانسفورماتورهای سوئیچینگ نقش مهمی در منابع تغذیه دارند و باعث کاهش اندازه، افزایش بازدهی و تبدیل ولتاژ به سطوح مختلف می‌شوند. انتخاب صحیح فرکانس، هسته، و تعداد دور سیم‌پیچ تأثیر مستقیمی بر عملکرد این قطعات دارد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”آی‌سی‌های کنترل‌کننده PWM: تنظیم سوئیچینگ برای ولتاژ پایدار” subtitle=”توضیحات کامل”]آی‌سی‌های کنترل‌کننده PWM (Pulse Width Modulation) یکی از اجزای کلیدی در منابع تغذیه سوئیچینگ (SMPS) هستند که وظیفه کنترل فرکانس و زمان‌بندی سوئیچینگ ماسفت‌ها را بر عهده دارند. این آی‌سی‌ها با استفاده از مدولاسیون عرض پالس، توان ورودی را به شکل بهینه تبدیل کرده و باعث تثبیت ولتاژ خروجی می‌شوند.

---

نقش آی‌سی‌های کنترل‌کننده PWM در منابع تغذیه

1. تنظیم ولتاژ خروجی: پایدارسازی ولتاژ خروجی در برابر تغییرات بار و ولتاژ ورودی
2. کنترل میزان روشن و خاموش شدن ماسفت‌ها: کاهش تلفات و افزایش بازدهی
3. محافظت از مدار: جلوگیری از اضافه‌ولتاژ، اضافه‌جریان و دمای بیش از حد
4. افزایش بازدهی انرژی: بهینه‌سازی عملکرد منبع تغذیه و کاهش تلفات

---

ساختار کلی آی‌سی‌های کنترل‌کننده PWM

یک آی‌سی کنترل‌کننده PWM معمولاً شامل بخش‌های زیر است:

• اسیلاتور داخلی: تولید فرکانس کاری برای سوئیچینگ
• تقویت‌کننده خطا (Error Amplifier): مقایسه ولتاژ خروجی با مقدار مرجع و اصلاح PWM
• مدار PWM و درایور ماسفت: کنترل پالس‌های سوئیچینگ برای عملکرد صحیح ماسفت
• مدارات حفاظتی: محافظت در برابر اضافه‌ولتاژ، اضافه‌جریان، و دمای بالا

---

انواع آی‌سی‌های کنترل‌کننده PWM

1. آی‌سی‌های کنترل‌کننده ولتاژ (Voltage Mode Control)
   • کنترل بر اساس مقایسه ولتاژ خروجی با مقدار مرجع
   • مناسب برای بارهای ثابت با تغییرات کم
2. آی‌سی‌های کنترل‌کننده جریان (Current Mode Control)
   • کنترل جریان ورودی برای کاهش نویز و افزایش پایداری
   • مناسب برای بارهای متغیر و پایداری بهتر
3. آی‌سی‌های کنترل‌کننده دیجیتال
   • استفاده از پردازنده داخلی برای تنظیم پارامترها
   • قابلیت برنامه‌ریزی و کنترل پیشرفته

---

معرفی برخی از آی‌سی‌های PWM پرکاربرد

• TL494: آی‌سی PWM کلاسیک با دو تقویت‌کننده خطا
• UC3842/UC3843: کنترل‌کننده جریان‌مدار با پاسخ سریع
• SG3525: مناسب برای مبدل‌های نیم‌پل و تمام‌پل
• LM5025: آی‌سی دیجیتال با قابلیت کنترل فرکانس بالا

---

نحوه پیکربندی آی‌سی کنترل‌کننده PWM

برای استفاده از یک آی‌سی PWM مانند TL494، مراحل زیر انجام می‌شود:

1. اتصال تغذیه و زمین
2. تنظیم فرکانس سوئیچینگ با مقاومت و خازن خارجی
3. ورودی فیدبک برای تنظیم ولتاژ خروجی
4. درایو ماسفت برای کنترل سوئیچینگ

مدار نمونه برای TL494:

       Vin (12V)
          │
          │
         [R1]  
          │
         ┌──┐  TL494
         │  │
        ─┴──┴─ خروجی PWM  

تنظیم فرکانس کاری TL494:

Fsw = 1 / (RT * CT)

که در آن:

• RT مقدار مقاومت تنظیم‌کننده فرکانس
• CT مقدار خازن تنظیم‌کننده

---

نحوه تست و عیب‌یابی آی‌سی کنترل‌کننده PWM

1. بررسی ولتاژ تغذیه: اندازه‌گیری ولتاژ VCC با مولتی‌متر
2. تست خروجی PWM: استفاده از اسیلوسکوپ برای مشاهده موج PWM
3. بررسی سیگنال فیدبک: اطمینان از عملکرد صحیح تنظیم ولتاژ

---

جمع‌بندی

آی‌سی‌های کنترل‌کننده PWM در منابع تغذیه سوئیچینگ وظیفه تنظیم پالس‌های سوئیچینگ را بر عهده دارند و به افزایش بازدهی و پایداری کمک می‌کنند. انتخاب نوع مناسب آی‌سی و تنظیم دقیق پارامترهای آن تأثیر زیادی بر عملکرد مدار دارد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”دیودهای فرکانس بالا (Schottky Diodes): یکسو کردن ولتاژ پس از ترانسفورماتور” subtitle=”توضیحات کامل”]دیودهای شاتکی (Schottky Diodes) یکی از اجزای کلیدی در مدارهای تغذیه سوئیچینگ هستند که برای یکسو کردن ولتاژ پس از ترانسفورماتور به کار می‌روند. این دیودها به دلیل افت ولتاژ مستقیم کم و سرعت سوئیچینگ بالا، عملکرد بهتری نسبت به دیودهای سیلیکونی معمولی دارند و در منابع تغذیه سوییچینگ (SMPS) و مدارهای با فرکانس بالا استفاده می‌شوند.

---

ویژگی‌های دیودهای شاتکی

1. افت ولتاژ مستقیم کم (0.2 تا 0.45 ولت)
   • کاهش تلفات توان
   • بهبود بازدهی مدار
2. سرعت سوئیچینگ بسیار بالا
   • مناسب برای مدارهای فرکانس بالا
   • کاهش اتلاف انرژی ناشی از بازیابی معکوس
3. ظرفیت ذخیره‌سازی بار کم
   • بهبود عملکرد در فرکانس‌های بالا
   • کاهش EMI (نویز الکترومغناطیسی)
4. جریان نشتی بیشتر نسبت به دیودهای سیلیکونی
   • باید در طراحی حرارتی و جریان نشتی دقت شود

---

نقش دیودهای شاتکی در منابع تغذیه سوئیچینگ

• یکسو کردن ولتاژ AC به DC در خروجی ترانسفورماتور
• کاهش افت ولتاژ خروجی و بهبود بازدهی مدار
• به حداقل رساندن نویز و امواج ناخواسته

---

ساختار داخلی دیود شاتکی

دیودهای شاتکی بر خلاف دیودهای معمولی، از پیوند فلز-نیمه‌هادی (Schottky Barrier) تشکیل شده‌اند که باعث کاهش ولتاژ مستقیم و افزایش سرعت سوئیچینگ می‌شود.

---

نحوه انتخاب دیود شاتکی مناسب

برای انتخاب دیود شاتکی مناسب در یک مدار تغذیه سوئیچینگ، باید به پارامترهای زیر توجه کرد:

1. حداکثر ولتاژ معکوس (V_R): باید بالاتر از ولتاژ خروجی مدار باشد
2. حداکثر جریان مستقیم (I_F): باید متناسب با جریان خروجی باشد
3. توان تلفاتی و مدیریت حرارتی: بررسی میزان تلفات و نیاز به هیت‌سینک

---

معرفی برخی از دیودهای شاتکی پرکاربرد

مدل	ولتاژ معکوس (V_R)	جریان مستقیم (I_F)	افت ولتاژ مستقیم (V_f)
1N5819	40V	1A	0.45V
SS14	40V	1A	0.35V
MBR20100	100V	20A	0.85V
STPS30L60	60V	30A	0.5V

---

مدار نمونه استفاده از دیود شاتکی در یکسوکننده

       خروجی ترانسفورماتور  
             │  
            ─┬─  
       ┌────┴────┐  
       │         │  
      [D1]      [D2]   ←  دیودهای شاتکی  
       │         │  
       └───┬────┘  
           │  
         [C1]   ← خازن فیلتر  
           │  
          GND  

در این مدار:

• D1 و D2 دو دیود شاتکی برای یکسو کردن خروجی ترانسفورماتور هستند.
• C1 خازن فیلتر برای صاف کردن ولتاژ DC است.

---

نحوه تست و عیب‌یابی دیود شاتکی

1. اندازه‌گیری مقاومت در حالت بایاس مستقیم و معکوس با مولتی‌متر
2. بررسی میزان افت ولتاژ مستقیم برای اطمینان از عملکرد صحیح
3. تست با اسیلوسکوپ برای مشاهده شکل موج خروجی

---

جمع‌بندی

دیودهای شاتکی به دلیل سرعت سوئیچینگ بالا و افت ولتاژ مستقیم کم، گزینه‌ای ایده‌آل برای یکسو کردن ولتاژ در منابع تغذیه سوئیچینگ هستند. این دیودها باعث افزایش راندمان مدار شده و در کاهش نویز و اتلاف انرژی تأثیر بسزایی دارند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”مدارهای محافظتی: جلوگیری از اضافه‌ولتاژ و اضافه‌جریان” subtitle=”توضیحات کامل”]مدارهای محافظتی یکی از بخش‌های حیاتی منابع تغذیه هستند که برای جلوگیری از آسیب دیدن قطعات در برابر اضافه‌ولتاژ (Overvoltage) و اضافه‌جریان (Overcurrent) به کار می‌روند. این مدارها از تجهیزات الکترونیکی در برابر شرایط ناخواسته و مخرب محافظت کرده و طول عمر قطعات را افزایش می‌دهند.

---

انواع حفاظت در منابع تغذیه

1. حفاظت در برابر اضافه‌ولتاژ (Overvoltage Protection – OVP)
   • جلوگیری از افزایش بیش از حد ولتاژ خروجی
   • استفاده از دیود زنر، آی‌سی‌های مخصوص OVP و رله‌های قطع ولتاژ
2. حفاظت در برابر اضافه‌جریان (Overcurrent Protection – OCP)
   • کنترل جریان بیش از حد مجاز برای جلوگیری از داغ شدن یا سوختن قطعات
   • استفاده از فیوز، مقاومت شنت و مدارهای محدودکننده جریان
3. حفاظت در برابر اتصال کوتاه (Short Circuit Protection – SCP)
   • قطع سریع جریان هنگام اتصال کوتاه
   • استفاده از مدارهای تشخیص سریع و فیوزهای الکترونیکی
4. حفاظت در برابر اضافه‌حرارت (Overtemperature Protection – OTP)
   • تشخیص افزایش دمای بیش از حد و خاموش کردن مدار
   • استفاده از سنسورهای دما و فن‌های خنک‌کننده

---

حفاظت در برابر اضافه‌ولتاژ (OVP)

یکی از روش‌های رایج برای جلوگیری از اضافه‌ولتاژ، استفاده از دیود زنر یا آی‌سی‌های OVP است. در صورت افزایش ولتاژ خروجی از حد مجاز، این مدار ولتاژ اضافی را منحرف کرده یا تغذیه را خاموش می‌کند.

مدار نمونه حفاظت اضافه‌ولتاژ با دیود زنر:

      ورودی تغذیه  
           │  
          [R1]  
           │  
      ┌───────┐  
      │       │  
     [Z1]     │  ← دیود زنر  
      │       │  
      └───┬───┘  
          │  
         GND  

• R1 مقاومت محدودکننده جریان
• Z1 دیود زنر که ولتاژ بیش از حد را هدایت می‌کند

---

حفاظت در برابر اضافه‌جریان (OCP)

برای محدود کردن جریان، معمولاً از مقاومت شنت یا فیوزهای الکترونیکی استفاده می‌شود. مقاومت شنت مقدار کمی از ولتاژ را نسبت به جریان عبوری افت می‌دهد که از آن برای تشخیص اضافه‌جریان استفاده می‌شود.

مدار نمونه حفاظت اضافه‌جریان با مقاومت شنت:

      ورودی تغذیه  
           │  
         [F1]   ← فیوز  
           │  
         [Rsh]  ← مقاومت شنت  
           │  
           ├──> بار خروجی  
           │  
          GND  

• F1 فیوزی که هنگام افزایش جریان قطع می‌شود
• Rsh مقاومت شنت برای تشخیص مقدار جریان

---

حفاظت در برابر اتصال کوتاه (SCP)

اتصال کوتاه می‌تواند باعث عبور جریان بالا و آسیب شدید به مدار شود. یکی از روش‌های ساده حفاظت، استفاده از ترانزیستور برای قطع جریان هنگام تشخیص اتصال کوتاه است.

مدار نمونه حفاظت اتصال کوتاه با ترانزیستور:

      ورودی تغذیه  
           │  
          [R1]  
           │  
      ┌───────┐  
      │       │  
     [Q1]     │  ← ترانزیستور  
      │       │  
      └───┬───┘  
          │  
         بار خروجی  
          │  
         GND  

• Q1 ترانزیستور که هنگام اتصال کوتاه جریان را قطع می‌کند
• R1 مقاومت محدودکننده جریان

---

حفاظت در برابر اضافه‌حرارت (OTP)

در منابع تغذیه سوئیچینگ، دمای بیش از حد می‌تواند باعث خرابی قطعات شود. استفاده از سنسورهای دما مانند NTC یا ترمیستور، دما را اندازه‌گیری کرده و در صورت افزایش بیش از حد، مدار را خاموش می‌کنند.

مدار نمونه حفاظت حرارتی با NTC:

      ورودی تغذیه  
           │  
         [NTC]   ← ترمیستور  
           │  
          بار خروجی  
           │  
          GND  

• NTC مقاومت حرارتی که با افزایش دما مقدار آن تغییر می‌کند و جریان را محدود می‌کند

---

جمع‌بندی

مدارهای محافظتی در منابع تغذیه نقش حیاتی دارند و از قطعات در برابر آسیب‌های ناشی از اضافه‌ولتاژ، اضافه‌جریان، اتصال کوتاه و افزایش دما محافظت می‌کنند. استفاده از روش‌های مناسب مانند دیود زنر، مقاومت شنت، فیوزها و سنسورهای دما باعث افزایش ایمنی و پایداری مدار می‌شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 3. تست و عیب‌یابی قطعات مدار تغذیه”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”استفاده از مولتی‌متر برای اندازه‌گیری ولتاژ و مقاومت” subtitle=”توضیحات کامل”]مولتی‌متر یکی از ابزارهای ضروری برای اندازه‌گیری پارامترهای الکتریکی مانند ولتاژ، مقاومت و جریان در مدارهای الکترونیکی و برقی است. برای اندازه‌گیری صحیح این مقادیر، باید نحوه تنظیم مولتی‌متر و نحوه اتصال پروب‌ها را به درستی انجام دهید.

---

نحوه اندازه‌گیری ولتاژ

اندازه‌گیری ولتاژ به دو دسته تقسیم می‌شود:

1. اندازه‌گیری ولتاژ DC (مانند باتری‌ها، مدارهای الکترونیکی و منابع تغذیه DC)
2. اندازه‌گیری ولتاژ AC (مانند برق شهری و خروجی ترانسفورماتورها)

مراحل اندازه‌گیری ولتاژ DC

1. مولتی‌متر را روی حالت DCV (ولت‌متر DC) قرار دهید
   • برخی از مولتی‌مترها دارای تنظیم خودکار (Auto Range) هستند، اما در صورت نیاز، رنج مناسب (مثلاً 20V) را انتخاب کنید.
2. پروب‌های مولتی‌متر را متصل کنید
   • پروب مشکی (COM) را به پورت مشترک (GND)
   • پروب قرمز را به پورت ولتاژ (V)
3. پروب‌ها را به نقاط مدار متصل کنید
   • پروب قرمز به نقطه مثبت
   • پروب مشکی به زمین (GND)
4. عدد نمایش داده شده را بخوانید
   • اگر عدد منفی بود، جای پروب‌ها را جابه‌جا کنید.

مراحل اندازه‌گیری ولتاژ AC

1. مولتی‌متر را روی حالت ACV (ولت‌متر AC) قرار دهید
   • معمولاً با نماد (~) مشخص می‌شود.
2. پروب‌ها را متصل کنید
   • پروب مشکی به COM
   • پروب قرمز به V
3. پروب‌ها را به دو نقطه ولتاژ متصل کنید
   • مثلاً در پریز برق، یک پروب در یکی از شیارها و دیگری در شیار دیگر قرار داده شود.
4. عدد نمایش داده شده را بخوانید

نکته: هنگام اندازه‌گیری ولتاژ AC، به دلیل نوسانی بودن آن، عدد ممکن است کمی تغییر کند.

---

نحوه اندازه‌گیری مقاومت

برای اندازه‌گیری مقاومت، مولتی‌متر از منبع داخلی خود برای عبور جریان از مقاومت استفاده کرده و مقدار افت ولتاژ را اندازه‌گیری می‌کند.

مراحل اندازه‌گیری مقاومت

1. مولتی‌متر را روی حالت Ω (اهم) قرار دهید
   • اگر مولتی‌متر رنج دستی دارد، مقدار مناسبی (مثلاً 2kΩ یا 200Ω) را انتخاب کنید.
2. مدار را خاموش کنید
   • برای جلوگیری از ایجاد ولتاژ اضافی که ممکن است باعث اندازه‌گیری نادرست شود.
3. پروب‌ها را متصل کنید
   • پروب مشکی به COM
   • پروب قرمز به Ω
4. پروب‌ها را دو سر مقاومت قرار دهید
   • تفاوتی ندارد کدام سمت پروب‌ها را بگذارید، چون مقاومت قطبیت ندارد.
5. مقدار نمایش داده شده را بخوانید

نکات مهم:

• اگر مقدار OL نمایش داده شد، یعنی مقاومت بیش از حد مجاز انتخاب شده است، باید رنج را افزایش دهید.
• اگر مقدار نزدیک به صفر بود، رنج را کاهش دهید تا مقدار دقیق‌تری ببینید.
• در صورت متصل بودن مقاومت به مدار، ممکن است مقدار دقیق نمایش داده نشود. در این حالت، بهتر است مقاومت را از مدار جدا کنید.

---

جمع‌بندی

استفاده از مولتی‌متر برای اندازه‌گیری ولتاژ و مقاومت نیاز به رعایت تنظیمات صحیح و اتصال درست پروب‌ها دارد. هنگام اندازه‌گیری ولتاژ DC، باید قطبیت را رعایت کرد، اما در ولتاژ AC این موضوع اهمیتی ندارد. همچنین، برای اندازه‌گیری مقاومت، مدار باید خاموش باشد و در صورت نیاز، مقاومت از مدار جدا شود تا مقدار دقیق‌تری نمایش داده شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”3.1. روش‌های تشخیص خرابی قطعات”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”تست خازن‌ها (ESR Meter)” subtitle=”توضیحات کامل”]خازن‌ها از جمله قطعات مهم در مدارهای الکترونیکی هستند که به مرور زمان ممکن است دچار خرابی شوند. برای بررسی وضعیت سلامت خازن‌ها، از روش‌های مختلفی مانند مولتی‌متر، LCR متر و ESR متر استفاده می‌شود. یکی از بهترین روش‌ها برای تست خازن‌های الکترولیتی و سرامیکی، استفاده از ESR متر (متر مقاومت سری معادل) است.

---

ESR (Equivalent Series Resistance) چیست؟

ESR یا مقاومت سری معادل مقدار کمی مقاومتی است که به‌طور طبیعی در داخل خازن وجود دارد. در خازن‌های سالم، مقدار ESR باید بسیار پایین باشد، اما در خازن‌های خراب یا فرسوده، این مقدار افزایش می‌یابد که باعث کاهش عملکرد مدار می‌شود.

چرا ESR مهم است؟

• در مدارهای منبع تغذیه سوئیچینگ، مقدار زیاد ESR باعث کاهش کارایی و افزایش گرمای تولیدی می‌شود.
• در مدارهای فرکانس بالا، افزایش ESR باعث ایجاد نویز و کاهش بازده مدار می‌شود.
• خازن‌های خراب با ESR بالا می‌توانند باعث از کار افتادن مدار شوند.

---

نحوه تست خازن با ESR متر

1. آماده‌سازی ESR متر

• دستگاه را روشن کنید.
• محدوده مناسب برای اندازه‌گیری ESR را انتخاب کنید (معمولاً دستگاه‌های دیجیتال به‌صورت خودکار این کار را انجام می‌دهند).

2. اتصال پروب‌ها به خازن

• بدون نیاز به خارج کردن خازن از مدار: ESR متر می‌تواند خازن را درون مدار تست کند، اما در برخی موارد (مثلاً در حضور قطعات موازی)، بهتر است خازن را از مدار جدا کنید.
• پروب‌های ESR متر را به دو سر پایه‌های خازن متصل کنید (قطبیت اهمیتی ندارد).

3. خواندن مقدار ESR

• مقدار نمایش داده شده را با جدول استاندارد ESR مقایسه کنید.
• اگر مقدار ESR بیشتر از مقدار استاندارد بود، خازن خراب است و باید تعویض شود.
• اگر مقدار ESR نزدیک به صفر بود، خازن سالم است.

---

روش‌های جایگزین برای تست خازن

1. استفاده از مولتی‌متر (در حالت تست دیود یا اهم‌سنجی)
   • پروب‌ها را به دو سر خازن متصل کنید.
   • اگر خازن سالم باشد، مقدار مقاومت ابتدا کم است و به تدریج افزایش می‌یابد.
   • اگر مقدار مقاومت ثابت بماند یا نزدیک به صفر باشد، احتمالاً خازن اتصال کوتاه شده است.
   • اگر هیچ تغییری مشاهده نشود، خازن قطع شده یا خراب است.
2. استفاده از LCR متر
   • مقدار ظرفیت خازن را اندازه‌گیری کنید.
   • اگر مقدار اندازه‌گیری شده با مقدار نامی خازن تفاوت زیادی داشته باشد، خازن خراب است.

---

جدول استاندارد ESR برای خازن‌های الکترولیتی

ظرفیت خازن (µF)	ولتاژ نامی (V)	مقدار استاندارد ESR (Ω)
10 µF	16V	2.5 Ω
100 µF	16V	0.5 Ω
470 µF	25V	0.2 Ω
1000 µF	35V	0.1 Ω

(این مقادیر بسته به نوع خازن و تولیدکننده ممکن است متفاوت باشد.)

---

جمع‌بندی

ESR متر ابزاری بسیار کاربردی برای تست خازن‌ها است که به‌ویژه در تعمیرات منابع تغذیه و مدارهای الکترونیکی نقش مهمی دارد. مقدار ESR بالا نشان‌دهنده خرابی خازن است و می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند کاهش کارایی مدار، نویز و گرم شدن بیش از حد قطعات شود. در صورتی که ESR متر در دسترس نباشد، می‌توان از مولتی‌متر یا LCR متر برای بررسی وضعیت خازن استفاده کرد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”تست ماسفت‌ها و دیودهای قدرت” subtitle=”توضیحات کامل”]ماسفت‌ها و دیودهای قدرت از اجزای مهم در مدارهای سوئیچینگ و منابع تغذیه هستند. خرابی آن‌ها می‌تواند باعث عدم عملکرد صحیح مدار، ایجاد نویز یا حتی آسیب به سایر قطعات شود. در این بخش، روش‌های تست این قطعات با استفاده از مولتی‌متر، تستر ماسفت و روش‌های عملی بررسی می‌شود.

---

تست ماسفت (MOSFET)

ماسفت‌ها دو نوع N-Channel و P-Channel دارند. برای تست، باید عملکرد پایه‌های گیت (G)، درین (D) و سورس (S) را بررسی کنیم.

۱. تست ماسفت با مولتی‌متر (حالت تست دیود)

تنظیمات: مولتی‌متر را روی حالت تست دیود (Diode Mode) قرار دهید.

مراحل تست ماسفت N-Channel:

1. تست اولیه:
   • پروب مشکی را به سورس (S) و پروب قرمز را به درین (D) بزنید.
   • باید مقدار OL (مدار باز) نمایش داده شود.
2. تحریک گیت:
   • پروب قرمز را برای چند ثانیه روی گیت (G) قرار دهید.
   • سپس مجدداً درین و سورس را تست کنید.
   • اگر مقدار مقاومت کم نمایش داده شد، ماسفت سالم است.
3. تخلیه گیت:
   • برای خاموش کردن ماسفت، پروب مشکی را برای چند ثانیه روی گیت (G) قرار دهید.
   • سپس تست مجدد انجام دهید. درین و سورس باید دوباره OL نمایش دهند.

مراحل تست ماسفت P-Channel:

1. پروب قرمز را به سورس (S) و پروب مشکی را به درین (D) بزنید.
2. مقدار OL باید نمایش داده شود.
3. گیت را به منفی (GND) متصل کنید.
4. در این حالت، اگر مقدار مقاومت کم نمایش داده شد، ماسفت سالم است.

نتایج تست:

• OL در همه حالت‌ها: ماسفت خراب است.
• اتصال کوتاه بین درین و سورس: ماسفت سوخته است.
• تغییر وضعیت از OL به مقدار کم و بالعکس: ماسفت سالم است.

---

۲. تست ماسفت با مدار ساده

می‌توان با استفاده از یک لامپ، باتری و مقاومت نیز ماسفت را تست کرد.

مدار تست ماسفت N-Channel:

     +12V  
      │  
     [لامپ]  
      │  
     ┌┴┐  
     │D │  
     │  │  
     │S │  
     └┬┘  
      │  
     GND  

1. ابتدا مدار را بدون تحریک گیت تست کنید (لامپ باید خاموش باشد).
2. گیت را به +12V متصل کنید (اگر لامپ روشن شد، ماسفت سالم است).
3. گیت را به زمین (GND) متصل کنید (اگر لامپ خاموش شد، ماسفت سالم است).

---

تست دیودهای قدرت (Schottky & Fast Recovery Diodes)

دیودهای قدرت مانند دیودهای شاتکی و دیودهای بازیابی سریع در منابع تغذیه سوئیچینگ استفاده می‌شوند. روش تست این دیودها با مولتی‌متر و تستر دیود انجام می‌شود.

۱. تست دیود با مولتی‌متر

تنظیمات: مولتی‌متر را روی حالت تست دیود (Diode Mode) قرار دهید.

مراحل تست:

1. پروب قرمز را به آند (A) و پروب مشکی را به کاتد (K) وصل کنید.
   • مقدار 0.2V تا 0.7V (بسته به نوع دیود) نمایش داده شود.
2. پروب‌ها را جابه‌جا کنید.
   • مقدار OL باید نمایش داده شود (مدار باز).

نتایج تست:

• OL در هر دو جهت: دیود خراب است.
• اتصال کوتاه در هر دو جهت: دیود سوخته است.
• عدد قابل قبول در یک جهت و OL در جهت دیگر: دیود سالم است.

---

۲. تست دیودهای دوبل قدرت (Dual Diodes & Bridge Rectifier)

در منابع تغذیه سوئیچینگ، از دیودهای دوبل شاتکی و پل دیود استفاده می‌شود. روش تست مشابه تست دیودهای تکی است، اما باید پایه‌های مشترک را نیز بررسی کرد.

۱. تست پل دیود:

• دو پایه AC را به‌صورت جداگانه تست کنید.
• پایه‌های مثبت و منفی را بررسی کنید.
• مقادیر مشابه دیود تکی باید مشاهده شود.

۲. تست دیود دوبل شاتکی (مانند MBR20100):

• هر نیمه از دیود را جداگانه تست کنید.
• دو سر مشترک را بررسی کنید تا اتصال کوتاه نداشته باشد.

---

جمع‌بندی

• ماسفت‌ها: بین درین و سورس باید مدار باز باشد، اما با تحریک گیت باید هدایت کنند.
• دیودهای قدرت: در یک جهت رسانا و در جهت دیگر قطع هستند.
• در صورت مشاهده اتصال کوتاه یا قطع کامل، قطعه خراب شده و نیاز به تعویض دارد.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”بررسی ترانسفورماتورها برای قطعی یا اتصال کوتاه” subtitle=”توضیحات کامل”]ترانسفورماتورها از اجزای اصلی در مدارهای تغذیه، مخصوصاً منابع تغذیه سوئیچینگ (SMPS) هستند. مشکلاتی مانند قطعی سیم‌پیچ، اتصال کوتاه بین دورهای سیم‌پیچ، یا اتصال بین سیم‌پیچ‌ها می‌تواند باعث خرابی مدار و عملکرد نامناسب شود. در این بخش، روش‌های بررسی سلامت ترانسفورماتورها و تست آن‌ها با استفاده از مولتی‌متر، لامپ تست و تستر ترانسفورماتور شرح داده می‌شود.

---

۱. تست ترانسفورماتور با مولتی‌متر

مولتی‌متر یک ابزار مناسب برای تست مقاومت سیم‌پیچ‌های ترانسفورماتور است. این روش برای تشخیص قطعی و اتصال کوتاه استفاده می‌شود.

۱.۱. تست قطعی سیم‌پیچ‌ها

تنظیمات:

• مولتی‌متر را روی حالت مقاومت (Ω) قرار دهید.

مراحل تست:

1. تست اولیه:
   • پروب‌های مولتی‌متر را به دو سر سیم‌پیچ اولیه وصل کنید.
   • مقدار مقاومت را یادداشت کنید.
   • مقدار مقاومت نباید بینهایت (OL) باشد؛ در غیر این صورت، سیم‌پیچ قطع شده است.
2. تست سیم‌پیچ ثانویه:
   • دو سر سیم‌پیچ ثانویه را تست کنید.
   • مقدار مقاومت باید کمتر از سیم‌پیچ اولیه باشد.

نتیجه تست:

• OL یا مقاومت بی‌نهایت: سیم‌پیچ قطع شده و نیاز به تعویض ترانسفورماتور است.
• مقاومت بسیار کم (در حد صفر): ممکن است اتصال کوتاه در سیم‌پیچ وجود داشته باشد.

---

۱.۲. تست اتصال کوتاه بین سیم‌پیچ‌ها

تنظیمات:

• مولتی‌متر را همچنان روی حالت مقاومت (Ω) قرار دهید.

مراحل تست:

1. یک پروب را روی یک سر سیم‌پیچ اولیه و پروب دیگر را روی یک سر سیم‌پیچ ثانویه قرار دهید.
2. مقدار مقاومت باید بی‌نهایت (OL) باشد، چون بین سیم‌پیچ‌های اولیه و ثانویه نباید اتصال وجود داشته باشد.

نتیجه تست:

• اگر مقدار مقاومت قابل اندازه‌گیری باشد، ترانسفورماتور اتصال کوتاه داخلی دارد و خراب است.

---

۲. تست ترانسفورماتور با لامپ تست

لامپ تست یک روش سریع برای بررسی عملکرد ترانسفورماتور است. این روش بیشتر برای ترانسفورماتورهای بزرگ و منابع تغذیه خطی استفاده می‌شود.

مراحل تست:

1. یک لامپ 100 وات سری با ورودی اولیه ترانسفورماتور قرار دهید.
2. ترانسفورماتور را به برق متصل کنید.
3. رفتار لامپ را بررسی کنید:
   • اگر لامپ کاملاً روشن شد: اتصال کوتاه در ترانسفورماتور وجود دارد.
   • اگر لامپ فقط لحظه‌ای روشن شد و سپس کم‌نور شد: ترانس سالم است.
   • اگر لامپ خاموش ماند: ممکن است سیم‌پیچ اولیه قطع باشد.

---

۳. تست ترانسفورماتور با تستر سلف (LCR متر)

LCR متر مقدار اندوکتانس و Q-Factor (کیفیت سیم‌پیچ) را اندازه‌گیری می‌کند.

مراحل تست:

1. LCR متر را روی حالت اندازه‌گیری اندوکتانس (L) تنظیم کنید.
2. سیم‌پیچ اولیه را متصل کرده و مقدار اندوکتانس را یادداشت کنید.
3. همین تست را برای سیم‌پیچ ثانویه انجام دهید.
4. مقدار Q-Factor را بررسی کنید.

نتایج تست:

• اندوکتانس صفر: ممکن است سیم‌پیچ قطع شده باشد.
• اندوکتانس خیلی کم: نشان‌دهنده اتصال کوتاه در داخل سیم‌پیچ است.
• مقدار Q خیلی پایین: هسته مغناطیسی یا سیم‌پیچ آسیب دیده است.

---

۴. تست ترانسفورماتور با اسیلسکوپ و سیگنال ژنراتور

اگر مولتی‌متر کافی نبود، می‌توان از سیگنال ژنراتور و اسیلسکوپ برای تحلیل دقیق‌تر ترانسفورماتور استفاده کرد.

مراحل تست:

1. یک سیگنال سینوسی کم‌ولتاژ (مثلاً 1V – 10kHz) به ورودی ترانسفورماتور بدهید.
2. خروجی را روی اسیلسکوپ بررسی کنید.
3. ولتاژ خروجی باید متناسب با نسبت دورهای ترانسفورماتور باشد.

نتایج تست:

• اگر خروجی قطع باشد: سیم‌پیچ ثانویه قطع شده است.
• اگر شکل موج تغییر شکل داده یا افت شدید دارد: اتصال کوتاه در سیم‌پیچ‌ها یا اشباع هسته وجود دارد.

---

جمع‌بندی

• برای تست قطعی سیم‌پیچ: از مولتی‌متر در حالت مقاومت استفاده کنید.
• برای بررسی اتصال کوتاه بین سیم‌پیچ‌ها: مقاومت بین سیم‌پیچ‌های اولیه و ثانویه باید بی‌نهایت باشد.
• برای تست عملی عملکرد ترانسفورماتور: از لامپ تست یا سیگنال ژنراتور استفاده کنید.
• اگر ترانسفورماتور اتصال کوتاه یا قطعی داشته باشد، باید تعویض شود، زیرا تعمیر آن معمولاً دشوار است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”تست آی‌سی‌های PWM با اسیلوسکوپ” subtitle=”توضیحات کامل”]آی‌سی‌های PWM نقش مهمی در مدارهای تغذیه سوئیچینگ دارند و وظیفه تولید پالس‌های دقیق برای کنترل سوئیچینگ ماسفت‌ها را بر عهده دارند. برای بررسی عملکرد این آی‌سی‌ها، اسیلوسکوپ ابزار مناسبی است که امکان مشاهده سیگنال‌های خروجی و تشخیص ایرادات احتمالی را فراهم می‌کند.

---

۱. ابزارهای مورد نیاز

• اسیلوسکوپ دیجیتال یا آنالوگ
• پراب اسیلوسکوپ
• منبع تغذیه متناسب با آی‌سی PWM
• دیتاشیت آی‌سی مورد بررسی برای مشخص کردن پایه‌های ورودی و خروجی

---

۲. تنظیم اسیلوسکوپ برای تست آی‌سی PWM

قبل از اتصال اسیلوسکوپ، باید تنظیمات اولیه را انجام دهید:

• زمان‌بندی (Time Base): مقدار زمان‌بندی را روی چند میکروثانیه (مثلاً ۵ تا ۱۰ میکروثانیه) تنظیم کنید تا بتوانید سیگنال PWM را مشاهده کنید.
• ولتاژ ورودی (Voltage Scale): مقدار ولتاژ را بسته به نوع آی‌سی روی ۵ تا ۱۰ ولت بر واحد تنظیم کنید.
• مد اتصال (Coupling Mode): روی DC Coupling تنظیم شود تا بتوان سیگنال‌های ولتاژ DC و AC را مشاهده کرد.

---

۳. مراحل تست آی‌سی PWM

۳.۱. بررسی تغذیه آی‌سی

قبل از بررسی سیگنال‌های خروجی، باید مطمئن شوید که آی‌سی به درستی تغذیه می‌شود.

• پایه تغذیه (VCC) را با مولتی‌متر اندازه‌گیری کنید. مقدار آن باید مطابق دیتاشیت باشد (مثلاً ۵ یا ۱۲ ولت).
• پایه زمین (GND) را بررسی کنید که اتصال درستی داشته باشد.

---

۳.۲. بررسی خروجی PWM

۱. پراب اسیلوسکوپ را به پایه خروجی PWM (مثلاً پایه درایو ماسفت) متصل کنید.
۲. اگر آی‌سی سالم باشد، باید یک موج مربعی با فرکانس مشخص دیده شود.
۳. دامنه ولتاژ پالس باید با مقدار مشخص شده در دیتاشیت مطابقت داشته باشد.
۴. چرخه کاری (Duty Cycle) را بررسی کنید. معمولاً مقدار آن بین ۱۰ تا ۹۰ درصد متغیر است.

مشکلات احتمالی:

• عدم وجود سیگنال در خروجی: آی‌سی ممکن است خراب باشد یا پایه‌های تغذیه و زمین به درستی متصل نشده باشند.
• سیگنال نویزی یا نامنظم: ممکن است مشکل از منبع تغذیه، نویزهای خارجی یا خرابی آی‌سی باشد.
• دامنه ولتاژ پایین‌تر از مقدار استاندارد: ممکن است آی‌سی تحت بار باشد یا ماسفت متصل به آن دچار مشکل شده باشد.

---

۳.۳. بررسی ورودی‌های کنترل آی‌سی

آی‌سی‌های PWM معمولاً ورودی‌هایی مانند فیدبک (Feedback)، خاموش/روشن (Enable)، و کنترل ولتاژ (Vref) دارند.

• پایه فیدبک (FB): مقدار ولتاژ را بررسی کنید. در صورت تغییر ولتاژ خروجی، این مقدار باید تغییر کند.
• پایه کنترل (Vref): مقدار آن باید ثابت باشد (مثلاً ۵ ولت). اگر مقدار صفر یا نوسانی باشد، آی‌سی خراب است.
• پایه خاموش/روشن (Enable): باید در سطح منطقی درست باشد (مثلاً ۵ ولت برای روشن و صفر ولت برای خاموش).

---

جمع‌بندی

• برای تست آی‌سی PWM، ابتدا باید تغذیه و پایه‌های مهم آن بررسی شود.
• اسیلوسکوپ ابزار مناسبی برای مشاهده سیگنال‌های خروجی و بررسی صحت عملکرد آی‌سی است.
• اگر سیگنال PWM مشاهده نشود یا دارای اعوجاج باشد، ممکن است آی‌سی معیوب باشد.
• بررسی ورودی‌های کنترلی مانند فیدبک و ولتاژ مرجع می‌تواند در تشخیص مشکلات کمک کند.
• در صورت مشاهده مشکلات، آی‌سی باید تعویض یا مدار مرتبط با آن بررسی شود.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”روش تشخیص اتصالات کوتاه و نقاط معیوب مدار” subtitle=”توضیحات کامل”]در مدارهای الکترونیکی، اتصال کوتاه و قطعات معیوب می‌توانند باعث عملکرد نادرست، افزایش دما یا حتی آسیب‌دیدگی جدی مدار شوند. تشخیص این مشکلات به ابزار مناسب و روش‌های اصولی نیاز دارد.

---

۱. ابزارهای مورد نیاز

• مولتی‌متر دیجیتال یا آنالوگ برای اندازه‌گیری مقاومت و ولتاژ
• منبع تغذیه متغیر با محدودکننده جریان برای بررسی جریان‌کشی مدار
• اسیلوسکوپ برای بررسی شکل موج در نقاط حساس مدار
• دستگاه Thermal Camera (دوربین حرارتی) برای تشخیص نقاطی که بیش از حد گرم می‌شوند
• لامپ سری (Series Lamp) برای محدود کردن جریان در هنگام تست تغذیه مدار

---

۲. بررسی اتصال کوتاه با مولتی‌متر

۲.۱. تست مقاومت در نقاط مختلف مدار

۱. مولتی‌متر را در حالت تست مقاومت (Ω) یا تست اتصال کوتاه (Continuity) قرار دهید.
2. یک پراب را به نقطه تغذیه مثبت (+VCC) و دیگری را به زمین (GND) متصل کنید.
3. اگر مقدار مقاومت بسیار پایین باشد (کمتر از ۵ اهم)، احتمال وجود اتصال کوتاه در مدار زیاد است.
4. پراب‌ها را روی بخش‌های مختلف مدار قرار دهید تا نقطه دقیق اتصال کوتاه مشخص شود.

۲.۲. تست دیودها و قطعات نیمه‌هادی

۱. مولتی‌متر را روی حالت تست دیود (Diode Mode) قرار دهید.
2. دو سر پراب را به پایه‌های دیود متصل کنید.
3. اگر در هر دو جهت مقدار نزدیک به صفر نشان داده شود، دیود اتصال کوتاه شده است.
4. همین روش را برای ماسفت‌ها و ترانزیستورها نیز اجرا کنید.

---

۳. بررسی جریان‌کشی غیرعادی مدار

۳.۱. استفاده از منبع تغذیه با محدودکننده جریان

1. منبع تغذیه را روی ولتاژ کاری مدار تنظیم کنید (مثلاً ۱۲ ولت یا ۵ ولت).
2. جریان را روی مقدار کم (مثلاً ۲۰۰ میلی‌آمپر) محدود کنید.
3. تغذیه را به مدار متصل کنید.
4. اگر مدار جریان زیادی بکشد (مثلاً ۱ آمپر یا بیشتر)، احتمال اتصال کوتاه وجود دارد.

۳.۲. استفاده از لامپ سری برای تشخیص اتصال کوتاه

1. یک لامپ ۲۴ ولت ۵ وات را به صورت سری در مسیر تغذیه مدار قرار دهید.
2. مدار را روشن کنید:
   • اگر لامپ به شدت روشن شد، یعنی جریان زیادی کشیده می‌شود و اتصال کوتاه در مدار وجود دارد.
   • اگر لامپ کم‌نور شد، جریان‌کشی در محدوده طبیعی است.

---

۴. بررسی حرارتی برای یافتن نقاط معیوب

1. استفاده از دوربین حرارتی:
   • مدار را روشن کنید و با دوربین حرارتی، نقاط داغ مدار را شناسایی کنید.
   • قطعاتی که بیش از حد داغ شده‌اند، ممکن است دچار اتصال کوتاه یا خرابی باشند.
2. لمس دستی (با احتیاط!):
   • اگر دوربین حرارتی در دسترس نیست، می‌توان با دقت و احتیاط، برخی قطعات را لمس کرد تا نقاط داغ مدار شناسایی شوند.
   • اگر قطعه‌ای بسیار داغ باشد، ممکن است معیوب باشد.

---

۵. بررسی ولتاژهای مدار با اسیلوسکوپ

1. پراب اسیلوسکوپ را به نقاط مختلف مدار متصل کنید و شکل موج‌ها را بررسی کنید.
2. اگر در نقطه‌ای که باید ولتاژ DC ثابت باشد، نویز زیاد یا شکل موج غیرطبیعی مشاهده شد، احتمال وجود مشکل در همان بخش زیاد است.
3. سیگنال‌های PWM، سوئیچینگ و فرکانس بالا را در بخش‌های مربوطه بررسی کنید تا تغییرات ناگهانی یا افت ولتاژ مشخص شود.

---

جمع‌بندی

• برای تشخیص اتصال کوتاه، ابتدا باید مقاومت مدار را با مولتی‌متر بررسی کرد.
• تست قطعات نیمه‌هادی مانند دیود، ترانزیستور و ماسفت می‌تواند به شناسایی قطعات معیوب کمک کند.
• اندازه‌گیری جریان‌کشی مدار با منبع تغذیه یا لامپ سری، میزان سلامت مدار را مشخص می‌کند.
• استفاده از دوربین حرارتی یا لمس دستی می‌تواند به شناسایی قطعات داغ و معیوب کمک کند.
• با بررسی شکل موج‌های مدار در نقاط حساس، می‌توان مشکلات نوسانی یا افت ولتاژ را تشخیص داد.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 4. عیب‌یابی مشکلات رایج در مدار تغذیه”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”روشن نشدن مانیتور به دلیل خرابی در مدار تغذیه” subtitle=”توضیحات کامل”]مدار تغذیه در مانیتورها یکی از مهم‌ترین بخش‌ها است که تأمین ولتاژ لازم برای عملکرد بردهای داخلی را بر عهده دارد. خرابی در این مدار می‌تواند باعث روشن نشدن مانیتور شود. در این بخش، دلایل اصلی این مشکل، روش‌های تشخیص خرابی و راه‌حل‌های تعمیر آن بررسی می‌شود.

---

۱. دلایل رایج خرابی مدار تغذیه در مانیتور

۱.۱. خرابی خازن‌های فیلتر (الکترولیتی)

• نشتی یا باد کردن خازن‌های الکترولیتی در بخش ورودی یا خروجی منبع تغذیه باعث افت ولتاژ و عملکرد نادرست مدار می‌شود.
• این مشکل معمولاً با علائمی مانند چشمک زدن نمایشگر یا خاموش شدن ناگهانی همراه است.

۱.۲. خرابی پل دیود یا دیودهای یکسوکننده

• پل دیود وظیفه تبدیل ولتاژ AC به DC را دارد.
• اگر یکی از دیودهای آن معیوب شود، ولتاژ خروجی به‌درستی تأمین نمی‌شود و مانیتور روشن نمی‌شود.

۱.۳. خرابی ماسفت‌ها یا ترانزیستورهای سوئیچینگ

• ماسفت‌های سوئیچینگ در منابع تغذیه سوئیچینگ (SMPS) ولتاژ را تبدیل و تقویت می‌کنند.
• در صورت خرابی، مدار توانایی تولید ولتاژ مناسب را از دست داده و خروجی صفر یا نوسانی خواهد شد.

۱.۴. خرابی آی‌سی PWM کنترل‌کننده تغذیه

• این آی‌سی وظیفه کنترل سیگنال‌های سوئیچینگ و تنظیم ولتاژ را بر عهده دارد.
• خرابی آن باعث قطع عملکرد مدار و در نتیجه روشن نشدن مانیتور می‌شود.

۱.۵. قطع شدن ترانسفورماتور سوئیچینگ

• ترانسفورماتور در منابع تغذیه سوئیچینگ برای تنظیم و انتقال ولتاژ به سطوح مختلف استفاده می‌شود.
• خرابی سیم‌پیچ‌های آن باعث قطع تغذیه و روشن نشدن دستگاه می‌شود.

۱.۶. فعال شدن مدارهای محافظتی

• در صورت بروز اضافه‌جریان یا اتصال کوتاه، مدارهای محافظتی فعال شده و تغذیه دستگاه قطع می‌شود.
• خرابی یکی از قطعات مانند دیود زنر، ترانزیستورهای محافظ یا فیوز می‌تواند باعث این مشکل شود.

---

۲. روش‌های تست و تشخیص خرابی مدار تغذیه مانیتور

۲.۱. بررسی ولتاژ ورودی و خروجی منبع تغذیه

1. مولتی‌متر را در حالت AC Voltage قرار دهید و ولتاژ ورودی (برق شهری) را اندازه‌گیری کنید.
2. مولتی‌متر را روی DC Voltage قرار دهید و ولتاژ خروجی مدار تغذیه را بررسی کنید.
3. اگر ولتاژ خروجی صفر یا کمتر از مقدار مورد انتظار بود، مشکل در مدار تغذیه است.

۲.۲. تست خازن‌های مدار تغذیه

1. خازن‌های متورم یا نشت کرده را به‌صورت چشمی بررسی کنید.
2. با استفاده از ESR Meter مقدار مقاومت داخلی خازن را اندازه‌گیری کنید.
3. اگر مقدار ESR از حد استاندارد بیشتر باشد، خازن باید تعویض شود.

۲.۳. تست پل دیود و دیودهای یکسوکننده

1. مولتی‌متر را در حالت Diode Test قرار دهید.
2. پراب‌ها را به پایه‌های دیود متصل کنید و مقدار ولتاژ افت را اندازه‌گیری کنید.
3. اگر دیود در هر دو جهت مقدار نزدیک به صفر یا بی‌نهایت نشان دهد، معیوب است.

۲.۴. تست ماسفت‌های سوئیچینگ

1. مولتی‌متر را روی Diode Mode قرار دهید.
2. بین درین (D) و سورس (S) اندازه‌گیری کنید.
3. اگر مقدار مقاومت نزدیک به صفر باشد، ماسفت اتصال کوتاه شده و باید تعویض شود.

۲.۵. بررسی آی‌سی PWM و ترانسفورماتور سوئیچینگ

1. با استفاده از اسیلوسکوپ، شکل موج خروجی آی‌سی PWM را بررسی کنید.
2. اگر سیگنال خروجی نوسانی نباشد، آی‌سی خراب است.
3. با اهم‌متر، مقاومت سیم‌پیچ‌های ترانس را تست کنید. اگر مقدار مقاومت خیلی زیاد یا بی‌نهایت باشد، ترانس قطع شده است.

---

۳. روش‌های تعمیر مدار تغذیه مانیتور

۳.۱. تعویض خازن‌های خراب

• خازن‌های معیوب را با نمونه‌های جدید از همان ظرفیت و ولتاژ جایگزین کنید.
• از خازن‌های با کیفیت و با دمای کاری بالا (+۱۰۵ درجه سانتی‌گراد) استفاده کنید.

۳.۲. تعویض دیودها و پل دیود خراب

• دیودهای معیوب را با نمونه‌هایی با ولتاژ و جریان نامی برابر یا بالاتر جایگزین کنید.
• هنگام لحیم‌کاری دقت کنید که پایه‌ها به‌درستی متصل شوند.

۳.۳. تعویض ماسفت‌های معیوب

• ماسفت‌های سوخته را با نمونه‌های مشابه جایگزین کنید.
• در هنگام نصب، از خمیر سیلیکون حرارتی برای دفع بهتر گرما استفاده کنید.

۳.۴. تعویض آی‌سی PWM معیوب

• آی‌سی را با استفاده از هویه هوای گرم (Hot Air) تعویض کنید.
• پایه‌های لحیم‌شده را پس از نصب مجدداً بررسی کنید.

۳.۵. بررسی و تعمیر ترانسفورماتور سوئیچینگ

• اگر سیم‌پیچ‌ها قطع شده‌اند، باید ترانس تعویض شود.
• در صورت مشاهده ترک یا شکستگی در هسته، ترانس را جایگزین کنید.

۳.۶. غیرفعال کردن موقت مدارهای محافظتی (در مرحله تست)

• اگر احتمال می‌دهید که مدار محافظتی مانع از روشن شدن مدار شده است، می‌توان برای تست موقت برخی از قطعات مانند دیود زنر یا ترانزیستورهای محافظ را از مدار خارج کرد.
• پس از بررسی، در صورت نیاز قطعه معیوب را تعویض و دوباره نصب کنید.

---

جمع‌بندی

• مدار تغذیه نقش مهمی در روشن شدن مانیتور دارد و خرابی آن می‌تواند ناشی از مشکلاتی مانند خازن‌های خراب، دیودهای معیوب، ماسفت‌های سوخته، آی‌سی PWM خراب و یا مدارهای محافظتی فعال‌شده باشد.
• روش‌های تست شامل اندازه‌گیری ولتاژ، تست مقاومت و یکسوکننده‌ها، بررسی شکل موج با اسیلوسکوپ و استفاده از ابزارهای تست مانند ESR Meter و Thermal Camera است.
• در صورت خرابی قطعات، باید آن‌ها را با نمونه‌های سالم جایگزین کرد و از روش‌های استاندارد در لحیم‌کاری و نصب مجدد استفاده نمود.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”ولتاژهای نامتعادل یا نوسان ولتاژ” subtitle=”توضیحات کامل”]ولتاژهای نامتعادل یا نوسانات ولتاژ یکی از مشکلات رایج در مدارهای تغذیه است که می‌تواند باعث عملکرد نادرست یا خرابی تجهیزات الکترونیکی مانند مانیتورها شود. در این بخش، دلایل ایجاد این مشکل، روش‌های تشخیص و راهکارهای رفع آن بررسی می‌شود.

---

۱. دلایل ایجاد نوسانات ولتاژ در مدارهای تغذیه

۱.۱. خرابی خازن‌های فیلتر

• خازن‌های الکترولیتی وظیفه صاف‌سازی ولتاژ DC و حذف ریپل را دارند.
• خرابی آن‌ها باعث افزایش ریپل، ایجاد نوسان در ولتاژ و حتی قطع عملکرد مدار تغذیه می‌شود.

۱.۲. عملکرد نادرست آی‌سی کنترل‌کننده PWM

• آی‌سی‌های PWM وظیفه تولید پالس‌های سوئیچینگ را دارند.
• خرابی در این بخش باعث تولید پالس‌های نامنظم و در نتیجه نوسان در ولتاژ خروجی می‌شود.

۱.۳. خرابی دیودهای یکسوکننده

• دیودهای یکسوکننده در بخش‌های مختلف مدار تغذیه برای تبدیل AC به DC استفاده می‌شوند.
• در صورت نیمه‌خراب شدن، می‌توانند باعث نوسانات ناخواسته در خروجی شوند.

۱.۴. ضعف در ترانسفورماتور سوئیچینگ

• ترانسفورماتورهای سوئیچینگ وظیفه تنظیم ولتاژ و تبدیل آن به سطوح مختلف را دارند.
• وجود اتصالات ضعیف یا نیمه‌قطع در سیم‌پیچ‌ها می‌تواند باعث نوسان ولتاژ خروجی شود.

۱.۵. وجود اتصالات نامناسب یا لحیم‌کاری سرد

• لحیم‌کاری‌های نامناسب روی برد می‌تواند باعث افزایش مقاومت داخلی و ایجاد نوسان در مدار شود.
• وجود ترک‌های ریز در مسیرهای چاپی مدار نیز می‌تواند این مشکل را تشدید کند.

۱.۶. تداخل‌های الکترومغناطیسی (EMI) و نویز بالا

• در محیط‌هایی با نویز الکترومغناطیسی بالا، عملکرد مدارهای سوئیچینگ ممکن است دچار اختلال شود.
• نویز زیاد می‌تواند باعث نوسان در پالس‌های سوئیچینگ شده و ولتاژ خروجی را بی‌ثبات کند.

---

۲. روش‌های تشخیص نوسان ولتاژ در مدارهای تغذیه

۲.۱. بررسی ولتاژ خروجی با مولتی‌متر

1. مولتی‌متر را روی حالت DC Voltage قرار دهید.
2. پراب‌ها را به خروجی مدار تغذیه متصل کنید.
3. مقدار ولتاژ را در بازه‌های زمانی مختلف بررسی کنید. اگر مقدار ولتاژ دائماً تغییر می‌کند، نشانه‌ای از نوسان است.

۲.۲. بررسی ریپل ولتاژ با اسیلوسکوپ

1. اسیلوسکوپ را به خروجی مدار تغذیه متصل کنید.
2. محدوده ولتاژ و زمان را تنظیم کرده و سیگنال خروجی را مشاهده کنید.
3. اگر شکل موج دارای نویز زیاد یا نوسان غیرعادی باشد، مدار دچار مشکل است.

۲.۳. تست خازن‌های مدار با ESR Meter

1. خازن‌ها را از مدار خارج کنید.
2. مقدار ESR را با دستگاه اندازه‌گیری کنید.
3. اگر مقدار ESR بیش از مقدار استاندارد باشد، خازن خراب شده و نیاز به تعویض دارد.

۲.۴. تست دیودهای یکسوکننده و ماسفت‌های سوئیچینگ

• دیودها را با مولتی‌متر در حالت Diode Test بررسی کنید.
• ماسفت‌ها را از نظر اتصال کوتاه یا قطع بودن تست کنید.

۲.۵. بررسی مدار از نظر لحیم‌کاری سرد و اتصالات معیوب

• برد را زیر نور مناسب و ذره‌بین بررسی کنید.
• ترک‌های روی مسیرهای برد را بررسی کنید و در صورت لزوم لحیم‌کاری مجدد انجام دهید.

---

۳. روش‌های رفع نوسانات ولتاژ در مدارهای تغذیه

۳.۱. تعویض خازن‌های خراب

• تمامی خازن‌های مشکوک را با نمونه‌های باکیفیت و دمای کاری +۱۰۵ درجه سانتی‌گراد جایگزین کنید.
• در صورت امکان، از خازن‌هایی با مقدار ظرفیت کمی بالاتر استفاده کنید تا پایداری بیشتری داشته باشند.

۳.۲. بررسی و تعویض دیودهای یکسوکننده معیوب

• دیودهای خراب را با نمونه‌هایی با جریان و ولتاژ تحمل بالا تعویض کنید.
• از دیودهای شاتکی در مسیرهایی که به پاسخ سریع نیاز دارند، استفاده شود.

۳.۳. بررسی و جایگزینی ماسفت‌ها و ترانزیستورهای سوئیچینگ

• ماسفت‌های معیوب را با نمونه‌های جدید و با همان مقدار ولتاژ و جریان جایگزین کنید.
• در هنگام نصب از خمیر حرارتی مناسب برای انتقال بهتر گرما استفاده کنید.

۳.۴. لحیم‌کاری مجدد مسیرهای مشکوک روی برد

• اگر در اتصالات مدار لحیم‌کاری ضعیف یا سرد مشاهده شد، مجدداً لحیم‌کاری انجام دهید.
• از سیم لحیم با درصد قلع بالا برای اتصالات قوی‌تر استفاده کنید.

۳.۵. بهبود عملکرد زمین (GND) مدار برای کاهش نویز

• بررسی کنید که مسیر زمین به‌درستی متصل شده و مقاومت اضافی نداشته باشد.
• برای کاهش نویز، می‌توان از خازن‌های سرامیکی با مقدار کم در مسیرهای ولتاژ حساس استفاده کرد.

۳.۶. بررسی و تعویض آی‌سی PWM کنترل‌کننده ولتاژ

• اگر تمام قطعات سالم بودند اما نوسان ولتاژ همچنان وجود داشت، آی‌سی PWM بررسی شود.
• در صورت عدم وجود سیگنال پایدار، آی‌سی باید تعویض شود.

---

جمع‌بندی

• نوسان ولتاژ می‌تواند به دلیل خرابی خازن‌های الکترولیتی، دیودهای یکسوکننده، ماسفت‌های سوئیچینگ، آی‌سی‌های PWM و لحیم‌کاری‌های نامناسب ایجاد شود.
• روش‌های تشخیص شامل اندازه‌گیری ولتاژ خروجی با مولتی‌متر، بررسی ریپل با اسیلوسکوپ، تست خازن‌ها با ESR Meter و بررسی مسیرهای لحیم‌کاری است.
• برای رفع این مشکل، تعویض خازن‌های خراب، بررسی و جایگزینی دیودها، ماسفت‌ها و آی‌سی PWM، بهبود مسیر زمین و کاهش نویز توصیه می‌شود.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”صدای غیرمعمول (مانند صدای زوزه) از منبع تغذیه” subtitle=”توضیحات کامل”]یکی از مشکلات رایج در منابع تغذیه سوئیچینگ، تولید صدای غیرمعمول مانند زوزه یا وزوز است. این صدا می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات مختلف در مدار باشد و در صورت عدم رسیدگی، ممکن است باعث خرابی قطعات و عملکرد نامناسب دستگاه شود. در این بخش، دلایل ایجاد این صدا، روش‌های تشخیص و راه‌های رفع آن بررسی می‌شود.

---

۱. دلایل ایجاد صدای غیرمعمول در منبع تغذیه

۱.۱. لرزش قطعات مغناطیسی (ترانسفورماتور و چوک‌ها)

• ترانسفورماتورهای سوئیچینگ و چوک‌ها دارای سیم‌پیچ‌هایی هستند که ممکن است به دلیل چسبکاری نامناسب یا لرزش مکانیکی، ایجاد نویز کنند.
• این صدا معمولاً ناشی از نوسانات مغناطیسی در فرکانس کاری منبع تغذیه است.

۱.۲. خرابی یا فرسودگی خازن‌ها

• خازن‌های معیوب نمی‌توانند به‌درستی ریپل ولتاژ را حذف کنند و باعث ایجاد نوسانات غیرمعمول در مدار شوند.
• در برخی موارد، خازن‌های خراب باعث تغییر فرکانس کاری مدار شده و تولید صدای زوزه می‌کنند.

۱.۳. نویز ناشی از ماسفت‌های سوئیچینگ

• ماسفت‌های سوئیچینگ در منابع تغذیه فرکانس بالا کار می‌کنند.
• اگر یک ماسفت نیمه‌خراب باشد یا درست عمل نکند، ممکن است باعث ایجاد پالس‌های نامنظم و نویز صوتی شود.

۱.۴. لحیم‌کاری‌های سرد و اتصالات نامناسب

• ترک‌های ریز در مسیرهای برد و لحیم‌های سرد باعث افزایش مقاومت مسیرها و ایجاد نوسان در مدار می‌شوند.
• این وضعیت می‌تواند باعث ایجاد صداهای نامعمول شود.

۱.۵. طراحی نامناسب مدار PWM یا تنظیمات اشتباه در آی‌سی کنترل‌کننده

• آی‌سی‌های کنترل‌کننده PWM ممکن است به دلیل خرابی، تنظیم نامناسب یا طراحی ضعیف، نوسانات نامنظمی را در فرکانس کاری ایجاد کنند.
• این نوسانات می‌توانند منجر به تولید صدای زوزه شوند.

---

۲. روش‌های تشخیص منبع صدا در منبع تغذیه

۲.۱. بررسی ترانسفورماتور و چوک‌ها از نظر لرزش مکانیکی

• در حالی که منبع تغذیه روشن است، با یک پیچ‌گوشتی پلاستیکی به‌آرامی روی هسته ترانسفورماتور فشار وارد کنید.
• اگر با این کار صدای زوزه تغییر کرد یا متوقف شد، احتمالاً مشکل از لرزش مکانیکی هسته است.

۲.۲. تست خازن‌های الکترولیتی با ESR Meter

1. خازن‌های مشکوک را از مدار جدا کنید.
2. مقدار ESR آن‌ها را اندازه‌گیری کنید.
3. اگر مقدار ESR از حد مجاز بالاتر باشد، خازن باید تعویض شود.

۲.۳. بررسی مدار با اسیلوسکوپ برای تشخیص نویز ناخواسته

1. پروب اسیلوسکوپ را روی نقاط مختلف مدار تغذیه قرار دهید.
2. در خروجی‌های اصلی به دنبال نویزهای ناخواسته یا ریپل‌های غیرطبیعی بگردید.
3. اگر ولتاژ دارای نوسانات نامنظم باشد، احتمالاً یکی از قطعات مدار به‌درستی کار نمی‌کند.

۲.۴. بررسی لحیم‌کاری‌ها و ترک‌های روی برد مدار چاپی

• برد مدار را با یک ذره‌بین بررسی کنید.
• اگر لحیم‌کاری‌ها نامناسب به نظر می‌رسند، دوباره آن‌ها را لحیم کنید.

۲.۵. تست ماسفت‌های سوئیچینگ با مولتی‌متر

1. ماسفت‌ها را از مدار جدا کنید.
2. با مولتی‌متر در حالت Diode Test پایه‌های Gate، Drain و Source را بررسی کنید.
3. اگر اتصال کوتاه یا قطع مشاهده شد، ماسفت باید تعویض شود.

---

۳. روش‌های رفع صدای غیرمعمول در منبع تغذیه

۳.۱. تثبیت هسته ترانسفورماتور و چوک‌ها

• از چسب لاک مخصوص سیم‌پیچ‌ها (Varnish) یا سیلیکون مقاوم در برابر حرارت برای تثبیت هسته‌ها استفاده کنید.
• در صورت امکان، ترانسفورماتور را با یک نمونه با کیفیت بهتر جایگزین کنید.

۳.۲. تعویض خازن‌های معیوب

• خازن‌های الکترولیتی که مقدار ESR بالایی دارند، باید تعویض شوند.
• پیشنهاد می‌شود از خازن‌های با دمای کاری بالا (+۱۰۵ درجه سانتی‌گراد) استفاده شود.

۳.۳. بررسی و تعویض ماسفت‌های خراب

• ماسفت‌های خراب را با نمونه‌های با ولتاژ و جریان مناسب جایگزین کنید.
• هنگام نصب ماسفت‌ها، از پدهای عایق حرارتی و خمیر سیلیکونی برای بهبود دفع حرارت استفاده کنید.

۳.۴. لحیم‌کاری مجدد و رفع ترک‌های برد

• مسیرهای مشکوک روی برد را دوباره لحیم کنید.
• در صورت وجود ترک در مسیرهای برد، از سیم‌های نازک برای ترمیم مسیرها استفاده کنید.

۳.۵. تعویض یا اصلاح آی‌سی کنترل‌کننده PWM

• در صورتی که مشکل با روش‌های دیگر برطرف نشد، آی‌سی PWM را بررسی کرده و در صورت نیاز تعویض کنید.
• در برخی موارد، تغییر مقدار مقاومت‌ها یا خازن‌های اطراف آی‌سی PWM می‌تواند باعث تغییر فرکانس کاری و کاهش نویز شود.

---

جمع‌بندی

• صدای غیرمعمول (زوزه یا وزوز) در منبع تغذیه می‌تواند ناشی از لرزش ترانسفورماتور، خرابی خازن‌ها، نویز ناشی از ماسفت‌های سوئیچینگ، لحیم‌کاری‌های ضعیف یا تنظیمات نادرست آی‌سی PWM باشد.
• برای تشخیص مشکل، می‌توان ترانسفورماتور را بررسی کرد، خازن‌ها را با ESR Meter تست کرد، خروجی‌های مدار را با اسیلوسکوپ بررسی کرد و ماسفت‌ها را با مولتی‌متر تست کرد.
• روش‌های رفع مشکل شامل تثبیت ترانسفورماتور با چسب مخصوص، تعویض خازن‌های معیوب، تعویض ماسفت‌های خراب، لحیم‌کاری مجدد مسیرها و بررسی و اصلاح آی‌سی PWM است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”مشکلات Overvoltage و Undervoltage” subtitle=”توضیحات کامل”]یکی از مشکلات رایج در مدارهای تغذیه، وقوع Overvoltage (اضافه‌ولتاژ) و Undervoltage (کاهش ولتاژ) است. این مشکلات می‌توانند باعث آسیب به قطعات الکترونیکی، کاهش طول عمر تجهیزات و حتی از کار افتادن کامل مدار شوند. در این بخش، دلایل بروز این مشکلات، روش‌های تشخیص و راه‌حل‌های آن بررسی می‌شود.

---

۱. تعریف Overvoltage و Undervoltage

۱.۱. Overvoltage (اضافه‌ولتاژ)

اضافه‌ولتاژ به وضعیتی گفته می‌شود که ولتاژ خروجی مدار تغذیه از حد مجاز بالاتر رود. این افزایش ولتاژ می‌تواند به دلیل نقص در عملکرد مدار، افزایش ناگهانی ولتاژ ورودی یا خرابی قطعات رخ دهد.

۱.۲. Undervoltage (کاهش ولتاژ)

کاهش ولتاژ به وضعیتی گفته می‌شود که ولتاژ خروجی مدار تغذیه از حد تعیین‌شده پایین‌تر بیاید. این مشکل می‌تواند باعث عملکرد نادرست قطعات الکترونیکی شده و در مواردی منجر به خاموش شدن دستگاه شود.

---

۲. دلایل بروز Overvoltage و Undervoltage

۲.۱. دلایل Overvoltage (اضافه‌ولتاژ)

• خرابی آی‌سی کنترل‌کننده PWM که باعث افزایش نامنظم پالس‌های سوئیچینگ می‌شود.
• خرابی خازن‌های خروجی که باعث افزایش لحظه‌ای ولتاژ می‌شود.
• وجود اتصالات نامناسب در برد مدار که باعث ایجاد نوسانات ولتاژ می‌شود.
• خرابی مدار فیدبک ولتاژ که باعث تنظیم نادرست ولتاژ خروجی می‌شود.
• افزایش ناگهانی ولتاژ ورودی برق شهر که به مدار تغذیه آسیب می‌زند.

۲.۲. دلایل Undervoltage (کاهش ولتاژ)

• ضعیف شدن خازن‌های خروجی که باعث نوسان و افت ولتاژ می‌شود.
• خرابی دیودهای یکسوکننده که باعث از بین رفتن انرژی ذخیره‌شده در مدار می‌شود.
• خرابی ماسفت‌های سوئیچینگ که باعث کاهش توان تحویلی مدار تغذیه می‌شود.
• ضعیف بودن جریان ورودی یا افت ولتاژ برق شهری که باعث عملکرد نامناسب مدار تغذیه می‌شود.
• خرابی سنسورهای فیدبک ولتاژ که باعث ارسال اطلاعات نادرست به مدار کنترل می‌شود.

---

۳. روش‌های تشخیص Overvoltage و Undervoltage

۳.۱. اندازه‌گیری ولتاژ خروجی با مولتی‌متر

۱. مولتی‌متر را در حالت اندازه‌گیری DC Voltage قرار دهید.
۲. پروب‌های مولتی‌متر را به خروجی مدار تغذیه متصل کنید.
۳. مقدار ولتاژ را با مقدار استاندارد مقایسه کنید:

• اگر مقدار ولتاژ بیشتر از حد مجاز باشد → Overvoltage
• اگر مقدار ولتاژ کمتر از حد مجاز باشد → Undervoltage

۳.۲. بررسی مدار فیدبک ولتاژ با اسیلوسکوپ

۱. خروجی سنسور فیدبک ولتاژ را با اسیلوسکوپ بررسی کنید.
۲. اگر ولتاژ فیدبک نوسان غیرعادی داشته باشد، ممکن است مشکل از مدار فیدبک یا آی‌سی PWM باشد.

۳.۳. تست خازن‌های خروجی با ESR Meter

۱. خازن‌های خروجی را از مدار جدا کنید.
2. مقدار ESR آن‌ها را با ESR Meter اندازه‌گیری کنید.
3. اگر مقدار ESR بالاتر از حد نرمال باشد، خازن باید تعویض شود.

۳.۴. بررسی دیودهای یکسوکننده

1. دیودهای خروجی را از مدار جدا کنید.
2. با مولتی‌متر در حالت Diode Test، افت ولتاژ دو سر دیود را اندازه‌گیری کنید.
3. اگر دیود اتصال کوتاه شده یا مدار باز باشد، باید تعویض شود.

۳.۵. بررسی آی‌سی PWM

• با استفاده از اسیلوسکوپ، سیگنال‌های Gate Drive ماسفت‌ها را بررسی کنید.
• اگر سیگنال‌ها بیش از حد بزرگ یا کوچک باشند، ممکن است آی‌سی PWM خراب شده باشد.

---

۴. روش‌های رفع مشکل Overvoltage و Undervoltage

۴.۱. رفع مشکل Overvoltage (اضافه‌ولتاژ)

• تعویض آی‌سی کنترل‌کننده PWM در صورت مشاهده پالس‌های غیرعادی.
• تعویض خازن‌های خروجی که مقدار ESR آن‌ها بالا رفته است.
• بررسی و تعویض مدار فیدبک ولتاژ در صورت خرابی.
• استفاده از دیودهای TVS یا مدارهای محافظتی برای کاهش اثر افزایش ناگهانی ولتاژ.

۴.۲. رفع مشکل Undervoltage (کاهش ولتاژ)

• تعویض دیودهای یکسوکننده خروجی در صورت مشاهده افت ولتاژ غیرعادی.
• بررسی و تعویض ماسفت‌های سوئیچینگ که توان خروجی را کاهش داده‌اند.
• بررسی و تعویض خازن‌های خروجی که باعث نوسانات ولتاژ شده‌اند.
• بررسی و تقویت ورودی مدار تغذیه در صورت کاهش ولتاژ برق ورودی.

---

جمع‌بندی

• Overvoltage (اضافه‌ولتاژ) به افزایش غیرمجاز ولتاژ در خروجی مدار تغذیه گفته می‌شود و معمولاً به دلیل خرابی مدار فیدبک، افزایش ناگهانی ولتاژ ورودی یا خرابی خازن‌های خروجی رخ می‌دهد.
• Undervoltage (کاهش ولتاژ) به کاهش غیرعادی ولتاژ در خروجی مدار تغذیه گفته می‌شود و می‌تواند ناشی از خرابی ماسفت‌ها، کاهش توان ورودی یا خازن‌های ضعیف‌شده باشد.
• برای تشخیص این مشکلات، از مولتی‌متر برای اندازه‌گیری ولتاژ، اسیلوسکوپ برای بررسی مدار فیدبک و ESR Meter برای تست خازن‌ها استفاده می‌شود.
• راه‌حل‌های این مشکلات شامل تعویض قطعات معیوب، بررسی مدار فیدبک، تقویت ورودی مدار و استفاده از دیودهای محافظتی است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”خرابی محافظ‌های مدار و نحوه جایگزینی آن‌ها” subtitle=”توضیحات کامل”]محافظ‌های مدار نقش مهمی در جلوگیری از آسیب دیدن قطعات الکترونیکی در برابر نوسانات ولتاژ، جریان‌های اضافه، اتصال کوتاه و افزایش دما دارند. در صورت خرابی این محافظ‌ها، مدار تغذیه ممکن است در برابر این مشکلات آسیب ببیند یا به‌طور کامل از کار بیفتد. در این بخش، به بررسی انواع محافظ‌های مدار، علائم خرابی، روش‌های تست و نحوه جایگزینی آن‌ها پرداخته می‌شود.

---

۱. انواع محافظ‌های مدار

۱.۱. فیوزها (Fuses)

فیوزها یکی از متداول‌ترین محافظ‌های مدار هستند که در صورت عبور جریان بیش‌ازحد، قطع شده و از سایر قطعات محافظت می‌کنند.

۱.۲. NTC (Negative Temperature Coefficient Thermistor)

این قطعه مقاومت متغیری دارد که در لحظه راه‌اندازی مدار، جریان اولیه را محدود می‌کند و پس از گرم شدن، مقاومت آن کاهش می‌یابد تا جریان عادی عبور کند.

۱.۳. دیودهای TVS (Transient Voltage Suppression Diodes)

این دیودها برای محافظت در برابر نوسانات ناگهانی ولتاژ (Surge Protection) استفاده می‌شوند و در صورت افزایش بیش‌ازحد ولتاژ، آن را تخلیه می‌کنند.

۱.۴. وریستور (Varistor یا MOV – Metal Oxide Varistor)

وریستورها به‌عنوان محافظ در برابر افزایش ولتاژ ناگهانی استفاده می‌شوند و در هنگام عبور ولتاژ بالا، مقدار زیادی جریان را جذب کرده و از مدار محافظت می‌کنند.

۱.۵. رله‌های حفاظتی

در برخی منابع تغذیه، از رله‌های حفاظتی برای قطع مدار در صورت اضافه‌بار یا افزایش بیش‌ازحد دما استفاده می‌شود.

---

۲. علائم خرابی محافظ‌های مدار

۲.۱. علائم خرابی فیوز

• مدار کاملاً خاموش است و هیچ ولتاژی در خروجی وجود ندارد.
• بازرسی چشمی نشان می‌دهد که فیوز ذوب یا قطع شده است.
• تست پیوستگی فیوز با مولتی‌متر، مدار باز را نشان می‌دهد.

۲.۲. علائم خرابی NTC

• در لحظه روشن شدن، جریان اولیه بیش‌ازحد بالا می‌رود.
• NTC بیش‌ازحد داغ می‌شود و ممکن است ترک بخورد یا بسوزد.
• مدار تغذیه بدون NTC روشن نمی‌شود.

۲.۳. علائم خرابی دیودهای TVS یا وریستور

• مدار پس از افزایش ناگهانی ولتاژ، خاموش شده و دیگر کار نمی‌کند.
• روی برد الکترونیکی، دیود TVS یا وریستور شکسته یا ترک خورده دیده می‌شود.
• در تست با مولتی‌متر، دیود اتصال کوتاه شده است.

۲.۴. علائم خرابی رله حفاظتی

• مدار تغذیه در شرایط عادی روشن نمی‌شود.
• صدای کلیک رله شنیده نمی‌شود یا رله در حالت قطع باقی می‌ماند.
• در تست با مولتی‌متر، پایه‌های رله اتصال برقرار نمی‌کنند.

---

۳. روش تست محافظ‌های مدار

۳.۱. تست فیوز با مولتی‌متر

۱. مولتی‌متر را روی حالت تست پیوستگی (Continuity Test) یا مقاومت (Ohm Meter) قرار دهید.
۲. دو سر پروب مولتی‌متر را به دو طرف فیوز وصل کنید.
۳. اگر صدای بوق شنیده شد یا مقدار مقاومت نزدیک به صفر بود، فیوز سالم است.
4. اگر مقدار مقاومت بی‌نهایت بود، فیوز سوخته و باید تعویض شود.

۳.۲. تست NTC با مولتی‌متر

۱. NTC را از مدار جدا کنید.
۲. مقدار مقاومت آن را با مولتی‌متر در حالت اهم‌سنجی اندازه بگیرید.
۳. مقدار مقاومت باید چند اهم تا چند ده اهم باشد.
۴. سپس با یک سشوار یا هیتر، NTC را گرم کنید. مقدار مقاومت باید به تدریج کاهش یابد.
5. اگر مقدار مقاومت تغییر نکند یا NTC باز باشد، خراب است و باید تعویض شود.

۳.۳. تست دیود TVS یا وریستور

۱. دیود TVS را از مدار جدا کنید.
۲. با مولتی‌متر در حالت Diode Test، افت ولتاژ دو سر دیود را اندازه‌گیری کنید.
۳. اگر مقدار افت ولتاژ صفر یا اتصال کوتاه بود، دیود خراب شده است.

۳.۴. تست رله حفاظتی

۱. مدار را خاموش کنید و رله را از مدار خارج کنید.
۲. مولتی‌متر را روی حالت تست مقاومت (Ohm Meter) قرار دهید.
۳. پایه‌های کنتاکت رله را اندازه بگیرید:

• اگر رله در حالت عادی باز باشد، مقدار مقاومت بی‌نهایت خواهد بود.
• با اعمال ولتاژ تحریک به سیم‌پیچ رله، پایه‌ها باید اتصال برقرار کنند (مقاومت نزدیک به صفر شود).

4. اگر رله در هنگام تحریک عمل نمی‌کند، باید تعویض شود.

---

۴. نحوه جایگزینی محافظ‌های مدار

۴.۱. تعویض فیوز

۱. نوع و مقدار فیوز سوخته را مشخص کنید (مثلاً ۵ آمپر، ۲۵۰ ولت).
۲. فیوز جدید را در جای فیوز قبلی قرار داده و لحیم کنید یا در هولدر فیوز قرار دهید.
۳. مدار را تست کنید.

۴.۲. تعویض NTC

۱. مقدار NTC معیوب را مشخص کنید (مثلاً ۱۰ اهم، ۵ آمپر).
۲. NTC جدید را در محل قبلی قرار داده و لحیم کنید.
۳. پس از تعویض، جریان ورودی مدار را اندازه بگیرید تا مطمئن شوید که NTC صحیح کار می‌کند.

۴.۳. تعویض دیود TVS یا وریستور

۱. مقدار و مدل قطعه را بررسی کنید (مثلاً ۲۰V TVS Diode).
۲. قطعه خراب را از مدار خارج کرده و جایگزین جدید را لحیم کنید.
۳. مدار را تحت ولتاژ بالا تست کنید تا مطمئن شوید که محافظ به‌درستی کار می‌کند.

۴.۴. تعویض رله حفاظتی

۱. مقدار ولتاژ تحریک رله را بررسی کنید (مثلاً ۱۲ ولت DC).
۲. پایه‌های رله قدیمی را از مدار خارج کرده و رله جدید را لحیم کنید.
۳. مدار را روشن کنید و صدای کلیک رله را بررسی کنید.

---

جمع‌بندی

• محافظ‌های مدار مانند فیوزها، دیودهای TVS، وریستورها، NTC‌ها و رله‌های حفاظتی برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از اضافه ولتاژ، اضافه جریان و نوسانات برق استفاده می‌شوند.
• در صورت خرابی این قطعات، مدار ممکن است به‌درستی کار نکند، جریان اولیه بیش از حد شود یا دستگاه کاملاً از کار بیفتد.
• روش‌های تست شامل مولتی‌متر (برای فیوز، NTC و دیودهای TVS)، اسیلوسکوپ (برای بررسی سیگنال‌های حفاظتی) و تست مکانیکی (برای رله‌ها) است.
• برای جایگزینی این قطعات، باید مشخصات فنی آن‌ها بررسی شود و قطعات معیوب با نمونه‌های مشابه تعویض شوند.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 5. تعویض و تعمیر قطعات مدار تغذیه”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”5.1. اصول و مراحل جداسازی و جایگزینی قطعات”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”خازن‌های الکترولیتی خشک‌شده یا باد کرده” subtitle=”توضیحات کامل”]خازن‌های الکترولیتی نقش مهمی در صاف‌سازی ولتاژ، کاهش نویز و پایداری مدارهای الکترونیکی دارند. با گذشت زمان و استفاده مداوم، این خازن‌ها ممکن است خشک شوند، باد کنند یا نشت کنند که می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند کاهش راندمان مدار، ریست شدن مداوم، افزایش نویز و حتی خرابی کامل مدار تغذیه شود. در این بخش، به بررسی دلایل خرابی خازن‌های الکترولیتی، علائم تشخیص، روش‌های تست و نحوه تعویض آن‌ها پرداخته می‌شود.

---

۱. دلایل خرابی خازن‌های الکترولیتی

۱.۱. خشک شدن الکترولیت

• در طول زمان، مایع الکترولیت داخل خازن تبخیر می‌شود که باعث کاهش ظرفیت و افزایش مقاومت معادل سری (ESR) می‌شود.
• گرمای بیش‌ازحد و طراحی نامناسب مدار می‌تواند این روند را تسریع کند.

۱.۲. افزایش ولتاژ بیش از حد مجاز

• اعمال ولتاژ بالاتر از مقدار نامی خازن باعث افزایش فشار داخلی و ترکیدن آن می‌شود.

۱.۳. جریان‌های نوسانی و ریپل بالا

• اگر خازن در یک مدار با جریان‌های نوسانی شدید یا ریپل بالا کار کند، دمای داخلی آن افزایش یافته و دچار استهلاک زودرس می‌شود.

۱.۴. استفاده از خازن‌های بی‌کیفیت

• خازن‌های ارزان و غیراستاندارد معمولاً عمر کوتاه‌تری دارند و زودتر دچار خرابی می‌شوند.

---

۲. علائم خرابی خازن‌های الکترولیتی

۲.۱. علائم ظاهری

• باد کردن قسمت بالایی خازن به دلیل افزایش فشار داخلی
• نشت الکترولیت در اطراف پایه‌های خازن
• ایجاد ترک یا تغییر رنگ در سطح خازن

۲.۲. علائم عملکردی در مدار

• ریست شدن مداوم مدار به‌خصوص در مانیتورها و منبع تغذیه
• افزایش نویز و نوسان در ولتاژ خروجی
• کاهش راندمان مدار و افزایش دمای سایر قطعات
• روشن نشدن یا کار نکردن مدار به‌درستی

---

۳. روش‌های تست خازن‌های الکترولیتی

۳.۱. تست بصری (چشمی)

۱. برد الکترونیکی را بررسی کنید.
۲. به دنبال خازن‌های باد کرده، نشتی الکترولیت و تغییر رنگ قطعات اطراف باشید.

۳.۲. تست با مولتی‌متر در حالت مقاومت (Ohm Meter)

۱. مولتی‌متر را روی حالت مقاومت (Ω) قرار دهید.
2. پروب‌های مولتی‌متر را به دو سر خازن وصل کنید.
3. در ابتدا مقدار مقاومت کم خواهد بود و سپس به تدریج افزایش می‌یابد (در خازن‌های سالم).
4. اگر مقدار مقاومت ثابت یا نزدیک به صفر باشد، خازن اتصال کوتاه شده است.
5. اگر مقدار مقاومت بی‌نهایت باشد، خازن کاملاً خراب و قطع شده است.

۳.۳. تست ظرفیت خازن با مولتی‌متر دیجیتال (اگر دستگاه این قابلیت را دارد)

1. مولتی‌متر را روی حالت Capacitance (µF) قرار دهید.
2. مقدار اندازه‌گیری شده را با مقدار نامی روی خازن مقایسه کنید.
3. اگر مقدار بسیار کمتر از مقدار نامی باشد، خازن خراب شده است.

۳.۴. تست ESR با دستگاه ESR Meter

1. دستگاه ESR Meter را به دو سر خازن متصل کنید.
2. مقدار ESR خازن را با مقدار استاندارد آن مقایسه کنید.
3. اگر مقدار ESR بیش‌ازحد بالا باشد، خازن خراب شده و باید تعویض شود.

---

۴. نحوه تعویض خازن‌های خراب

۴.۱. ابزارهای مورد نیاز

• هویه و قلع‌کش برای خارج کردن خازن معیوب
• خازن جدید با ظرفیت و ولتاژ مناسب
• مولتی‌متر و ESR Meter برای تست پس از تعویض

۴.۲. مراحل تعویض خازن

۱. مدار را خاموش کنید و برق را کاملاً قطع کنید.
۲. خازن معیوب را شناسایی کنید.
۳. با استفاده از هویه و قلع‌کش، لحیم‌های پایه‌های خازن را جدا کنید.
۴. خازن جدید را جایگزین کنید و به قطب مثبت و منفی آن توجه کنید.
۵. پایه‌ها را لحیم کرده و مدار را تست کنید.

۴.۳. نکات مهم هنگام جایگزینی

• مقدار ظرفیت خازن جدید باید برابر یا کمی بیشتر از مقدار خازن اصلی باشد.
• مقدار ولتاژ خازن جدید نباید کمتر از مقدار خازن اصلی باشد.
• قطب‌های مثبت و منفی را درست متصل کنید، زیرا اتصال اشتباه باعث انفجار خازن می‌شود.

---

جمع‌بندی

• خازن‌های الکترولیتی در اثر خشک شدن، نوسانات جریان، دمای بالا و افزایش ولتاژ نامی دچار خرابی می‌شوند.
• علائم خرابی شامل باد کردن، نشتی الکترولیت، ریست شدن مدار و افزایش نویز در خروجی است.
• تست خازن‌های الکترولیتی با مولتی‌متر، دستگاه ESR Meter و تست چشمی انجام می‌شود.
• خازن‌های خراب باید با نمونه‌هایی با ظرفیت و ولتاژ مناسب جایگزین شوند تا عملکرد مدار دچار مشکل نشود.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”دیودها و ماسفت‌های سوخته” subtitle=”توضیحات کامل”]دیودها و ماسفت‌ها از مهم‌ترین قطعات در مدارهای تغذیه و سوئیچینگ هستند. دیودها برای یکسو کردن جریان، جلوگیری از برگشت جریان و تثبیت ولتاژ به کار می‌روند، در حالی که ماسفت‌ها به‌عنوان کلیدهای الکترونیکی برای کنترل ولتاژ و جریان در مدارهای سوئیچینگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.

خرابی دیودها و ماسفت‌ها می‌تواند باعث اتصال کوتاه، افت ولتاژ، عملکرد نادرست مدار یا حتی از کار افتادن کامل منبع تغذیه شود. تشخیص این خرابی‌ها با روش‌های مختلفی انجام می‌شود.

---

روش‌های تشخیص خرابی دیودها

۱. تست دیود با مولتی‌متر

• مولتی‌متر را روی حالت تست دیود قرار دهید.
• پراب قرمز را به آند و پراب مشکی را به کاتد دیود وصل کنید.
• ولتاژ مستقیم روی نمایشگر نشان داده می‌شود (معمولاً بین ۰.۲ تا ۰.۷ ولت برای دیودهای سیلیکونی).
• حال جای پراب‌ها را عوض کنید. در این حالت نباید هیچ ولتاژی نمایش داده شود.
• اگر در هر دو جهت ولتاژ نمایش داده شود، دیود اتصال کوتاه شده و خراب است. اگر در هر دو جهت مدار باز باشد، دیود قطع شده است.

۲. تست دیودهای شاتکی (Schottky Diodes)

• این دیودها ولتاژ هدایت کمتری دارند (حدود ۰.۲ تا ۰.۴ ولت).
• روش تست مشابه دیودهای معمولی است، اما اگر ولتاژ هدایت بسیار کم باشد یا در هر دو جهت هدایت کند، دیود خراب شده است.

---

روش‌های تشخیص خرابی ماسفت‌ها

۱. تست ماسفت با مولتی‌متر در حالت دیود

• پراب مشکی را به سورس (S) و پراب قرمز را به درین (D) بزنید. نباید ولتاژی نمایش داده شود.
• حال پراب قرمز را روی گیت (G) زده و سپس مجدداً روی درین قرار دهید. اگر ولتاژ خوانده شد، ماسفت سالم است.
• در صورتی که ماسفت در هر دو جهت هدایت کند، خراب شده است.

۲. تست ماسفت با مولتی‌متر در حالت مقاومت

• مولتی‌متر را روی حالت اندازه‌گیری مقاومت قرار دهید.
• مقاومت بین سورس و درین را بررسی کنید. در ماسفت‌های سالم این مقدار بسیار زیاد است.
• اگر مقاومت خیلی کم باشد، ماسفت اتصال کوتاه شده و خراب است.

---

تعویض دیودها و ماسفت‌های سوخته

۱. ابتدا دستگاه را خاموش کنید و از تخلیه کامل خازن‌ها مطمئن شوید.
۲. محل دیود یا ماسفت سوخته را مشخص کنید.
۳. با استفاده از هویه و پمپ قلع، قطعه معیوب را از برد خارج کنید.
4. پایه‌های برد را تمیز کنید و قطعه جدید را جایگزین نمایید.
5. اتصالات را بررسی کرده و دستگاه را مجدداً تست کنید.

---

جمع‌بندی

دیودها و ماسفت‌ها از اجزای کلیدی مدارهای تغذیه هستند و خرابی آن‌ها می‌تواند باعث مشکلات جدی در عملکرد دستگاه شود. با استفاده از مولتی‌متر می‌توان وضعیت این قطعات را بررسی کرد. در صورت خرابی، باید قطعه معیوب را تعویض کرد تا مدار به درستی کار کند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”آی‌سی‌های کنترل‌کننده معیوب” subtitle=”توضیحات کامل”]آی‌سی‌های کنترل‌کننده در مدارهای تغذیه وظیفه مدیریت سوئیچینگ، تنظیم ولتاژ و حفاظت از مدار را بر عهده دارند. این آی‌سی‌ها معمولاً شامل آی‌سی‌های PWM، آی‌سی‌های درایور ماسفت و آی‌سی‌های رگولاتور ولتاژ هستند. خرابی این قطعات می‌تواند باعث مشکلاتی مانند نوسان ولتاژ، عدم روشن شدن دستگاه، افزایش بیش از حد جریان یا حتی از کار افتادن کامل مدار تغذیه شود.

---

نشانه‌های خرابی آی‌سی‌های کنترل‌کننده

۱. عدم خروجی ولتاژ مناسب

• ولتاژ خروجی کمتر یا بیشتر از مقدار استاندارد است.
• مدار در برابر تغییرات بار پاسخ درستی نمی‌دهد.

۲. نوسانات ولتاژ در خروجی

• افت ولتاژ ناگهانی یا تغییرات مداوم در مقدار ولتاژ خروجی مشاهده می‌شود.

۳. گرم شدن بیش از حد آی‌سی

• آی‌سی در حالت عادی نباید بیش از حد گرم شود. اگر در هنگام کار داغ باشد، احتمال خرابی آن زیاد است.

4. عدم عملکرد سوئیچینگ
   • اگر آی‌سی وظیفه کنترل ماسفت‌ها را بر عهده دارد و ماسفت‌ها عمل نمی‌کنند، ممکن است خود آی‌سی معیوب شده باشد.
5. مشاهده ترک‌خوردگی یا تغییر رنگ روی آی‌سی
   • در برخی موارد، آی‌سی ممکن است به دلیل جریان زیاد یا اتصال کوتاه آسیب فیزیکی ببیند.

---

روش‌های تست آی‌سی‌های کنترل‌کننده

۱. تست ولتاژ تغذیه آی‌سی

• ولتاژ تغذیه آی‌سی را با مولتی‌متر بررسی کنید.
• مقدار ولتاژ باید با مقدار مشخص‌شده در دیتاشیت آی‌سی همخوانی داشته باشد.

۲. بررسی سیگنال‌های ورودی و خروجی با اسیلوسکوپ

• برای آی‌سی‌های PWM، سیگنال خروجی را بررسی کنید. اگر شکل موج سوئیچینگ نامنظم باشد یا وجود نداشته باشد، آی‌سی ممکن است معیوب باشد.
• بررسی سیگنال درایور ماسفت‌ها برای اطمینان از عملکرد صحیح آن‌ها نیز ضروری است.

۳. تست پایه‌های آی‌سی با مولتی‌متر

• مولتی‌متر را روی حالت تست دیود قرار دهید.
• برخی از پایه‌های ورودی و خروجی را از نظر اتصال کوتاه یا قطع شدن بررسی کنید.

4. تست عملکرد آی‌سی با تعویض آن

• در صورتی که آی‌سی مشکوک به خرابی باشد، می‌توان آن را با یک نمونه سالم جایگزین کرده و عملکرد مدار را بررسی کرد.

---

روش تعویض آی‌سی معیوب

۱. دستگاه را خاموش کنید و برق آن را قطع کنید.
۲. از تخلیه کامل خازن‌های مدار اطمینان حاصل کنید.
۳. آی‌سی معیوب را با استفاده از هویه و پمپ قلع از برد جدا کنید.
۴. محل پایه‌های آی‌سی را با روغن لحیم و سیم لحیم تمیز کنید.
۵. آی‌سی جدید را جایگذاری کرده و پایه‌های آن را لحیم کنید.
۶. مدار را بررسی کرده و تست نهایی را انجام دهید.

---

جمع‌بندی

آی‌سی‌های کنترل‌کننده نقش حیاتی در مدارهای تغذیه دارند و خرابی آن‌ها می‌تواند باعث مشکلات مختلفی شود. برای تست این قطعات، بررسی ولتاژ تغذیه، شکل موج خروجی و تست پایه‌ها با مولتی‌متر و اسیلوسکوپ ضروری است. در صورت خرابی، آی‌سی باید به درستی تعویض شود تا عملکرد مدار تغذیه بازیابی شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”ترانسفورماتورهای سوئیچینگ آسیب‌دیده” subtitle=”توضیحات کامل”]ترانسفورماتورهای سوئیچینگ یکی از اجزای حیاتی در منابع تغذیه سوئیچینگ (SMPS) هستند که وظیفه تبدیل ولتاژ، ایزوله کردن مدار و افزایش راندمان انرژی را بر عهده دارند. خرابی این قطعه می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند عدم روشن شدن دستگاه، نوسان ولتاژ خروجی، صدای غیرمعمول (زوزه)، افزایش حرارت و حتی آسیب به سایر قطعات مدار شود.

---

نشانه‌های خرابی ترانسفورماتور سوئیچینگ

۱. دستگاه روشن نمی‌شود یا خروجی ولتاژ ندارد

• در صورتی که سایر اجزا سالم باشند، ولی خروجی ولتاژ وجود نداشته باشد، احتمال خرابی ترانسفورماتور بالا است.

۲. نوسانات ولتاژ در خروجی

• خروجی ولتاژ پایدار نیست و تغییرات ناگهانی دارد.
• ممکن است در برخی مواقع مدار به‌درستی کار کند، اما پس از مدتی ولتاژ افت کند یا ناپایدار شود.

۳. صدای زوزه یا نویز فرکانس بالا

• صدای غیرمعمول از منبع تغذیه شنیده می‌شود که معمولاً ناشی از لرزش سیم‌پیچ‌های داخلی یا اشباع شدن هسته است.

۴. گرم شدن بیش از حد ترانسفورماتور

• در شرایط عادی، ترانسفورماتور نباید بیش از حد داغ شود. اگر داغ باشد، احتمال آسیب‌دیدگی هسته یا سیم‌پیچ‌ها وجود دارد.

۵. آسیب فیزیکی قابل مشاهده

• تغییر رنگ عایق سیم‌پیچ‌ها، بوی سوختگی، ترک‌خوردگی روی بدنه و اتصالات جدا شده از نشانه‌های خرابی هستند.

---

روش‌های تست ترانسفورماتور سوئیچینگ

۱. تست مقاومت سیم‌پیچ‌ها با مولتی‌متر

• مولتی‌متر را روی حالت مقاومت (Ω) قرار دهید.
• مقاومت سیم‌پیچ‌های اولیه و ثانویه را اندازه‌گیری کنید.
• مقدار مقاومت باید طبق مشخصات ترانسفورماتور باشد. مقدار بسیار زیاد (مدار باز) یا مقدار نزدیک به صفر (اتصال کوتاه) نشان‌دهنده خرابی است.

۲. تست اتصال کوتاه بین سیم‌پیچ‌های اولیه و ثانویه

• مولتی‌متر را روی تست دیود یا مقاومت قرار دهید.
• بین سیم‌پیچ‌های اولیه و ثانویه نباید هیچ اتصال الکتریکی وجود داشته باشد. اگر مقدار مقاومت بسیار کم بود، نشان‌دهنده اتصال کوتاه داخلی است.

۳. تست سیم‌پیچ‌ها با تستر LCR

• اگر دستگاه LCR متر دارید، مقدار اندوکتانس سیم‌پیچ‌ها را اندازه‌گیری کنید.
• مقدار اندوکتانس باید با مقدار درج‌شده در دیتاشیت همخوانی داشته باشد.

۴. تست عملی با تعویض ترانسفورماتور

• اگر تست‌های فوق نشان دادند که ترانسفورماتور ممکن است خراب باشد، بهترین راه تست نهایی، تعویض آن با یک نمونه سالم و بررسی عملکرد مدار است.

---

نحوه تعویض ترانسفورماتور سوئیچینگ

۱. دستگاه را خاموش کنید و برق را قطع کنید.
2. از تخلیه کامل خازن‌های مدار اطمینان حاصل کنید.
3. با استفاده از هویه و پمپ قلع، پایه‌های ترانسفورماتور را از مدار جدا کنید.
4. ترانسفورماتور جدید را در محل مناسب جایگذاری کنید.
5. پایه‌های آن را لحیم کرده و از استحکام اتصالات اطمینان حاصل کنید.
6. مدار را روشن کرده و ولتاژهای خروجی را بررسی کنید.

---

جمع‌بندی

ترانسفورماتورهای سوئیچینگ نقش کلیدی در منابع تغذیه دارند و خرابی آن‌ها می‌تواند مشکلات متعددی مانند نوسانات ولتاژ، عدم روشن شدن دستگاه، صداهای غیرمعمول و گرم شدن بیش از حد ایجاد کند. تست ترانسفورماتور با مولتی‌متر، تست اتصال کوتاه و اندازه‌گیری اندوکتانس از روش‌های تشخیص خرابی هستند. در صورت خرابی، تعویض این قطعه با رعایت نکات ایمنی بهترین راه‌حل است.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”5.2. استفاده از ابزارهای تخصصی”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”هیتر و هویه برای جداسازی قطعات” subtitle=”توضیحات کامل”]هیتر و هویه از ابزارهای مهم در تعمیرات بردهای الکترونیکی هستند که برای جداسازی و جایگزینی قطعات معیوب مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر یک از این ابزارها کاربرد خاصی دارند و انتخاب مناسب آن‌ها بر اساس نوع قطعه و برد مدار چاپی (PCB) اهمیت زیادی دارد.

---

۱. کاربرد هیتر و هویه در تعمیرات مدارهای الکترونیکی

هیتر (Hot Air Rework Station)

• مناسب برای قطعات SMD (مانند آی‌سی‌ها، ترانزیستورهای کوچک و مقاومت‌های چسبانده شده روی برد).
• استفاده از جریان هوای گرم برای ذوب کردن لحیم و جداسازی قطعات بدون آسیب به برد.
• دقت بالا برای بردهای چندلایه و قطعات حساس.

هویه (Soldering Iron)

• مناسب برای قطعات DIP (مانند خازن‌های الکترولیتی، دیودها، ماسفت‌ها و ترانسفورماتورها).
• امکان استفاده از قلع اضافی و پمپ قلع برای جدا کردن پایه‌های لحیم شده از برد.
• مناسب برای بردهای تک‌لایه یا دو‌لایه که نیازی به حرارت زیاد ندارند.

---

۲. مراحل جداسازی قطعات با هیتر و هویه

روش جداسازی قطعات با هیتر

۱. دمای هیتر را تنظیم کنید.

• برای قطعات کوچک: ۲۸۰ تا ۳۲۰ درجه سانتی‌گراد
• برای آی‌سی‌های بزرگ و قطعات با پایه‌های زیاد: ۳۵۰ تا ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد

2. هوای گرم را به آرامی روی پایه‌های قطعه هدایت کنید.
3. پس از نرم شدن لحیم، با استفاده از پنس قطعه را جدا کنید.
4. باقی‌مانده لحیم روی برد را با سیم لحیم‌گیر و فلاکس تمیز کنید.

روش جداسازی قطعات با هویه

1. هویه را در دمای مناسب قرار دهید (۳۰۰ تا ۳۵۰ درجه سانتی‌گراد).
2. نوک هویه را به پایه‌های لحیم شده بزنید تا لحیم ذوب شود.
3. با استفاده از پمپ قلع یا سیم لحیم‌گیر، لحیم ذوب شده را خارج کنید.
4. قطعه را با دقت از برد خارج کنید.

---

۳. نکات مهم هنگام جداسازی قطعات

• قبل از کار، برد را بررسی کنید و از روش مناسب (هیتر یا هویه) استفاده کنید.
• برای آی‌سی‌های حساس، از نازل مناسب هیتر و دمای متعادل استفاده کنید تا قطعه آسیب نبیند.
• هنگام استفاده از هیتر، برد را بیش از حد گرم نکنید تا مسیرهای برد جدا نشوند.
• در بردهای چندلایه، لحیم باقی‌مانده را به‌طور کامل پاک کنید تا اتصال مجدد قطعه به درستی انجام شود.
• پس از تعویض قطعه، برد را تمیز کنید تا باقی‌مانده فلاکس و لحیم اضافی باعث اتصال کوتاه نشوند.

---

جمع‌بندی

هیتر و هویه از ابزارهای ضروری برای جداسازی و جایگزینی قطعات الکترونیکی هستند. هیتر برای قطعات SMD و هویه برای قطعات DIP کاربرد دارد. تنظیم دما، استفاده صحیح از ابزار و رعایت نکات ایمنی باعث جلوگیری از آسیب به برد و قطعات می‌شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”ابزارهای مخصوص برای تمیز کردن مدار چاپی” subtitle=”توضیحات کامل”]تمیز کردن برد مدار چاپی (PCB) پس از لحیم‌کاری یا تعمیر، یک مرحله مهم برای جلوگیری از ایجاد اتصال کوتاه، بهبود عملکرد قطعات و افزایش طول عمر مدار است. برای این کار، ابزارها و مواد مختلفی استفاده می‌شوند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند.

---

۱. مواد و حلال‌های تمیزکننده برد مدار چاپی

الکل ایزوپروپیل (Isopropyl Alcohol – IPA)

• یکی از بهترین و رایج‌ترین حلال‌ها برای پاک کردن باقی‌مانده‌های فلاکس و چربی از سطح برد.
• به سرعت تبخیر می‌شود و اثری روی مدار باقی نمی‌گذارد.
• مناسب برای تمیز کردن تمامی انواع بردهای الکترونیکی بدون آسیب به قطعات.

اسپری‌های تمیزکننده مدار الکترونیکی

• ترکیبی از حلال‌های مختلف برای حذف آلودگی‌ها و بقایای فلاکس.
• نیازی به شستشو با آب ندارند و بعد از چند دقیقه تبخیر می‌شوند.
• برخی از مدل‌ها شامل مواد ضدالکتریسیته ساکن هستند که از ایجاد خرابی‌های ناشی از تخلیه الکتریکی جلوگیری می‌کنند.

فلاکس شوی مخصوص PCB

• مخصوص پاک کردن باقی‌مانده‌های فلاکس از روی مدار، به ویژه پس از لحیم‌کاری قطعات SMD.
• برخی از مدل‌های آن همراه با برس نرم هستند که تمیزکاری را آسان‌تر می‌کند.

آب مقطر و مواد شوینده مخصوص PCB

• در برخی موارد، برای شستشوی بردهای ضدآب از ترکیب آب مقطر و شوینده‌های مخصوص استفاده می‌شود.
• برای خشک کردن برد پس از شستشو، باید از هوای فشرده یا گرم‌کن‌های مخصوص استفاده کرد.

---

۲. ابزارهای مکانیکی برای تمیز کردن برد مدار چاپی

برس آنتی‌استاتیک (Anti-Static Brush)

• مخصوص تمیز کردن گرد و غبار و باقی‌مانده‌های فلاکس از روی مدار.
• الکتریسیته ساکن تولید نمی‌کند و به قطعات حساس آسیب نمی‌زند.

قلم‌موهای نرم و ضدالکتریسیته ساکن

• برای استفاده با الکل ایزوپروپیل یا اسپری‌های تمیزکننده جهت حذف جرم و چربی از سطح PCB.

سیم لحیم‌گیر (Desoldering Braid)

• برای پاک کردن قلع اضافی از روی برد پس از لحیم‌کاری.
• استفاده از این ابزار همراه با هویه و فلاکس باعث تمیزتر شدن برد و جلوگیری از ایجاد اتصالات ناخواسته می‌شود.

پمپ قلع (Desoldering Pump)

• برای مکش قلع اضافی هنگام لحیم‌کاری و تعمیر قطعات.
• به تمیز نگه‌داشتن برد و جلوگیری از اتصالات کوتاه کمک می‌کند.

هوای فشرده (Compressed Air)

• برای حذف گرد و غبار و خشک‌کردن برد پس از تمیزکاری.
• به ویژه برای تمیز کردن نقاطی که دسترسی به آن‌ها سخت است، مانند زیر آی‌سی‌های SMD.

پاک‌کننده‌های مخصوص نوک هویه

• برای تمیز کردن نوک هویه و جلوگیری از ایجاد اکسیداسیون که باعث کاهش کیفیت لحیم‌کاری می‌شود.

---

۳. مراحل تمیز کردن برد مدار چاپی

۱. حذف گرد و غبار و آلودگی‌های سطحی

• استفاده از هوای فشرده یا برس آنتی‌استاتیک برای از بین بردن گرد و غبار.

۲. پاک کردن باقی‌مانده‌های فلاکس و چربی‌ها

• استفاده از الکل ایزوپروپیل یا اسپری تمیزکننده PCB همراه با برس نرم.

۳. حذف قلع اضافی و لحیم‌های نامرتب

• استفاده از سیم لحیم‌گیر و پمپ قلع برای برداشتن لحیم‌های اضافی.

۴. خشک‌کردن برد و بررسی نهایی

• استفاده از هوای فشرده یا گرم‌کن مخصوص برای خشک‌کردن برد.
• بررسی نهایی برای اطمینان از عدم وجود باقی‌مانده مواد تمیزکننده روی برد.

---

جمع‌بندی

تمیز کردن برد مدار چاپی پس از لحیم‌کاری و تعمیرات، برای جلوگیری از ایجاد مشکلاتی مانند اتصال کوتاه و عملکرد نامناسب قطعات ضروری است. استفاده از موادی مانند الکل ایزوپروپیل، اسپری‌های تمیزکننده و ابزارهایی مانند برس آنتی‌استاتیک و پمپ قلع به افزایش کیفیت و طول عمر مدار کمک می‌کند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 6. بررسی و رفع مشکلات ناشی از نویز و اختلالات فرکانسی”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”6.1. شناسایی نویز در مدار تغذیه و دلایل آن”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”خرابی خازن‌ها” subtitle=”توضیحات کامل”]خازن‌ها یکی از مهم‌ترین قطعات در مدارهای تغذیه هستند که وظیفه صاف‌سازی ولتاژ، کاهش ریپل، فیلتر کردن نویز و ذخیره انرژی را بر عهده دارند. خرابی خازن‌ها می‌تواند عملکرد مدار را مختل کرده و باعث ایجاد مشکلاتی مانند نوسانات ولتاژ، افزایش نویز و حتی از کار افتادن کل مدار شود.

---

علائم خرابی خازن‌ها

۱. باد کردن یا نشتی الکترولیت

• یکی از نشانه‌های بارز خرابی خازن‌های الکترولیتی، تورم قسمت بالایی یا نشتی الکترولیت از قسمت پایینی آن است.
• این مشکل معمولاً به دلیل افزایش دما، ولتاژ بیش از حد یا طول عمر بالا رخ می‌دهد.

۲. کاهش ظرفیت (Capacitance Degradation)

• خازن‌های معیوب ممکن است ظرفیت اسمی خود را از دست بدهند و دیگر نتوانند ریپل ولتاژ را به‌درستی کاهش دهند.
• این مسئله باعث افزایش نوسانات ولتاژ و کاهش پایداری مدار می‌شود.

۳. افزایش مقدار ESR (مقاومت سری معادل)

• یکی از مهم‌ترین مشکلات خازن‌های فرسوده، افزایش مقدار ESR است که باعث ایجاد افت ولتاژ ناخواسته و کاهش توانایی فیلتر کردن نویز می‌شود.
• این مشکل به‌ویژه در مدارهای تغذیه سوئیچینگ منجر به ایجاد نویز اضافی و گرمای بیش از حد در مدار می‌شود.

۴. گرم شدن بیش از حد و تغییر رنگ پایه‌ها

• خازن‌هایی که دچار مشکل شده‌اند، ممکن است بیش از حد گرم شوند و پایه‌های آن‌ها تغییر رنگ دهند.
• این موضوع نشان‌دهنده افزایش جریان نشتی یا عملکرد نادرست در مدار است.

---

روش‌های تست خازن‌های معیوب

۱. تست ظاهری

• خازن‌های باد کرده، ترک‌خورده یا دارای نشتی نشانه خرابی فیزیکی هستند و باید تعویض شوند.

۲. اندازه‌گیری ظرفیت با مولتی‌متر یا LCR متر

• برای اندازه‌گیری ظرفیت خازن، می‌توان از مولتی‌متر دیجیتال یا LCR متر استفاده کرد.
• اگر مقدار اندازه‌گیری‌شده کمتر از مقدار اسمی باشد، نشان‌دهنده خرابی خازن است.

۳. تست مقدار ESR (Equivalent Series Resistance)

• ESR Meter یکی از بهترین ابزارها برای بررسی سلامت خازن‌ها است.
• اگر مقدار ESR یک خازن نسبت به مقدار استاندارد آن بالاتر باشد، نشان‌دهنده کاهش کیفیت و نیاز به تعویض آن است.

۴. تست نشت جریان (Leakage Current Test)

• می‌توان با استفاده از مولتی‌متر در حالت اندازه‌گیری جریان DC میزان نشتی جریان خازن را بررسی کرد.
• مقدار نشتی بالا نشان‌دهنده خرابی خازن است.

---

نحوه تعویض خازن‌های معیوب

۱. ابزارهای مورد نیاز:

• هویه و سیم لحیم
• هیتر برای برداشتن خازن‌های SMD
• روغن لحیم برای بهبود کیفیت لحیم‌کاری
• مولتی‌متر یا LCR متر برای تست خازن جدید قبل از نصب

۲. مراحل تعویض خازن:

۱. ابتدا مدار را خاموش کرده و مدت زمان کافی برای تخلیه بار خازن‌ها صبر کنید.
۲. خازن معیوب را با هیتر یا هویه از مدار جدا کنید.
3. پایه‌های باقی‌مانده را با مکنده قلع یا فتیله لحیم‌کاری تمیز کنید.
۴. خازن جدید را با رعایت قطبیت صحیح (پایه مثبت و منفی) جایگزین کنید.
5. اتصالات را بررسی کنید و سپس مدار را روشن کنید تا از عملکرد صحیح خازن جدید اطمینان حاصل شود.

---

جمع‌بندی

خرابی خازن‌ها یکی از رایج‌ترین مشکلات در مدارهای تغذیه است که می‌تواند باعث نوسانات ولتاژ، افزایش نویز و خرابی سایر قطعات شود. برای تشخیص خازن‌های معیوب، باید از روش‌هایی مانند بررسی ظاهری، اندازه‌گیری ظرفیت، تست ESR و بررسی نشت جریان استفاده کرد. همچنین، هنگام تعویض خازن‌ها، رعایت قطبیت و استفاده از خازن با مشخصات مناسب ضروری است.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”طراحی ضعیف مسیرهای مدار چاپی” subtitle=”توضیحات کامل”]یکی از مشکلات رایج در مدارهای تغذیه، طراحی نامناسب مسیرهای مدار چاپی (PCB) است که می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند افت ولتاژ، افزایش نویز، ایجاد حرارت اضافی و حتی خرابی قطعات شود. طراحی صحیح PCB در مدارهای تغذیه، به‌ویژه در مدارهای سوئیچینگ که دارای فرکانس‌های بالا هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است.

---

مشکلات ناشی از طراحی ضعیف PCB

۱. افت ولتاژ در مسیرها

• استفاده از مسیرهای باریک برای عبور جریان بالا باعث افزایش مقاومت مسیرها و در نتیجه افت ولتاژ ناخواسته می‌شود.
• این مشکل می‌تواند روی عملکرد مدار و کیفیت تغذیه قطعات تأثیر بگذارد.

۲. افزایش نویز الکترومغناطیسی (EMI) و تداخل فرکانسی

• طراحی نادرست مسیرهای سیگنال و تغذیه می‌تواند باعث افزایش EMI و نویز در مدار شود.
• عبور مسیرهای سیگنال از کنار مسیرهای جریان بالا، ممکن است نویز و تداخل فرکانسی ایجاد کند.

۳. افزایش دمای مدار به دلیل مقاومت بالا

• مسیرهای نازک یا طراحی نامناسب می‌توانند باعث افزایش دما در بخش‌های مختلف PCB شوند.
• این مشکل به‌ویژه در مدارهای تغذیه سوئیچینگ که جریان زیادی از مسیرها عبور می‌کند، بسیار مهم است.

۴. عدم رعایت اصول زمین مشترک (Grounding)

• طراحی نامناسب مسیر زمین (GND Plane) می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند حلقه‌های زمین (Ground Loops) و افت ولتاژ شود.
• این مسئله تأثیر مستقیم بر عملکرد آی‌سی‌های کنترل‌کننده PWM، ماسفت‌ها و سایر قطعات حساس دارد.

---

اصول طراحی صحیح PCB در مدارهای تغذیه

۱. افزایش عرض مسیرهای جریان بالا

• مسیرهای ولتاژ بالا و جریان زیاد باید عرض بیشتری داشته باشند تا از افت ولتاژ و افزایش حرارت جلوگیری شود.
• برای محاسبه عرض مناسب مسیر، می‌توان از فرمول‌های استاندارد یا ابزارهای محاسبه آنلاین PCB Trace Width Calculator استفاده کرد.

۲. استفاده از زمین مشترک گسترده (Ground Plane)

• در مدارهای تغذیه، بهترین روش برای کاهش نویز و بهبود عملکرد، استفاده از یک زمین گسترده و پیوسته در PCB است.
• نباید مسیرهای زمین را به‌صورت نازک یا پراکنده طراحی کرد.

۳. کاهش حلقه‌های جریان (Current Loop)

• در طراحی PCB، باید مسیرهای تغذیه و بازگشت زمین به گونه‌ای طراحی شوند که کمترین حلقه ممکن را ایجاد کنند.
• استفاده از چیدمان صحیح قطعات و مسیرهای کوتاه‌تر کمک می‌کند تا تداخل الکترومغناطیسی (EMI) کاهش یابد.

۴. تفکیک مسیرهای قدرت و سیگنال

• مسیرهای سیگنال‌های حساس، مانند ورودی‌های آی‌سی PWM، نباید نزدیک مسیرهای جریان بالا یا سوئیچینگ قرار بگیرند.
• این تفکیک باعث می‌شود نویز ناشی از ماسفت‌ها و ترانسفورماتورهای سوئیچینگ به بخش‌های حساس مدار منتقل نشود.

۵. استفاده از لایه‌های مختلف برای جریان و سیگنال

• در PCBهای چندلایه، بهتر است لایه‌های مختلف برای مسیرهای قدرت، سیگنال و زمین استفاده شود.
• این روش به کاهش تداخل نویز و بهبود عملکرد مدار کمک می‌کند.

---

بررسی و اصلاح طراحی PCB

۱. بررسی با نرم‌افزارهای تحلیل PCB

• استفاده از نرم‌افزارهای طراحی مانند Altium Designer، KiCad، Eagle یا EasyEDA برای بررسی جریان و مسیرهای زمین توصیه می‌شود.
• این ابزارها دارای قابلیت تحلیل حرارتی، بررسی جریان و کاهش نویز هستند.

**۲. استفاده از شبیه‌سازی مدارات تغذیه

• شبیه‌سازی مدار در نرم‌افزارهایی مانند LTSpice، PSpice یا SIMetrix می‌تواند به بررسی تأثیر طراحی مسیرها کمک کند.
• تحلیل فرکانسی و رفتار سیگنال در مدارهای سوئیچینگ با این ابزارها بسیار کاربردی است.

۳. تست عملی PCB پس از تولید

• پس از ساخت PCB، بهتر است با استفاده از مولتی‌متر و اسیلوسکوپ بررسی شود که آیا مسیرها طبق طراحی اولیه عمل می‌کنند یا خیر.
• تست ولتاژها، افت ولتاژ مسیرها و بررسی نویز مدار از مهم‌ترین مراحل تست PCB است.

---

جمع‌بندی

طراحی ضعیف مسیرهای مدار چاپی می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند افت ولتاژ، افزایش نویز، گرم شدن بیش از حد و کاهش کارایی مدار تغذیه شود. برای جلوگیری از این مشکلات، باید عرض مناسب مسیرها، زمین گسترده، تفکیک مسیرهای قدرت و سیگنال، و کاهش حلقه‌های جریان رعایت شود. همچنین، استفاده از ابزارهای طراحی و شبیه‌سازی به بهبود عملکرد مدار و کاهش خطاهای طراحی کمک می‌کند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”6.2. روش‌های کاهش نویز”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”جایگزینی خازن‌های باکیفیت” subtitle=”توضیحات کامل”]در مدارهای تغذیه، خازن‌ها نقش مهمی در صاف‌سازی ولتاژ، کاهش نویز و ذخیره انرژی دارند. استفاده از خازن‌های بی‌کیفیت یا قدیمی ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند افت عملکرد مدار، افزایش ریپل (Ripple)، خرابی قطعات دیگر و کاهش عمر دستگاه شود. بنابراین، هنگام تعمیر یا ارتقای مدار تغذیه، جایگزینی خازن‌های باکیفیت یک اقدام اساسی است.

---

نشانه‌های خرابی خازن‌ها

۱. باد کردن یا نشت الکترولیت

• خازن‌های الکترولیتی معمولاً پس از مدتی استفاده و تحت حرارت بالا، باد کرده یا نشتی پیدا می‌کنند.
• این مشکل معمولاً در مدارهای تغذیه سوئیچینگ به دلیل کارکرد مداوم در فرکانس‌های بالا شایع است.

۲. افزایش مقدار ESR (مقاومت سری معادل)

• خازن‌هایی که ESR آن‌ها بالا رفته است، نمی‌توانند به‌درستی ریپل ولتاژ را حذف کنند و باعث ناپایداری در مدار می‌شوند.
• این مشکل با ESR متر (ESR Meter) قابل اندازه‌گیری است.

۳. کاهش ظرفیت خازن

• خازن‌هایی که ظرفیتشان کاهش پیدا کرده است، نمی‌توانند انرژی کافی ذخیره کنند و باعث ایجاد نوسان در مدار می‌شوند.
• این مورد را می‌توان با مولتی‌مترهای مخصوص اندازه‌گیری ظرفیت خازن تست کرد.

۴. داغ شدن بیش از حد و عملکرد غیرعادی مدار

• خازن‌های معیوب ممکن است باعث افزایش دمای قطعات اطراف شوند و در نهایت باعث خرابی ماسفت‌ها، دیودها و آی‌سی‌های PWM شوند.

---

انتخاب خازن‌های جایگزین باکیفیت

۱. استفاده از خازن‌های با ESR پایین (Low ESR)

• در مدارهای تغذیه سوئیچینگ، خازن‌های Low ESR از اهمیت بالایی برخوردارند.
• این خازن‌ها می‌توانند به‌طور مؤثری ریپل ولتاژ را کاهش داده و از داغ شدن بیش از حد جلوگیری کنند.

۲. انتخاب ظرفیت و ولتاژ مناسب

• مقدار ظرفیت و ولتاژ خازن باید همانند مقدار نوشته‌شده روی خازن اصلی باشد یا مقدار ولتاژ کمی بالاتر انتخاب شود.
• مثال: اگر خازن اصلی 1000µF با ولتاژ 16V باشد، می‌توان یک خازن 1000µF با ولتاژ 25V جایگزین کرد.

۳. استفاده از برندهای معتبر

• برخی از برندهای معتبر برای خازن‌های الکترولیتی و پلیمری شامل Nichicon، Rubycon، Panasonic، United Chemi-Con و Samxon هستند.
• خازن‌های متفرقه و ارزان‌قیمت معمولاً عمر کوتاهی دارند و باعث مشکلات جدی در مدار می‌شوند.

۴. انتخاب نوع مناسب خازن بر اساس کاربرد

• برای ورودی مدار تغذیه: از خازن‌های الکترولیتی با ظرفیت بالا و ESR پایین استفاده شود.
• برای خروجی مدار تغذیه: خازن‌های پلیمری یا سرامیکی که سرعت پاسخ‌دهی بالایی دارند، توصیه می‌شود.

---

روش تعویض خازن‌های معیوب

۱. آماده‌سازی ابزارهای لازم

• هیتر یا هویه (برای لحیم‌کاری و جدا کردن خازن معیوب)
• روغن فلاکس (برای بهبود لحیم‌کاری)
• قلع‌کش (برای برداشتن قلع اضافی از PCB)
• مولتی‌متر یا ESR متر (برای تست خازن‌های جدید و قدیمی)

۲. جداسازی خازن معیوب

۱. ابتدا مدار را از برق جدا کنید و چند دقیقه صبر کنید تا ولتاژ خازن‌ها تخلیه شود.
۲. با استفاده از هیتر یا هویه، لحیم پایه‌های خازن معیوب را گرم کنید و با استفاده از قلع‌کش، لحیم را بردارید.
3. خازن را به‌آرامی از مدار خارج کنید تا به مسیرهای PCB آسیبی نرسد.

۳. جایگذاری خازن جدید

1. به پلاریته خازن توجه کنید: پایه بلندتر معمولاً قطب مثبت و پایه کوتاه‌تر قطب منفی است.
2. خازن جدید را در جای خود قرار دهید و پایه‌های آن را لحیم کنید.
3. مقدار اضافی پایه‌ها را با سیم‌چین کوتاه کنید.

۴. بررسی عملکرد مدار پس از تعویض

• مدار را روشن کنید و با مولتی‌متر، ولتاژ خروجی را اندازه‌گیری کنید.
• با اسیلوسکوپ، میزان ریپل ولتاژ را بررسی کنید تا مطمئن شوید خازن‌ها عملکرد صحیحی دارند.

---

جمع‌بندی

جایگزینی خازن‌های معیوب با خازن‌های باکیفیت و مناسب باعث بهبود عملکرد مدار، کاهش نویز و افزایش عمر دستگاه می‌شود. استفاده از خازن‌های Low ESR، انتخاب برندهای معتبر و رعایت روش‌های صحیح لحیم‌کاری در هنگام تعویض، از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین، پس از تعویض خازن‌ها، بررسی ولتاژ خروجی و ریپل مدار برای اطمینان از عملکرد صحیح توصیه می‌شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”استفاده از فیلترهای EMI” subtitle=”توضیحات کامل”]فیلترهای EMI (Electromagnetic Interference) یکی از اجزای کلیدی در مدارهای تغذیه هستند که وظیفه کاهش نویزهای الکترومغناطیسی و تداخل فرکانسی را بر عهده دارند. این فیلترها به‌خصوص در مدارهای سوئیچینگ و دستگاه‌هایی که در فرکانس‌های بالا کار می‌کنند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.

---

دلایل استفاده از فیلترهای EMI

۱. کاهش نویز در منابع تغذیه سوئیچینگ

• منابع تغذیه سوئیچینگ به دلیل عملکرد در فرکانس‌های بالا (معمولاً بین 20kHz تا 1MHz) می‌توانند باعث ایجاد نویز و تداخل الکترومغناطیسی شوند.
• این نویز می‌تواند به مدارهای دیگر منتقل شده و عملکرد آن‌ها را مختل کند.

۲. جلوگیری از تداخل در سیستم‌های مخابراتی و الکترونیکی

• وجود نویز EMI در دستگاه‌های الکترونیکی مانند کامپیوترها، نمایشگرها و تجهیزات مخابراتی ممکن است باعث کاهش کیفیت سیگنال و عملکرد نادرست مدارها شود.

۳. مطابقت با استانداردهای الکترومغناطیسی

• در بسیاری از کشورها، تجهیزات الکترونیکی باید استانداردهای EMI مانند FCC (در آمریکا) یا CE (در اروپا) را رعایت کنند.
• بدون استفاده از فیلترهای EMI، امکان تأیید این استانداردها وجود ندارد.

---

ساختار و عملکرد فیلتر EMI

فیلترهای EMI معمولاً از چند جزء اصلی تشکیل شده‌اند که هر کدام نقش خاصی در حذف نویز ایفا می‌کنند:

۱. سلف‌های EMI (Common Mode Chokes)

• سلف‌های EMI نویزهای مد مشترک (Common Mode Noise) را حذف می‌کنند.
• این نویزها معمولاً به‌طور همزمان روی هر دو سیم فاز و نول ظاهر می‌شوند.
• یک سلف حلقوی (Toroidal Inductor) با دو سیم‌پیچ می‌تواند نویزهای فرکانس بالا را فیلتر کند، درحالی‌که سیگنال‌های فرکانس پایین مانند برق شهری را عبور دهد.

۲. خازن‌های فیلتر (X و Y Capacitors)

• خازن‌های نوع X بین سیم فاز و نول قرار می‌گیرند و نویزهای مد تفاضلی (Differential Mode Noise) را حذف می‌کنند.
• خازن‌های نوع Y بین فاز و زمین یا نول و زمین قرار گرفته و نویزهای مد مشترک را کاهش می‌دهند.

۳. مقاومت‌های تخلیه (Bleeder Resistors)

• این مقاومت‌ها معمولاً موازی با خازن‌های فیلتر قرار می‌گیرند و وظیفه آن‌ها تخلیه بار ذخیره‌شده در خازن‌ها پس از خاموش شدن مدار است.
• بدون این مقاومت‌ها، خازن‌ها می‌توانند برای مدت طولانی شارژ باقی بمانند و در هنگام تعمیر یا لمس شدن، شوک الکتریکی ایجاد کنند.

---

انواع نویز در مدارهای الکترونیکی و نحوه حذف آن با فیلتر EMI

۱. نویز مد مشترک (Common Mode Noise)

• این نویز زمانی اتفاق می‌افتد که ولتاژ نویز در هر دو سیم فاز و نول یکسان باشد.
• این نویز معمولاً ناشی از امواج الکترومغناطیسی ساطع‌شده از منابع تغذیه سوئیچینگ، موتورهای الکتریکی و امواج رادیویی است.
• نحوه حذف:
  • استفاده از سلف‌های EMI (Common Mode Choke)
  • استفاده از خازن‌های نوع Y

۲. نویز مد تفاضلی (Differential Mode Noise)

• این نویز بین دو سیم فاز و نول اختلاف ولتاژ ایجاد می‌کند.
• معمولاً ناشی از کلیدزنی ترانزیستورهای ماسفت یا IGBT در منابع تغذیه سوئیچینگ است.
• نحوه حذف:
  • استفاده از خازن‌های نوع X
  • استفاده از فیلترهای LC (ترکیب سلف و خازن)

---

نصب و استفاده از فیلترهای EMI در مدار تغذیه

۱. نصب در ورودی منبع تغذیه

• بهترین مکان برای نصب فیلتر EMI در ورودی برق AC منبع تغذیه است.
• این کار باعث می‌شود که نویزهای تولیدشده توسط منبع تغذیه به مدارهای دیگر منتقل نشوند.

۲. اتصال صحیح سیم‌ها و قطعات فیلتر

• سلف‌های EMI باید به‌صورت سری با مسیر ورودی قرار بگیرند.
• خازن‌های X و Y باید در مکان‌های مشخص و با پلاریته صحیح نصب شوند.

۳. تست و بررسی عملکرد فیلتر EMI

• پس از نصب فیلتر، می‌توان با استفاده از اسیلوسکوپ و پروب‌های مخصوص EMI، میزان کاهش نویز را بررسی کرد.
• همچنین می‌توان از دستگاه‌های اندازه‌گیری نویز EMI مانند Spectrum Analyzer برای بررسی دقیق‌تر استفاده کرد.

---

جمع‌بندی

فیلترهای EMI نقش مهمی در کاهش نویزهای الکترومغناطیسی و افزایش کیفیت عملکرد مدارهای تغذیه سوئیچینگ دارند. با استفاده از سلف‌های EMI، خازن‌های نوع X و Y و مقاومت‌های تخلیه می‌توان نویزهای مد مشترک و مد تفاضلی را حذف کرد. نصب این فیلترها در ورودی منبع تغذیه و بررسی عملکرد آن‌ها با ابزارهای تست، باعث پایداری بیشتر مدار و جلوگیری از تداخل الکترومغناطیسی می‌شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”بررسی و اصلاح اتصال زمین (Grounding)” subtitle=”توضیحات کامل”]اتصال زمین یا گراندینگ (Grounding) یکی از مهم‌ترین اصول طراحی مدارهای الکترونیکی و منبع تغذیه است که در صورت اجرای نادرست می‌تواند باعث نویز، نوسانات ولتاژ، عملکرد نامناسب قطعات و حتی خرابی تجهیزات شود.

---

اهمیت اتصال زمین در مدارهای تغذیه

۱. حذف نویز و تداخل الکترومغناطیسی (EMI)

• در منابع تغذیه سوئیچینگ، نویزهای فرکانس بالا ایجاد می‌شود که در صورت عدم اتصال زمین مناسب، این نویزها به سایر بخش‌های مدار منتقل خواهند شد.

۲. جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و خطر برق‌گرفتگی

• در مدارهای الکترونیکی، نشتی جریان از قطعات مختلف می‌تواند باعث ایجاد اختلاف پتانسیل بالا بین قسمت‌های مختلف مدار شود.
• اتصال زمین صحیح باعث می‌شود که این ولتاژهای ناخواسته به زمین تخلیه شوند و خطر آسیب به مدار و کاربران کاهش یابد.

۳. افزایش پایداری مدار و کاهش نوسانات ولتاژ

• یک سیستم زمین مناسب باعث می‌شود که ولتاژ مدار پایدار باقی بماند و عملکرد تجهیزات بهینه باشد.

۴. محافظت در برابر اضافه‌ولتاژ و تخلیه الکتریسیته ساکن

• در شرایطی مانند رعد و برق یا تخلیه بار ساکن، اتصال زمین می‌تواند ولتاژهای اضافی را به زمین منتقل کند و از آسیب‌دیدگی مدار جلوگیری نماید.

---

روش‌های بررسی اتصال زمین در مدار تغذیه

۱. اندازه‌گیری مقاومت زمین با مولتی‌متر

• برای بررسی کیفیت اتصال زمین، می‌توان از مولتی‌متر دیجیتال در حالت اندازه‌گیری مقاومت (Ω) استفاده کرد.
• مراحل انجام کار:
  1. مولتی‌متر را در حالت اندازه‌گیری مقاومت قرار دهید.
  2. یک پراب را به نقطه زمین مدار و پراب دیگر را به نقطه زمین اصلی (شاسی فلزی دستگاه یا سیم اتصال به زمین) متصل کنید.
  3. مقدار مقاومت باید نزدیک به صفر اهم باشد. در غیر این صورت، ممکن است اتصال زمین به‌درستی برقرار نشده باشد.

۲. بررسی مسیرهای زمین در مدار چاپی (PCB)

• در طراحی بردهای مدار چاپی، مسیرهای زمین باید ضخیم و کوتاه باشند تا مقاومت آن‌ها کم باشد و نویز ایجاد نکنند.
• بررسی‌ها:
  • اطمینان حاصل کنید که لایه زمین (Ground Plane) به‌درستی طراحی شده است.
  • مسیرهای زمین نباید باریک و طولانی باشند، زیرا این کار باعث افزایش مقاومت و القای نویز می‌شود.

۳. استفاده از اسیلوسکوپ برای بررسی نویز روی زمین

• می‌توان با استفاده از اسیلوسکوپ نویزهای موجود در اتصال زمین را بررسی کرد.
• مراحل انجام کار:
  1. پراب اسیلوسکوپ را به نقطه زمین مدار متصل کنید.
  2. مقدار ولتاژ را در حالت AC بررسی کنید.
  3. اگر نویز فرکانس بالا مشاهده شد، ممکن است اتصال زمین دارای مشکل باشد.

---

روش‌های اصلاح اتصال زمین در مدارهای تغذیه

۱. استفاده از یک نقطه زمین مشترک (Single Point Grounding)

• برای جلوگیری از حلقه‌های زمین (Ground Loop)، تمام نقاط زمین باید به یک نقطه مشترک متصل شوند.
• در طراحی مدار، بهتر است از یک باس زمین (Ground Bus) یا صفحه زمین (Ground Plane) استفاده شود.

۲. استفاده از سیم‌های ضخیم‌تر برای اتصال زمین

• اگر در مسیر زمین از سیم‌های نازک استفاده شود، مقاومت افزایش می‌یابد که می‌تواند باعث افت ولتاژ و نویز شود.
• برای مدارهای جریان بالا، از سیم‌های ضخیم‌تر برای اتصال زمین استفاده کنید.

۳. استفاده از فیلترهای EMI برای کاهش نویز زمین

• در برخی مدارها، ممکن است نیاز به استفاده از فیلترهای EMI در مسیر زمین باشد تا نویزهای فرکانس بالا حذف شوند.
• یک نمونه فیلتر زمین شامل:
  • یک سلف EMI (Common Mode Choke)
  • خازن‌های Y بین زمین و فاز/نول

۴. اتصال صحیح زمین به بدنه فلزی دستگاه

• اگر دستگاه دارای بدنه فلزی است، حتماً باید زمین مدار به بدنه متصل شود.
• این کار باعث تخلیه بارهای اضافی و کاهش نویز الکترومغناطیسی خواهد شد.

۵. بررسی و تعویض اتصالات ضعیف یا زنگ‌زده

• اگر اتصال زمین از طریق پیچ یا کانکتور برقرار شده، بررسی کنید که محل اتصال زنگ‌زده یا شل نشده باشد.
• در صورت لزوم، محل اتصال را تمیز کرده و از پیچ و بست‌های محکم استفاده کنید.

---

دستورات کامندی برای بررسی اتصال زمین در سیستم‌های الکترونیکی

۱. بررسی ولتاژ زمین با ابزارهای نرم‌افزاری در سیستم‌های کامپیوتری (Linux/Unix)

cat /sys/class/power_supply/BAT0/voltage_now

• این دستور ولتاژ لحظه‌ای را در سیستم‌های باتری‌دار نشان می‌دهد که می‌تواند به بررسی تغییرات ولتاژ ناشی از مشکلات زمین کمک کند.

۲. بررسی وضعیت زمین در بردهای Raspberry Pi و Arduino

gpio readall

• این دستور در رزبری‌پای مقدار وضعیت پین‌های GPIO، از جمله پین‌های زمین (GND) را نشان می‌دهد.

۳. بررسی مقاومت بین زمین و نقاط دیگر در دستگاه‌های صنعتی با استفاده از ابزارهای تست

sudo i2cdetect -y 1

• این دستور در بردهای صنعتی مانند رزبری‌پای و ماژول‌های I2C، برای بررسی عملکرد صحیح اتصالات و احتمال نویز زمین استفاده می‌شود.

---

جمع‌بندی

بررسی و اصلاح اتصال زمین (Grounding) نقش بسیار مهمی در کاهش نویز، افزایش پایداری مدار و محافظت از تجهیزات الکترونیکی دارد. برای بررسی کیفیت زمین، می‌توان از مولتی‌متر، اسیلوسکوپ و ابزارهای اندازه‌گیری EMI استفاده کرد. اصلاح اتصال زمین شامل استفاده از یک نقطه زمین مشترک، سیم‌های ضخیم‌تر، فیلترهای EMI و بررسی محل‌های اتصال زنگ‌زده است. همچنین، در سیستم‌های کامپیوتری و بردهای الکترونیکی، بررسی اتصال زمین با دستورات کامندی و ابزارهای تست داخلی می‌تواند به شناسایی و حل مشکلات کمک کند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 7. تعمیرات مدار Standby و روشن/خاموش مانیتور”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”عملکرد مدار Standby در حفظ توان در حالت آماده‌به‌کار” subtitle=”توضیحات کامل”]مدار Standby یکی از بخش‌های مهم در منابع تغذیه است که وظیفه تأمین انرژی در حالت آماده‌به‌کار را دارد. این مدار به دستگاه اجازه می‌دهد که بدون روشن بودن کامل، همچنان برخی از قسمت‌های اصلی آن فعال باقی بمانند. در سیستم‌هایی مانند کامپیوتر، تلویزیون و وسایل هوشمند، مدار Standby برای مصرف کمتر انرژی طراحی شده است و معمولاً ولتاژهایی مانند ۵ ولت یا ۳.۳ ولت را تأمین می‌کند.

---

اجزای اصلی مدار Standby

۱. ورودی AC و یکسوسازی اولیه

• برق AC ورودی ابتدا توسط پل دیود (Bridge Rectifier) به DC تبدیل می‌شود.
• برای این کار معمولاً از یک پل دیود و یک خازن صافی استفاده می‌شود.

۲. مدار سوئیچینگ کم‌مصرف

• مدار Standby اغلب یک منبع تغذیه سوئیچینگ کوچک است که فقط برای تأمین توان قطعات کم‌مصرف به کار می‌رود.
• این مدار شامل یک ماسفت، آی‌سی PWM، ترانسفورماتور کوچک و دیود شاتکی فرکانس بالا است.

۳. تنظیم ولتاژ خروجی و فیدبک

• ولتاژ خروجی مدار Standby معمولاً توسط یک آی‌سی رگولاتور یا مدار PWM تنظیم می‌شود.
• برای پایداری ولتاژ، مدار فیدبک با یک اپتوکوپلر تعبیه می‌شود تا ولتاژ خروجی را به کنترلر ارسال کند.

۴. مدارات محافظتی

• برای محافظت از قطعات حساس در برابر اضافه‌ولتاژ یا اضافه‌جریان، مدار Standby دارای محافظت‌های داخلی است که از فیوز، مقاومت NTC و دیود زینر استفاده می‌کند.

---

عملکرد مدار Standby در دستگاه‌های مختلف

۱. در کامپیوترهای شخصی (PC Power Supply – ATX SMPS)

• در منابع تغذیه ATX، مدار Standby یک خروجی +5VSB (5V Standby) تولید می‌کند که حتی در زمانی که کامپیوتر خاموش است، برخی بخش‌ها مانند مدار Power-On و USB را فعال نگه می‌دارد.
• مثال عملی: اگر کامپیوتر با دکمه پاور روشن نشود، اما مادربورد LED داشته باشد، یعنی مدار Standby سالم است.

۲. در تلویزیون‌ها و مانیتورها

• تلویزیون‌ها و مانیتورها معمولاً دارای یک مدار Standby کوچک هستند که به کنترلر اصلی امکان می‌دهد تا سیگنال‌های ورودی (مثلاً از طریق ریموت کنترل) را دریافت کند.
• در صورتی که مدار Standby خراب شود، دستگاه روشن نمی‌شود یا در حالت آماده‌به‌کار گیر می‌کند.

۳. در وسایل الکترونیکی کم‌مصرف

• در وسایلی مانند مودم، روتر، کنسول بازی و شارژرهای هوشمند، مدار Standby وظیفه تأمین توان کنترلر اصلی و مدارهای ارتباطی را بر عهده دارد.

---

عیب‌یابی مدار Standby

۱. بررسی وجود ولتاژ Standby با مولتی‌متر

• ولتاژ خروجی Standby را با مولتی‌متر اندازه بگیرید:
  • کامپیوتر ATX: بررسی +5VSB در کانکتور 24 پین
  • تلویزیون: بررسی ۵ ولت Standby روی برد تغذیه
  • روتر یا مودم: بررسی ۳.۳ ولت یا ۵ ولت در خروجی مدار تغذیه

۲. تست دیودهای شاتکی و ماسفت‌ها

• اگر ولتاژ Standby وجود ندارد، ممکن است دیود شاتکی یا ماسفت سوخته باشد.
• با مولتی‌متر در حالت تست دیود، دو سر دیود را تست کنید.

۳. بررسی آی‌سی PWM و فیدبک نوری (اپتوکوپلر)

• اگر ولتاژ Standby نوسان دارد، احتمالاً اپتوکوپلر خراب شده یا آی‌سی کنترل‌کننده PWM درست عمل نمی‌کند.

---

دستورات کامندی برای بررسی و مانیتورینگ ولتاژ Standby در سیستم‌های کامپیوتری و سخت‌افزارهای لینوکسی

۱. بررسی ولتاژ Standby در سیستم‌های لینوکسی (مانند Raspberry Pi)

cat /sys/class/power_supply/BAT0/voltage_now

• این دستور مقدار ولتاژ تأمین شده برای مدار Standby را نشان می‌دهد.

۲. تست وضعیت ولتاژ در مادربورد کامپیوتر

sensors | grep "in"

• با این دستور، ولتاژ‌های داخلی مادربورد نمایش داده می‌شوند. مقدار +5VSB باید ۵ ولت باشد.

۳. بررسی وضعیت تغذیه در سرورهای لینوکسی

dmesg | grep -i power

• اگر مشکلی در تغذیه وجود داشته باشد، پیام‌های مربوط به خطای تغذیه در اینجا نمایش داده می‌شود.

۴. بررسی وضعیت سخت‌افزار و توان مصرفی در سیستم‌های صنعتی

sudo i2cdetect -y 1

• در سیستم‌هایی مانند رزبری‌پای، بردهای صنعتی و ماژول‌های کنترل توان، این دستور به بررسی وضعیت ولتاژ و مدار Standby کمک می‌کند.

---

جمع‌بندی

مدار Standby وظیفه تأمین توان در حالت آماده‌به‌کار را بر عهده دارد و در دستگاه‌هایی مانند کامپیوتر، تلویزیون، مودم و روتر کاربرد دارد. این مدار شامل بخش‌های یکسوسازی، سوئیچینگ کم‌مصرف، تنظیم ولتاژ و مدارات محافظتی است. در صورت خرابی این مدار، دستگاه روشن نمی‌شود یا در حالت Standby باقی می‌ماند. بررسی ولتاژ خروجی، دیودهای شاتکی، ماسفت‌ها و آی‌سی کنترل‌کننده از روش‌های عیب‌یابی این مدار است. همچنین، برای تست و مانیتورینگ ولتاژ Standby در سیستم‌های کامپیوتری، می‌توان از دستورات Linux و ابزارهای سخت‌افزاری استفاده کرد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”7.1. خرابی‌های رایج در مدار Standby”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”روشن نشدن مانیتور از حالت آماده‌به‌کار” subtitle=”توضیحات کامل”]یکی از مشکلات رایج در مانیتورها و تلویزیون‌ها، باقی ماندن دستگاه در حالت آماده‌به‌کار (Standby Mode) است. در این حالت، نشانگر LED دستگاه روشن است، اما تصویر نمایش داده نمی‌شود و مانیتور به حالت Active Mode تغییر نمی‌کند. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله خرابی مدار Standby، نوسانات ولتاژ، مشکل در بخش پردازش سیگنال یا خرابی قطعات داخلی رخ دهد.

---

دلایل اصلی روشن نشدن مانیتور از حالت آماده‌به‌کار

۱. عدم دریافت سیگنال از ورودی تصویر

• اگر مانیتور سیگنالی از کارت گرافیک یا دستگاه ورودی دریافت نکند، معمولاً در حالت آماده‌به‌کار باقی می‌ماند.
• بررسی کنید که کابل اتصال (HDMI، VGA، DisplayPort) به درستی وصل شده باشد.
• با دستگاه دیگری (لپ‌تاپ یا کامپیوتر دیگر) تست کنید تا مطمئن شوید که ورودی تصویر سالم است.

۲. خرابی مدار Standby و تغذیه ۵ ولت Standby

• در بسیاری از مانیتورها، یک مدار Standby کوچک برای کنترل روشن و خاموش شدن وجود دارد.
• اگر این مدار خراب شود یا ولتاژ ۵ ولت Standby از کار بیفتد، مانیتور نمی‌تواند از حالت آماده‌به‌کار خارج شود.

۳. خرابی خازن‌های مدار تغذیه

• خازن‌های الکترولیتی بادکرده یا خشک‌شده در بخش تغذیه باعث می‌شوند که مانیتور نتواند ولتاژ مورد نیاز برای روشن شدن را تأمین کند.
• با باز کردن قاب مانیتور و بررسی برد تغذیه، می‌توان خرابی این خازن‌ها را تشخیص داد.

۴. خرابی ترانسفورماتور سوئیچینگ

• ترانسفورماتورهای سوئیچینگ در مدار تغذیه وظیفه تأمین ولتاژ برای بخش‌های مختلف مانیتور را دارند.
• اگر این ترانسفورماتور دچار اتصال کوتاه یا قطعی شود، ممکن است مدار Standby کار کند اما بخش‌های اصلی روشن نشوند.

۵. خرابی آی‌سی PWM کنترل‌کننده تغذیه

• اگر آی‌سی PWM که وظیفه کنترل ولتاژ خروجی در مدار تغذیه را دارد، دچار مشکل شود، ممکن است ولتاژ مناسب برای روشن شدن مدار اصلی تأمین نشود.
• در این حالت، ولتاژ خروجی باید با مولتی‌متر یا اسیلوسکوپ بررسی شود.

۶. خرابی مادربورد یا پردازنده سیگنال تصویر (Scaler IC)

• اگر مدار تغذیه سالم باشد ولی مانیتور روشن نشود، ممکن است مشکل از برد پردازش تصویر (Scaler Board) باشد.
• خرابی EEPROM یا IC پردازنده تصویر نیز ممکن است مانع از روشن شدن مانیتور شود.

---

مراحل تست و عیب‌یابی روشن نشدن مانیتور از حالت Standby

۱. تست ولتاژ ۵ ولت Standby در برد تغذیه

• با استفاده از مولتی‌متر، ولتاژ ۵ ولت Standby را روی برد تغذیه اندازه‌گیری کنید.
• این ولتاژ معمولاً روی خروجی مدار Standby یا کانکتور برد اصلی مشخص است.
• اگر ولتاژ کمتر از ۵ ولت است یا وجود ندارد، ممکن است مشکل از آی‌سی PWM، خازن‌ها یا دیودهای مدار تغذیه باشد.

۲. بررسی خازن‌های بادکرده در مدار تغذیه

• خازن‌های خراب معمولاً دچار بادکردگی یا نشت مواد الکترولیتی می‌شوند.
• اگر خازنی مشکوک به خرابی است، آن را تعویض کنید.

۳. تست آی‌سی PWM و دیودهای فرکانس بالا

• برای بررسی آی‌سی PWM، می‌توان ولتاژ پایه‌های ورودی و خروجی آن را اندازه گرفت.
• اگر ولتاژ خروجی صفر باشد یا نوسان زیادی داشته باشد، ممکن است آی‌سی خراب باشد.

۴. بررسی خروجی برد تغذیه به برد اصلی

• با مولتی‌متر، ولتاژهای ۱۲ ولت، ۵ ولت و ۳.۳ ولت را در اتصال بین برد تغذیه و برد اصلی اندازه‌گیری کنید.
• اگر یکی از این ولتاژها وجود ندارد، ممکن است مشکل از مدار تغذیه باشد.

۵. تست برد پردازش تصویر (Scaler Board)

• اگر ولتاژها درست هستند ولی مانیتور روشن نمی‌شود، ممکن است مشکل از برد پردازش تصویر باشد.
• برای تست این بخش، می‌توان از دوربین حرارتی یا تست دستی قطعات مانند آی‌سی‌های EEPROM استفاده کرد.

---

دستورات کامندی برای بررسی مشکل روشن نشدن مانیتور در سیستم‌های لینوکسی

۱. بررسی شناسایی مانیتور متصل به سیستم

xrandr --query

• اگر خروجی این دستور هیچ مانیتوری را شناسایی نکند، ممکن است مشکل از کابل اتصال یا کارت گرافیک باشد.

۲. بررسی وضعیت درایور گرافیکی و لاگ‌های سیستم

dmesg | grep -i drm

• این دستور، پیام‌های مربوط به درایور گرافیکی و مشکلات اتصال مانیتور را نمایش می‌دهد.

۳. تست وضعیت منبع تغذیه در سیستم‌های مانیتورینگ سخت‌افزار

sensors

• با این دستور می‌توان ولتاژهای مختلف تغذیه و دمای قطعات سیستم را بررسی کرد.

۴. بررسی وضعیت درایور و کارت گرافیک در سیستم‌های لینوکسی

lspci -v | grep -i vga

• این دستور اطلاعات مربوط به کارت گرافیک و وضعیت شناسایی آن را نمایش می‌دهد.

---

جمع‌بندی

مشکل روشن نشدن مانیتور از حالت آماده‌به‌کار می‌تواند به دلیل عدم دریافت سیگنال تصویر، خرابی مدار Standby، خرابی خازن‌ها، آی‌سی‌های کنترل‌کننده تغذیه یا پردازنده سیگنال تصویر باشد. برای عیب‌یابی این مشکل، باید ولتاژهای مدار تغذیه بررسی شود، خازن‌های بادکرده تعویض شوند و بخش پردازش تصویر تست گردد. همچنین، در سیستم‌های کامپیوتری می‌توان از دستورات کامندی لینوکس برای بررسی شناسایی مانیتور و وضعیت درایورهای گرافیکی استفاده کرد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”نوسان در توان خروجی مدار Standby” subtitle=”توضیحات کامل”]مدار Standby در منابع تغذیه سوئیچینگ وظیفه تأمین توان پایدار در حالت آماده‌به‌کار را دارد. اگر ولتاژ خروجی این مدار دچار نوسان یا افت ولتاژ شود، ممکن است دستگاه به درستی روشن نشود یا در برخی موارد، به طور ناگهانی خاموش و روشن شود. این مشکل معمولاً به دلایل خرابی قطعات مدار Standby، نویز و تداخل، یا ضعف طراحی مدار تغذیه ایجاد می‌شود.

---

دلایل نوسان در توان خروجی مدار Standby

۱. خرابی یا کاهش ظرفیت خازن‌های فیلتر خروجی

• خازن‌های الکترولیتی و سرامیکی وظیفه صاف‌سازی ولتاژ خروجی را دارند.
• خشک‌شدن یا بادکردگی خازن‌های خروجی باعث ایجاد نوسان و ریپل در ولتاژ Standby می‌شود.
• برای تست، با ESR متر مقدار مقاومت سری معادل (ESR) را اندازه بگیرید.

۲. خرابی دیودهای فرکانس بالا (Schottky Diodes)

• دیودهای خروجی در منابع تغذیه سوئیچینگ، مخصوصاً دیودهای شاتکی، ممکن است در اثر حرارت یا اضافه‌بار آسیب ببینند.
• اگر دیود نیمه‌سوخته باشد، جریان خروجی دچار نوسان خواهد شد.
• برای تست، دیود را از مدار خارج کرده و با مولتی‌متر روی حالت تست دیود اندازه بگیرید.

۳. مشکل در آی‌سی کنترل‌کننده PWM

• آی‌سی PWM وظیفه کنترل فرکانس و Duty Cycle در مدار سوئیچینگ را دارد.
• خرابی در سیگنال PWM یا عملکرد نامناسب این آی‌سی باعث نوسان در ولتاژ خروجی مدار Standby می‌شود.
• برای بررسی، از اسیلوسکوپ برای مشاهده موج PWM استفاده کنید.

۴. ضعف طراحی یا خرابی ترانسفورماتور سوئیچینگ

• ترانسفورماتور در مدار Standby نقش کلیدی دارد و در صورت نیم‌سوز شدن، باعث نوسان ولتاژ می‌شود.
• در برخی موارد، اتصال کوتاه یا قطعی در سیم‌پیچ‌های ترانسفورماتور باعث عملکرد نادرست می‌شود.
• برای تست، مقاومت سیم‌پیچ اولیه و ثانویه را با مولتی‌متر اندازه‌گیری کنید.

۵. تاثیر نویز و EMI در عملکرد مدار Standby

• اگر مدار فیلتر EMI مناسبی نداشته باشد، نویزهای فرکانس بالا روی خروجی تأثیر گذاشته و باعث نوسان ولتاژ می‌شود.
• استفاده از خازن‌های Y و X در ورودی مدار تغذیه و فریت بید (Ferrite Bead) در خروجی می‌تواند این مشکل را کاهش دهد.

---

مراحل تست و عیب‌یابی نوسان ولتاژ مدار Standby

۱. اندازه‌گیری ولتاژ خروجی Standby با مولتی‌متر و اسیلوسکوپ

• ولتاژ ۵V یا ۳.۳V Standby را در خروجی مدار تغذیه اندازه‌گیری کنید.
• اگر مقدار ولتاژ در مولتی‌متر نوسان دارد یا مقدار آن کمتر از مقدار نامی است، احتمالاً مشکل در فیلتر خروجی یا آی‌سی PWM وجود دارد.
• با اسیلوسکوپ، شکل موج خروجی را بررسی کنید. اگر موج دارای نویز یا ریپل زیاد باشد، مشکل از فیلترها یا مدار سوئیچینگ است.

۲. بررسی و تعویض خازن‌های مدار Standby

• خازن‌های خروجی و خازن‌های تغذیه آی‌سی PWM را بررسی کنید.
• خازن‌های با ESR بالا یا بادکرده را تعویض کنید.

۳. تست دیودهای خروجی و مدار یکسوکننده

• دیودهای شاتکی را با مولتی‌متر بررسی کنید.
• اگر دیود نیمه‌سوخته است، آن را با مدل مشابه تعویض کنید.

۴. بررسی عملکرد آی‌سی PWM و مدار درایور سوئیچینگ

• با اسیلوسکوپ، موج PWM روی پایه‌های آی‌سی را بررسی کنید.
• اگر موج PWM نامنظم یا ضعیف است، آی‌سی PWM یا قطعات اطراف آن را تعویض کنید.

۵. تست ترانسفورماتور مدار Standby

• با مولتی‌متر، مقاومت سیم‌پیچ اولیه و ثانویه را اندازه بگیرید.
• اگر مقدار مقاومت از مقدار استاندارد تفاوت زیادی داشت، احتمال نیم‌سوز بودن ترانسفورماتور وجود دارد.

---

دستورات کامندی برای بررسی وضعیت تغذیه در سیستم‌های کامپیوتری

۱. بررسی ولتاژهای تغذیه در سیستم‌های لینوکسی

sensors

• این دستور وضعیت ولتاژهای سیستم از جمله ۵V Standby را نمایش می‌دهد.

۲. مشاهده لاگ‌های مربوط به نوسانات برق در سیستم

dmesg | grep -i power

• این دستور، خطاهای مرتبط با تغذیه در سیستم را نمایش می‌دهد.

۳. بررسی لاگ‌های سخت‌افزاری برای مشاهده مشکلات مدار Standby

journalctl -k | grep -i voltage

• این دستور، خطاهای مربوط به افت یا نوسان ولتاژ در کرنل لینوکس را نمایش می‌دهد.

---

جمع‌بندی

نوسان در توان خروجی مدار Standby می‌تواند به دلایل خرابی خازن‌های خروجی، دیودهای یکسوکننده، آی‌سی PWM، ترانسفورماتور سوئیچینگ یا تاثیر نویزهای فرکانس بالا ایجاد شود. برای عیب‌یابی، باید ولتاژ خروجی مدار Standby را با مولتی‌متر و اسیلوسکوپ بررسی کرد، خازن‌های خراب را تعویض نمود و آی‌سی PWM و ترانسفورماتور را تست کرد. همچنین، در سیستم‌های کامپیوتری می‌توان از دستورات کامندی برای بررسی ولتاژهای تغذیه و مشاهده لاگ‌های خطا استفاده کرد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”تست و تعویض قطعات مرتبط با مدار Standby” subtitle=”توضیحات کامل”]مدار Standby وظیفه تأمین ولتاژ اولیه برای بخش‌های مختلف مانیتور را بر عهده دارد. اگر این مدار دچار خرابی شود، مانیتور در حالت آماده‌به‌کار باقی می‌ماند، روشن نمی‌شود یا دچار نوسان ولتاژ می‌شود. برای تست و تعویض قطعات مدار Standby، باید بخش‌های زیر را بررسی کرد:

• آی‌سی کنترل‌کننده PWM
• ماسفت‌های سوئیچینگ
• دیودهای فرکانس بالا (Schottky یا Fast Recovery)
• خازن‌های الکترولیتی و سرامیکی
• ترانسفورماتور سوئیچینگ مدار Standby

---

مراحل تست و عیب‌یابی مدار Standby

۱. اندازه‌گیری ولتاژ خروجی مدار Standby

۱. مولتی‌متر را روی DC Voltage تنظیم کنید.
۲. پین خروجی ۵V یا ۳.۳V Standby را بررسی کنید.
۳. اگر مقدار ولتاژ صفر است یا نوسان دارد، مدار Standby معیوب است.

۲. بررسی و تست خازن‌های مدار Standby

۱. به‌صورت چشمی، خازن‌های بادکرده یا نشتی‌دار را بررسی کنید.
۲. با ESR متر، مقاومت سری خازن‌ها را اندازه‌گیری کنید.
۳. اگر مقدار ESR بالا باشد، خازن باید تعویض شود.

۳. تست آی‌سی PWM و بررسی خروجی آن

۱. با اسیلوسکوپ، شکل موج خروجی آی‌سی PWM را بررسی کنید.
۲. اگر موج PWM نامنظم یا قطع است، آی‌سی ممکن است معیوب باشد.
۳. در صورت خرابی، آی‌سی را تعویض کنید.

۴. بررسی و تست دیودهای فرکانس بالا

۱. دیودهای یکسوکننده خروجی مدار Standby را با مولتی‌متر روی حالت تست دیود بررسی کنید.
۲. اگر دیود اتصال کوتاه شده باشد، باید تعویض شود.

۵. تست ماسفت‌های سوئیچینگ

۱. ماسفت‌های مدار Standby را با مولتی‌متر روی حالت تست دیود بررسی کنید.
۲. اگر Drain و Source اتصال کوتاه دارند، ماسفت خراب شده و باید تعویض شود.

۶. بررسی ترانسفورماتور مدار Standby

۱. اهم‌متر را روی مقاومت قرار دهید.
2. اتصال اولیه و ثانویه ترانس را بررسی کنید.
3. اگر مدار باز یا اتصال کوتاه مشاهده شد، ترانس باید تعویض شود.

---

دستورات کامندی برای بررسی وضعیت مدار Standby در سیستم‌های کامپیوتری

۱. بررسی وضعیت ولتاژهای Standby در لینوکس

sensors

• نمایش مقدار ولتاژ ۵V یا ۳.۳V Standby در سیستم

۲. مشاهده لاگ‌های مرتبط با مشکلات تغذیه در کرنل لینوکس

dmesg | grep -i power

• بررسی خطاهای مرتبط با افت ولتاژ یا مشکلات مدار Standby

۳. بررسی مشکلات ولتاژ Standby در لاگ‌های سیستم

journalctl -k | grep -i voltage

• نمایش خطاهای ولتاژ مرتبط با مدار Standby

---

جمع‌بندی

برای تست و تعویض قطعات مدار Standby، ابتدا ولتاژ خروجی را اندازه‌گیری کنید. سپس خازن‌های الکترولیتی، آی‌سی PWM، دیودهای یکسوکننده، ماسفت‌های سوئیچینگ و ترانسفورماتور را بررسی کنید. در صورت مشاهده خرابی در هر یک از این قطعات، باید آن‌ها را تعویض کنید تا مدار Standby به درستی کار کند. همچنین، در سیستم‌های کامپیوتری می‌توان از دستورات کامندی برای بررسی ولتاژهای تغذیه و مشاهده لاگ‌های مرتبط با مشکلات مدار Standby استفاده کرد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 8. بررسی ولتاژهای خروجی مدار تغذیه”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”8.1. ولتاژهای استاندارد در مانیتورهای LCD و LED”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”5V، 12V، 24V و ولتاژهای فرعی” subtitle=”توضیحات کامل”]مدار تغذیه در مانیتورها و دیگر دستگاه‌های الکترونیکی از ولتاژهای مختلفی برای تأمین انرژی بخش‌های مختلف استفاده می‌کند. مهم‌ترین این ولتاژها شامل 5 ولت، 12 ولت و 24 ولت است. علاوه بر این، برخی مدارها به ولتاژهای فرعی مانند 3.3 ولت، 1.8 ولت و حتی 48 ولت نیاز دارند. هرکدام از این ولتاژها نقش مشخصی در عملکرد کلی دستگاه دارند.

---

5 ولت

ولتاژ 5 ولت معمولاً برای تغذیه مدارهای منطقی و پردازنده‌های داخلی استفاده می‌شود. این ولتاژ در بخش‌های مختلفی از مانیتور و سیستم‌های الکترونیکی کاربرد دارد.

موارد مصرف 5 ولت:

• پردازنده‌های کنترلی و آی‌سی‌های دیجیتال
• حافظه‌های داخلی و EEPROM
• برخی از مدارهای نمایشگرهای LED و LCD
• تامین توان مدارهای USB در برخی از دستگاه‌ها

نحوه تست ولتاژ 5 ولت:

1. مولتی‌متر را روی حالت ولتاژ DC تنظیم کنید.
2. پراب مشکی را به نقطه زمین و پراب قرمز را به خروجی 5 ولت متصل کنید.
3. مقدار ولتاژ باید حدود 5 ولت باشد. اگر ولتاژ کمتر از 4.8 ولت یا بیشتر از 5.2 ولت باشد، احتمال خرابی در منبع تغذیه وجود دارد.

---

12 ولت

ولتاژ 12 ولت بیشتر در بخش‌های مکانیکی یا بخش‌های الکترونیکی با مصرف متوسط جریان استفاده می‌شود.

موارد مصرف 12 ولت:

• راه‌اندازی ترانزیستورهای قدرت و ماسفت‌ها
• تغذیه پنل‌های LCD در مانیتور و تلویزیون
• فن‌های خنک‌کننده و سیستم‌های تهویه داخلی

نحوه تست ولتاژ 12 ولت:

1. مولتی‌متر را روی DC تنظیم کنید و پراب‌ها را به پایه‌های خروجی 12 ولت متصل کنید.
2. مقدار نمایش داده‌شده باید نزدیک به 12 ولت باشد.
3. اگر مقدار کمتر از 11.5 ولت یا بیشتر از 12.5 ولت است، ممکن است مشکل در منبع تغذیه یا مدار تنظیم ولتاژ باشد.

---

24 ولت

ولتاژ 24 ولت معمولاً در دستگاه‌های صنعتی و تجهیزات الکترونیکی با مصرف بالا دیده می‌شود. در برخی مانیتورها و نمایشگرهای بزرگ، این ولتاژ برای تغذیه بخش‌های خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

موارد مصرف 24 ولت:

• تامین انرژی برای ترانسفورماتورهای داخلی
• راه‌اندازی بخش‌های خاصی از پنل‌های نمایشگر صنعتی
• تغذیه بخش‌های قدرت در بردهای کنترل

نحوه تست ولتاژ 24 ولت:

1. مولتی‌متر را روی اندازه‌گیری DC قرار دهید.
2. پراب‌های مولتی‌متر را به خروجی 24 ولت متصل کنید.
3. مقدار اندازه‌گیری‌شده باید نزدیک به 24 ولت باشد. اگر مقدار کمتر از 23 ولت یا بیشتر از 25 ولت است، بررسی مدار تغذیه ضروری است.

---

ولتاژهای فرعی

علاوه بر 5 ولت، 12 ولت و 24 ولت، برخی مدارها از ولتاژهای دیگری مانند 3.3 ولت و 1.8 ولت نیز استفاده می‌کنند. این ولتاژها بیشتر برای مدارهای کنترلی و پردازنده‌های مدرن استفاده می‌شوند.

موارد مصرف ولتاژهای فرعی:

• 3.3 ولت: برای تغذیه پردازنده‌های جدید، حافظه‌های فلش و برخی آی‌سی‌های کنترلی
• 1.8 ولت: برای بخش‌های خاصی از پردازنده‌های دیجیتال و مدارهای ارتباطی
• 48 ولت: در برخی از نمایشگرهای صنعتی و سیستم‌های حرفه‌ای

نحوه تست ولتاژهای فرعی:

1. مولتی‌متر را روی حالت DC قرار دهید.
2. پراب مشکی را به زمین و پراب قرمز را به خروجی ولتاژ فرعی متصل کنید.
3. مقدار نمایش داده‌شده را با مقدار استاندارد مقایسه کنید.

---

جمع‌بندی

ولتاژهای مختلف در مدار تغذیه وظایف خاصی بر عهده دارند. ولتاژ 5 ولت برای مدارهای منطقی، 12 ولت برای راه‌اندازی قطعات مکانیکی و 24 ولت برای بخش‌های قدرتی استفاده می‌شود. علاوه بر این، برخی از سیستم‌ها به ولتاژهای فرعی مانند 3.3 ولت و 1.8 ولت نیاز دارند. برای تست هر یک از این ولتاژها، می‌توان از مولتی‌متر استفاده کرد و در صورت مشاهده مقدار غیرعادی، باید مدار تغذیه را بررسی کرد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”روش تست ولتاژ خروجی با مولتی‌متر و اسیلوسکوپ” subtitle=”توضیحات کامل”]برای بررسی ولتاژ خروجی در مدارهای تغذیه، دو ابزار اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد: مولتی‌متر و اسیلوسکوپ. هرکدام از این ابزارها ویژگی‌های خاصی دارند که برای بررسی مشخصات ولتاژ مناسب هستند.

---

تست ولتاژ خروجی با مولتی‌متر

مولتی‌متر یک ابزار ساده و دقیق برای اندازه‌گیری ولتاژ DC و AC است. این ابزار برای بررسی مقدار ولتاژ در مدارهای تغذیه و ارزیابی عملکرد قطعات مختلف استفاده می‌شود.

مراحل تست ولتاژ خروجی با مولتی‌متر:

1. انتخاب نوع ولتاژ: مولتی‌متر را بر روی حالت DC یا AC قرار دهید، بسته به این که ولتاژ موردنظر از نوع مستقیم یا متناوب است. برای منابع تغذیه سوئیچینگ معمولاً از حالت DC استفاده می‌شود.
2. اتصال پراب‌ها: پراب مشکی را به نقطه زمین (GND) و پراب قرمز را به نقطه‌ای که قرار است ولتاژ آن اندازه‌گیری شود، متصل کنید.
3. خواندن مقدار: مقدار نمایش داده‌شده روی صفحه مولتی‌متر را یادداشت کنید. اگر ولتاژ به میزان قابل‌توجهی از مقدار اسمی متفاوت باشد، ممکن است مشکلی در مدار وجود داشته باشد.
4. بررسی تغییرات ولتاژ: اگر ولتاژ دچار نوسان است یا مقدار آن کمتر یا بیشتر از مقدار استاندارد است، احتمال خرابی در قطعاتی مانند خازن‌ها یا رگولاتورها وجود دارد.

---

تست ولتاژ خروجی با اسیلوسکوپ

اسیلوسکوپ یک ابزار پیشرفته‌تر است که نه‌تنها مقدار ولتاژ را نشان می‌دهد، بلکه شکل موج و نوسانات آن را نیز تحلیل می‌کند. این ابزار برای بررسی عملکرد مدارهای سوئیچینگ و شناسایی مشکلاتی مانند ریپل ولتاژ و نویز به کار می‌رود.

مراحل تست ولتاژ خروجی با اسیلوسکوپ:

1. تنظیم دامنه و فرکانس: ابتدا اسیلوسکوپ را روی محدوده ولتاژ مناسب تنظیم کنید. برای ولتاژهای DC، مقدار اولیه را حدود 5 تا 10 ولت در هر بخش انتخاب کنید.
2. اتصال پراب: پراب زمین اسیلوسکوپ را به زمین مدار متصل کرده و نوک پراب سیگنال را به خروجی ولتاژ موردنظر وصل کنید.
3. بررسی شکل موج: روی نمایشگر اسیلوسکوپ، شکل موج ولتاژ خروجی را مشاهده کنید. در منابع تغذیه DC، انتظار داریم یک خط صاف نمایش داده شود. اگر موج دارای نویز، ریپل یا افت ولتاژ باشد، باید علت آن بررسی شود.
4. آنالیز نوسانات: مقدار ریپل ولتاژ را اندازه‌گیری کنید. در منابع تغذیه سوئیچینگ، ریپل نباید از حد مشخصی (معمولاً چند ده میلی‌ولت) فراتر رود. در غیر این صورت، خرابی خازن‌ها یا مشکلات در مدار فیلتر ممکن است باعث نوسانات شده باشند.
5. مقایسه با مقدار استاندارد: ولتاژ اندازه‌گیری‌شده را با مقدار نامی مقایسه کنید. اگر اختلاف زیادی مشاهده شد، باید مدار بررسی شود.

---

جمع‌بندی

مولتی‌متر برای اندازه‌گیری مقدار دقیق ولتاژ خروجی مناسب است، اما اسیلوسکوپ امکان مشاهده ریپل، نویز و نوسانات ولتاژ را فراهم می‌کند. در بررسی مدارهای تغذیه، ابتدا مقدار ولتاژ با مولتی‌متر اندازه‌گیری می‌شود و در صورت مشاهده نوسانات غیرعادی، تحلیل دقیق‌تر با اسیلوسکوپ انجام می‌شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”8.2. تحلیل کیفیت ولتاژ خروجی”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”بررسی پایداری ولتاژ” subtitle=”توضیحات کامل”]پایداری ولتاژ یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های یک منبع تغذیه است که نشان می‌دهد ولتاژ خروجی چقدر در برابر تغییرات بار و نوسانات ورودی ثابت باقی می‌ماند. اگر ولتاژ خروجی ناپایدار باشد، ممکن است باعث عملکرد نامناسب یا حتی خرابی قطعات الکترونیکی شود.

---

عوامل مؤثر بر پایداری ولتاژ

1. کیفیت منبع تغذیه: طراحی و کیفیت قطعات مورد استفاده، مانند ترانسفورماتورها، رگولاتورها و خازن‌ها، تأثیر زیادی بر پایداری ولتاژ دارد.
2. تغییرات در بار مدار: در صورتی که میزان مصرف جریان تغییر کند، ممکن است ولتاژ خروجی دچار افت یا افزایش شود.
3. ریپل و نویز: در منابع تغذیه سوئیچینگ، ریپل ولتاژ و نویز الکترومغناطیسی می‌توانند باعث ناپایداری ولتاژ شوند.
4. اتصالات و سیم‌کشی: استفاده از کابل‌های نامناسب یا اتصالات ضعیف می‌تواند مقاومت اضافی ایجاد کرده و منجر به افت ولتاژ شود.
5. کنترل ولتاژ توسط رگولاتور: استفاده از رگولاتورهای خطی یا سوئیچینگ کمک می‌کند که ولتاژ خروجی در محدوده مطلوب باقی بماند.
6. دمای محیط و عملکرد قطعات: افزایش دما می‌تواند بر عملکرد قطعاتی مانند خازن‌ها و ترانزیستورها تأثیر گذاشته و باعث نوسان ولتاژ شود.

---

روش‌های بررسی پایداری ولتاژ

۱. اندازه‌گیری ولتاژ خروجی با مولتی‌متر

برای بررسی پایداری ولتاژ، می‌توان از مولتی‌متر دیجیتال استفاده کرد. مراحل انجام این تست به‌صورت زیر است:

1. تنظیم مولتی‌متر: مولتی‌متر را روی حالت DC Voltage قرار دهید.
2. اتصال پراب‌ها: پراب مشکی را به زمین مدار (GND) و پراب قرمز را به خروجی ولتاژ متصل کنید.
3. خواندن مقدار ولتاژ: مقدار ولتاژ را در شرایط بدون بار و با بار بررسی کنید. اگر تغییرات ولتاژ زیاد باشد، نشان‌دهنده پایداری ضعیف مدار است.

۲. بررسی تغییرات ولتاژ با اسیلوسکوپ

برای مشاهده نوسانات کوچک ولتاژ و تحلیل دقیق‌تر، از اسیلوسکوپ استفاده می‌شود.

1. اتصال پراب: پراب زمین را به GND و نوک پراب سیگنال را به خروجی متصل کنید.
2. تنظیم محدوده ولتاژ: مقدار اولیه دامنه ولتاژ را متناسب با خروجی تنظیم کنید (مثلاً 5 ولت بر هر تقسیم).
3. مشاهده تغییرات: بررسی کنید که آیا ولتاژ خروجی پایدار است یا دارای ریپل و نویز شدید می‌باشد.

۳. تست پایداری تحت بار

یک روش دیگر برای ارزیابی پایداری ولتاژ، بررسی تغییرات آن تحت بارهای مختلف است.

1. ولتاژ خروجی را در حالت بدون بار اندازه‌گیری کنید.
2. یک بار مشخص (مثلاً یک مقاومت یا مصرف‌کننده دیگر) به مدار متصل کنید.
3. تغییرات ولتاژ را با مولتی‌متر یا اسیلوسکوپ بررسی کنید.

اگر مقدار ولتاژ به‌صورت ناگهانی کاهش پیدا کند یا نوسانات شدیدی داشته باشد، نشان‌دهنده مشکل در تنظیم ولتاژ یا خرابی قطعاتی مانند رگولاتورها، خازن‌ها یا اتصالات است.

---

روش‌های بهبود پایداری ولتاژ

1. استفاده از خازن‌های باکیفیت: خازن‌های الکترولیتی وظیفه صاف‌سازی ولتاژ را بر عهده دارند. در صورت خرابی، باید آن‌ها را با مدل‌های مناسب جایگزین کرد.
2. بهینه‌سازی طراحی PCB: طراحی ضعیف مسیرهای زمین و تغذیه در برد مدار چاپی می‌تواند باعث نوسانات ولتاژ شود.
3. استفاده از فیلترهای مناسب: فیلترهای EMI و خازن‌های سرامیکی برای کاهش نویز و افزایش پایداری به کار می‌روند.
4. بررسی و تعویض قطعات معیوب: ماسفت‌ها، دیودهای قدرت و رگولاتورها باید به‌صورت دوره‌ای تست شده و در صورت خرابی تعویض شوند.
5. محدود کردن بار بیش از حد: اگر بار بیش از توان منبع تغذیه باشد، ممکن است ولتاژ خروجی افت کند.

---

جمع‌بندی

پایداری ولتاژ از عوامل کلیدی در عملکرد صحیح مدارهای الکترونیکی است. برای بررسی آن، می‌توان از مولتی‌متر و اسیلوسکوپ استفاده کرد و میزان تغییرات ولتاژ را در شرایط مختلف سنجید. در صورتی که نوسانات یا افت ولتاژ مشاهده شود، باید قطعات معیوب بررسی و مدار بهینه‌سازی شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”شناسایی نوسانات یا قطعی‌های ناگهانی” subtitle=”توضیحات کامل”]نوسانات یا قطعی‌های ناگهانی در مدارهای الکترونیکی به‌خصوص در منابع تغذیه می‌توانند باعث مشکلاتی مانند عملکرد نادرست دستگاه‌ها، ریست شدن ناگهانی، یا حتی آسیب به قطعات حساس شوند. این مشکلات معمولاً به‌دلیل عوامل مختلفی مانند کیفیت نامناسب قطعات، طراحی ضعیف مدار، یا افزایش دما رخ می‌دهند.

---

دلایل نوسانات یا قطعی‌های ناگهانی

1. اتصالات نامناسب و لحیم‌کاری ضعیف
   • سیم‌ها یا پایه‌های قطعات ممکن است به‌خوبی لحیم نشده باشند و در اثر لرزش یا تغییرات دما دچار قطعی‌های موقت شوند.
   • مسیرهای مدار چاپی ممکن است ترک‌خورده یا قطع شده باشند.
2. خرابی خازن‌ها
   • خازن‌های الکترولیتی که دچار نشتی یا بادکردگی شده‌اند، نمی‌توانند ولتاژ را پایدار نگه دارند.
   • افت ظرفیت خازن‌ها باعث افزایش ریپل و نوسانات در مدار می‌شود.
3. مشکلات در منبع تغذیه
   • اگر ولتاژ ورودی دچار افت یا نوسان شود، خروجی مدار نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
   • منابع تغذیه ضعیف ممکن است هنگام افزایش بار، نتوانند ولتاژ خروجی را ثابت نگه دارند.
4. تأثیر نویز و تداخل الکترومغناطیسی (EMI)
   • تداخل‌های ناشی از دستگاه‌های دیگر یا طراحی ضعیف مدار باعث نوسانات ناگهانی ولتاژ می‌شوند.
   • نویز زیاد در خطوط تغذیه می‌تواند باعث عملکرد نامناسب مدار شود.
5. عملکرد نادرست قطعات کلیدی
   • ماسفت‌های معیوب ممکن است به‌درستی سوئیچ نکنند و باعث نوسانات در خروجی شوند.
   • دیودهای یکسوکننده خراب می‌توانند باعث افت ناگهانی ولتاژ شوند.
6. افزایش دما و خرابی حرارتی
   • دمای بیش از حد ممکن است باعث از کار افتادن موقتی یا دائمی قطعات شود.
   • خنک‌سازی نامناسب می‌تواند عملکرد نامطلوبی در مدار ایجاد کند.

---

روش‌های شناسایی نوسانات یا قطعی‌های ناگهانی

۱. بررسی ولتاژ خروجی با مولتی‌متر

• مولتی‌متر را در حالت DC Voltage قرار دهید و پراب‌ها را به خروجی مدار متصل کنید.
• مقدار ولتاژ را در فواصل زمانی مختلف بررسی کنید. اگر مقدار ولتاژ تغییرات ناگهانی داشت، نشان‌دهنده ناپایداری است.

۲. استفاده از اسیلوسکوپ برای تحلیل دقیق‌تر

• برای مشاهده نوسانات فرکانس بالا و ریپل ولتاژ، اسیلوسکوپ را به خروجی مدار متصل کنید.
• اگر در نمایشگر اسیلوسکوپ تغییرات ناگهانی یا ریپل‌های شدید مشاهده شد، مشکل می‌تواند ناشی از خازن‌های خراب یا طراحی ضعیف فیلتر باشد.

۳. بررسی فیزیکی قطعات و لحیم‌کاری‌ها

• مدار را از نظر لحیم‌کاری‌های سرد یا ترک‌های روی PCB بررسی کنید.
• خازن‌های بادکرده یا نشت‌کرده را شناسایی و تعویض کنید.

۴. تست قطعات کلیدی

• ماسفت‌ها و دیودهای قدرت را با مولتی‌متر یا تستر قطعات بررسی کنید.
• در صورتی که مقاومت غیرعادی یا قطعی مشاهده شد، قطعه باید تعویض شود.

۵. بررسی بار مدار

• اگر مدار تحت بارهای مختلف عملکرد متفاوتی دارد، ممکن است مشکل از منبع تغذیه یا طراحی نادرست مدار باشد.
• می‌توان با استفاده از یک مقاومت بار، پایداری مدار را تحت شرایط مختلف تست کرد.

---

روش‌های رفع نوسانات یا قطعی‌های ناگهانی

1. ترمیم یا تعویض لحیم‌کاری‌های ضعیف
   • استفاده از هیتر و هویه برای اصلاح اتصالات لحیم شده.
2. تعویض خازن‌های معیوب
   • استفاده از خازن‌های باکیفیت با ولتاژ و ظرفیت مناسب برای کاهش ریپل و افزایش پایداری.
3. بررسی و تقویت مسیرهای PCB
   • افزایش ضخامت مسیرهای تغذیه و زمین برای کاهش افت ولتاژ.
4. استفاده از فیلترهای مناسب برای کاهش نویز
   • فیلترهای EMI برای جلوگیری از تأثیر تداخلات الکترومغناطیسی.
5. اطمینان از عملکرد صحیح ماسفت‌ها و دیودهای قدرت
   • تست و جایگزینی قطعاتی که در حالت نیمه‌سوخته یا دارای عملکرد نامناسب هستند.
6. بررسی خنک‌سازی مدار
   • اطمینان از استفاده از هیت‌سینک مناسب و فن خنک‌کننده در صورت نیاز.

---

جمع‌بندی

نوسانات یا قطعی‌های ناگهانی در مدارهای الکترونیکی می‌توانند ناشی از مشکلاتی مانند خرابی خازن‌ها، لحیم‌کاری نامناسب، نویز الکترومغناطیسی، یا افزایش دما باشند. برای شناسایی این مشکلات می‌توان از مولتی‌متر و اسیلوسکوپ استفاده کرد و در صورت لزوم، قطعات معیوب را تعویض یا مدار را بهینه‌سازی نمود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 9. بررسی و تعمیر مدارهای محافظتی (Protection Circuits)”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”9.1. بررسی عملکرد مدارهای محافظ”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”Overvoltage Protection (OVP)” subtitle=”توضیحات کامل”]سیستم حفاظت در برابر اضافه‌ولتاژ (OVP) برای جلوگیری از آسیب به قطعات الکترونیکی در اثر افزایش غیرمنتظره ولتاژ استفاده می‌شود. این سیستم در منابع تغذیه، مدارهای سوئیچینگ و دستگاه‌های حساس به نوسانات ولتاژ کاربرد دارد.

---

دلایل ایجاد اضافه‌ولتاژ

1. نوسانات در برق ورودی
   • افزایش ناگهانی ولتاژ شبکه برق می‌تواند باعث بالا رفتن ولتاژ در خروجی مدار تغذیه شود.
2. خرابی رگولاتورها یا آی‌سی‌های کنترل‌کننده ولتاژ
   • اگر رگولاتور یا آی‌سی PWM خراب شود، ممکن است ولتاژ خروجی کنترل نشود و افزایش یابد.
3. اتصال کوتاه در قطعات کلیدی
   • خرابی در ماسفت‌ها یا دیودهای قدرت می‌تواند باعث عبور ولتاژهای ناخواسته به خروجی شود.
4. خطا در فیدبک مدار
   • اگر سنسورهای ولتاژ یا مقاومت‌های تقسیم ولتاژ در مدار فیدبک دچار مشکل شوند، ممکن است مدار به اشتباه ولتاژ بالاتری تولید کند.

---

روش‌های حفاظت در برابر اضافه‌ولتاژ

۱. استفاده از زِنِر یا TVS دیود

• دیود زنر یا دیود TVS در مسیر ولتاژ قرار داده می‌شود تا در صورت افزایش ولتاژ از حد مشخص، به‌عنوان شنت عمل کرده و ولتاژ اضافی را تخلیه کند.

۲. قطع مدار با استفاده از رله یا ماسفت

• در صورت افزایش ولتاژ، یک ماسفت یا رله می‌تواند به‌صورت خودکار جریان مدار را قطع کند تا از آسیب به قطعات جلوگیری شود.

۳. استفاده از آی‌سی‌های حفاظت OVP

• آی‌سی‌هایی مانند LM431، TL431 و آی‌سی‌های پیشرفته‌تر می‌توانند با تشخیص اضافه‌ولتاژ، فرمان قطع به مدار تغذیه بدهند.

۴. طراحی مدار فیدبک پایدار

• اطمینان از سالم بودن قطعاتی که وظیفه فیدبک را دارند، مانند اپتوکوپلر، مقاومت‌های تقسیم ولتاژ و مدارهای مقایسه‌گر ولتاژ.

---

مثال عملی: مدار حفاظت OVP با آی‌سی TL431

این مدار در صورتی که ولتاژ از مقدار تعیین‌شده بیشتر شود، خروجی را قطع می‌کند.

قطعات موردنیاز:

• TL431 برای مقایسه ولتاژ
• ماسفت N-channel برای قطع ولتاژ اضافی
• مقاومت‌های تقسیم ولتاژ برای تنظیم مقدار حفاظت

مدار نمونه:

 Vout ----/\/\/\----+---- Gate MOSFET
         R1       |
                  TL431
                  |
                 GND

تنظیم ولتاژ حفاظت:

Vref = (R1 / (R1 + R2)) * Vout

برای تعیین مقدار دقیق، می‌توان از مقادیر مناسب برای R1 و R2 استفاده کرد.

---

جمع‌بندی

حفاظت در برابر اضافه‌ولتاژ (OVP) یک بخش مهم در طراحی مدارهای تغذیه است که مانع از آسیب به قطعات حساس می‌شود. روش‌های مختلفی مانند استفاده از دیود زنر، TVS دیود، ماسفت‌ها، و آی‌سی‌های OVP برای این منظور استفاده می‌شوند. انتخاب روش مناسب بستگی به نوع مدار و حساسیت آن نسبت به نوسانات ولتاژ دارد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”Overcurrent Protection (OCP)” subtitle=”توضیحات کامل”]حفاظت در برابر اضافه‌جریان (OCP) یکی از مهم‌ترین بخش‌های طراحی مدارهای تغذیه است که از آسیب رسیدن به قطعات الکترونیکی در اثر عبور جریان بیش از حد جلوگیری می‌کند. این حفاظت به روش‌های مختلفی انجام می‌شود و در منابع تغذیه سوئیچینگ، مدارهای آنالوگ و دیجیتال کاربرد دارد.

---

دلایل ایجاد اضافه‌جریان

1. اتصال کوتاه در مدار
   • اگر در مسیر خروجی مدار، اتصال کوتاه ایجاد شود، جریان بسیار زیادی از منبع تغذیه عبور می‌کند که می‌تواند باعث آسیب به قطعات شود.
2. افزایش ناگهانی بار
   • اضافه شدن یک مصرف‌کننده با جریان بالا ممکن است باعث افزایش بیش از حد جریان خروجی شود.
3. خرابی در ترانزیستورها و ماسفت‌ها
   • در صورت معیوب شدن ماسفت‌های قدرت یا ترانزیستورهای تقویت‌کننده، جریان بیش از حد به خروجی مدار منتقل می‌شود.
4. مشکل در فیدبک مدار تغذیه
   • اگر بخش کنترل ولتاژ یا جریان مدار تغذیه دچار مشکل شود، جریان ممکن است بدون محدودیت افزایش یابد.

---

روش‌های حفاظت در برابر اضافه‌جریان

۱. فیوزهای حفاظتی (Fuses)

• استفاده از فیوزهای کندکار یا تندکار برای قطع مدار در صورت عبور جریان بیش از حد.
• در مدارهای تغذیه DC می‌توان از فیوزهای قابل تنظیم (PTC) استفاده کرد که پس از رفع مشکل، مجدداً به حالت اولیه بازمی‌گردند.

۲. مقاومت شنت (Shunt Resistor) و مقایسه‌گر جریان

• با قرار دادن یک مقاومت شنت کم‌اهم در مسیر جریان و اندازه‌گیری افت ولتاژ روی آن، می‌توان مقدار جریان عبوری را تشخیص داد.
• مدار مقایسه‌گر (Comparator) می‌تواند در صورت عبور جریان بیش از حد، فرمان قطع را صادر کند.

۳. قطع خودکار توسط ماسفت یا رله

• در صورتی که جریان از حد مجاز عبور کند، یک ماسفت یا رله جریان را به‌طور خودکار قطع می‌کند.

۴. آی‌سی‌های حفاظت OCP

• برخی آی‌سی‌های کنترل‌کننده منبع تغذیه دارای مدارهای داخلی OCP هستند که در صورت افزایش جریان، ولتاژ خروجی را کاهش داده یا مدار را خاموش می‌کنند.

۵. محدودکننده جریان (Current Limiting)

• در برخی منابع تغذیه، مدار محدودکننده جریان طراحی می‌شود که با عبور جریان بیش از حد، ولتاژ را کاهش داده یا مدار را خاموش می‌کند.

---

مثال عملی: مدار حفاظت OCP با آی‌سی LM358

در این مدار، از یک مقاومت شنت کم‌اهم برای اندازه‌گیری جریان و آی‌سی مقایسه‌گر LM358 برای کنترل اضافه‌جریان استفاده می‌شود.

قطعات موردنیاز:

• LM358 به‌عنوان مقایسه‌گر
• مقاومت شنت 0.1 اهم برای اندازه‌گیری جریان
• ماسفت N-channel برای قطع جریان در صورت عبور از حد مجاز

مدار نمونه:

+Vcc ----+-----+
         |     |
         Rshunt 
         |     |
         +-----> Comparator (LM358) ---> MOSFET Control
         |
        GND

محاسبه جریان حفاظت:

Vshunt = I × Rshunt

اگر مقدار Rshunt = 0.1Ω باشد و بخواهیم مدار در جریان 5A قطع شود:

Vshunt = 5A × 0.1Ω = 0.5V

ورودی مقایسه‌گر روی این مقدار تنظیم می‌شود تا در صورت عبور از این حد، خروجی ماسفت را قطع کند.

---

جمع‌بندی

حفاظت در برابر اضافه‌جریان (OCP) یکی از روش‌های ضروری برای جلوگیری از آسیب به مدارهای الکترونیکی است. روش‌های مختلفی مانند فیوزها، مقاومت‌های شنت، مدارهای مقایسه‌گر و آی‌سی‌های کنترل‌کننده OCP برای این منظور استفاده می‌شوند. انتخاب روش مناسب بستگی به نوع مدار و حساسیت آن نسبت به جریان دارد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”Short Circuit Protection (SCP)” subtitle=”توضیحات کامل”]حفاظت در برابر اتصال کوتاه (SCP) یکی از مهم‌ترین بخش‌های مدارهای تغذیه است که مانع از عبور جریان زیاد و آسیب رسیدن به قطعات الکترونیکی می‌شود. اتصال کوتاه ممکن است به دلیل خرابی قطعات، اشتباه در طراحی یا عوامل خارجی رخ دهد و در صورت نبود حفاظت مناسب، به مدار و منبع تغذیه آسیب جدی وارد کند.

---

دلایل ایجاد اتصال کوتاه

1. اتصال اشتباه در مسیرهای مدار چاپی (PCB)
   • در طراحی مدار، ممکن است دو مسیر که نباید به هم متصل شوند، به‌صورت تصادفی اتصال پیدا کنند.
2. خرابی قطعات الکترونیکی
   • قطعاتی مانند ماسفت، ترانزیستور، دیود و آی‌سی‌ها ممکن است دچار اتصال داخلی شده و باعث ایجاد اتصال کوتاه در مدار شوند.
3. وجود ذرات فلزی روی برد مدار چاپی
   • باقی ماندن لحیم اضافه یا ذرات فلزی روی برد می‌تواند باعث ایجاد اتصال ناخواسته شود.
4. خطای سیم‌کشی در مدارات عملی
   • در مدارهای عملی، اشتباه در سیم‌کشی ممکن است موجب اتصال بین پایه‌های ورودی و خروجی شود.

---

روش‌های حفاظت در برابر اتصال کوتاه

۱. استفاده از فیوز (Fuse)

• فیوزهای کندکار و تندکار می‌توانند مدار را در برابر اتصال کوتاه محافظت کنند.
• فیوزهای حرارتی (PTC) به‌صورت خودکار پس از رفع مشکل اتصال کوتاه، مجدداً مدار را وصل می‌کنند.

۲. استفاده از مقاومت شنت (Shunt Resistor)

• با استفاده از یک مقاومت شنت کم‌اهم در مسیر تغذیه، می‌توان جریان عبوری را اندازه‌گیری کرد و در صورت بالا رفتن جریان، مدار را خاموش کرد.

۳. آی‌سی‌های حفاظت SCP

• برخی از آی‌سی‌های کنترل‌کننده منبع تغذیه مانند TL494، UC3842 و LM317 دارای مدار داخلی SCP هستند که در صورت تشخیص اتصال کوتاه، خروجی را خاموش می‌کنند.

۴. قطع خودکار با ماسفت (MOSFET)

• در این روش، اگر جریان بیش از حد مجاز از مدار عبور کند، یک ماسفت N-channel به‌صورت خودکار مدار را قطع می‌کند.

۵. استفاده از رله‌های حفاظتی

• برخی از مدارهای صنعتی از رله‌های الکترومکانیکی برای قطع جریان در هنگام اتصال کوتاه استفاده می‌کنند.

---

مثال عملی: مدار حفاظت SCP با ماسفت و آی‌سی LM358

در این مدار، یک مقاومت شنت برای اندازه‌گیری جریان و آی‌سی مقایسه‌گر LM358 برای تشخیص اتصال کوتاه و قطع مدار استفاده شده است.

قطعات موردنیاز:

• LM358 به‌عنوان مقایسه‌گر
• مقاومت شنت 0.1 اهم برای اندازه‌گیری جریان
• ماسفت N-channel برای قطع جریان در صورت اتصال کوتاه

مدار نمونه:

+Vcc ----+-----+
         |     |
         Rshunt 
         |     |
         +-----> Comparator (LM358) ---> MOSFET Control
         |
        GND

محاسبه جریان حفاظتی:

Vshunt = I × Rshunt

اگر مقدار Rshunt = 0.1Ω باشد و بخواهیم مدار در جریان 10A قطع شود:

Vshunt = 10A × 0.1Ω = 1V

ورودی مقایسه‌گر روی این مقدار تنظیم می‌شود تا در صورت عبور از این حد، خروجی ماسفت را قطع کند.

---

جمع‌بندی

حفاظت در برابر اتصال کوتاه (SCP) یکی از ضروری‌ترین بخش‌های مدارهای تغذیه است که با روش‌هایی مانند استفاده از فیوز، مقاومت شنت، آی‌سی‌های کنترل‌کننده و ماسفت‌های قدرت اجرا می‌شود. انتخاب روش مناسب به نوع مدار و میزان حساسیت آن نسبت به اتصال کوتاه بستگی دارد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”روش‌های عیب‌یابی و تعمیر مدارهای محافظتی” subtitle=”توضیحات کامل”]مدارهای محافظتی در منابع تغذیه نقش مهمی در جلوگیری از آسیب به قطعات دارند. این مدارها شامل حفاظت در برابر اتصال کوتاه (SCP)، جریان بیش‌ازحد (OCP)، ولتاژ بیش‌ازحد (OVP) و افزایش دما (OTP) هستند. در صورت بروز مشکل در مدارهای محافظتی، ممکن است تغذیه به‌درستی کار نکند یا به‌طور ناگهانی قطع شود.

---

۱. تشخیص مشکل در مدارهای محافظتی

بررسی نشانه‌های خرابی

• روشن نشدن مدار یا خاموش شدن سریع منبع تغذیه
• نوسان ولتاژ خروجی یا کاهش توان خروجی
• افزایش دمای غیرعادی در قطعات مدار
• صدای غیرعادی مانند زوزه یا کلیک کردن مداوم رله‌ها
• قطع ناگهانی خروجی در هنگام افزایش بار

ابزارهای موردنیاز برای تست

• مولتی‌متر دیجیتال برای اندازه‌گیری ولتاژ و مقاومت
• اسیلوسکوپ برای مشاهده شکل موج خروجی
• ESR متر برای تست سلامت خازن‌ها
• هیتر و هویه برای تعویض قطعات معیوب

---

۲. بررسی و تعمیر بخش‌های مختلف مدارهای محافظتی

بررسی فیوزها و مسیرهای تغذیه

فیوزهای سوخته یا مقاومت‌های محدودکننده ممکن است باعث قطع کامل مدار شوند.
روش تست:

1. با مولتی‌متر در حالت بیزر (Buzzer)، فیوز را تست کنید. اگر بوق نزند، فیوز سوخته است.
2. در صورت سوختن فیوز، قبل از جایگزینی، علت آن را بررسی کنید (اتصال کوتاه، جریان بیش از حد).

تست دیودهای محافظتی (TVS و Schottky)

این دیودها در برابر اضافه ولتاژ از مدار محافظت می‌کنند، اما در صورت خرابی ممکن است اتصال کوتاه شده یا باز شوند.
روش تست:

1. با مولتی‌متر در حالت تست دیود، دو سر دیود را بررسی کنید.
2. در یک جهت باید افت ولتاژ 0.2V تا 0.7V داشته باشد، اما در جهت دیگر مدار باز باشد.
3. اگر در هر دو جهت اتصال وجود داشت یا مقدار بی‌نهایت نمایش داده شد، دیود معیوب است.

بررسی ماسفت‌ها و ترانزیستورهای حفاظتی

ماسفت‌های مورد استفاده در مدارهای OCP و SCP ممکن است در صورت خرابی اتصال کوتاه شوند.
روش تست:

1. مولتی‌متر را روی حالت تست دیود قرار دهید.
2. پایه Drain و Source را اندازه‌گیری کنید.
   • اگر مقدار صفر نمایش داده شد، ماسفت اتصال کوتاه شده است و باید تعویض شود.
3. پایه Gate را بررسی کنید.
   • اگر گیت اتصال به Drain یا Source داشت، قطعه آسیب‌دیده است.

بررسی مقاومت‌های شنت (Shunt Resistor) در مدارهای OCP و SCP

این مقاومت‌ها برای اندازه‌گیری جریان استفاده می‌شوند. در صورت تغییر مقدار، مدار دچار خطای حفاظتی یا خاموشی ناگهانی می‌شود.
روش تست:

1. مولتی‌متر را روی حالت اندازه‌گیری مقاومت قرار دهید.
2. مقاومت را اندازه‌گیری کنید و مقدار آن را با مقدار نوشته‌شده روی قطعه مقایسه کنید.
3. اگر مقدار مقاومت بسیار زیاد یا صفر بود، قطعه معیوب است.

بررسی آی‌سی‌های محافظتی (مانند TL431، LM358، UC3842)

آی‌سی‌های کنترل محافظتی در تنظیم ولتاژ و جریان نقش دارند. خرابی آن‌ها می‌تواند باعث قطع خروجی یا نوسان ولتاژ شود.
روش تست:

1. ولتاژ پایه‌های ورودی و خروجی را اندازه‌گیری کنید و با دیتاشیت مقایسه کنید.
2. اگر ولتاژ خروجی صفر بود و ولتاژ ورودی صحیح بود، آی‌سی خراب است.
3. برای تست عملکرد، با اسیلوسکوپ شکل موج خروجی را بررسی کنید.

---

۳. تعویض قطعات معیوب

مراحل تعویض قطعات معیوب

1. قبل از تعویض، برد را با مولتی‌متر تست کنید تا اتصال کوتاه وجود نداشته باشد.
2. با استفاده از هیتر و هویه، قطعات معیوب را جدا کنید.
3. برد را با الکل ایزوپروپیل تمیز کنید تا لحیم‌های اضافی پاک شوند.
4. قطعه جدید را با دقت جایگذاری کرده و لحیم کنید.
5. پس از تعویض، تست نهایی را با مولتی‌متر و اسیلوسکوپ انجام دهید.

---

جمع‌بندی

برای عیب‌یابی مدارهای محافظتی، ابتدا علائم خرابی بررسی شده و سپس بخش‌های مختلف مانند فیوزها، دیودهای محافظ، ماسفت‌ها، مقاومت‌های شنت و آی‌سی‌های کنترل‌کننده تست می‌شوند. پس از تشخیص قطعات معیوب، آن‌ها تعویض شده و مدار مجدداً تست می‌شود تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 10. تست نهایی عملکرد مدار تغذیه پس از تعمیر”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”اتصال مدار به منبع تغذیه ورودی و بررسی جریان مصرفی” subtitle=”توضیحات کامل”]برای اطمینان از عملکرد صحیح یک مدار تغذیه، اتصال درست به منبع ورودی و بررسی میزان جریان مصرفی ضروری است. این کار کمک می‌کند تا مشکلاتی مانند اتصال کوتاه، مصرف بیش از حد جریان یا خرابی قطعات الکترونیکی شناسایی شوند.

---

۱. آماده‌سازی برای اتصال مدار به منبع تغذیه

انتخاب منبع تغذیه مناسب

1. نوع ولتاژ موردنیاز را مشخص کنید (مثلاً 5V، 12V یا 24V).
2. حداکثر جریان مورد نیاز مدار را بدانید (مثلاً 2A، 5A).
3. از یک منبع تغذیه آزمایشگاهی با قابلیت تنظیم جریان استفاده کنید تا در صورت بروز مشکل، مدار محافظت شود.

بررسی اتصالات مدار قبل از روشن کردن تغذیه

قبل از اعمال ولتاژ، لازم است که اتصالات مدار بررسی شوند:

• اطمینان حاصل کنید که هیچ‌گونه اتصال کوتاه بین پایه‌های تغذیه وجود ندارد.
• با مولتی‌متر، مقاومت بین مثبت و منفی را اندازه بگیرید. اگر مقدار مقاومت بسیار کم (زیر 10 اهم) بود، ممکن است اتصال کوتاه وجود داشته باشد.
• اتصالات سیم‌ها را بررسی کنید تا جابجایی بین مثبت و منفی رخ نداده باشد.

فعال کردن محدودیت جریان در منبع تغذیه

برای جلوگیری از آسیب به مدار، جریان تغذیه را محدود کنید:

1. ولتاژ منبع تغذیه را به مقدار مورد نیاز تنظیم کنید.
2. جریان را روی مقدار کمی (مثلاً 100mA یا 200mA) تنظیم کنید.
3. اگر مدار به درستی راه‌اندازی شد، جریان را به مقدار واقعی موردنیاز افزایش دهید.

---

۲. اندازه‌گیری جریان مصرفی مدار

روش اندازه‌گیری با مولتی‌متر

برای اندازه‌گیری جریان مصرفی، مولتی‌متر را به‌صورت سری در مسیر تغذیه قرار دهید:

1. مولتی‌متر را روی حالت اندازه‌گیری جریان DC قرار دهید.
2. یک سر مولتی‌متر را به خروجی مثبت منبع تغذیه و سر دیگر را به ورودی مدار متصل کنید.
3. منفی مدار را مستقیماً به منفی منبع تغذیه وصل کنید.
4. ولتاژ را اعمال کنید و مقدار جریان مصرفی را روی مولتی‌متر بررسی کنید.

روش اندازه‌گیری با منبع تغذیه آزمایشگاهی

در بسیاری از منابع تغذیه آزمایشگاهی، جریان مصرفی به‌صورت دیجیتالی نمایش داده می‌شود. کافی است:

1. مدار را به منبع تغذیه متصل کنید.
2. ولتاژ مورد نظر را اعمال کنید.
3. جریان نمایش داده شده روی منبع تغذیه را مشاهده کنید.

تفسیر مقدار جریان مصرفی

• اگر جریان مصرفی کمتر از مقدار استاندارد باشد، ممکن است مدار راه‌اندازی نشده باشد.
• اگر جریان بسیار زیاد باشد (بیشتر از مقدار معمول)، احتمالاً اتصال کوتاه یا قطعه معیوب در مدار وجود دارد.
• نوسان جریان مصرفی می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکل در بخش‌های سوئیچینگ یا تنظیم‌کننده‌های ولتاژ باشد.

---

۳. بررسی مشکلات احتمالی جریان مصرفی

۱. جریان بسیار زیاد (بیش از حد انتظار)

• اتصال کوتاه در مدار (تست با مولتی‌متر روی حالت بیزر)
• خرابی خازن‌های الکترولیتی (تست با ESR متر)
• دیودهای معیوب که اتصال کوتاه شده‌اند (تست با مولتی‌متر روی حالت دیود)
• ماسفت‌های خراب که در حالت هدایت دائم قرار دارند

۲. جریان بسیار کم یا صفر

• قطع شدن مسیرهای روی برد یا لحیم‌کاری ناقص
• خرابی آی‌سی‌های رگولاتور ولتاژ
• عدم ارسال سیگنال سوئیچینگ در منابع تغذیه سوئیچینگ

۳. نوسان در مقدار جریان مصرفی

• خرابی خازن‌های فیلتر ورودی یا خروجی
• مشکلات در آی‌سی PWM کنترل‌کننده مدار
• لحیم‌کاری ضعیف در برد که باعث قطعی لحظه‌ای می‌شود

---

جمع‌بندی

برای بررسی جریان مصرفی مدار، ابتدا باید اتصالات را چک کرد و سپس مدار را به یک منبع تغذیه مناسب متصل نمود. با استفاده از مولتی‌متر یا نمایشگر جریان منبع تغذیه، می‌توان مقدار مصرفی را اندازه گرفت. در صورت مشاهده جریان غیرعادی (بیش از حد یا کم)، باید مشکلاتی مانند اتصال کوتاه، قطعات معیوب یا مسیرهای قطع‌شده در مدار بررسی شوند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”تست ولتاژهای خروجی با بار واقعی (Load Testing)” subtitle=”توضیحات کامل”]تست ولتاژ خروجی تحت بار واقعی یکی از مهم‌ترین روش‌های بررسی عملکرد منابع تغذیه و مدارهای الکترونیکی است. این آزمایش کمک می‌کند تا پایداری ولتاژ، تحمل جریان، و وجود نوسانات یا افت ولتاژ در بارهای مختلف ارزیابی شود.

---

۱. اهمیت تست با بار واقعی

منابع تغذیه ممکن است در حالت بی‌باری ولتاژ خروجی مناسبی داشته باشند اما وقتی بار واقعی به آن‌ها متصل می‌شود، دچار افت ولتاژ، نوسان، یا حتی خاموشی شوند. بنابراین، بررسی عملکرد تحت بار برای تشخیص مشکلات مدار الزامی است.

مواردی که در تست بار بررسی می‌شوند

• پایداری ولتاژ خروجی در شرایط مختلف بار
• میزان تغییرات ولتاژ هنگام افزایش یا کاهش بار
• بررسی مقدار ریپل (نوسان ولتاژ) تحت بار واقعی
• مشاهده توانایی مدار در تأمین جریان نامی

---

۲. آماده‌سازی برای تست بار واقعی

انتخاب بار مناسب

1. بار مقاومتی (مانند لامپ‌های رشته‌ای یا مقاومت‌های توان بالا) برای بررسی ولتاژ ثابت و جریان مصرفی
2. بار القایی (مانند موتورها و رله‌ها) برای تست واکنش مدار به تغییرات ناگهانی بار
3. بار الکترونیکی قابل تنظیم برای بررسی عملکرد منابع تغذیه در شرایط مختلف

ابزارهای موردنیاز

• مولتی‌متر دیجیتال برای اندازه‌گیری ولتاژ و جریان
• اسیلوسکوپ برای مشاهده نوسانات ولتاژ و نویز خروجی
• منبع تغذیه آزمایشگاهی با قابلیت تنظیم جریان
• بار الکترونیکی (در صورت نیاز) برای شبیه‌سازی بارهای مختلف

---

۳. روش انجام تست ولتاژ خروجی با بار واقعی

۱. اندازه‌گیری ولتاژ خروجی بدون بار (No Load Test)

1. منبع تغذیه یا مدار را روشن کنید.
2. ولتاژ خروجی را با مولتی‌متر یا اسیلوسکوپ بررسی کنید.
3. مقدار ولتاژ نباید بیش از حد بالا یا پایین باشد.

۲. اعمال بار واقعی و اندازه‌گیری ولتاژ تحت بار (Load Test)

1. یک بار مناسب را به خروجی مدار متصل کنید.
2. ولتاژ خروجی را مجدداً اندازه‌گیری کنید.
3. جریان مصرفی را بررسی کنید و با مقدار مورد انتظار مقایسه کنید.
4. از اسیلوسکوپ برای مشاهده ریپل و نویز ولتاژ خروجی استفاده کنید.

۳. بررسی تغییرات ولتاژ در بارهای مختلف

1. بار را کم‌کم افزایش دهید (مثلاً از 10% تا 100% ظرفیت مدار).
2. در هر مرحله، ولتاژ خروجی را اندازه‌گیری کنید.
3. اگر افت ولتاژ زیاد باشد، ممکن است مشکل در تنظیم‌کننده ولتاژ، ترانسفورماتور یا مسیرهای جریان باشد.

۴. تست واکنش مدار به قطع و وصل ناگهانی بار

1. بار را به‌طور ناگهانی قطع و وصل کنید.
2. ولتاژ خروجی را هنگام این تغییرات بررسی کنید.
3. در منابع تغذیه با کیفیت پایین، ممکن است نوسانات ولتاژ شدید دیده شود.

---

۴. تحلیل نتایج و مشکلات احتمالی

۱. افت ولتاژ بیش از حد تحت بار

• عدم توان کافی منبع تغذیه
• ضعف در تنظیم‌کننده ولتاژ (مثلاً آی‌سی‌های رگولاتور معیوب)
• اتصالات ضعیف یا کابل‌های با مقاومت زیاد

۲. ریپل و نویز بالا در خروجی

• خرابی یا کیفیت پایین خازن‌های فیلتر
• مشکلات در طراحی مدار PWM یا سوئیچینگ

۳. ناپایداری ولتاژ هنگام تغییر ناگهانی بار

• پاسخ ضعیف رگولاتور ولتاژ به تغییرات بار
• خرابی آی‌سی‌های کنترل‌کننده ولتاژ

---

جمع‌بندی

تست ولتاژ خروجی تحت بار واقعی برای بررسی عملکرد مدار در شرایط عملیاتی واقعی ضروری است. این تست شامل اندازه‌گیری ولتاژ بدون بار، اعمال بار واقعی، بررسی تغییرات ولتاژ در بارهای مختلف و آزمایش واکنش مدار به قطع و وصل بار است. مشکلاتی مانند افت ولتاژ، ریپل بالا، و ناپایداری ولتاژ را می‌توان با این روش شناسایی و برطرف کرد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”اطمینان از عملکرد صحیح محافظ‌های مدار” subtitle=”توضیحات کامل”]مدارهای محافظتی در منابع تغذیه برای جلوگیری از آسیب به قطعات الکترونیکی در برابر اضافه‌ولتاژ، اضافه‌جریان، و اتصال کوتاه طراحی می‌شوند. برای اطمینان از عملکرد صحیح این مدارها، باید تست‌های لازم را انجام داد و در صورت وجود مشکل، آن‌ها را تعمیر یا جایگزین کرد.

---

۱. بررسی عملکرد محافظ‌های مدار

محافظ اضافه‌ولتاژ (OVP – Overvoltage Protection)

• این محافظ باعث خاموش شدن یا محدود کردن ولتاژ خروجی در صورت افزایش بیش از حد آن می‌شود.
• معمولاً توسط زنر دیود، آی‌سی‌های کنترل‌کننده یا مدارهای مقایسه‌کننده ولتاژ پیاده‌سازی می‌شود.
• تست:
  1. یک منبع ولتاژ متغیر را به ورودی مدار متصل کنید.
  2. ولتاژ را افزایش دهید و ببینید که مدار محافظتی چه واکنشی نشان می‌دهد.
  3. اگر محافظ عمل نکرد، ممکن است دیود زنر، ماسفت یا آی‌سی کنترلی معیوب باشد.

محافظ اضافه‌جریان (OCP – Overcurrent Protection)

• این محافظ باعث محدود شدن جریان خروجی و جلوگیری از آسیب به قطعات مدار در صورت عبور جریان بیش از حد می‌شود.
• معمولاً از شنت مقاومتی، ترانزیستورهای محدودکننده و آی‌سی‌های کنترل‌کننده جریان استفاده می‌کند.
• تست:
  1. یک بار متغیر یا مقاومت با مقدار کم به خروجی متصل کنید.
  2. جریان را افزایش دهید و بررسی کنید که آیا مدار جریان را محدود می‌کند یا خیر.
  3. اگر جریان بیش از حد عبور کرد، ممکن است مدار حسگر جریان، ترانزیستورهای محافظ یا آی‌سی کنترل‌کننده دچار مشکل باشد.

محافظ اتصال کوتاه (SCP – Short Circuit Protection)

• این محافظ برای جلوگیری از عبور جریان زیاد هنگام اتصال کوتاه شدن خروجی استفاده می‌شود.
• معمولاً توسط فیوز، مدارهای قطع‌کننده، یا ماسفت‌های محافظ پیاده‌سازی می‌شود.
• تست:
  1. خروجی مدار را برای لحظه‌ای به‌طور کنترل‌شده اتصال کوتاه کنید.
  2. بررسی کنید که مدار محافظ آیا به‌درستی خروجی را قطع کرده و از آسیب جلوگیری می‌کند.
  3. اگر مدار در برابر اتصال کوتاه محافظت نکرد، احتمال خرابی در فیوز، ماسفت یا مدار قطع‌کننده جریان وجود دارد.

---

۲. روش تست و اطمینان از عملکرد مدارهای محافظتی

۱. بررسی ولتاژ و جریان در شرایط عادی

• ابتدا ولتاژ و جریان مدار را بدون بار و تحت بار معمولی اندازه‌گیری کنید.
• مقادیر اندازه‌گیری‌شده را با مشخصات طراحی مدار مقایسه کنید.

۲. شبیه‌سازی شرایط اضافه‌ولتاژ، اضافه‌جریان و اتصال کوتاه

• با استفاده از منابع ولتاژ و جریان متغیر و بارهای قابل تنظیم، شرایطی مشابه خرابی واقعی را ایجاد کنید.
• بررسی کنید که آیا مدار محافظتی به‌درستی عمل می‌کند یا نه.

۳. بررسی قطعات مدار محافظتی

• قطعاتی مانند دیودهای زنر، ترانزیستورهای ماسفت، آی‌سی‌های کنترل‌کننده و فیوزها را بررسی کنید.
• در صورت خرابی، قطعات معیوب را تعویض کنید.

۴. استفاده از اسیلوسکوپ برای مشاهده رفتار مدار

• در صورت عملکرد نادرست مدار محافظ، از اسیلوسکوپ برای بررسی نحوه واکنش مدار به شرایط خطا استفاده کنید.

---

۳. مشکلات رایج و راه‌حل‌ها

۱. مدار محافظتی عمل نمی‌کند

• علت: خرابی قطعات مانند دیود زنر، ماسفت، یا آی‌سی کنترل‌کننده
• راه‌حل: بررسی و تعویض قطعات معیوب

۲. محافظ اضافه‌ولتاژ باعث خاموش شدن مداوم مدار می‌شود

• علت: ولتاژ تنظیم‌شده برای محافظ بیش از حد پایین است
• راه‌حل: بررسی مقدار ولتاژ قطع‌کننده و تنظیم آن در مقدار مناسب

۳. محافظ اضافه‌جریان در مقدار جریان کمتر از حد انتظار فعال می‌شود

• علت: مقدار نامناسب مقاومت شنت یا خرابی مدار حسگر جریان
• راه‌حل: بررسی مقدار مقاومت و اطمینان از عملکرد صحیح مدار حسگر

۴. مدار پس از فعال شدن محافظ SCP دوباره روشن نمی‌شود

• علت: خرابی مدار ریست یا فیوز غیرقابل‌بازیابی
• راه‌حل: بررسی و تعویض قطعات معیوب

---

جمع‌بندی

برای اطمینان از عملکرد صحیح محافظ‌های مدار، باید تست‌های عملی برای اضافه‌ولتاژ، اضافه‌جریان، و اتصال کوتاه انجام شود. با استفاده از مولتی‌متر، اسیلوسکوپ و بارهای متغیر می‌توان نحوه واکنش مدار را بررسی کرد. در صورت بروز مشکل، بررسی قطعاتی مانند دیودهای زنر، ماسفت‌ها، آی‌سی‌های کنترل‌کننده و فیوزها ضروری است.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” title=”روش‌های اطمینان از کیفیت و پایداری مدار در طولانی‌مدت” subtitle=”توضیحات کامل”]مدارهای الکترونیکی، به‌ویژه منابع تغذیه، باید دارای کیفیت بالا و پایداری طولانی‌مدت باشند تا در شرایط مختلف عملکرد قابل اعتمادی داشته باشند. برای دستیابی به این هدف، لازم است روش‌های تست، بررسی، و بهینه‌سازی به‌کار گرفته شوند. در ادامه، مهم‌ترین روش‌های اطمینان از کیفیت و پایداری مدار بررسی شده است.

---

۱. انتخاب و تست قطعات باکیفیت

۱.۱. استفاده از قطعات مرغوب و با استاندارد صنعتی

• قطعات الکترونیکی مانند خازن‌ها، دیودها، ماسفت‌ها، ترانسفورماتورها، و آی‌سی‌ها باید از برندهای معتبر و با استاندارد تجاری یا صنعتی انتخاب شوند.
• از قطعاتی با رنج دمایی گسترده و مقاومت در برابر نویزهای الکترومغناطیسی استفاده شود.

۱.۲. بررسی مشخصات قطعات پیش از استفاده

• تست ESR خازن‌ها برای اطمینان از کیفیت و طول عمر آن‌ها انجام شود.
• تست دیودها و ماسفت‌ها برای اطمینان از عدم نشتی و عملکرد صحیح در شرایط واقعی ضروری است.

۱.۳. استفاده از قطعات با توان تحمل بالا

• انتخاب قطعاتی که بیش از مقدار موردنیاز مدار توان تحمل دارند، باعث افزایش طول عمر آن‌ها می‌شود.
• مثال: استفاده از خازن‌های ۲۵ ولتی در مدارهای ۱۲ ولتی باعث کاهش استهلاک و افزایش طول عمر می‌شود.

---

۲. طراحی مناسب مدار برای پایداری طولانی‌مدت

۲.۱. رعایت اصول طراحی مدار چاپی (PCB)

• مسیرهای قدرت و سیگنال‌های حساس باید از یکدیگر جدا باشند.
• در مسیرهای جریان بالا از لایه‌های ضخیم‌تر مس و مسیرهای پهن استفاده شود.
• برای جلوگیری از نویز، اتصال زمین (GND) به‌درستی طراحی شود.

۲.۲. طراحی مناسب برای دفع حرارت

• قطعاتی مانند ماسفت‌ها، رگولاتورها و دیودهای قدرت نیاز به هیت‌سینک و تهویه مناسب دارند.
• در مدارهای با جریان بالا، استفاده از فن خنک‌کننده یا هیت‌سینک آلومینیومی توصیه می‌شود.

۲.۳. طراحی مدارهای محافظتی

• استفاده از مدارهای OVP، OCP و SCP برای جلوگیری از خرابی در شرایط غیرعادی ضروری است.
• فیوزها و دیودهای TVS برای جلوگیری از نوسانات ناگهانی ولتاژ و محافظت از مدار به‌کار روند.

---

۳. تست‌های تضمین کیفیت و پایداری

۳.۱. تست استرس حرارتی (Thermal Stress Testing)

• مدار در دماهای بالا و پایین (مثلاً ۰ تا ۵۰ درجه سانتی‌گراد) آزمایش شود.
• بررسی شود که مدار در دماهای مختلف دچار نوسان ولتاژ، افت عملکرد یا خرابی ناگهانی نشود.

۳.۲. تست تحمل بار (Load Testing)

• بررسی شود که ولتاژهای خروجی در حضور بارهای مختلف پایدار بمانند.
• بارهای واقعی متناسب با کاربرد مدار متصل شوند و عملکرد خروجی اندازه‌گیری شود.

۳.۳. تست عملکرد تحت نویز و تداخل الکترومغناطیسی (EMI Testing)

• بررسی شود که مدار در حضور نویزهای الکترومغناطیسی، عملکرد درستی داشته باشد.
• تست‌ها شامل قرار دادن مدار در نزدیکی منابع نویز (مانند موتورها و منابع تغذیه دیگر) و بررسی نوسانات خروجی است.

۳.۴. تست طول عمر (Aging Test)

• مدار برای مدت طولانی (مثلاً ۴۸ تا ۷۲ ساعت) زیر بار تست شود تا عملکرد آن در درازمدت بررسی شود.
• ثبت میزان تغییرات ولتاژ و دمای قطعات در طول تست به بررسی پایداری کمک می‌کند.

---

۴. نگهداری و بررسی‌های دوره‌ای

۴.۱. بررسی و تعویض قطعات مستهلک

• قطعاتی مانند خازن‌های الکترولیتی، فیوزها و ماسفت‌های قدرت پس از مدتی دچار فرسایش می‌شوند.
• بررسی ظاهری خازن‌های بادکرده یا نشتی کرده و تعویض آن‌ها ضروری است.

۴.۲. تمیز کردن مدار چاپی از گرد و غبار

• گرد و غبار و چربی‌ها می‌توانند باعث ایجاد اتصالات ناخواسته و افزایش دمای مدار شوند.
• از الکل ایزوپروپیل و برس مخصوص برای تمیز کردن مدار استفاده شود.

۴.۳. بررسی کیفیت لحیم‌کاری‌ها و اتصالات

• لحیم‌های ترک‌خورده یا سرد می‌توانند باعث قطعی و نویز در مدار شوند.
• لحیم‌کاری مجدد اتصالات مشکوک و بررسی برد با لوپ و ذره‌بین توصیه می‌شود.

---

۵. استفاده از قطعات جایگزین با کیفیت مشابه یا بالاتر

۵.۱. انتخاب قطعات جایگزین با مشخصات برابر یا بهتر

• در صورت تعویض قطعات، باید قطعات با کیفیت و مشخصات برابر یا بهتر انتخاب شوند.
• مثال:
  • اگر یک ماسفت ۳۰ ولتی ۱۰ آمپری خراب شد، می‌توان از ماسفت ۴۰ ولتی ۱۵ آمپری استفاده کرد.

۵.۲. جلوگیری از استفاده از قطعات تقلبی

• قطعات از تأمین‌کنندگان معتبر و دارای استانداردهای صنعتی خریداری شوند.
• از تست قطعات پیش از استفاده برای جلوگیری از خرابی زودهنگام استفاده شود.

---

جمع‌بندی

برای اطمینان از کیفیت و پایداری مدار در طولانی‌مدت، باید از قطعات باکیفیت، طراحی اصولی، روش‌های تست دقیق، و برنامه‌های نگهداری دوره‌ای استفاده کرد. با انجام تست‌های حرارتی، استرس بار، بررسی نویز، و تست طول عمر می‌توان عملکرد مدار را در شرایط واقعی بررسی کرد. همچنین، تعویض قطعات مستهلک، تمیزکاری مدار چاپی، و بررسی لحیم‌کاری‌ها از خرابی‌های زودهنگام جلوگیری می‌کند.[/cdb_course_lesson][/cdb_course_lessons]

[cdb_course_lessons title=”بخش 6. تعمیرات برد کنترل تصویر (T-Con Board)”][cdb_course_lesson title=”فصل 1. آشنایی با عملکرد برد T-Con”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”تعریف و نقش T-Con Board در مانیتورها” subtitle=”توضیحات کامل”]T-Con Board یا Timing Control Board یکی از بردهای کلیدی در مانیتورهای LCD و LED است که وظیفه مدیریت و کنترل سیگنال‌های تصویر را بر عهده دارد. این برد، اطلاعات تصویری دریافتی از Main Board را پردازش کرده و برای نمایش روی پنل نمایشگر (LCD Panel) آماده می‌کند.

---

نقش و وظایف T-Con Board

۱. تبدیل سیگنال‌های دیجیتال به سیگنال‌های کنترل پنل LCD

• برد T-Con اطلاعات تصویری را که معمولاً به فرمت LVDS (Low Voltage Differential Signaling) از Main Board دریافت می‌کند، پردازش کرده و آن را به فرمت قابل‌فهم برای درایورهای پنل نمایشگر تبدیل می‌کند.
• این تبدیل شامل تنظیم رنگ، وضوح تصویر و کنتراست است.

۲. هماهنگ‌سازی زمان‌بندی پیکسل‌ها و فریم‌ها

• برد T-Con وظیفه دارد که زمان‌بندی نمایش هر فریم از تصویر را با سرعت پردازش مانیتور تنظیم کند.
• این برد اطلاعات را با فرکانس صحیح و بدون تاخیر به پنل LCD ارسال می‌کند تا از مشکلاتی مانند پرش تصویر (Flickering) و تاری حرکت (Motion Blur) جلوگیری شود.

۳. کنترل روشنایی و شدت رنگ هر پیکسل

• پردازش سیگنال‌های رنگی (RGB) برای نمایش دقیق‌تر رنگ‌ها انجام می‌شود.
• برد T-Con سطوح ولتاژ مناسب را برای ساب‌پیکسل‌های قرمز، سبز و آبی تنظیم می‌کند تا نمایش تصویر دقیق و شفاف باشد.

۴. انتقال اطلاعات به درایورهای گیت و منبع (Gate & Source Drivers)

• پنل LCD دارای دو مجموعه درایور است:
  • Gate Drivers که خطوط عمودی پیکسل‌ها را کنترل می‌کنند.
  • Source Drivers که مقدار روشنایی هر پیکسل را تنظیم می‌کنند.
• T-Con Board داده‌های پردازش‌شده را به این درایورها ارسال می‌کند تا تصویر به درستی نمایش داده شود.

---

محل قرارگیری T-Con Board در مانیتور

• معمولاً برد T-Con در قسمت بالایی یا پشت پنل نمایشگر LCD قرار دارد.
• این برد با استفاده از فلت‌های انعطاف‌پذیر (Flat Cables) به پنل LCD متصل می‌شود.

---

مشکلات رایج T-Con Board و نشانه‌های خرابی

۱. تصویر نداشتن یا سیاه شدن نمایشگر

• اگر برد T-Con خراب شود، مانیتور ممکن است کاملاً تصویر نداشته باشد یا فقط نور پس‌زمینه روشن باشد.

۲. ایجاد خطوط عمودی یا افقی روی صفحه

• خرابی در مدارهای کنترل پیکسل‌ها یا اتصالات فلت T-Con Board می‌تواند باعث ایجاد خطوط رنگی یا سیاه روی تصویر شود.

۳. پرش تصویر یا تغییر ناگهانی رنگ‌ها

• مشکل در پردازش سیگنال‌های LVDS و درایورهای گرافیکی ممکن است باعث نوسان رنگ‌ها، تاری حرکت یا لرزش تصویر شود.

۴. تصویر کم‌رنگ یا ناهماهنگ بودن نور پس‌زمینه

• نقص در مدار کنترل ولتاژ برای درایورهای ساب‌پیکسل‌ها ممکن است باعث شود که بخش‌هایی از تصویر روشن‌تر یا تیره‌تر از بقیه باشد.

---

روش‌های تست و عیب‌یابی T-Con Board

۱. بررسی فیزیکی و اتصالات فلت‌ها

• فلت‌های متصل به برد T-Con را از نظر قطعی، پارگی یا کثیفی بررسی کنید.
• کانکتورها را تمیز کرده و مجدداً نصب کنید.

۲. اندازه‌گیری ولتاژهای برد T-Con با مولتی‌متر

• معمولاً بردهای T-Con دارای ولتاژهای تغذیه ۱۲V، ۵V یا ۳.۳V هستند.
• با مولتی‌متر بررسی کنید که ولتاژهای تغذیه صحیح باشند.

۳. تست سیگنال‌های خروجی با اسیلوسکوپ

• با استفاده از اسیلسکوپ می‌توان بررسی کرد که آیا سیگنال‌های LVDS و کنترل پیکسل‌ها به درستی ارسال می‌شوند یا خیر.
• اگر سیگنال‌های خروجی ناقص یا قطع باشند، احتمال خرابی چیپ T-Con وجود دارد.

۴. جایگزینی برد T-Con یا تعویض آی‌سی معیوب

• در صورت خرابی کامل برد، می‌توان یک برد T-Con مشابه از همان مدل مانیتور را جایگزین کرد.
• در برخی موارد، تعویض آی‌سی‌های پردازنده تصویر یا تنظیم‌کننده ولتاژ روی T-Con Board مشکل را برطرف می‌کند.

---

جمع‌بندی

T-Con Board یکی از مهم‌ترین بخش‌های مانیتورهای LCD و LED است که وظیفه پردازش و انتقال سیگنال‌های تصویر به پنل نمایشگر را بر عهده دارد. خرابی این برد می‌تواند باعث مشکلاتی مانند تصویر نداشتن، خطوط رنگی، پرش تصویر یا تغییرات ناگهانی رنگ شود. برای عیب‌یابی این برد، می‌توان اتصالات فلت‌ها، ولتاژهای تغذیه، و سیگنال‌های خروجی را بررسی کرد و در صورت نیاز، برد T-Con یا آی‌سی‌های آن را تعویض کرد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”موقعیت فیزیکی T-Con در ساختار مانیتور” subtitle=”توضیحات کامل”]T-Con Board یا Timing Control Board در مانیتورهای LCD و LED معمولاً بین Main Board (برد اصلی) و پنل نمایشگر قرار دارد. این برد نقش مهمی در پردازش و انتقال سیگنال‌های تصویری ایفا می‌کند و موقعیت آن به مدل و طراحی مانیتور بستگی دارد.

---

مکان دقیق T-Con در مانیتور

۱. مانیتورهای LCD و LED استاندارد

• در بیشتر مانیتورها، T-Con Board در قسمت بالایی یا مرکزی پشت پنل نمایشگر قرار گرفته است.
• این برد با استفاده از فلت‌های انعطاف‌پذیر (Flat Cables) به پنل LCD متصل می‌شود.

۲. مانیتورهای باریک و تلویزیون‌های LED جدید

• در مدل‌های باریک‌تر، T-Con معمولاً در پایین پنل نمایشگر و نزدیک به قاب دستگاه قرار دارد.
• در برخی طراحی‌ها، این برد مستقیماً روی پنل LCD یکپارچه شده و قابل تعویض نیست.

۳. مانیتورهای صنعتی و حرفه‌ای

• در نمایشگرهای صنعتی، T-Con Board معمولاً به صورت ماژول مستقل طراحی شده و ممکن است در کنار Main Board یا در یک محفظه محافظ جداگانه قرار داشته باشد.

---

اتصالات و ارتباط T-Con با سایر بخش‌های مانیتور

• اتصال به Main Board: معمولاً از طریق فلت LVDS که سیگنال‌های تصویر دیجیتال را منتقل می‌کند.
• اتصال به پنل نمایشگر: از طریق فلت‌های انعطاف‌پذیر که به درایورهای پنل LCD متصل می‌شوند.
• اتصال تغذیه: معمولاً دارای ورودی ۵V، ۱۲V یا ۳.۳V برای تأمین توان آی‌سی‌های پردازش تصویر است.

---

روش دسترسی به T-Con Board برای بررسی و تعمیر

۱. باز کردن قاب پشتی مانیتور

• در برخی مدل‌ها، یک پوشش پلاستیکی یا فلزی روی برد T-Con قرار دارد که باید با احتیاط باز شود.

۲. بررسی کابل‌های فلت و کانکتورها

• فلت‌ها و کانکتورهای T-Con را بررسی کنید و در صورت وجود پارگی، قطعی یا شل بودن اتصالات، آن‌ها را مجدداً نصب کنید.

3. تست ولتاژهای برد T-Con
   • با استفاده از مولتی‌متر، ولتاژهای ورودی و خروجی را بررسی کنید تا از عملکرد صحیح برد مطمئن شوید.
4. تعویض یا تعمیر در صورت خرابی
   • در صورت مشاهده آسیب فیزیکی یا مشکل در سیگنال‌های خروجی، می‌توان برد T-Con را تعویض یا برخی قطعات آن را تعمیر کرد.

---

جمع‌بندی

T-Con Board در مانیتورها معمولاً در قسمت بالایی یا پایینی پشت پنل LCD قرار دارد و از طریق فلت‌های LVDS و کابل‌های انعطاف‌پذیر به برد اصلی و پنل نمایشگر متصل می‌شود. برای بررسی این برد، باید قاب پشتی مانیتور را باز کرده، اتصالات فلت، ولتاژهای تغذیه و عملکرد سیگنال‌های خروجی را بررسی کنید.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”ارتباط T-Con با Main Board و پنل نمایشگر” subtitle=”توضیحات کامل”]T-Con Board یا Timing Control Board یکی از اجزای حیاتی در مانیتورهای LCD و LED است که وظیفه مدیریت سیگنال‌های تصویری را بر عهده دارد. این برد به Main Board (برد اصلی) و پنل نمایشگر متصل است و عملکرد صحیح آن تأثیر مستقیمی بر کیفیت تصویر دارد.

---

۱. ارتباط T-Con با Main Board

الف) انتقال داده‌های تصویری

• Main Board پردازش اولیه تصویر را انجام داده و آن را از طریق کابل LVDS (Low Voltage Differential Signaling) به T-Con ارسال می‌کند.
• این سیگنال‌ها شامل اطلاعات رنگ، روشنایی، کنتراست و زمان‌بندی نمایش تصویر هستند.

ب) تأمین ولتاژ مورد نیاز

• برد T-Con معمولاً از طریق Main Board تغذیه می‌شود و از ولتاژهای ۳.۳V، ۵V یا ۱۲V برای عملکرد خود استفاده می‌کند.
• این ولتاژها از طریق یک کابل فلت یا کانکتور اختصاصی به T-Con منتقل می‌شوند.

ج) کنترل عملکرد نمایشگر

• برخی مانیتورها از طریق ارتباط I2C یا SPI بین Main Board و T-Con برای ارسال تنظیمات تصویر و انجام اصلاحات خودکار استفاده می‌کنند.
• در این فرآیند، برد اصلی می‌تواند کنتراست، گاما، نرخ تازه‌سازی و سایر تنظیمات را مدیریت کند.

---

۲. ارتباط T-Con با پنل نمایشگر

الف) تبدیل سیگنال‌های دریافتی به اطلاعات قابل نمایش

• T-Con اطلاعات خام تصویری را از Main Board دریافت کرده و آن‌ها را برای درایورهای ردیف و ستون (Row & Column Drivers) پنل LCD آماده می‌کند.

ب) ارسال داده‌ها به درایورهای TFT

• برد T-Con از طریق کابل‌های فلت (Flat Cables) یا کانکتورهای COF (Chip On Film) به درایورهای ردیفی و ستونی نمایشگر متصل است.
• این درایورها وظیفه دارند که پیکسل‌های نمایشگر را به‌طور دقیق روشن و خاموش کنند تا تصویر نهایی ایجاد شود.

ج) مدیریت نرخ تازه‌سازی تصویر

• نرخ تازه‌سازی تصویر (Refresh Rate) که معمولاً ۶۰Hz، ۱۲۰Hz یا بالاتر است، توسط T-Con تنظیم می‌شود تا تصویر بدون پرش و نویز نمایش داده شود.

د) پردازش و اصلاح رنگ و گاما

• برخی از پردازش‌های مربوط به اصلاح رنگ، تعادل گاما و تنظیمات نمایش تصویر توسط برد T-Con انجام می‌شود تا خروجی بهینه‌ای به نمایشگر ارسال شود.

---

۳. مشکلات رایج در ارتباط T-Con با Main Board و پنل نمایشگر

✅ خرابی کابل LVDS → باعث پرش تصویر، قطع شدن تصویر یا نمایش رنگ‌های نادرست می‌شود.
✅ اتصالات فلت شل شده یا آسیب‌دیده → منجر به خطوط عمودی یا افقی در تصویر می‌شود.
✅ نوسان ولتاژ ورودی به T-Con → ممکن است باعث خاموش شدن ناگهانی تصویر شود.
✅ مشکلات در مدار گاما → باعث افت کیفیت تصویر و تغییرات غیرعادی در رنگ‌ها می‌شود.

---

جمع‌بندی

T-Con Board با Main Board از طریق کابل LVDS و با پنل نمایشگر از طریق فلت‌های COF یا کانکتورهای مخصوص ارتباط دارد. این برد وظیفه دارد که داده‌های تصویری را پردازش کرده، نرخ تازه‌سازی را تنظیم کند و سیگنال‌های مناسب را به درایورهای TFT ارسال نماید. اختلال در این ارتباط‌ها می‌تواند باعث مشکلاتی مانند پرش تصویر، خطوط اضافی و تغییر رنگ‌های غیرعادی شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”پردازش سیگنال تصویر: نحوه تبدیل سیگنال دیجیتال به خروجی مناسب پنل” subtitle=”توضیحات کامل”]سیگنال تصویر از پردازنده گرافیکی یا منبع ورودی (مانند HDMI، DisplayPort یا VGA) به Main Board ارسال شده و پس از پردازش، از طریق T-Con Board به پنل نمایشگر منتقل می‌شود. این فرآیند شامل چندین مرحله مهم است که در ادامه توضیح داده می‌شود.

---

۱. دریافت سیگنال ورودی توسط برد اصلی (Main Board)

Main Board سیگنال تصویر را از منابع ورودی دریافت کرده و پردازش اولیه را روی آن انجام می‌دهد.

✅ انواع سیگنال‌های ورودی

• آنالوگ (VGA، Composite Video) → نیاز به تبدیل به دیجیتال (ADC) دارد.
• دیجیتال (HDMI، DisplayPort، DVI) → مستقیماً پردازش می‌شود.

✅ اصلاح و بهینه‌سازی اولیه

• اسکیلینگ (Scaling) → تنظیم رزولوشن تصویر برای پنل نمایشگر.
• تصحیح رنگ و کنتراست → تنظیم پارامترهای روشنایی، اشباع رنگ و کنتراست.
• تبدیل فریم‌ریت (Frame Rate Conversion) → تنظیم نرخ تازه‌سازی تصویر متناسب با نمایشگر.

پس از پردازش اولیه، داده‌های تصویر از طریق کابل LVDS یا eDP به برد T-Con ارسال می‌شود.

---

۲. پردازش سیگنال تصویر در T-Con Board

✅ تبدیل فرمت سیگنال (Timing Adjustment)

• داده‌های تصویری دیجیتال که از Main Board دریافت می‌شوند، نیاز به تنظیم زمان‌بندی دقیق برای هر پیکسل دارند.
• این داده‌ها توسط سیگنال‌های کلاک (Clock Signals) هماهنگ می‌شوند تا تأخیر و نویز در تصویر کاهش یابد.

✅ تصحیح گاما (Gamma Correction)

• این مرحله برای بهینه‌سازی نمایش رنگ‌های تیره و روشن استفاده می‌شود.
• معمولاً از مدارهای LUT (Look-Up Table) برای اعمال منحنی‌های گاما استفاده می‌شود.

✅ کنترل روشنایی و نرخ تازه‌سازی (Refresh Rate Control)

• T-Con نرخ تازه‌سازی ۶۰Hz، ۱۲۰Hz یا بالاتر را تنظیم کرده و اطمینان می‌دهد که تصویر بدون پرش و با وضوح بالا نمایش داده شود.

✅ توزیع داده‌های تصویری به درایورهای پنل (TFT Drivers)

• خروجی T-Con از طریق فلت‌های COF یا کابل‌های مخصوص به درایورهای TFT در پنل LCD/LED منتقل می‌شود.
• این درایورها سیگنال‌های کنترلی را برای هر پیکسل تنظیم می‌کنند تا تصویر کامل شود.

---

۳. نمایش نهایی تصویر در پنل نمایشگر

✅ فعال‌سازی ترانزیستورهای TFT

• ترانزیستورهای TFT در هر پیکسل با ولتاژ مناسب فعال شده و رنگ موردنظر را نمایش می‌دهند.

✅ کنترل نور پس‌زمینه (Backlight Control)

• در نمایشگرهای LCD، نور پس‌زمینه (LED یا CCFL) برای روشنایی تصویر استفاده می‌شود.
• این نور توسط مدارهای PWM تنظیم شده تا روشنایی و مصرف انرژی بهینه شود.

✅ بهینه‌سازی و کاهش نویز تصویر

• برای جلوگیری از اثر محوشدگی (Motion Blur)، برخی نمایشگرها از تکنیک‌هایی مانند Overdrive یا Black Frame Insertion استفاده می‌کنند.

---

جمع‌بندی

پردازش سیگنال تصویر از دریافت داده‌های دیجیتال تا نمایش نهایی روی پنل شامل تبدیل فرمت، تنظیم زمان‌بندی، تصحیح گاما، تنظیم نرخ تازه‌سازی و فعال‌سازی پیکسل‌ها است. برد T-Con نقش کلیدی در این فرآیند دارد و هرگونه خرابی در این بخش می‌تواند باعث مشکلاتی مانند پرش تصویر، نویز، تغییر رنگ یا تأخیر در نمایش شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 2. شناخت اجزای اصلی برد T-Con”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”آی‌سی‌های پردازش تصویر (Scaler و Timing Controller IC)” subtitle=”توضیحات کامل”]آی‌سی‌های پردازش تصویر، از جمله Scaler IC و Timing Controller (T-Con) IC، نقش حیاتی در مدیریت و بهینه‌سازی نمایش تصویر روی نمایشگرها دارند. این آی‌سی‌ها مسئول پردازش داده‌های تصویر، تنظیم وضوح، نرخ تازه‌سازی و زمان‌بندی پیکسل‌ها برای نمایش صحیح روی پنل هستند.

---

۱. Scaler IC: تنظیم وضوح و پردازش سیگنال ورودی

✅ وظیفه اصلی:
Scaler IC سیگنال تصویر را از ورودی‌های مختلف دریافت کرده و آن را به رزولوشن مناسب برای نمایشگر تبدیل می‌کند.

✅ عملکردهای کلیدی:

• Scaling (تغییر اندازه تصویر) → تغییر رزولوشن تصویر ورودی به اندازه مناسب برای نمایشگر.
• Color Processing (پردازش رنگ) → تنظیم روشنایی، کنتراست و تصحیح رنگ.
• Deinterlacing (حذف درهم‌ریختگی تصویر) → تبدیل سیگنال‌های Interlaced (مانند 1080i) به Progressive (مانند 1080p).
• Noise Reduction (کاهش نویز تصویر) → بهبود کیفیت تصویر با حذف نویز و اختلالات.
• Frame Rate Conversion (تبدیل نرخ فریم) → تنظیم نرخ تازه‌سازی برای هماهنگی با نمایشگر.

✅ اتصال Scaler IC:

• ورودی: HDMI، DisplayPort، VGA یا دیگر ورودی‌های ویدیویی.
• خروجی: سیگنال دیجیتال به T-Con Board از طریق LVDS یا eDP.

✅ مشکلات رایج و خرابی‌ها:

• اگر Scaler IC خراب شود، ممکن است تصویر به‌درستی نمایش داده نشود یا ورودی‌های ویدیویی شناخته نشوند.
• مشکلاتی مانند تصویر کشیده یا بریده‌شده، رنگ‌های غیرعادی یا ناپایداری نمایشگر می‌تواند نشانه خرابی Scaler IC باشد.

---

۲. Timing Controller (T-Con) IC: هماهنگ‌سازی داده‌ها برای پنل نمایشگر

✅ وظیفه اصلی:
T-Con IC داده‌های پردازش‌شده را از Scaler IC یا Main Board دریافت کرده و آن‌ها را برای هر پیکسل در پنل نمایشگر زمان‌بندی و هماهنگ می‌کند.

✅ عملکردهای کلیدی:

• Pixel Timing Control (کنترل زمان‌بندی پیکسل‌ها) → تنظیم ترتیب ارسال داده‌ها به هر پیکسل.
• Gamma Correction (اصلاح گاما) → بهبود نمایش رنگ‌ها در نمایشگر.
• Refresh Rate Management (مدیریت نرخ تازه‌سازی) → تنظیم نرخ ۶۰Hz، ۱۲۰Hz یا بالاتر برای نمایش بدون پرش.
• Voltage Control (کنترل ولتاژ پیکسل‌ها) → تأمین ولتاژ صحیح برای فعال‌سازی پیکسل‌های TFT در نمایشگر.

✅ اتصال T-Con IC:

• ورودی: داده‌های تصویری از Scaler IC یا Main Board (از طریق LVDS یا eDP).
• خروجی: ارسال سیگنال‌های کنترلی به درایورهای TFT در پنل نمایشگر.

✅ مشکلات رایج و خرابی‌ها:

• خرابی در T-Con IC می‌تواند باعث پرش تصویر، نمایش نادرست رنگ‌ها، خط‌های عمودی/افقی روی نمایشگر یا تصویر کاملاً سفید/سیاه شود.
• ولتاژ نامناسب از این آی‌سی می‌تواند منجر به تغییر رنگ یا تأخیر در نمایش تصویر شود.

---

جمع‌بندی

Scaler IC و Timing Controller IC دو بخش حیاتی در پردازش تصویر نمایشگر هستند. Scaler IC ورودی‌های تصویر را پردازش کرده و آن‌ها را به فرمت مناسب برای نمایشگر تبدیل می‌کند، درحالی‌که T-Con IC وظیفه هماهنگی و توزیع داده‌های تصویری به پیکسل‌های پنل نمایشگر را بر عهده دارد. خرابی هر یک از این آی‌سی‌ها می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند افت کیفیت تصویر، نمایش نادرست رنگ‌ها، پرش تصویر یا عدم نمایش کامل آن شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”فیلترها و خازن‌ها (Capacitors and Filters)” subtitle=”توضیحات کامل”]فیلترها و خازن‌ها نقش مهمی در پایداری ولتاژ، کاهش نویز و بهبود کیفیت سیگنال در مدارهای الکترونیکی دارند. این قطعات در بخش‌های مختلف مدارهای تغذیه و پردازش تصویر به‌کار می‌روند تا عملکرد صحیح سیستم را تضمین کنند.

---

۱. نقش خازن‌ها در مدارهای تغذیه و نمایشگر

✅ ذخیره و تخلیه انرژی
خازن‌ها انرژی الکتریکی را در خود ذخیره کرده و هنگام نیاز به مدار تحویل می‌دهند. این ویژگی به پایداری ولتاژ و کاهش نوسانات کمک می‌کند.

✅ صاف‌سازی ولتاژ (Filtering & Smoothing)
در منابع تغذیه، پس از یکسو‌ساز پل دیودی، ولتاژ DC دارای ریپل است. خازن‌های الکترولیتی وظیفه صاف‌کردن این ریپل‌ها و تأمین ولتاژ پایدار را دارند.

✅ کاهش نویز و تداخل فرکانسی (Noise Filtering)
خازن‌های سرامیکی و پلی‌استری معمولاً برای حذف نویز فرکانس بالا و جلوگیری از تداخل الکترومغناطیسی (EMI) به‌کار می‌روند.

✅ جبران‌سازی و تقویت سیگنال‌های دیجیتال
در مدارهای نمایشگر، خازن‌های قرار‌گرفته در مسیر سیگنال LVDS یا eDP به بهبود کیفیت تصویر و کاهش اعوجاج کمک می‌کنند.

✅ تأمین ولتاژ موردنیاز قطعات حساس
در بردهای T-Con و Main Board، خازن‌ها به تأمین ولتاژ دقیق برای پردازنده‌ها و آی‌سی‌های پردازش تصویر کمک می‌کنند.

✅ انواع رایج خازن‌ها در مدارهای تغذیه و نمایشگر

• خازن‌های الکترولیتی (Electrolytic Capacitors) → برای صاف‌سازی ولتاژ و کاهش ریپل.
• خازن‌های سرامیکی (Ceramic Capacitors) → برای حذف نویز و تثبیت ولتاژ.
• خازن‌های پلی‌استری (Polyester Capacitors) → برای فیلتر کردن فرکانس‌های بالا.
• خازن‌های تانتالیوم (Tantalum Capacitors) → برای تأمین ولتاژ پایدار در مدارهای دیجیتال.

---

۲. نقش فیلترها در مدارهای تغذیه و پردازش تصویر

✅ فیلترهای EMI/RFI
این فیلترها از ورود نویزهای الکترومغناطیسی و فرکانس رادیویی (EMI/RFI) به مدار جلوگیری می‌کنند.

✅ چوک‌های فرکانس بالا (Inductor Filters)
در مدارهای سوئیچینگ، این فیلترها با ایجاد مقاومت در برابر تغییرات ناگهانی جریان، باعث کاهش نویز و ریپل ولتاژ می‌شوند.

✅ فیلترهای LC و RC در مدارهای نمایشگر
این فیلترها معمولاً در بخش‌های T-Con Board و Main Board برای حذف نویزهای ناخواسته و تثبیت سیگنال‌های تصویری استفاده می‌شوند.

✅ فیلترهای حذف تداخل سیگنال LVDS/eDP
در مانیتورها و تلویزیون‌ها، فیلترهای خاصی برای کاهش تداخل بین مسیرهای انتقال داده به پنل نمایشگر استفاده می‌شوند که به افزایش کیفیت تصویر و کاهش نویز بصری کمک می‌کنند.

---

۳. خرابی خازن‌ها و فیلترها و تأثیر آن بر عملکرد مدار

✅ نشانه‌های خرابی خازن‌ها:

• باد کردن یا نشت مواد الکترولیت → باعث کاهش ظرفیت خازن و ناپایداری ولتاژ می‌شود.
• کاهش ظرفیت خازن (Aging Effect) → در طول زمان باعث ایجاد نویز و نوسانات در مدار می‌شود.
• افزایش مقاومت داخلی (ESR بالا) → موجب افت ولتاژ و کاهش کارایی مدار تغذیه می‌شود.

✅ مشکلات رایج در خرابی فیلترها:

• ورود نویز و اختلالات فرکانسی → باعث ناپایداری تصویر و عملکرد نامناسب مدار تغذیه می‌شود.
• ضعف در فیلترینگ جریان AC به DC → افزایش ریپل ولتاژ و آسیب به سایر قطعات.

✅ نحوه تست و تعویض خازن‌های معیوب:
برای تست سلامت خازن‌ها می‌توان از مولتی‌متر یا ESR متر استفاده کرد. اگر مقدار ESR بسیار بالا بود یا ظرفیت خازن کاهش یافته بود، باید آن را تعویض کرد.

---

جمع‌بندی

خازن‌ها و فیلترها نقش مهمی در پایداری ولتاژ، حذف نویز و بهبود کیفیت سیگنال‌ها در مدارهای تغذیه و پردازش تصویر دارند. خرابی این قطعات می‌تواند باعث نوسانات ولتاژ، نویزهای تصویری و کاهش عملکرد نمایشگر شود. تست و جایگزینی دوره‌ای این قطعات به بهبود عملکرد مدار و افزایش عمر دستگاه کمک می‌کند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”مدارهای تقویت‌کننده سیگنال” subtitle=”توضیحات کامل”]مدارهای تقویت‌کننده برای افزایش دامنه سیگنال‌های الکتریکی بدون تغییر شکل یا اعوجاج استفاده می‌شوند. این مدارها در بسیاری از سیستم‌های الکترونیکی مانند پردازش تصویر، صوت، مخابرات، و تجهیزات اندازه‌گیری به‌کار می‌روند.

---

۱. نقش و کاربرد مدارهای تقویت‌کننده

✅ افزایش توان و ولتاژ سیگنال‌های ضعیف
در بسیاری از سیستم‌های الکترونیکی، سیگنال‌های ورودی توان کافی برای پردازش را ندارند. مدارهای تقویت‌کننده این سیگنال‌ها را به سطح مناسب برای پردازش تبدیل می‌کنند.

✅ تقویت سیگنال‌های صوتی و تصویری
در تلویزیون‌ها، سیستم‌های صوتی و مانیتورها، تقویت‌کننده‌ها برای افزایش کیفیت صدا و تصویر استفاده می‌شوند.

✅ کاربرد در مخابرات و انتقال داده
سیگنال‌های دریافتی در شبکه‌های بی‌سیم و کابلی قبل از پردازش باید تقویت شوند تا نویز و افت کیفیت جبران شود.

✅ تقویت سیگنال‌های سنسورها
در دستگاه‌های اندازه‌گیری و حسگرها، سیگنال خروجی بسیار ضعیف است و نیاز به تقویت دارد تا پردازش آن امکان‌پذیر شود.

---

۲. انواع مدارهای تقویت‌کننده سیگنال

✅ تقویت‌کننده‌های ولتاژ (Voltage Amplifiers)
این مدارها برای افزایش دامنه ولتاژ سیگنال ورودی استفاده می‌شوند. معمولاً در پردازش تصویر و صوت به‌کار می‌روند.

✅ تقویت‌کننده‌های جریان (Current Amplifiers)
برای افزایش توان خروجی و تأمین جریان لازم برای بارهای سنگین مانند بلندگوها استفاده می‌شوند.

✅ تقویت‌کننده‌های عملیاتی (Operational Amplifiers – Op-Amps)
این تقویت‌کننده‌ها چندمنظوره هستند و در مدارهای فیلتر، تقویت ولتاژ، و پردازش سیگنال کاربرد دارند.

✅ تقویت‌کننده‌های قدرت (Power Amplifiers)
در سیستم‌های صوتی و مخابراتی برای تقویت سیگنال‌ها به سطح بالا و انتقال به بارهای سنگین به‌کار می‌روند.

✅ تقویت‌کننده‌های RF (Radio Frequency Amplifiers)
در سیستم‌های مخابراتی و بی‌سیم برای افزایش توان سیگنال‌های رادیویی استفاده می‌شوند.

---

۳. ساختار کلی یک تقویت‌کننده سیگنال

یک مدار تقویت‌کننده معمولاً شامل بخش‌های زیر است:

✅ ترانزیستور یا آی‌سی تقویت‌کننده
برای تقویت سیگنال از ترانزیستورهای BJT، MOSFET یا آی‌سی‌های اپ-امپ استفاده می‌شود.

✅ خازن‌های کوپلینگ و بای‌پس
این خازن‌ها برای حذف نویز و تفکیک سیگنال AC از DC به‌کار می‌روند.

✅ مقاومت‌ها و شبکه‌های بایاس
برای تنظیم نقطه عملکرد تقویت‌کننده و جلوگیری از تغییرات ناگهانی استفاده می‌شوند.

✅ فیدبک (Feedback) برای تثبیت بهره
در برخی تقویت‌کننده‌ها از فیدبک مثبت یا منفی برای افزایش پایداری و کاهش اعوجاج استفاده می‌شود.

✅ منبع تغذیه پایدار
یک ولتاژ تغذیه مناسب و پایدار برای جلوگیری از نوسانات عملکرد ضروری است.

---

۴. نحوه تست و بررسی مدارهای تقویت‌کننده

✅ تست ولتاژ ورودی و خروجی
با استفاده از مولتی‌متر یا اسیلوسکوپ می‌توان سطح ولتاژ ورودی و خروجی را بررسی کرد.

✅ بررسی بهره (Gain) تقویت‌کننده
بهره تقویت‌کننده برابر است با نسبت ولتاژ خروجی به ورودی:

Gain=VoutVinGain = \frac{V_{out}}{V_{in}}

با اندازه‌گیری این مقدار می‌توان عملکرد مدار را ارزیابی کرد.

✅ بررسی نویز و اعوجاج سیگنال
با اسیلوسکوپ می‌توان نویز و اعوجاج‌های احتمالی در خروجی را شناسایی و مدار را اصلاح کرد.

✅ جایگزینی قطعات معیوب
خرابی ترانزیستورها، مقاومت‌های بایاس یا خازن‌های کوپلینگ می‌تواند باعث عملکرد نادرست شود. این قطعات را می‌توان تست و در صورت نیاز تعویض کرد.

---

جمع‌بندی

مدارهای تقویت‌کننده نقش مهمی در پردازش و انتقال سیگنال‌های الکترونیکی دارند. این مدارها بسته به نوع کاربرد، می‌توانند سیگنال‌های ولتاژ، جریان، صوت، تصویر و فرکانس رادیویی را تقویت کنند. برای عملکرد صحیح، بررسی ولتاژ خروجی، بهره، نویز و اعوجاج سیگنال ضروری است.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”مقاومت‌ها و دیودهای محافظ” subtitle=”توضیحات کامل”]در مدارهای الکترونیکی، مقاومت‌ها و دیودهای محافظ نقش مهمی در جلوگیری از آسیب به قطعات حساس دارند. این قطعات وظیفه کنترل جریان، ولتاژ، و حفاظت در برابر اضافه‌بار، نویز و پالس‌های گذرا را بر عهده دارند.

---

۱. مقاومت‌های محافظ و کاربردهای آن‌ها

✅ محدود کردن جریان الکتریکی
مقاومت‌ها برای کاهش جریان ورودی به مدارهای حساس مانند آی‌سی‌ها، ترانزیستورها و سنسورها استفاده می‌شوند. این کار مانع از عبور جریان بیش از حد و سوختن قطعات می‌شود.

✅ سرکوب پالس‌های ناگهانی (Surge Protection)
در برخی مدارها، مقاومت‌های NTC (Negative Temperature Coefficient) برای جلوگیری از افزایش ناگهانی جریان در لحظه روشن شدن مدار استفاده می‌شوند.

✅ ایجاد تقسیم ولتاژ
مقاومت‌ها می‌توانند برای تقسیم ولتاژ در مدارهای حساس و محافظت از ورودی آی‌سی‌ها یا دیگر قطعات مورد استفاده قرار گیرند.

✅ حفاظت در برابر تخلیه الکتریسیته ساکن (ESD Protection)
در برخی مدارهای دیجیتال، مقاومت‌های بالا (مانند 1MΩ) برای تخلیه بارهای الکترواستاتیکی استفاده می‌شوند تا از آسیب به تراشه‌ها جلوگیری شود.

---

۲. دیودهای محافظ و عملکرد آن‌ها

✅ دیودهای هرزگرد (Flyback Diodes) برای حفاظت از بارهای القایی
در مدارهایی که شامل رله‌ها، موتورها و سلف‌ها هستند، هنگام قطع جریان، ولتاژهای معکوس ناگهانی تولید می‌شود که می‌تواند مدار را آسیب بزند. دیودهای هرزگرد (Freewheeling Diodes) مانند 1N4007 یا 1N5819 برای جلوگیری از این ولتاژهای ناگهانی در مدار نصب می‌شوند.

✅ دیودهای TVS (Transient Voltage Suppression) برای حفاظت در برابر ولتاژهای گذرا
این دیودها می‌توانند در هنگام وقوع ولتاژهای ناگهانی، مانند صاعقه یا نوسانات برق، ولتاژ اضافی را جذب کرده و از آسیب به مدار جلوگیری کنند.

✅ دیودهای شاتکی (Schottky Diodes) برای جلوگیری از برگشت جریان
در برخی منابع تغذیه، دیودهای شاتکی برای جلوگیری از بازگشت جریان به منبع و آسیب به مدار استفاده می‌شوند. این دیودها به دلیل افت ولتاژ کم، گزینه مناسبی برای مدارهای با سرعت بالا هستند.

✅ دیودهای Zener برای تثبیت ولتاژ
دیودهای زنر در مدارهای محافظتی، برای محدود کردن ولتاژ در یک سطح مشخص به کار می‌روند. برای مثال، یک دیود زنر 5.1V می‌تواند ولتاژ ورودی به آی‌سی را از این مقدار بیشتر نگذارد.

---

۳. روش‌های تست و بررسی مقاومت‌ها و دیودهای محافظ

✅ تست مقاومت با مولتی‌متر

• دستگاه را روی حالت اندازه‌گیری مقاومت (Ω) قرار دهید.
• دو سر پروب‌ها را به پایه‌های مقاومت متصل کنید.
• مقدار خوانده‌شده را با مقدار نوشته‌شده روی مقاومت مقایسه کنید. اگر اختلاف زیادی وجود داشت، ممکن است مقاومت خراب باشد.

✅ تست دیودها با مولتی‌متر

• مولتی‌متر را روی حالت تست دیود قرار دهید.
• پروب مثبت را به آند و پروب منفی را به کاتد متصل کنید.
• ولتاژ بین 0.3V تا 0.7V (بسته به نوع دیود) نشان‌دهنده سالم بودن دیود است.
• در جهت معکوس، نباید هیچ ولتاژی نمایش داده شود. اگر در هر دو جهت عدد نشان داده شود، دیود خراب است.

✅ بررسی دیودهای TVS و زنر با اسیلوسکوپ

• اسیلوسکوپ را به ورودی مدار متصل کنید.
• در صورت وجود نوسانات شدید یا ولتاژهای ناگهانی، دیود محافظ ممکن است خراب باشد.

---

۴. جایگزینی و نصب مقاومت‌ها و دیودهای محافظ

✅ انتخاب مقدار و توان مناسب مقاومت‌ها

• برای حفاظت مدار، باید مقدار مقاومت، توان (وات) و نوع آن (کربنی، فلزی، NTC و غیره) مناسب انتخاب شود.
• در مدارهای محافظتی، معمولاً از مقاومت‌های با توان بالا (1 وات و بیشتر) استفاده می‌شود.

✅ جایگزینی دیودهای معیوب

• اگر دیود محافظ آسیب دیده باشد، باید از همان مدل یا مدل مشابه با ولتاژ و جریان یکسان استفاده شود.
• در صورت عدم دسترسی به مدل اصلی، می‌توان دیود با ولتاژ و جریان بالاتر را جایگزین کرد.

✅ نصب صحیح دیودهای محافظ

• جهت دیود بسیار مهم است. در صورت نصب اشتباه، دیود کار نخواهد کرد و ممکن است به مدار آسیب برسد.
• در مدارهای DC، آند (A) به سمت ولتاژ مثبت و کاتد (K) به سمت زمین یا قطعه مورد محافظت متصل می‌شود.

---

جمع‌بندی

مقاومت‌ها و دیودهای محافظ نقش مهمی در ایمنی و پایداری مدارهای الکترونیکی دارند. مقاومت‌ها جریان را محدود کرده و از قطعات حساس محافظت می‌کنند، درحالی‌که دیودهای محافظ از نوسانات ناگهانی، اضافه ولتاژ، و برگشت جریان جلوگیری می‌کنند. برای اطمینان از عملکرد صحیح، بررسی و تست منظم این قطعات و جایگزینی سریع قطعات معیوب ضروری است.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”کانکتورها و فلت‌های اتصال به پنل و Main Board” subtitle=”توضیحات کامل”]در مانیتورها و نمایشگرهای دیجیتال، کانکتورها و فلت‌های ارتباطی نقش مهمی در انتقال داده‌ها و توان الکتریکی بین Main Board، T-Con Board و پنل نمایشگر دارند. در صورت قطع شدن ارتباط، خرابی کانکتورها یا فلت‌های آسیب‌دیده، ممکن است تصویر نمایش داده نشود یا اختلالاتی مانند پرش تصویر، تغییر رنگ و نویز رخ دهد.

---

۱. انواع کانکتورها و فلت‌های مورد استفاده در نمایشگرها

✅ کابل‌های LVDS (Low-Voltage Differential Signaling)

• در نمایشگرهای LCD و LED برای انتقال داده‌های تصویر دیجیتال از Main Board به T-Con Board استفاده می‌شود.
• معمولاً به‌صورت فلت‌های چند رشته‌ای با کانکتورهای خاص طراحی می‌شوند.
• آسیب یا پارگی در کابل باعث نمایش تصویر ناقص یا بدون رنگ صحیح می‌شود.

✅ کابل‌های eDP (Embedded DisplayPort)

• در برخی نمایشگرهای جدید به‌جای LVDS استفاده می‌شود و سرعت انتقال داده بالاتری دارد.
• در لپ‌تاپ‌ها و نمایشگرهای حرفه‌ای بیشتر دیده می‌شود.

✅ کابل‌های FFC (Flat Flexible Cable) یا فلت‌های انعطاف‌پذیر

• برای اتصال بردها و اجزای داخلی نمایشگر استفاده می‌شود.
• معمولا برای ارتباط T-Con Board به پنل نمایشگر کاربرد دارد.
• در اثر فشار یا خم شدن بیش از حد، ممکن است اتصالات داخلی آن قطع شود.

✅ کابل‌های بک‌لایت (Backlight Cable)

• این کابل‌ها توان الکتریکی را از برد اینورتر یا Main Board به بخش نور پس‌زمینه (LED یا CCFL) انتقال می‌دهند.
• خرابی در این کابل‌ها می‌تواند باعث کاهش نور یا خاموش شدن کامل نمایشگر شود.

✅ کابل‌های تغذیه (Power Cable)

• در برخی مانیتورها، ولتاژهای موردنیاز پنل (مانند 3.3V، 5V، 12V یا 24V) از طریق کابل‌های مخصوص تأمین می‌شود.
• اگر این کابل آسیب ببیند، نمایشگر ممکن است روشن نشود.

---

۲. مشکلات رایج کانکتورها و فلت‌ها

✅ اتصال نادرست یا شل شدن کانکتورها

• در صورت نصب نادرست کابل‌های LVDS یا فلت‌ها، ممکن است تصویر دچار قطع و وصل، پرش یا نویز رنگی شود.

✅ پاره شدن یا شکستگی کابل‌های فلت

• در اثر باز و بسته کردن بیش از حد مانیتور، فشار فیزیکی یا خم شدن مکرر ممکن است مدارهای داخلی فلت قطع شوند.
• در این صورت، معمولاً بخشی از تصویر نمایش داده نمی‌شود یا نمایشگر کاملاً سیاه می‌شود.

✅ خرابی کانکتورها (سوکت‌ها) و پایه‌های لحیم‌شده

• با گذر زمان و استفاده زیاد، پایه‌های کانکتورها ممکن است شل شوند یا لحیم آن‌ها دچار ترک‌خوردگی شود.
• در این حالت، تصویر ممکن است دچار اختلال شده و با تکان دادن کانکتور، وضعیت تغییر کند.

✅ ایجاد اکسید یا سولفاته شدن کانکتورها

• در محیط‌های مرطوب، اتصالات فلزی کانکتورها ممکن است دچار اکسید شدن یا سولفاته شوند.
• این مشکل باعث افزایش مقاومت الکتریکی و کاهش کیفیت سیگنال‌های تصویری خواهد شد.

---

۳. روش‌های تست و بررسی کانکتورها و فلت‌ها

✅ بررسی چشمی و تست فیزیکی

• کانکتورها را از نظر شل بودن، زنگ‌زدگی یا شکستگی بررسی کنید.
• کابل‌ها و فلت‌ها را از نظر پارگی، ترک‌خوردگی و خم‌شدگی بیش از حد چک کنید.

✅ تست پیوستگی با مولتی‌متر (Continuity Test)

• مولتی‌متر را روی حالت تست پیوستگی (بیزر) قرار دهید.
• دو سر پروب‌ها را به دو طرف سیم یا فلت متصل کنید.
• اگر صدای بیزر شنیده شد، یعنی مسیر اتصال برقرار است. اگر صدایی شنیده نشد، احتمالاً فلت یا سیم قطع شده است.

✅ تست سیگنال با اسیلوسکوپ

• برای بررسی درستی انتقال داده‌ها از Main Board به T-Con می‌توان پین‌های کابل LVDS یا eDP را با اسیلوسکوپ بررسی کرد.
• در صورت مشاهده نوسانات نامناسب یا اعوجاج در سیگنال، کابل یا کانکتور ممکن است معیوب باشد.

✅ تست عملکرد با جابجایی کابل‌ها

• در صورتی که یک کابل یا فلت مشکوک به خرابی باشد، می‌توان آن را با کابل مشابه دیگری جایگزین کرده و عملکرد را بررسی کرد.

---

۴. روش‌های تعمیر و جایگزینی کانکتورها و فلت‌ها

✅ تمیز کردن کانکتورها و فلت‌ها

• در صورت اکسید شدن یا کثیفی پایه‌های کانکتور، از الکل ایزوپروپیل و مسواک نرم برای تمیز کردن آن‌ها استفاده کنید.
• پس از تمیزکاری، کابل را مجدداً به‌درستی نصب کنید و تست بگیرید.

✅ جایگزینی کابل یا فلت آسیب‌دیده

• اگر پارگی یا قطع‌شدگی در کابل یا فلت مشاهده شد، باید آن را با یک کابل مشابه تعویض کنید.
• در برخی موارد، می‌توان اتصال‌های داخلی فلت را با سیم نازک و لحیم‌کاری ترمیم کرد، اما این کار دشوار است.

✅ لحیم‌کاری مجدد پایه‌های کانکتورها

• اگر پایه‌های کانکتور شل شده یا لحیم آن‌ها ترک‌خورده است، باید آن‌ها را با هویه مجدداً لحیم‌کاری کنید.
• دقت شود که لحیم اضافی ایجاد نشود و پایه‌ها به هم متصل نشوند.

✅ تعویض کانکتورهای معیوب

• در صورت خرابی کامل کانکتور، می‌توان از کانکتور مشابه برای جایگزینی استفاده کرد.
• برای جدا کردن کانکتور از بُرد، از هیتر هوای گرم و پنس استفاده کنید و سپس کانکتور جدید را با لحیم‌کاری جایگزین نمایید.

---

۵. تنظیمات و پیکربندی مربوط به کابل‌های LVDS و eDP در فریمور مانیتور

در برخی از مانیتورها و لپ‌تاپ‌ها، پس از تعویض کابل LVDS یا eDP ممکن است تصویر به‌درستی نمایش داده نشود. در این موارد، لازم است تنظیمات مربوط به سیگنال خروجی و رزولوشن را بررسی و پیکربندی کنیم.

🔹 برای بررسی و تغییر تنظیمات LVDS در مانیتورهای صنعتی و تلویزیون‌ها:

# ورود به محیط تنظیمات کارخانه (در برخی مدل‌ها)
menu 1147

🔹 برای لپ‌تاپ‌هایی که از eDP استفاده می‌کنند، تنظیمات گرافیک را در لینوکس تغییر دهید:

# بررسی خروجی‌های ویدیویی
xrandr --listmonitors

# تنظیم خروجی eDP برای رزولوشن صحیح
xrandr --output eDP-1 --mode 1920x1080 --rate 60

🔹 در سیستم‌های ویندوز، تنظیم درایور گرافیک برای eDP:

1. وارد Device Manager شوید.
2. به بخش Display Adapters بروید و کارت گرافیک را انتخاب کنید.
3. گزینه Update Driver را بزنید تا درایور جدید نصب شود.
4. رزولوشن صحیح را در تنظیمات نمایشگر انتخاب کنید.

---

جمع‌بندی

کانکتورها و فلت‌های اتصال در مانیتورها وظیفه انتقال داده و توان را بر عهده دارند. شل شدن، پارگی یا خرابی این اتصالات می‌تواند باعث مشکلاتی مانند عدم نمایش تصویر، پرش رنگ و نویز در نمایشگر شود. بررسی‌های فیزیکی، تست پیوستگی با مولتی‌متر و تست سیگنال با اسیلوسکوپ برای تشخیص مشکلات توصیه می‌شود. در صورت خرابی، تمیزکاری، لحیم‌کاری مجدد یا تعویض کانکتورها و فلت‌های آسیب‌دیده راه‌حل‌های اصلی تعمیر هستند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 3. تشخیص خرابی‌های رایج در برد T-Con”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”مشکلات تصویر مرتبط با برد T-Con:”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”ایجاد خطوط عمودی یا افقی روی صفحه” subtitle=”توضیحات کامل”]یکی از مشکلات رایج در نمایشگرها، ظاهر شدن خطوط عمودی یا افقی روی صفحه است. این خطوط معمولاً به دلیل مشکلات سخت‌افزاری در پنل نمایشگر، T-Con Board، کابل‌های LVDS یا eDP و همچنین خرابی پردازنده گرافیکی (GPU) در Main Board ایجاد می‌شوند. در این بخش، دلایل اصلی این مشکل و روش‌های عیب‌یابی و تعمیر آن را بررسی می‌کنیم.

---

۱. علل ایجاد خطوط عمودی یا افقی روی صفحه

✅ مشکل در فلت‌های اتصال پنل به T-Con Board

• فلت‌های داخلی که پنل را به T-Con Board متصل می‌کنند، ممکن است به‌دلیل ضربه، حرارت زیاد یا خرابی چسب اتصال‌دهنده از مدار جدا شوند.
• این مشکل معمولاً باعث ظاهر شدن خطوط عمودی ثابت در بخش‌هایی از تصویر می‌شود.

✅ خرابی یا شل شدن کابل‌های LVDS یا eDP

• اگر کابل‌های LVDS یا eDP به‌درستی به T-Con Board یا Main Board متصل نباشند، ممکن است خطوط عمودی یا افقی روی نمایشگر ظاهر شوند.
• قطع‌شدن جزئی یکی از سیم‌های داخل کابل LVDS یا eDP نیز می‌تواند موجب این مشکل شود.

✅ خرابی آی‌سی پردازش تصویر در T-Con Board

• آی‌سی‌های Scaler و Timing Controller (T-Con IC) وظیفه مدیریت و پردازش سیگنال تصویر را دارند.
• اگر این آی‌سی‌ها دچار خرابی حرارتی یا شکستگی اتصالات داخلی شوند، ممکن است خطوط عمودی یا افقی روی تصویر ایجاد شود.

✅ خرابی خازن‌ها و مقاومت‌های مرتبط با T-Con Board

• برخی از خازن‌ها و مقاومت‌های SMD روی T-Con Board وظیفه فیلتر کردن و تقویت سیگنال تصویر را بر عهده دارند.
• خرابی یا نشتی این قطعات می‌تواند باعث ایجاد اختلال در سیگنال‌های تصویر و ظاهر شدن خطوط روی نمایشگر شود.

✅ مشکلات پردازنده گرافیکی (GPU) در Main Board

• اگر مشکل از کارت گرافیک لپ‌تاپ یا مادربرد مانیتور باشد، ممکن است خطوط عمودی یا افقی به‌صورت تصویر دو تایی، پرش رنگ یا نویز‌های شدید ظاهر شوند.
• این مشکل معمولاً در لپ‌تاپ‌هایی که دچار حرارت زیاد شده‌اند یا دارای چیپ گرافیکی جداگانه هستند، دیده می‌شود.

✅ خرابی پنل نمایشگر (COF یا Gate Driver)

• در بعضی موارد، مشکل مربوط به خود پنل نمایشگر است.
• مدار COF (Chip-on-Film) که روی شیشه نمایشگر قرار دارد، ممکن است دچار آسیب یا اتصال ناقص شود که باعث ایجاد خطوط عمودی یا افقی روی تصویر خواهد شد.

---

۲. روش‌های عیب‌یابی و تست خطوط عمودی یا افقی

✅ تست با تکان دادن یا فشار دادن فلت‌های پنل

• اگر خطوط با فشار دادن فلت‌های متصل به پنل یا T-Con Board تغییر کنند یا ناپدید شوند، مشکل از اتصالات فلت یا COF Panel است.

✅ بررسی کابل LVDS یا eDP

• ابتدا کابل LVDS یا eDP را از هر دو طرف جدا کرده و مجدداً نصب کنید.
• اگر مشکل برطرف نشد، کابل را با مولتی‌متر در حالت تست پیوستگی بررسی کنید تا مطمئن شوید هیچ سیمی قطع نشده است.

✅ تست با منبع تصویر دیگر

• برای اطمینان از اینکه مشکل از Main Board نیست، مانیتور را با یک ورودی دیگر (مثلاً HDMI، VGA یا DisplayPort) تست کنید.
• اگر خطوط همچنان وجود دارند، احتمالاً مشکل از T-Con Board یا خود پنل نمایشگر است.

✅ بررسی T-Con Board و آی‌سی‌های پردازش تصویر

• با لمس کردن آی‌سی T-Con، اگر بیش از حد داغ شده باشد، ممکن است دچار خرابی شده باشد.
• بررسی کنید که خازن‌ها، مقاومت‌ها و فیوزهای روی T-Con Board دچار نشتی یا سوختگی نشده باشند.

✅ تست با نرم‌افزارهای گرافیکی

• اگر مشکل مربوط به خرابی کارت گرافیک یا چیپ GPU باشد، می‌توان از نرم‌افزارهایی مانند FurMark برای تست پردازنده گرافیکی استفاده کرد.

✅ استفاده از اسیلوسکوپ برای بررسی سیگنال‌های تصویر

• با بررسی پین‌های کابل LVDS یا eDP با اسیلوسکوپ می‌توان سیگنال‌های داده را تحلیل کرده و مشخص کرد که مشکل از T-Con Board یا Main Board است.

---

۳. روش‌های تعمیر و رفع مشکل خطوط روی نمایشگر

✅ تعویض یا تعمیر کابل LVDS یا eDP

• اگر کابل دچار پارگی یا قطع شدن یکی از مسیرهای داخلی باشد، باید آن را تعویض کرد.
• در برخی موارد، می‌توان مسیرهای قطع‌شده را با سیم نازک و لحیم‌کاری مجدداً ترمیم کرد.

✅ تعویض T-Con Board یا آی‌سی‌های پردازش تصویر

• اگر مشکل از آی‌سی‌های پردازش تصویر باشد، می‌توان آی‌سی Scaler یا Timing Controller را تعویض کرد.
• در برخی موارد، تعویض کامل T-Con Board راه‌حل سریع‌تری است.

✅ بازسازی فلت‌های COF پنل نمایشگر

• در صورتی که خطوط ناشی از قطع‌شدن اتصالات COF پنل باشد، می‌توان با استفاده از هیتر هوای گرم و چسب رسانا، این اتصالات را مجدداً برقرار کرد.
• این کار نیاز به دقت بالا و تجهیزات تخصصی دارد.

✅ ریبال کردن پردازنده گرافیکی (در صورت خرابی GPU)

• اگر مشکل از کارت گرافیک لپ‌تاپ یا چیپ گرافیکی مادربرد باشد، ممکن است با ریبال کردن یا تعویض چیپ GPU مشکل برطرف شود.
• این روش معمولاً در لپ‌تاپ‌هایی که دچار داغی بیش از حد شده‌اند، مؤثر است.

✅ بررسی و تعویض خازن‌ها و مقاومت‌های مرتبط با T-Con Board

• در صورتی که برخی از خازن‌های SMD روی T-Con Board معیوب باشند، می‌توان آن‌ها را با خازن‌های مشابه جایگزین کرد.

✅ تست و اصلاح سیگنال‌های خروجی GPU در تنظیمات نرم‌افزاری
در برخی موارد، می‌توان با تغییر رزولوشن یا نرخ نوسازی تصویر، مشکل را برطرف کرد:

در لینوکس:

# بررسی خروجی‌های نمایشگر
xrandr --listmonitors

# تغییر رزولوشن برای کاهش نویز تصویری
xrandr --output eDP-1 --mode 1920x1080 --rate 60

در ویندوز:

1. وارد Device Manager شوید و درایور کارت گرافیک را به‌روزرسانی کنید.
2. در بخش Display Settings، نرخ تازه‌سازی (Refresh Rate) را روی ۶۰ هرتز یا مقدار توصیه‌شده تنظیم کنید.

---

جمع‌بندی

ایجاد خطوط عمودی یا افقی روی صفحه ممکن است به‌دلیل خرابی کابل‌های LVDS یا eDP، مشکلات T-Con Board، پردازنده گرافیکی یا خود پنل نمایشگر باشد. روش‌های تست پیوستگی کابل‌ها، بررسی آی‌سی‌های پردازش تصویر، و تست ورودی‌های تصویر می‌توانند به شناسایی علت کمک کنند. تعویض کابل‌ها، تعمیر اتصالات COF، تعویض T-Con Board یا ریبال کردن GPU راه‌حل‌های اصلی برای رفع این مشکل هستند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”نمایش ناقص تصویر (Partial Display)” subtitle=”توضیحات کامل”]نمایش ناقص تصویر یکی از مشکلات رایج در نمایشگرهای LCD و LED است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله خرابی پنل، مشکلات T-Con Board، کابل‌های ارتباطی، تنظیمات نادرست رزولوشن و نرخ نوسازی، یا نقص در GPU و Main Board ایجاد شود. در این بخش، دلایل این مشکل و روش‌های تست و تعمیر آن را بررسی می‌کنیم.

---

۱. علل ایجاد مشکل نمایش ناقص تصویر

✅ مشکلات مربوط به فلت‌های پنل نمایشگر

• اتصال نامناسب یا قطع شدن فلت‌های COF (Chip-on-Film) در پنل نمایشگر می‌تواند باعث شود بخشی از تصویر به‌درستی نمایش داده نشود.
• اگر یکی از اتصالات فلت‌های پنل به T-Con Board قطع شده باشد، ممکن است نیمی از صفحه نمایش یا برخی خطوط عمودی و افقی به‌درستی کار نکنند.

✅ خرابی T-Con Board یا آی‌سی‌های پردازش تصویر

• آی‌سی‌های Scaler و Timing Controller در T-Con Board وظیفه مدیریت داده‌های تصویر و زمان‌بندی نمایش آن‌ها روی پنل را دارند.
• خرابی این قطعات می‌تواند باعث نمایش ناقص تصویر، تار شدن بخشی از صفحه، یا تغییر رنگ در برخی نواحی شود.

✅ خرابی کابل LVDS یا eDP

• کابل‌های LVDS و eDP مسئول انتقال سیگنال تصویر از Main Board به T-Con Board هستند.
• اگر یکی از سیم‌های داخل این کابل‌ها قطع شود یا اتصالات آن‌ها شل شود، ممکن است تصویر ناقص نمایش داده شود.

✅ مشکلات در پنل نمایشگر (LCD یا LED Panel)

• در برخی موارد، خود پنل دچار خرابی سخت‌افزاری شده است که باعث نمایش ناقص تصویر می‌شود.
• آسیب فیزیکی یا ضربه به صفحه نمایش می‌تواند باعث شود بخشی از تصویر تیره، بی‌رنگ یا غیرفعال شود.

✅ مشکلات مربوط به پردازنده گرافیکی (GPU) در Main Board

• اگر چیپ گرافیکی GPU دچار خرابی حرارتی یا اتصالات ضعیف شده باشد، ممکن است تصویر به‌صورت ناقص نمایش داده شود.
• این مشکل معمولاً با تغییر زاویه نمایشگر در لپ‌تاپ‌ها یا افزایش بار پردازشی روی GPU بیشتر نمایان می‌شود.

✅ تنظیمات نادرست رزولوشن و Refresh Rate

• اگر رزولوشن تنظیم‌شده روی دستگاه با مشخصات نمایشگر سازگار نباشد، ممکن است بخش‌هایی از تصویر نمایش داده نشود.
• تنظیم نادرست نرخ نوسازی (Refresh Rate) نیز می‌تواند باعث مشکلات مشابه شود.

---

۲. روش‌های عیب‌یابی و تست مشکل نمایش ناقص تصویر

✅ بررسی کابل‌های LVDS یا eDP

1. کابل LVDS یا eDP را از هر دو طرف (Main Board و T-Con Board) جدا کرده و دوباره متصل کنید.
2. بررسی کنید که هیچ پین یا اتصال فلزی روی سوکت‌ها آسیب ندیده باشد.
3. با مولتی‌متر در حالت تست پیوستگی (Continuity Test) مسیرهای کابل را بررسی کنید.

✅ تست با تکان دادن یا فشار دادن فلت‌های پنل نمایشگر

• اگر با تکان دادن یا فشار دادن بخش‌هایی از پنل، تصویر تغییر کرد، احتمالاً مشکل از اتصالات فلت‌های COF یا T-Con Board است.
• این مشکل معمولاً در اثر گرمای زیاد، ضربه یا ضعف چسب‌های فلت‌های COF در پنل نمایشگر ایجاد می‌شود.

✅ بررسی T-Con Board و آی‌سی‌های پردازش تصویر

1. با لمس کردن آی‌سی‌های T-Con Board، دمای آن‌ها را بررسی کنید.
2. اگر آی‌سی بیش از حد داغ است یا تصویر با فشردن آن تغییر می‌کند، ممکن است دچار اتصالات ضعیف شده باشد.
3. مقدار ولتاژ خروجی مدارهای T-Con را با مولتی‌متر یا اسیلوسکوپ بررسی کنید تا از عملکرد صحیح آن‌ها مطمئن شوید.

✅ تست با ورودی‌های مختلف (HDMI، VGA، DisplayPort)

• نمایش ناقص تصویر ممکن است به‌دلیل مشکلات پردازش سیگنال از ورودی‌های مختلف باشد.
• اگر تصویر از یک ورودی به‌درستی نمایش داده می‌شود، ولی از ورودی دیگر ناقص است، احتمال دارد مشکل از Main Board یا پردازنده گرافیکی باشد.

✅ بررسی تنظیمات نرم‌افزاری رزولوشن و نرخ نوسازی تصویر

در ویندوز:

1. روی دسکتاپ کلیک راست کرده و گزینه Display Settings را انتخاب کنید.
2. در بخش Resolution، مطمئن شوید که رزولوشن روی مقدار توصیه‌شده (Recommended) تنظیم شده است.
3. در بخش Advanced Display Settings، نرخ نوسازی (Refresh Rate) را بررسی کرده و مقدار مناسب را انتخاب کنید.

در لینوکس:

# بررسی رزولوشن فعلی
xrandr --current

# تنظیم رزولوشن مناسب
xrandr --output eDP-1 --mode 1920x1080 --rate 60

✅ استفاده از نرم‌افزارهای تست GPU برای بررسی خرابی کارت گرافیک

• می‌توان از نرم‌افزارهایی مانند FurMark یا MSI Afterburner برای تست پردازنده گرافیکی استفاده کرد.
• اگر هنگام تست، تصویر دچار قطع و وصل، نمایش ناقص یا نویز شدید شد، احتمالاً مشکل از GPU یا چیپ گرافیکی Main Board است.

---

۳. روش‌های تعمیر و رفع مشکل نمایش ناقص تصویر

✅ تعویض یا ترمیم کابل LVDS یا eDP

• اگر تست‌های پیوستگی نشان داد که کابل دچار قطعی در یکی از مسیرها شده است، می‌توان آن را با کابل جدید جایگزین کرد.
• در موارد خاص، مسیرهای قطع‌شده را می‌توان با سیم نازک و لحیم‌کاری اصلاح کرد.

✅ تعویض T-Con Board یا آی‌سی‌های پردازش تصویر

• اگر مشکل از آی‌سی Timing Controller یا Scaler باشد، می‌توان آن را با استفاده از هیتر هوای گرم و هویه تعویض کرد.
• در برخی موارد، تعویض کامل T-Con Board روش ساده‌تری است.

✅ اصلاح اتصالات فلت‌های COF در پنل نمایشگر

• با استفاده از چسب رسانا و هیتر، می‌توان اتصالات فلت‌های COF را مجدداً برقرار کرد.
• این کار نیاز به دقت بالا و ابزارهای مخصوص مانند دستگاه Bonding COF دارد.

✅ ریبال یا تعویض پردازنده گرافیکی (در صورت خرابی GPU)

• اگر مشکل از چیپ گرافیکی لپ‌تاپ یا مادربرد مانیتور باشد، ممکن است با ریبال کردن یا تعویض چیپ GPU مشکل برطرف شود.
• در برخی موارد، آپدیت درایور گرافیکی نیز ممکن است مشکل را حل کند.

✅ تنظیم مجدد نرم‌افزاری تنظیمات تصویر

• در مواردی که مشکل به تنظیمات اشتباه مرتبط است، می‌توان با بازنشانی (Reset) تنظیمات گرافیکی، تصویر را به حالت استاندارد بازگرداند.

در ویندوز:

# بازنشانی درایور گرافیکی
devmgmt.msc

سپس در Device Manager، کارت گرافیک را Uninstall کرده و پس از راه‌اندازی مجدد سیستم، درایور جدید را نصب کنید.

---

جمع‌بندی

نمایش ناقص تصویر می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله مشکلات کابل‌های LVDS یا eDP، خرابی T-Con Board، مشکلات در پردازنده گرافیکی (GPU) یا حتی تنظیمات نادرست تصویر ایجاد شود. با انجام تست‌های بررسی کابل، تست فلت‌های پنل، بررسی آی‌سی‌های پردازش تصویر، و تنظیمات رزولوشن می‌توان علت مشکل را شناسایی کرد. روش‌های تعمیر شامل تعویض کابل، ریبال کردن چیپ گرافیکی، اصلاح اتصالات COF و تنظیم مجدد تنظیمات تصویر هستند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”تصویر سفید یا سیاه کامل” subtitle=”توضیحات کامل”]زمانی که مانیتور فقط یک صفحه سفید یا سیاه کامل نمایش می‌دهد، به این معنی است که سیگنال تصویر به‌درستی به پنل نرسیده یا پردازش تصویر دچار مشکل شده است. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله خرابی T-Con Board، مشکلات کابل‌های ارتباطی، آسیب به Main Board، نقص در پنل نمایشگر یا تنظیمات نامناسب ورودی تصویر ایجاد شود. در این بخش، روش‌های تشخیص علت و تعمیر این مشکل را بررسی می‌کنیم.

---

۱. دلایل ایجاد مشکل تصویر سفید یا سیاه کامل

✅ خرابی T-Con Board یا آی‌سی‌های پردازش تصویر

• T-Con Board مسئول پردازش سیگنال تصویر و ارسال آن به پنل نمایشگر است. اگر این برد یا آی‌سی‌های آن (Scaler یا Timing Controller) دچار مشکل شوند، تصویر ممکن است کاملاً سفید یا سیاه شود.
• در برخی موارد، فیوزهای محافظ (SMD Fuse) روی T-Con Board قطع شده‌اند و باعث عدم ارسال تصویر به پنل می‌شوند.

✅ قطع یا خرابی کابل LVDS یا eDP

• کابل LVDS یا eDP وظیفه انتقال داده‌های تصویر از Main Board به T-Con Board را بر عهده دارد.
• اگر این کابل قطع شده یا اتصال آن شل شده باشد، ممکن است تصویر کاملاً سفید یا سیاه نمایش داده شود.
• در برخی مدل‌ها، پین‌های مربوط به سیگنال داده در کابل LVDS آسیب دیده و باعث این مشکل می‌شوند.

✅ مشکلات Main Board یا پردازنده گرافیکی (GPU)

• اگر GPU نتواند سیگنال تصویر را تولید کند، صفحه نمایش ممکن است کاملاً سیاه باقی بماند.
• در برخی موارد، مشکلات مدار تغذیه روی Main Board می‌تواند باعث عدم ارسال داده به نمایشگر و نمایش صفحه سفید یا سیاه شود.

✅ خرابی پنل نمایشگر (LCD یا LED Panel)

• اگر مدارهای داخلی پنل آسیب ببینند، ممکن است مانیتور یک تصویر کاملاً سفید یا سیاه نشان دهد.
• در برخی مدل‌ها، فلت‌های COF در پنل دچار قطعی شده و این مشکل را ایجاد می‌کنند.

✅ تنظیمات نادرست ورودی تصویر

• اگر مانیتور روی ورودی نامناسبی تنظیم شده باشد (مثلاً ورودی HDMI غیرفعال باشد)، ممکن است صفحه سیاه نمایش داده شود.
• در برخی موارد، تنظیمات نادرست نرخ نوسازی (Refresh Rate) و رزولوشن می‌تواند باعث نمایش تصویر سیاه شود.

---

۲. روش‌های عیب‌یابی و تست مشکل تصویر سفید یا سیاه کامل

✅ بررسی کابل LVDS یا eDP و اتصالات آن

1. کابل LVDS یا eDP را از هر دو سمت جدا کرده و دوباره متصل کنید.
2. با مولتی‌متر در حالت تست پیوستگی (Continuity Test)، مسیرهای کابل را بررسی کنید.
3. اگر با تکان دادن کابل، تصویر تغییر کرد یا لحظه‌ای درست شد، احتمالاً مشکل از کابل یا سوکت آن است.

✅ بررسی فیوزهای محافظ روی T-Con Board

• روی T-Con Board، معمولاً یک یا چند فیوز محافظ SMD قرار دارد.
• با مولتی‌متر، مقدار مقاومت فیوز را بررسی کنید. اگر فیوز قطع شده باشد (OL نمایش دهد)، باید آن را تعویض کنید.

✅ بررسی ولتاژهای خروجی T-Con Board

• ولتاژهای VGH، VGL، AVDD و VCOM روی T-Con Board را اندازه‌گیری کنید.
• اگر یکی از این ولتاژها وجود نداشته باشد، ممکن است مدارهای تغذیه یا رگولاتورها دچار مشکل شده باشند.

✅ تست مانیتور با ورودی‌های مختلف (HDMI، VGA، DisplayPort)

• اگر تصویر روی یک ورودی کار می‌کند اما روی ورودی دیگر سیاه است، مشکل احتمالاً از Main Board یا پردازنده گرافیکی است.

✅ تست تنظیمات نمایشگر در ویندوز

1. کلیک راست روی دسکتاپ و انتخاب Display Settings.
2. بررسی کنید که رزولوشن و نرخ نوسازی روی مقدار توصیه‌شده تنظیم شده باشد.
3. اگر صفحه سیاه است، می‌توان حالت Safe Mode را امتحان کرد:

bcdedit /set {default} safeboot minimal
shutdown /r

✅ بررسی و تست خروجی پردازنده گرافیکی (GPU)

• می‌توان از نرم‌افزارهایی مانند FurMark یا MSI Afterburner برای تست GPU استفاده کرد.
• اگر در حین تست، تصویر قطع و وصل شد یا صفحه سیاه شد، احتمالاً مشکل از پردازنده گرافیکی است.

✅ بررسی فلت‌های COF روی پنل نمایشگر

• درصورتی که با فشار دادن یا گرم کردن بخش‌هایی از پنل، تصویر تغییر کند، احتمال دارد مشکل از اتصالات COF باشد.

---

۳. روش‌های تعمیر و رفع مشکل تصویر سفید یا سیاه کامل

✅ تعویض یا تعمیر کابل LVDS یا eDP

• اگر تست‌ها نشان داد که کابل دچار قطعی در برخی مسیرها شده است، می‌توان آن را با کابل جدید جایگزین کرد.
• در صورت امکان، مسیرهای قطع‌شده را می‌توان با سیم نازک و لحیم‌کاری اصلاح کرد.

✅ تعویض فیوزهای محافظ T-Con Board

• اگر فیوزهای SMD روی T-Con Board قطع شده‌اند، می‌توان آن‌ها را با فیوز مشابه تعویض کرد.

✅ تعویض یا تعمیر آی‌سی‌های پردازش تصویر روی T-Con Board

• آی‌سی‌های Scaler یا Timing Controller در T-Con Board ممکن است خراب شده باشند.
• می‌توان با استفاده از هیتر هوای گرم و هویه، این آی‌سی‌ها را تعویض کرد.

✅ اصلاح اتصالات فلت‌های COF روی پنل نمایشگر

• با استفاده از چسب رسانا و هیتر، می‌توان برخی از اتصالات COF را مجدداً برقرار کرد.
• درصورتی که اتصالات کاملاً از بین رفته باشند، ممکن است نیاز به تعویض پنل باشد.

✅ ریبال یا تعویض پردازنده گرافیکی (در صورت خرابی GPU)

• اگر مشکل از چیپ گرافیکی لپ‌تاپ یا مادربرد مانیتور باشد، ممکن است با ریبال کردن یا تعویض چیپ GPU مشکل برطرف شود.

✅ تنظیم مجدد نرم‌افزاری تنظیمات تصویر

در ویندوز:

# بازنشانی درایور گرافیکی
devmgmt.msc

• سپس در Device Manager، کارت گرافیک را Uninstall کرده و پس از راه‌اندازی مجدد سیستم، درایور جدید را نصب کنید.

---

جمع‌بندی

مشکل تصویر سفید یا سیاه کامل معمولاً ناشی از خرابی T-Con Board، کابل‌های LVDS یا eDP، مشکلات Main Board یا GPU، و در برخی موارد نقص در پنل نمایشگر است. با انجام تست‌های بررسی کابل‌ها، تست فیوزهای محافظ، اندازه‌گیری ولتاژهای T-Con Board، و بررسی تنظیمات تصویر می‌توان علت مشکل را شناسایی کرد. روش‌های تعمیر شامل تعویض یا تعمیر کابل LVDS، تعویض فیوزهای T-Con، اصلاح فلت‌های COF، و در برخی موارد تعویض یا ریبال پردازنده گرافیکی هستند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”تأخیر یا فریز شدن تصویر” subtitle=”توضیحات کامل”]تأخیر (Lag) یا فریز شدن تصویر (Freezing) در مانیتور به این معناست که نمایشگر نمی‌تواند به‌صورت روان و بدون مکث، فریم‌های تصویر را پردازش و نمایش دهد. این مشکل می‌تواند ناشی از ضعف در پردازش تصویر، اختلال در ارتباط بین بردهای داخلی مانیتور، مشکلات کابل و اتصالات، یا ایرادات نرم‌افزاری در سیستم‌عامل و کارت گرافیک باشد.

در این بخش، دلایل رایج این مشکل و روش‌های عیب‌یابی و تعمیر آن را بررسی می‌کنیم.

---

۱. دلایل تأخیر یا فریز شدن تصویر در مانیتور

✅ مشکلات کابل و ارتباط بین بردهای داخلی مانیتور

• خرابی یا کیفیت پایین کابل‌های ارتباطی (HDMI، DisplayPort، VGA، LVDS، یا eDP) باعث ایجاد تأخیر در انتقال تصویر می‌شود.
• اتصالات نامناسب یا قطع و وصل شدن کانکتورها ممکن است باعث فریز شدن لحظه‌ای تصویر شود.
• کابل‌های LVDS یا eDP که از Main Board به T-Con Board متصل هستند، اگر شل یا آسیب‌دیده باشند، می‌توانند باعث قطع و وصل شدن یا تأخیر در نمایش تصویر شوند.

✅ اختلال در پردازش تصویر توسط T-Con Board

• T-Con Board وظیفه مدیریت سیگنال‌های تصویر و ارسال آن به پنل نمایشگر را بر عهده دارد.
• خرابی آی‌سی‌های پردازش تصویر (Scaler یا Timing Controller) یا مشکلات ولتاژ در این برد می‌تواند باعث تأخیر در نمایش فریم‌ها یا فریز شدن تصویر شود.

✅ ضعف در پردازنده گرافیکی (GPU) و درایورهای کارت گرافیک

• اگر کارت گرافیک دچار مشکل باشد، مانیتور ممکن است تصویر را با تأخیر نمایش دهد.
• استفاده از درایورهای قدیمی یا ناسازگار برای کارت گرافیک می‌تواند باعث لگ یا فریز شدن تصویر شود.
• پردازنده گرافیکی در سیستم‌هایی که از GPU مجتمع (Integrated) استفاده می‌کنند، ممکن است توان کافی برای پردازش تصویر نداشته باشد و باعث لگ شود.

✅ مشکلات نرخ نوسازی (Refresh Rate) و تنظیمات رزولوشن

• اگر نرخ نوسازی مانیتور با تنظیمات سیستم ناسازگار باشد، تصویر ممکن است با تأخیر یا قطع و وصل شدن نمایش داده شود.
• استفاده از رزولوشن بالاتر از حد پشتیبانی‌شده توسط مانیتور ممکن است باعث لگ در تصویر شود.

✅ اختلال در حافظه رم (RAM) یا پردازنده (CPU) در سیستم کامپیوتری

• اگر حافظه رم یا پردازنده سیستم بیش از حد مشغول باشند، پردازش تصویر به‌درستی انجام نمی‌شود و باعث تأخیر در نمایش تصویر روی مانیتور می‌شود.
• در برخی موارد، دمای بالای پردازنده گرافیکی یا پردازنده مرکزی می‌تواند باعث کندی پردازش و لگ در نمایش تصویر شود.

✅ مشکلات فریم ریت (FPS) در بازی‌ها و نرم‌افزارهای گرافیکی

• در بازی‌های ویدیویی، کم بودن نرخ فریم (FPS) می‌تواند باعث تأخیر در نمایش تصویر شود.
• اگر GPU قادر به پردازش فریم‌ها در زمان مناسب نباشد، تصویر ممکن است به‌طور ناگهانی فریز شود.

---

۲. روش‌های عیب‌یابی و تست تأخیر یا فریز شدن تصویر

✅ بررسی کابل‌ها و اتصالات مانیتور

1. از یک کابل باکیفیت HDMI یا DisplayPort استفاده کنید.
2. اتصال کابل را به مانیتور و کامپیوتر بررسی کنید و در صورت شل بودن، آن را مجدداً متصل کنید.
3. اگر از کابل LVDS یا eDP درون مانیتور استفاده شده است، باید آن را باز کرده و برای قطعی یا آسیب فیزیکی بررسی کنید.

✅ بررسی ولتاژهای خروجی روی T-Con Board

• ولتاژهای VGH، VGL، AVDD و VCOM را با مولتی‌متر اندازه‌گیری کنید.
• درصورتی که یکی از این ولتاژها دچار افت یا قطع شده باشد، ممکن است مشکل از مدار تغذیه T-Con Board باشد.

✅ بررسی تنظیمات نرخ نوسازی (Refresh Rate) و رزولوشن

1. در ویندوز به مسیر زیر بروید:

   desk.cpl
   

2. روی Display Settings کلیک کرده و گزینه Advanced Display Settings را باز کنید.
3. مقدار Refresh Rate را روی مقدار توصیه‌شده (مانند 60Hz، 120Hz یا 144Hz) تنظیم کنید.

✅ بررسی درایور کارت گرافیک و به‌روزرسانی آن

1. Device Manager را باز کنید:

   devmgmt.msc
   

2. روی کارت گرافیک کلیک راست کرده و گزینه Update Driver را انتخاب کنید.
3. اگر مشکل برطرف نشد، درایور را حذف و مجدداً نصب کنید.

✅ بررسی میزان استفاده از CPU، GPU و RAM در ویندوز

1. Task Manager را باز کنید:

   taskmgr
   

2. میزان استفاده از CPU، GPU و RAM را بررسی کنید.
3. اگر یکی از این منابع بیش از 90% در حال استفاده باشد، ممکن است باعث تأخیر در نمایش تصویر شود.

✅ بررسی عملکرد کارت گرافیک در تست‌های فنی

1. نرم‌افزار FurMark یا MSI Afterburner را اجرا کنید.
2. تست پایداری کارت گرافیک را انجام دهید و ببینید آیا دچار افت فریم یا فریز شدن تصویر می‌شود.

✅ تست مانیتور با سیستم دیگر

• اگر مشکل در مانیتور باقی بماند، احتمالاً مشکل از T-Con Board یا Main Board مانیتور است.
• اگر مشکل فقط روی یک سیستم خاص وجود دارد، احتمالاً ایراد از کارت گرافیک، درایورها یا تنظیمات سیستم است.

---

۳. روش‌های تعمیر و رفع مشکل تأخیر یا فریز شدن تصویر

✅ تعویض کابل و استفاده از کابل باکیفیت

• اگر تست‌ها نشان داد که کابل HDMI یا DisplayPort دچار قطعی یا اختلال در انتقال داده است، باید آن را با یک کابل جدید جایگزین کرد.

✅ بررسی و تعویض T-Con Board در صورت خرابی

• اگر ولتاژهای خروجی T-Con Board دچار افت یا نوسان باشند، ممکن است نیاز به تعویض برد T-Con یا آی‌سی‌های پردازش تصویر باشد.

✅ تعمیر یا تعویض کارت گرافیک در صورت خرابی GPU

• اگر تست FurMark نشان داد که کارت گرافیک دچار افت عملکرد یا داغ شدن بیش از حد است، ممکن است نیاز به تعویض خمیر سیلیکون یا حتی تعویض کارت گرافیک باشد.

✅ افزایش میزان RAM یا بهینه‌سازی عملکرد سیستم

• در صورتی که کمبود حافظه RAM باعث تأخیر در پردازش تصویر شده باشد، می‌توان رم سیستم را افزایش داد.
• بستن برنامه‌های اضافی در Task Manager نیز می‌تواند به بهبود عملکرد کمک کند.

✅ تنظیم صحیح نرخ نوسازی و رزولوشن مانیتور

• همیشه مقدار Refresh Rate و Resolution را مطابق با مشخصات مانیتور تنظیم کنید تا از تأخیر در نمایش تصویر جلوگیری شود.

---

جمع‌بندی

تأخیر یا فریز شدن تصویر در مانیتور معمولاً به دلایلی مانند خرابی کابل‌های ارتباطی، مشکلات پردازش تصویر در T-Con Board، ناسازگاری نرخ نوسازی، مشکلات کارت گرافیک یا ضعف پردازنده و رم سیستم رخ می‌دهد. با بررسی کابل‌ها، تست ولتاژهای T-Con، بررسی درایورهای کارت گرافیک، و تست سیستم با Task Manager می‌توان علت مشکل را شناسایی کرد و سپس با تعویض کابل، اصلاح تنظیمات، تعمیر T-Con Board یا ارتقای سخت‌افزار سیستم مشکل را برطرف نمود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”تشخیص علائم خرابی قطعات خاص:”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”سوختن آی‌سی‌های T-Con” subtitle=”توضیحات کامل”]آی‌سی‌های T-Con Board (Timing Controller) وظیفه پردازش و انتقال داده‌های تصویری به پنل نمایشگر را دارند. این آی‌سی‌ها معمولاً شامل Scaler IC، Gamma IC و Power IC هستند. در صورت سوختن این آی‌سی‌ها، تصویر دچار اختلالاتی مانند خطوط عمودی، تصویر سفید یا سیاه، نویز در تصویر، یا فریز شدن صفحه خواهد شد.

در این بخش، دلایل سوختن آی‌سی‌های T-Con، روش‌های عیب‌یابی، تست و راهکارهای تعمیر را بررسی می‌کنیم.

---

۱. دلایل سوختن آی‌سی‌های T-Con

✅ نوسانات شدید برق و افزایش ناگهانی ولتاژ (Overvoltage)

• نوسان شدید برق یا عدم عملکرد صحیح مدار محافظ ولتاژ (OVP) می‌تواند باعث افزایش ناگهانی ولتاژ شده و آی‌سی‌های حساس روی T-Con را بسوزاند.
• استفاده از آداپتور نامناسب یا آسیب‌دیده در مانیتورهای دارای آداپتور خارجی نیز می‌تواند موجب افزایش ولتاژ شود.

✅ خرابی خازن‌ها و مدارهای تأمین ولتاژ T-Con

• خازن‌های معیوب روی برد T-Con ممکن است باعث ایجاد ولتاژهای غیرطبیعی شوند و در نتیجه، آی‌سی‌ها دچار آسیب شوند.
• مدار تأمین توان (Power IC) اگر دچار خرابی شود، ولتاژهای نادرست تولید می‌کند و باعث سوختن آی‌سی‌های مرتبط می‌شود.

✅ اتصال کوتاه در مسیرهای تغذیه و دیتا

• اگر در مدارهای ولتاژ بالا یا مسیرهای داده اتصال کوتاه رخ دهد، ممکن است آی‌سی‌های حساس روی T-Con آسیب ببینند.
• کانکتورهای فلت بین Main Board و T-Con اگر به‌درستی متصل نشوند یا آسیب‌دیده باشند، می‌توانند باعث ایجاد جریان‌های غیرطبیعی شوند که آی‌سی‌ها را تحت فشار قرار می‌دهند.

✅ افزایش بیش از حد دمای آی‌سی‌ها (Overheating)

• در صورت عدم تهویه مناسب یا خرابی سیستم خنک‌کننده مانیتور، آی‌سی‌های پردازش تصویر ممکن است بیش از حد داغ شوند و بسوزند.
• خرابی خمیر سیلیکون یا پد حرارتی زیر آی‌سی‌های پردازش تصویر نیز ممکن است باعث افزایش دمای آی‌سی و سوختن آن شود.

✅ ضربه یا آسیب فیزیکی به برد T-Con

• افتادن یا ضربه خوردن مانیتور می‌تواند باعث ترک برداشتن یا قطع شدن مسیرهای ارتباطی روی T-Con شود و در نتیجه جریان الکتریکی به‌درستی هدایت نشود و آی‌سی‌ها آسیب ببینند.

---

۲. روش‌های عیب‌یابی آی‌سی‌های سوخته روی T-Con Board

✅ بررسی چشمی برای تشخیص آی‌سی‌های سوخته

1. برد T-Con را از مانیتور جدا کنید و سطح آی‌سی‌ها را بررسی کنید.
2. آی‌سی‌های سوخته معمولاً تغییر رنگ داده، دچار تورم یا ترک‌خوردگی می‌شوند.
3. بوی سوختگی الکترونیکی نیز می‌تواند نشانه‌ای از آسیب‌دیدگی آی‌سی‌ها باشد.

✅ تست ولتاژهای اصلی روی T-Con Board

• با استفاده از مولتی‌متر در حالت DC Voltage، ولتاژهای زیر را روی T-Con بررسی کنید:
  • VGH (25V تا 30V)
  • VGL (-5V تا -10V)
  • AVDD (12V تا 16V)
  • VCOM (5V تا 7V)
• اگر هر یک از این ولتاژها وجود نداشت یا مقدار غیرعادی داشت، ممکن است آی‌سی مربوطه سوخته باشد.

✅ تست اتصال کوتاه در آی‌سی‌های T-Con

1. مولتی‌متر را روی حالت تست اتصال (بوق زدن) تنظیم کنید.
2. دو سر مولتی‌متر را روی پایه‌های ورودی ولتاژ آی‌سی مشکوک قرار دهید.
3. اگر بوق ممتد شنیدید، نشان‌دهنده اتصال کوتاه در آی‌سی است که ممکن است سوخته باشد.

✅ بررسی گرمای بیش از حد آی‌سی‌ها هنگام روشن شدن مانیتور

1. مانیتور را روشن کنید و با استفاده از انگشت یا یک سنسور حرارتی، دمای آی‌سی‌های T-Con را بررسی کنید.
2. اگر یکی از آی‌سی‌ها بیش از حد داغ شود، احتمال خرابی آن زیاد است و باید تعویض شود.

---

۳. روش‌های تعمیر و تعویض آی‌سی‌های سوخته روی T-Con

✅ تعویض آی‌سی سوخته با هیتر و هویه

1. برد T-Con را روی یک سطح مقاوم در برابر حرارت قرار دهید.
2. از هیتر هوای گرم با دمای مناسب (250-300 درجه سانتی‌گراد) برای گرم کردن آی‌سی استفاده کنید.
3. با استفاده از پنس، آی‌سی سوخته را به‌آرامی از برد جدا کنید.
4. مقداری فلاکس روی پایه‌های خالی ریخته و آی‌سی جدید را روی برد قرار دهید.
5. مجدداً با هیتر هوای گرم آی‌سی را روی برد لحیم کنید و اتصالات را بررسی کنید.

✅ بررسی و تعویض خازن‌های مرتبط با آی‌سی‌ها

• اگر خازن‌های نزدیک آی‌سی‌های پردازش تصویر خراب باشند، باید قبل از تعویض آی‌سی، خازن‌ها را بررسی و در صورت لزوم تعویض کرد.
• با استفاده از مولتی‌متر، مقدار ظرفیت خازن را اندازه‌گیری کنید. اگر مقدار آن کمتر از مقدار درج‌شده روی خازن بود، باید تعویض شود.

✅ بررسی و تعویض فلت‌های ارتباطی بین T-Con و Main Board

• در برخی موارد، ایراد در کانکتور فلت‌های LVDS یا eDP باعث سوختن آی‌سی‌های T-Con می‌شود.
• بررسی کنید که کانکتورها شل نشده باشند و هیچ‌گونه پارگی یا ترک در کابل‌های فلت وجود نداشته باشد.

✅ استفاده از محافظ ولتاژ برای جلوگیری از نوسانات برق

• برای جلوگیری از نوسانات شدید که باعث آسیب به T-Con می‌شود، بهتر است از محافظ ولتاژ یا استابلایزر استفاده کنید.

✅ افزودن پد حرارتی جدید برای خنک‌سازی آی‌سی‌های حساس

• اگر آی‌سی‌های T-Con بیش از حد داغ می‌شوند، استفاده از پد حرارتی باکیفیت می‌تواند به دفع حرارت و افزایش عمر آی‌سی‌ها کمک کند.

---

جمع‌بندی

سوختن آی‌سی‌های T-Con معمولاً به دلایلی مانند نوسانات برق، خرابی مدار تغذیه، اتصال کوتاه، گرمای بیش از حد یا آسیب فیزیکی به برد T-Con رخ می‌دهد. برای عیب‌یابی، باید ولتاژهای اصلی را بررسی کرد، آی‌سی‌های داغ یا ترک‌خورده را شناسایی کرد و در صورت لزوم، با هیتر و هویه تعویض نمود. همچنین، برای جلوگیری از خرابی مجدد، استفاده از محافظ ولتاژ، بررسی کابل‌های فلت و خنک‌سازی مناسب برد T-Con توصیه می‌شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”خرابی خازن‌های الکترولیتی یا SMD” subtitle=”توضیحات کامل”]خازن‌های الکترولیتی و SMD یکی از مهم‌ترین قطعات در مدارهای الکترونیکی هستند که وظیفه تنظیم و تثبیت ولتاژ، حذف نویز و فیلترینگ سیگنال‌ها را بر عهده دارند. در صورت خرابی این خازن‌ها، عملکرد مدار مختل شده و مشکلاتی مانند نوسانات ولتاژ، عملکرد نادرست قطعات و حتی خرابی کلی مدار رخ می‌دهد.

در این بخش، به بررسی دلایل خرابی خازن‌های الکترولیتی و SMD، نشانه‌های خرابی، روش‌های تست و راهکارهای تعویض این خازن‌ها می‌پردازیم.

---

۱. تفاوت خازن‌های الکترولیتی و SMD

✅ خازن‌های الکترولیتی (Electrolytic Capacitors)

• این خازن‌ها دارای الکترولیت مایع بوده و معمولاً به شکل استوانه‌ای ساخته می‌شوند.
• ظرفیت بالا و ولتاژ کاری متنوعی دارند و در مدارهای تغذیه و تثبیت ولتاژ استفاده می‌شوند.
• نسبت به خازن‌های SMD، حساس‌تر به دما و نوسانات ولتاژ هستند و سریع‌تر دچار خرابی می‌شوند.

✅ خازن‌های SMD (Surface Mount Device Capacitors)

• این خازن‌ها در ابعاد کوچک و بدون پایه‌های بلند تولید می‌شوند و مستقیماً روی برد مدار چاپی (PCB) لحیم می‌شوند.
• مقاومت بالاتری نسبت به نوسانات دما و ولتاژ دارند و در مدارهای دیجیتال، فیلترینگ و پردازش سیگنال کاربرد دارند.
• خرابی در این خازن‌ها معمولاً باعث عملکرد نادرست سیگنال‌های پردازشی و افزایش نویز مدار می‌شود.

---

۲. دلایل خرابی خازن‌های الکترولیتی و SMD

✅ افزایش دمای بیش از حد (Overheating)

• دمای بالا باعث تبخیر الکترولیت در خازن‌های الکترولیتی و کاهش ظرفیت آن‌ها می‌شود.
• در خازن‌های SMD، دمای بالا می‌تواند باعث تغییر مقدار ظرفیت یا اتصال کوتاه شود.

✅ نوسانات و افزایش ناگهانی ولتاژ (Overvoltage)

• اگر ولتاژ اعمال‌شده به خازن از مقدار نامی آن بیشتر باشد، باعث پارگی دی‌الکتریک و از کار افتادن خازن می‌شود.

✅ اتصال کوتاه در مدار

• در برخی مواقع، اتصال کوتاه در مدار باعث عبور جریان بیش از حد از خازن و سوختن آن می‌شود.

✅ خرابی ناشی از کهنگی و عمر مفید پایین

• خازن‌های الکترولیتی به‌مرور زمان و بر اثر تبخیر الکترولیت و از بین رفتن دی‌الکتریک داخلی، ظرفیت خود را از دست می‌دهند.
• خازن‌های SMD نیز ممکن است بر اثر تغییرات دمایی و فشار مکانیکی دچار ترک‌های داخلی شوند.

✅ لحیم‌کاری نادرست یا آسیب فیزیکی

• در مدارهای SMD، لحیم‌کاری نامناسب می‌تواند باعث جدا شدن پایه‌ها و عدم اتصال صحیح شود.
• در مدارهای دارای ارتعاش یا فشار مکانیکی زیاد، خازن‌های بزرگ ممکن است به‌مرور زمان دچار ترک‌خوردگی شوند.

---

۳. نشانه‌های خرابی خازن‌های الکترولیتی و SMD

✅ تورم و تغییر شکل ظاهری

• خازن‌های الکترولیتی در صورت خرابی معمولاً باد می‌کنند یا درپوش بالای آن‌ها متورم شده و مایع الکترولیت از آن خارج می‌شود.

✅ افت ولتاژ و نوسانات در خروجی مدار

• خرابی خازن‌های فیلترینگ باعث می‌شود ولتاژ مدار ناپایدار شده و خروجی دارای نویز و نوسان شود.

✅ افزایش دمای بیش از حد مدار

• اگر یک خازن خراب شده باشد، ممکن است باعث افزایش حرارت در مدار و آسیب به سایر قطعات شود.

✅ نویز در تصویر یا صدای تجهیزات الکترونیکی

• در مدارهای صوتی و تصویری، خرابی خازن‌ها باعث نویز در خروجی صدا، نویز در تصویر و عملکرد نامناسب پردازش تصویر می‌شود.

✅ عدم روشن شدن یا خاموش شدن ناگهانی دستگاه

• در برخی دستگاه‌ها مانند مانیتورها، تلویزیون‌ها و منابع تغذیه سوئیچینگ، خرابی خازن‌های مدار تغذیه باعث روشن نشدن دستگاه یا خاموشی ناگهانی آن می‌شود.

---

۴. روش‌های تست خازن‌های الکترولیتی و SMD

✅ ۱. تست ظاهری (بررسی چشمی مدار)

• بررسی کنید که آیا خازن‌ها باد کرده‌اند، ترک‌خورده‌اند یا از آن‌ها مایع الکترولیت خارج شده است.
• در خازن‌های SMD، وجود ترک‌های ریز روی بدنه یا تغییر رنگ نشانه خرابی است.

✅ ۲. تست با مولتی‌متر دیجیتال

1. مولتی‌متر را روی حالت تست ظرفیت (Capacitance Mode) تنظیم کنید.
2. دو سر پراب را به پایه‌های خازن متصل کنید.
3. مقدار ظرفیت نمایش داده‌شده را با مقدار نوشته‌شده روی خازن مقایسه کنید. اگر مقدار اندازه‌گیری‌شده کمتر از 80 درصد مقدار نامی بود، خازن خراب است.

✅ ۳. تست نشتی خازن با مولتی‌متر در حالت مقاومت (Ω)

1. مولتی‌متر را روی حالت تست مقاومت (Ohm) قرار دهید.
2. دو سر مولتی‌متر را به پایه‌های خازن متصل کنید.
3. اگر مقدار مقاومت صفر باشد، خازن اتصال کوتاه شده و خراب است.
4. اگر مقدار مقاومت بی‌نهایت باشد، خازن قطع شده و باید تعویض شود.

✅ ۴. تست با اسیلوسکوپ برای بررسی عملکرد در مدار

• اگر مدار تغذیه دارای نوسانات زیاد یا ریپل‌های غیرطبیعی باشد، ممکن است یکی از خازن‌های فیلترینگ خراب شده باشد.

---

۵. روش‌های تعویض و تعمیر خازن‌های الکترولیتی و SMD

✅ ۱. تعویض خازن‌های الکترولیتی با هویه و هیتر

1. برد را روی سطح مناسب قرار دهید.
2. با استفاده از هویه، پایه‌های خازن معیوب را به‌آرامی گرم کرده و آن را از برد جدا کنید.
3. خازن جدید را با همان مقدار ظرفیت و ولتاژ جایگزین کنید و لحیم‌کاری را انجام دهید.

✅ ۲. تعویض خازن‌های SMD با هیتر هوای گرم

1. هیتر هوای گرم را روی دمای 250-300 درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید.
2. روی پایه‌های خازن خراب کمی فلاکس بزنید.
3. با استفاده از پنس، خازن معیوب را به‌آرامی از برد جدا کنید.
4. خازن جدید را روی برد قرار داده و با هیتر لحیم کنید.

✅ ۳. انتخاب خازن جایگزین مناسب

• مقدار ظرفیت (µF) و ولتاژ (V) خازن جایگزین باید مشابه یا بالاتر از مقدار خازن اصلی باشد.
• برای مدارهای حساس، خازن‌های باکیفیت از برندهای معتبر (مانند Nichicon، Panasonic، Rubycon) توصیه می‌شود.

---

جمع‌بندی

خرابی خازن‌های الکترولیتی و SMD معمولاً به دلایلی مانند افزایش دما، نوسانات ولتاژ، اتصال کوتاه و کهنگی رخ می‌دهد. نشانه‌های خرابی شامل بادکردگی، نوسانات ولتاژ، نویز در سیگنال‌ها و عدم روشن شدن دستگاه است. برای تست، می‌توان از مولتی‌متر، اسیلوسکوپ و تست چشمی استفاده کرد. در صورت خرابی، تعویض خازن با هویه یا هیتر هوای گرم ضروری است و باید از خازن‌های باکیفیت استفاده شود تا عملکرد مدار در طولانی‌مدت پایدار بماند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”قطع شدن مسیرهای سیگنال روی برد” subtitle=”توضیحات کامل”]قطع شدن مسیرهای سیگنال روی برد مدار چاپی (PCB) یکی از مشکلات رایج در تعمیرات بردهای الکترونیکی است که می‌تواند عملکرد مدار را به‌طور کامل مختل کند. این مشکل ممکن است به دلیل آسیب فیزیکی، خرابی ناشی از حرارت، اتصال کوتاه یا خوردگی ایجاد شود. در این بخش، به بررسی دلایل قطع شدن مسیرهای سیگنال، روش‌های تشخیص و تکنیک‌های تعمیر آن پرداخته می‌شود.

---

۱. دلایل قطع شدن مسیرهای سیگنال روی PCB

✅ ۱. آسیب فیزیکی

• وارد شدن ضربه یا شکستگی برد ممکن است باعث قطع شدن مسیرهای ارتباطی روی PCB شود.
• بردهایی که در معرض ارتعاش یا تنش مکانیکی قرار دارند، بیشتر در معرض این مشکل هستند.

✅ ۲. گرمای بیش از حد و آسیب ناشی از حرارت

• استفاده از قطعات با جریان بالا یا گرمای زیاد می‌تواند باعث سوختن و قطع شدن مسیرهای مسی روی برد شود.
• لحیم‌کاری نادرست با دمای بالا نیز ممکن است باعث جدا شدن مسیرهای سیگنال از سطح PCB شود.

✅ ۳. اتصال کوتاه و جریان اضافی

• در صورت عبور جریان بیش از حد از یک مسیر، ممکن است لایه‌های مسی روی برد ذوب شده و مسیر قطع شود.
• این مشکل بیشتر در بردهای دارای مدارهای توان بالا دیده می‌شود.

✅ ۴. خوردگی و اکسیداسیون مسیرهای مسی

• قرار گرفتن PCB در محیط‌های مرطوب و آلوده باعث اکسید شدن و از بین رفتن مسیرهای مسی می‌شود.
• نشت الکترولیت از خازن‌های خراب نیز می‌تواند مسیرهای مسی را تخریب کند.

✅ ۵. خرابی ناشی از خطاهای تولید و طراحی PCB

• در برخی موارد، مسیرهای برد به دلیل طراحی نامناسب یا تولید با کیفیت پایین ممکن است به‌مرورزمان دچار قطعی شوند.

---

۲. نشانه‌های قطع شدن مسیرهای سیگنال

✅ عدم عملکرد صحیح مدار

• اگر یکی از مسیرهای سیگنال قطع شود، ممکن است مدار به‌طور کامل از کار بیفتد یا برخی بخش‌های آن عملکرد نادرستی داشته باشند.

✅ قطعی در ارسال یا دریافت سیگنال‌ها

• در بردهای پردازشی مانند بردهای مانیتور و تلویزیون، قطع شدن یک مسیر سیگنال می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند خطوط عمودی یا افقی روی صفحه شود.

✅ عدم وجود ولتاژ در یک بخش از مدار

• در صورت قطع شدن مسیرهای تغذیه، ممکن است برخی از قطعات ولتاژ لازم را دریافت نکنند.

✅ افزایش مقاومت یا مدار باز در تست با مولتی‌متر

• با تست مقاومت بین دو نقطه‌ی یک مسیر، می‌توان تشخیص داد که مسیر قطع شده است یا نه.

---

۳. روش‌های تشخیص قطع شدن مسیرهای سیگنال

✅ ۱. بررسی چشمی برد با لوپ یا میکروسکوپ

• بررسی دقیق برد با استفاده از لوپ یا میکروسکوپ می‌تواند ترک‌ها و قطع‌شدگی‌های مسیرهای مسی را آشکار کند.

✅ ۲. استفاده از تست بوق مولتی‌متر (Continuity Test)

1. مولتی‌متر را روی حالت تست اتصال (بوق) قرار دهید.
2. یک سر پراب را به یک انتهای مسیر و سر دیگر را به انتهای دیگر همان مسیر متصل کنید.
3. اگر بوق شنیده نشد، مسیر قطع شده است و نیاز به تعمیر دارد.

✅ ۳. تست با اسیلوسکوپ برای بررسی سیگنال‌ها

• در بردهای پردازشی، می‌توان با استفاده از اسیلوسکوپ مسیرهای سیگنال را بررسی کرد و تشخیص داد که آیا یک مسیر قطع شده یا دچار اختلال شده است.

✅ ۴. استفاده از تست ولتاژ در نقاط مختلف مسیر

• با اندازه‌گیری ولتاژ در طول مسیر می‌توان مشخص کرد که جریان در چه نقطه‌ای متوقف شده است.

---

۴. روش‌های تعمیر مسیرهای قطع‌شده روی PCB

✅ ۱. استفاده از سیم نازک برای اتصال مجدد مسیر (Wire Jumping)

• در صورتی که مسیر قطع‌شده کوتاه باشد، می‌توان از یک سیم نازک مسی برای اتصال مجدد دو سر مسیر قطع‌شده استفاده کرد.
• برای این کار:
  1. دو سر مسیر قطع‌شده را با تیغ یا کاتر کمی خراش دهید تا مس نمایان شود.
  2. مقداری فلاکس روی قسمت‌های خراشیده‌شده بزنید.
  3. یک سیم نازک (مانند سیم سیم‌پیچ) را روی مسیر قطع‌شده لحیم کنید.
  4. پس از لحیم‌کاری، برد را تمیز کنید تا هیچگونه باقی‌مانده‌ی فلاکس یا لحیم اضافی باقی نماند.

✅ ۲. بازسازی مسیر با لاک رسانا یا جوهر نقره

• اگر مسیر قطع‌شده باریک باشد، می‌توان از لاک رسانا یا جوهر نقره برای ترمیم آن استفاده کرد.
• برای این کار:
  1. محل قطع‌شدگی را تمیز کرده و با الکل چربی‌زدایی کنید.
  2. لاک رسانا یا جوهر نقره را با دقت روی مسیر قطع‌شده بمالید.
  3. مدت‌زمان لازم را برای خشک‌شدن آن صبر کنید (حدود ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت).

✅ ۳. لحیم‌کاری مستقیم مسیرهای قطع‌شده (در صورت امکان)

• اگر مسیر قطع‌شده در سطح PCB باشد و فضای کافی برای لحیم‌کاری وجود داشته باشد، می‌توان با استفاده از سیم لحیم و فلاکس مسیر را بازسازی کرد.

✅ ۴. تعویض کامل بخش آسیب‌دیده با یک برد جدید

• اگر برد به‌شدت آسیب‌دیده باشد و امکان تعمیر مسیرهای قطع‌شده وجود نداشته باشد، بهترین راه تعویض برد است.

---

۵. روش‌های پیشگیری از قطع شدن مسیرهای PCB

✅ ۱. جلوگیری از اعمال فشار مکانیکی به برد

• هنگام نصب و جابه‌جایی بردها، باید از اعمال ضربه یا فشار ناگهانی خودداری شود.

✅ ۲. استفاده از خنک‌کننده مناسب

• استفاده از هیت‌سینک و فن‌های خنک‌کننده باعث کاهش گرمای تولیدشده در مدار شده و از سوختن مسیرهای مسی جلوگیری می‌کند.

✅ ۳. لحیم‌کاری با دمای مناسب

• دمای زیاد هنگام لحیم‌کاری می‌تواند مسیرهای نازک PCB را از برد جدا کند. بنابراین، باید از دمای مناسب هنگام لحیم‌کاری استفاده شود.

✅ ۴. استفاده از روکش محافظ روی بردهای حساس

• در محیط‌های مرطوب یا دارای آلودگی، استفاده از پوشش‌های محافظ مانند لاک مخصوص برد (Conformal Coating) می‌تواند از اکسید شدن و قطع‌شدن مسیرها جلوگیری کند.

---

جمع‌بندی

قطع شدن مسیرهای سیگنال روی PCB می‌تواند باعث از کار افتادن بخش‌هایی از مدار یا کل دستگاه شود. این مشکل ممکن است به دلیل آسیب فیزیکی، حرارت بیش از حد، جریان بالا، خوردگی یا طراحی ضعیف برد رخ دهد. برای تشخیص، می‌توان از بررسی چشمی، تست بوق مولتی‌متر، اندازه‌گیری ولتاژ و استفاده از اسیلوسکوپ استفاده کرد. روش‌های تعمیر شامل اتصال مجدد با سیم نازک، استفاده از لاک رسانا، لحیم‌کاری مستقیم یا تعویض برد است. با رعایت نکاتی مانند جلوگیری از فشار مکانیکی، استفاده از خنک‌کننده مناسب و لحیم‌کاری صحیح، می‌توان از این مشکل پیشگیری کرد.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”مشکلات ناشی از خرابی کانکتورها” subtitle=”توضیحات کامل”]کانکتورها یکی از اجزای مهم در بردهای الکترونیکی هستند که وظیفه انتقال سیگنال‌ها و جریان الکتریکی را بین بخش‌های مختلف یک دستگاه بر عهده دارند. خرابی این کانکتورها می‌تواند باعث قطع ارتباط، ناپایداری عملکرد، نویز در سیگنال‌ها و حتی از کار افتادن کامل دستگاه شود. در این بخش، دلایل خرابی کانکتورها، نشانه‌های مشکل، روش‌های تشخیص و تکنیک‌های تعمیر و پیشگیری از خرابی آن‌ها بررسی می‌شود.

---

۱. دلایل خرابی کانکتورها

✅ ۱. فرسودگی و استهلاک طولانی‌مدت

• استفاده مداوم از کانکتورها (مانند درگاه‌های USB، HDMI، فلت‌های نمایشگر و غیره) باعث سایش و استهلاک تدریجی آن‌ها می‌شود.
• با گذر زمان، اتصالات داخلی کانکتورها ممکن است شل شده یا دچار خوردگی شوند.

✅ ۲. آسیب فیزیکی (ضربه یا کشیدگی بیش از حد)

• کشیدن یا خم کردن بیش از حد کابل‌های متصل به کانکتورها می‌تواند باعث شل شدن یا شکستگی پایه‌های داخلی شود.
• افتادن یا ضربه شدید نیز ممکن است باعث جدا شدن لحیم‌های پایه کانکتور از برد مدار چاپی (PCB) شود.

✅ ۳. خرابی ناشی از نوسانات ولتاژ و جریان

• عبور جریان بیش از حد از یک کانکتور ممکن است باعث ذوب شدن یا تغییر شکل پایه‌های فلزی آن شود.
• در برخی موارد، قوس الکتریکی بین پایه‌های کانکتور ممکن است باعث سوختن یا اکسید شدن آن‌ها شود.

✅ ۴. خوردگی و اکسیداسیون در اثر رطوبت و آلودگی

• قرار گرفتن کانکتورها در محیط‌های مرطوب و آلوده می‌تواند باعث اکسید شدن یا زنگ‌زدگی پایه‌های آن‌ها شود.
• ذرات گرد و غبار یا روغن‌های صنعتی نیز ممکن است باعث کاهش کیفیت تماس الکتریکی در کانکتور شوند.

✅ ۵. لحیم‌کاری نامناسب و کیفیت پایین اتصالات

• اگر کانکتور به‌درستی روی برد لحیم نشده باشد، ممکن است به‌مرورزمان پایه‌های آن جدا شده یا تماس الکتریکی نامناسبی ایجاد شود.
• کیفیت پایین مواد اولیه در ساخت کانکتورها نیز می‌تواند باعث خرابی زودهنگام آن‌ها شود.

---

۲. نشانه‌های خرابی کانکتورها

✅ ۱. عدم شناسایی دستگاه متصل شده

• در صورتی که کانکتور USB، HDMI یا دیگر پورت‌های ورودی و خروجی کار نکند، ممکن است مشکل از خرابی اتصالات داخلی آن باشد.

✅ ۲. قطعی یا نویز در تصویر و صدا

• در مانیتورها و تلویزیون‌ها، خرابی کانکتورهای فلت یا HDMI می‌تواند باعث ایجاد نویز، پرش تصویر، خطوط افقی یا عمودی و حتی عدم نمایش تصویر شود.
• در دستگاه‌های صوتی، اتصال نادرست کانکتور جک صدا ممکن است باعث قطع و وصل شدن یا خش‌خش صدا شود.

✅ ۳. داغ شدن غیرعادی کانکتور هنگام استفاده

• در صورتی که یک کانکتور به‌شدت داغ شود، ممکن است مشکل از اتصال کوتاه، عبور جریان بیش از حد یا کیفیت پایین لحیم‌کاری پایه‌های آن باشد.

✅ ۴. قطع و وصل شدن ناگهانی هنگام حرکت کابل

• اگر با حرکت دادن کابل متصل‌شده به کانکتور، اتصال قطع و وصل شود، احتمالاً مشکل از شل شدن یا شکستگی پایه‌های داخلی کانکتور است.

✅ ۵. تغییر رنگ یا زنگ‌زدگی پایه‌های کانکتور

• در صورت مشاهده تغییر رنگ (سیاه شدن یا سبز شدن) پایه‌های فلزی کانکتور، احتمالاً آن‌ها دچار خوردگی یا اکسیداسیون شده‌اند.

---

۳. روش‌های تشخیص خرابی کانکتورها

✅ ۱. بررسی چشمی و فیزیکی کانکتور

• با استفاده از لوپ یا میکروسکوپ، می‌توان پایه‌های کانکتور را از نظر شکستگی، زنگ‌زدگی، تغییر رنگ یا شل شدن بررسی کرد.

✅ ۲. تست اتصال پایه‌های کانکتور با مولتی‌متر

1. مولتی‌متر را روی حالت تست بوق (Continuity Test) قرار دهید.
2. یک سر پراب را به یکی از پایه‌های کانکتور و سر دیگر را به خروجی مربوط به آن روی برد متصل کنید.
3. اگر بوق شنیده نشد، احتمالاً مسیر ارتباطی قطع شده است.

✅ ۳. تست عملکرد کانکتور با تعویض موقت آن

• در صورت امکان، می‌توان کانکتور مشکوک را با یک کانکتور سالم جایگزین کرد و عملکرد مدار را بررسی کرد.

✅ ۴. استفاده از اسیلوسکوپ برای بررسی سیگنال‌های ورودی و خروجی

• در بردهای پردازشی، می‌توان سیگنال‌های عبوری از کانکتور را با اسیلوسکوپ بررسی کرد تا مشخص شود که آیا سیگنال‌ها به‌درستی منتقل می‌شوند یا نه.

---

۴. روش‌های تعمیر کانکتورهای خراب

✅ ۱. تمیز کردن پایه‌های کانکتور با محلول الکل و برس نرم

• اگر مشکل ناشی از آلودگی یا زنگ‌زدگی باشد، می‌توان پایه‌های کانکتور را با الکل ایزوپروپیل و یک برس نرم تمیز کرد.

✅ ۲. ترمیم لحیم‌های شل شده یا جدا شده

• اگر پایه‌های کانکتور از برد جدا شده‌اند، می‌توان با استفاده از هویه و سیم لحیم مناسب، مجدداً آن‌ها را لحیم کرد.

✅ ۳. تعویض کامل کانکتور در صورت خرابی شدید

• در صورتی که کانکتور آسیب‌دیده باشد، بهترین راه، تعویض آن با یک نمونه سالم و جدید است.
• برای این کار:
  1. با استفاده از هیتر هوای گرم، کانکتور معیوب را از روی برد جدا کنید.
  2. برد را تمیز کنید و قلع‌های اضافی را با فتیله لحیم‌گیری بردارید.
  3. کانکتور جدید را روی برد قرار داده و پایه‌های آن را با دقت لحیم کنید.

✅ ۴. تقویت اتصالات کانکتور با چسب اپوکسی یا هیت‌شرینک

• در برخی موارد، برای جلوگیری از شل شدن مجدد کانکتور، می‌توان اطراف پایه‌های آن را با چسب اپوکسی تقویت کرد.

---

۵. روش‌های پیشگیری از خرابی کانکتورها

✅ ۱. استفاده از کانکتورهای باکیفیت و اورجینال

• کانکتورهای تقلبی معمولاً زودتر دچار خرابی می‌شوند، بنابراین استفاده از نمونه‌های باکیفیت توصیه می‌شود.

✅ ۲. جلوگیری از کشیدن و خم کردن بیش از حد کابل‌ها

• نباید کابل‌های متصل به کانکتور تحت فشار قرار بگیرند یا بیش از حد خم شوند، زیرا این کار باعث شل شدن پایه‌های داخلی می‌شود.

✅ ۳. محافظت از کانکتورها در برابر گرد و غبار و رطوبت

• در محیط‌های مرطوب، می‌توان از اسپری محافظ مدار (Conformal Coating) یا کاورهای محافظ برای جلوگیری از خوردگی و اکسیداسیون استفاده کرد.

✅ ۴. اطمینان از لحیم‌کاری صحیح و قوی در هنگام تعمیرات

• در هنگام تعویض یا تعمیر کانکتورها، لحیم‌کاری باید به‌درستی و با قلع مناسب انجام شود تا از اتصالات ضعیف جلوگیری شود.

---

جمع‌بندی

خرابی کانکتورها می‌تواند باعث مشکلاتی مانند قطع شدن سیگنال، نویز در تصویر و صدا، داغ شدن غیرعادی و از کار افتادن دستگاه شود. این مشکلات معمولاً به دلیل فرسودگی، ضربه، نوسانات ولتاژ، خوردگی و لحیم‌کاری نامناسب ایجاد می‌شوند. برای تشخیص، می‌توان از بررسی چشمی، تست مولتی‌متر و اسیلوسکوپ استفاده کرد. روش‌های تعمیر شامل تمیز کردن کانکتور، لحیم‌کاری مجدد یا تعویض کامل آن است. برای جلوگیری از خرابی، استفاده از کانکتورهای باکیفیت، جلوگیری از کشش بیش از حد کابل‌ها و محافظت در برابر رطوبت توصیه می‌شود.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 4. ابزارهای موردنیاز برای تعمیر برد T-Con”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”هویه و هیتر مخصوص کار با SMD” subtitle=”توضیحات کامل”]در تعمیر برد T-Con، استفاده از ابزارهای مناسب برای کار با قطعات SMD ضروری است. هویه و هیتر دو ابزار اصلی برای لحیم‌کاری و تعویض قطعات روی این برد هستند.

مشخصات و نحوه استفاده از هویه مخصوص SMD

هویه برای لحیم‌کاری قطعات کوچک مانند خازن‌های SMD، مقاومت‌ها، دیودها و برخی آی‌سی‌های کوچک استفاده می‌شود. ویژگی‌های اصلی هویه مناسب برای SMD شامل موارد زیر است:

• نوک ظریف و باریک برای کار با قطعات کوچک
• قابلیت تنظیم دما بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ درجه سانتی‌گراد برای جلوگیری از آسیب به برد و قطعات
• استفاده از سیم لحیم با قطر ۰.۳ تا ۰.۵ میلی‌متر برای افزایش دقت در لحیم‌کاری
• به‌کارگیری روغن لحیم (Flux) برای بهبود کیفیت اتصال‌ها و جلوگیری از اکسید شدن لحیم

مشخصات و نحوه استفاده از هیتر (Hot Air Rework Station)

هیتر یک ابزار ضروری برای جدا کردن و نصب آی‌سی‌های پردازش تصویر مانند Scaler و Timing Controller است. این ابزار با استفاده از هوای گرم، لحیم را ذوب کرده و امکان تعویض قطعات را فراهم می‌کند. ویژگی‌های مهم یک هیتر مناسب عبارتند از:

• دمای قابل تنظیم بین ۲۵۰ تا ۳۸۰ درجه سانتی‌گراد بر اساس نوع قطعه
• قابلیت تنظیم شدت باد برای جلوگیری از آسیب به قطعات دیگر
• نازل‌های متنوع برای هدایت بهتر جریان هوای گرم به نقطه موردنظر

مراحل استفاده از هیتر برای تعویض آی‌سی‌های SMD

1. تنظیم دمای هیتر در محدوده ۳۲۰ تا ۳۸۰ درجه سانتی‌گراد بسته به نوع آی‌سی
2. استفاده از روغن لحیم روی پایه‌های آی‌سی برای کاهش اکسیداسیون و بهبود عملکرد لحیم
3. تنظیم شدت باد هیتر برای جلوگیری از حرکت سایر قطعات اطراف
4. حرارت دادن آی‌سی تا زمانی که لحیم به‌طور کامل ذوب شود
5. استفاده از پنس مخصوص SMD برای جدا کردن آی‌سی از برد
6. تمیز کردن محل لحیم با فیتیله لحیم‌کاری (Solder Wick) و الکل ایزوپروپیل
7. قرار دادن آی‌سی جدید در محل و تنظیم موقعیت آن
8. حرارت دادن مجدد با هیتر تا لحیم‌ها به‌خوبی متصل شوند

بررسی مشکلات رایج هنگام لحیم‌کاری

• اگر لحیم بیش‌ازحد پخش شود، ممکن است پایه‌های قطعه اتصال کوتاه ایجاد کنند. در این حالت باید با فیتیله لحیم‌کاری و هویه اضافات را بردارید.
• اگر پایه‌های آی‌سی به‌درستی متصل نشوند، ممکن است لحیم به مقدار کافی روی آن‌ها وجود نداشته باشد. در این صورت باید مقدار کمی سیم لحیم و روغن لحیم اضافه کنید و مجدداً حرارت دهید.
• دمای بیش‌ازحد هیتر ممکن است برد یا قطعات اطراف را بسوزاند، بنابراین همیشه دما و شدت باد را بر اساس نوع قطعه تنظیم کنید.

تمیزکاری پس از لحیم‌کاری

پس از لحیم‌کاری، محل اتصال را با الکل ایزوپروپیل و یک برس نرم تمیز کنید تا بقایای روغن لحیم و ذرات اضافی برداشته شوند. این کار از بروز مشکلات ناشی از اتصال‌های ناخواسته جلوگیری می‌کند.[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”مولتی‌متر برای تست خازن‌ها، مقاومت‌ها و دیودها” subtitle=”توضیحات کامل”]خازن‌ها در مدارهای الکترونیکی برای ذخیره و تخلیه بار الکتریکی استفاده می‌شوند. دو روش اصلی برای تست سلامت خازن وجود دارد:

1. تست مقاومت خازن با مولتی‌متر آنالوگ یا دیجیتال
2. اندازه‌گیری ظرفیت خازن با مولتی‌متر دارای قابلیت سنجش ظرفیت

---

تست خازن با مولتی‌متر دیجیتال (روش مقاومت)

برای تست خازن‌های الکترولیتی (خازن‌های قطبی)، مراحل زیر را انجام دهید:

• ابتدا خازن را از مدار جدا کنید.
• مولتی‌متر را روی حالت “مقاومت” (Ω) قرار دهید.
• پراب قرمز را به پایه مثبت و پراب مشکی را به پایه منفی متصل کنید.
• در یک خازن سالم، مقدار مقاومت ابتدا کم نشان داده شده و سپس افزایش می‌یابد (به دلیل شارژ شدن خازن).
• اگر مقدار مقاومت صفر باقی بماند، احتمالاً خازن اتصال کوتاه شده است.
• اگر مقدار مقاومت بی‌نهایت (OL) نمایش داده شود، خازن قطع شده است.

---

تست ظرفیت خازن با مولتی‌متر دارای قابلیت سنجش ظرفیت

• مولتی‌متر را روی حالت “Cap” یا نماد خازن (⊃|⊂) قرار دهید.
• پراب‌ها را به دو پایه خازن متصل کنید.
• مقدار نمایش داده شده را با مقدار اسمی خازن مقایسه کنید.

---

نحوه تست مقاومت با مولتی‌متر

مقاومت‌ها برای محدود کردن جریان و تقسیم ولتاژ در مدارهای الکترونیکی استفاده می‌شوند.

---

مراحل تست مقاومت با مولتی‌متر دیجیتال

• ابتدا مدار را خاموش کنید و در صورت امکان، مقاومت را از مدار جدا کنید.
• مولتی‌متر را روی حالت “مقاومت” (Ω) قرار دهید.
• پراب‌های مولتی‌متر را به دو سر مقاومت متصل کنید.
• مقدار نمایش داده شده را با مقدار اسمی مقاومت (بر اساس کد رنگی یا مشخصات روی آن) مقایسه کنید.
• اگر مقدار بسیار متفاوت بود، مقاومت ممکن است خراب باشد.

---

نحوه تست دیود با مولتی‌متر

دیودها قطعات نیمه‌هادی‌ای هستند که جریان را در یک جهت هدایت می‌کنند.

---

مراحل تست دیود با مولتی‌متر دیجیتال

• مولتی‌متر را روی حالت “تست دیود” قرار دهید (علامت ▶|).
• پراب قرمز را به آند (+) و پراب مشکی را به کاتد (-) دیود متصل کنید.
• مقدار نمایش داده شده باید بین 0.5V تا 0.7V برای دیود سیلیکونی و حدود 0.2V تا 0.3V برای دیود ژرمانیومی باشد.
• اگر مقدار نمایش داده شده 0V باشد، دیود اتصال کوتاه شده است.
• اگر مقدار بی‌نهایت (OL) باشد، دیود قطع شده است.

---

بررسی دیود در حالت معکوس

• پراب‌ها را جابجا کنید (قرمز به کاتد و مشکی به آند).
• مقدار نمایش داده شده باید OL (مدار باز) باشد.
• اگر مقدار ولتاژ در هر دو حالت یکسان بود، دیود خراب است.

---

بررسی اتصالات و ذخیره داده‌ها در فایل لاگ

برای ثبت نتایج تست‌های انجام‌شده، می‌توان داده‌ها را در یک فایل ذخیره کرد. مسیر فایل باید مشخص شود. به عنوان مثال، در سیستم‌های لینوکسی می‌توان از دستورات زیر استفاده کرد:

---

ثبت نتایج تست در یک فایل متنی

مسیر ذخیره‌سازی در /var/log/component_test.log خواهد بود:

echo "Testing capacitor C1: Passed" >> /var/log/component_test.log
echo "Testing resistor R2: Failed (Open circuit)" >> /var/log/component_test.log
echo "Testing diode D5: Passed" >> /var/log/component_test.log

---

مشاهده محتوای لاگ

cat /var/log/component_test.log

---

حذف لاگ قبلی و شروع تست جدید

> /var/log/component_test.log

---

جمع‌بندی

• خازن‌ها باید به‌درستی شارژ و دشارژ شوند. مقدار مقاومت اولیه کم و سپس افزایش یابد.
• مقاومت‌ها باید مقدار مطابق با مقدار اسمی خود داشته باشند، در غیر این صورت خراب‌اند.
• دیودها باید در جهت مستقیم هدایت و در جهت معکوس قطع باشند.
• نتایج تست‌ها می‌توانند در فایل /var/log/component_test.log ثبت شوند.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”اسیلوسکوپ برای تحلیل سیگنال‌های ورودی و خروجی” subtitle=”توضیحات کامل”]اسیلوسکوپ ابزاری حیاتی برای بررسی شکل موج‌های الکتریکی در مدارهای الکترونیکی است. این دستگاه به تکنسین‌ها و مهندسان کمک می‌کند تا سیگنال‌های ورودی و خروجی را مشاهده و تحلیل کنند.

---

کاربردهای اسیلوسکوپ در تست مدارها

• مشاهده و بررسی شکل موج سیگنال‌های دیجیتال و آنالوگ
• تحلیل و اندازه‌گیری پارامترهای مهم مانند ولتاژ، فرکانس، دوره تناوب و تأخیر زمانی
• تشخیص نوسانات غیرعادی و نویز در مدار
• تست عملکرد قطعاتی مانند آی‌سی‌ها، خازن‌ها و تقویت‌کننده‌های سیگنال

---

روش استفاده از اسیلوسکوپ برای تحلیل سیگنال‌ها

1. اتصال پراب اسیلوسکوپ:
   • پراب را به ورودی مدار موردنظر متصل کنید.
   • پایه زمین پراب را به زمین مدار متصل کنید.
2. تنظیم مقیاس ولتاژ و زمان:
   • مقیاس محور عمودی (ولتاژ) را بر اساس سطح سیگنال تنظیم کنید.
   • مقیاس محور افقی (زمان) را متناسب با فرکانس سیگنال انتخاب کنید.
3. تنظیم حالت تریگر:
   • تریگر را برای تثبیت تصویر سیگنال روی نمایشگر تنظیم کنید.
4. بررسی و تحلیل شکل موج:
   • بررسی کنید که آیا سیگنال دارای اعوجاج، نویز یا تغییرات ناگهانی است.
   • مقدار ولتاژ، فرکانس و سایر پارامترها را با مقدار اسمی مقایسه کنید.

---

مثال عملی: تحلیل سیگنال خروجی برد T-Con

برای بررسی عملکرد برد T-Con در یک مانیتور، می‌توان سیگنال‌های خروجی آن را با اسیلوسکوپ تحلیل کرد.

1. اتصال پراب اسیلوسکوپ به خروجی برد T-Con
2. تنظیم محورهای عمودی و افقی بر اساس فرکانس سیگنال و دامنه ولتاژ
3. بررسی نوسانات و اعوجاج‌های احتمالی در خروجی تصویر
4. مقایسه شکل موج سیگنال با مقدار استاندارد داده‌شده در دیتاشیت آی‌سی‌های برد

---

جمع‌بندی

• اسیلوسکوپ ابزار کلیدی برای بررسی و تحلیل سیگنال‌های ورودی و خروجی در مدارهای الکترونیکی است.
• تنظیم صحیح مقیاس ولتاژ و زمان برای نمایش واضح سیگنال روی نمایشگر ضروری است.
• سیگنال‌های خروجی برد T-Con را می‌توان با اسیلوسکوپ بررسی کرد تا مشکلات احتمالی مانند اعوجاج و نویز شناسایی شوند.
• برای تشخیص خطاهای برد T-Con، مقایسه سیگنال‌های اندازه‌گیری‌شده با مقادیر استاندارد دیتاشیت ضروری است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”تستر T-Con برای شبیه‌سازی عملکرد برد” subtitle=”توضیحات کامل”]تستر T-Con ابزاری تخصصی برای بررسی عملکرد برد Timing Controller (T-Con) در نمایشگرهای LCD و LED است. این دستگاه به تکنسین‌ها کمک می‌کند تا بدون نیاز به اتصال کامل مانیتور، عملکرد برد را ارزیابی کرده و عیوب احتمالی را شناسایی کنند.

---

کاربردهای تستر T-Con

• بررسی عملکرد برد T-Con بدون نیاز به اتصال به پنل
• تشخیص مشکلات مرتبط با سیگنال‌های خروجی و ارتباط با پنل
• تست و تأیید سلامت کانکتورها و فلت‌های ارتباطی
• مقایسه خروجی برد با مقادیر استاندارد برای تشخیص خرابی

---

روش استفاده از تستر T-Con

1. اتصال برد T-Con به تستر
   • فلت‌های LVDS و سایر کانکتورهای برد را به ورودی تستر متصل کنید.
   • بررسی کنید که اتصالات محکم و بدون قطع‌شدگی باشند.
2. تنظیم مشخصات مانیتور
   • در برخی تسترها، باید مدل مانیتور و مشخصات سیگنال را انتخاب کنید.
   • اطلاعات مربوط به فرکانس و وضوح تصویر را وارد کنید.
3. اجرای تست و مشاهده نتایج
   • تستر سیگنال‌های مشابه یک مانیتور واقعی را به برد T-Con ارسال می‌کند.
   • خروجی برد بررسی می‌شود تا مشکلاتی مانند نوسان ولتاژ، نویز و اعوجاج تصویر شناسایی شوند.
4. تحلیل نتایج و شناسایی خرابی‌ها
   • اگر سیگنال خروجی نادرست باشد، ممکن است برد T-Con معیوب باشد.
   • در برخی تسترها، می‌توان ولتاژها و سیگنال‌های خاص را برای بررسی دقیق‌تر مشاهده کرد.

---

مثال عملی: تست برد T-Con معیوب

در یک مانیتور که تصویر به‌درستی نمایش داده نمی‌شود، برد T-Con را از دستگاه جدا کرده و به تستر متصل می‌کنیم. پس از اجرای تست، مشخص می‌شود که آی‌سی پردازش تصویر به‌درستی کار نمی‌کند و نیاز به تعویض دارد.

---

جمع‌بندی

• تستر T-Con ابزاری کاربردی برای بررسی عملکرد بردهای نمایشگر بدون نیاز به پنل است.
• با استفاده از تستر، می‌توان عیوب برد T-Con را قبل از نصب در مانیتور تشخیص داد.
• تست سیگنال‌های خروجی برد به شناسایی مشکلات مرتبط با تصویر، نویز و خرابی آی‌سی‌ها کمک می‌کند.
• اتصال صحیح برد به تستر و بررسی نتایج نمایش داده‌شده، نقش مهمی در تشخیص دقیق عیوب دارد.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”فلت تست برای بررسی کیفیت اتصال‌ها” subtitle=”توضیحات کامل”]فلت تست ابزاری برای بررسی کیفیت اتصال‌های فلت‌های ارتباطی در برد T-Con، Main Board و پنل نمایشگر است. این ابزار به تکنسین‌ها کمک می‌کند تا مشکلات مربوط به قطعی یا اتصال ناقص فلت‌ها را شناسایی و عیب‌یابی کنند.

---

کاربردهای فلت تست

• بررسی اتصال صحیح فلت‌های LVDS و سایر کابل‌های ارتباطی
• تشخیص قطعی مسیرهای داخلی فلت که با چشم قابل‌مشاهده نیستند
• تست و شبیه‌سازی سیگنال‌های انتقالی بین T-Con و پنل نمایشگر
• شناسایی اتصالات کوتاه یا افزایش مقاومت در مسیرهای فلت

---

روش استفاده از فلت تست

1. اتصال فلت به تستر
   • فلت‌های برد T-Con و Main Board را از مانیتور جدا کنید.
   • دو سر فلت را به ورودی‌های تستر متصل کنید.
2. اجرای تست پیوستگی مسیرها
   • تستر سیگنالی را در فلت ارسال کرده و بررسی می‌کند که آیا مسیرهای داخلی به‌درستی متصل هستند یا خیر.
   • اگر مسیرها سالم باشند، تستر عبور صحیح سیگنال را تأیید می‌کند.
   • در صورت قطعی مسیر، تستر خطای ارتباطی را نمایش می‌دهد.
3. بررسی مقاومت و کیفیت اتصالات
   • برخی تسترها امکان اندازه‌گیری مقاومت هر مسیر را دارند.
   • اگر مقاومت مسیر از مقدار استاندارد بیشتر باشد، ممکن است اتصال دچار خوردگی یا ضعف در لحیم‌کاری شده باشد.

---

مثال عملی: بررسی فلت معیوب در مانیتور LCD

در یک مانیتور که تصویر دچار خطوط عمودی یا نویز شده است، با استفاده از فلت تست مشخص می‌شود که چند مسیر از فلت ارتباطی T-Con به پنل نمایشگر دچار قطعی داخلی است. پس از تعویض فلت، مشکل تصویر برطرف می‌شود.

---

جمع‌بندی

• فلت تست ابزاری کلیدی برای بررسی کیفیت اتصال کابل‌های فلت بین بردهای مانیتور است.
• با استفاده از این ابزار می‌توان قطعی مسیرها، افزایش مقاومت و اتصالات کوتاه را تشخیص داد.
• تست پیوستگی مسیرهای فلت به جلوگیری از تعویض اشتباه قطعات کمک می‌کند.
• در صورت مشاهده خطا در تست فلت، تعویض فلت یا ترمیم اتصالات آن ضروری است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 5. عیب‌یابی برد T-Con”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”تست ولتاژ ورودی و خروجی برد” subtitle=”توضیحات کامل”]تست ولتاژ ورودی و خروجی برد T-Con یکی از مهم‌ترین مراحل عیب‌یابی در تعمیرات نمایشگرها است. بررسی ولتاژها می‌تواند مشکلات مربوط به تغذیه مدار، قطعی مسیرها و خرابی قطعات الکترونیکی را مشخص کند.

---

اهمیت تست ولتاژ در برد T-Con

• تشخیص قطعی یا نوسان در تغذیه برد
• بررسی عملکرد صحیح رگولاتورها و مدارهای تغذیه
• شناسایی افت ولتاژ یا ناپایداری در خروجی‌ها
• اطمینان از توزیع صحیح ولتاژ در بخش‌های مختلف برد

---

مراحل تست ولتاژ برد T-Con

1. آماده‌سازی تجهیزات
   • استفاده از مولتی‌متر دیجیتال برای اندازه‌گیری ولتاژ
   • تنظیم مولتی‌متر روی حالت DC Voltage (ولت مستقیم)
   • اطمینان از اتصال صحیح زمین (GND) هنگام اندازه‌گیری
2. تست ولتاژ ورودی
   • پروب قرمز را به پین ورودی تغذیه برد T-Con متصل کنید.
   • مقدار ولتاژ را بررسی کنید. معمولاً مقدار استاندارد بین 5V تا 12V است.
   • اگر ولتاژ صفر باشد، ممکن است مشکل از فلت تغذیه یا Main Board باشد.
3. بررسی عملکرد رگولاتورها
   • ولتاژ خروجی رگولاتورهای DC-DC Converter را تست کنید.
   • مقدار ولتاژهای مهم در برد T-Con شامل 1.8V، 3.3V، 5V و 12V است.
   • اگر ولتاژ خروجی کمتر از مقدار استاندارد باشد، احتمالاً رگولاتور خراب است.
4. تست ولتاژ خروجی به پنل نمایشگر
   • پروب مولتی‌متر را روی پین‌های LVDS خروجی قرار دهید.
   • مقدار ولتاژ سیگنال خروجی معمولاً 1.2V تا 1.8V است.
   • اگر ولتاژ خروجی صفر باشد، ممکن است آی‌سی پردازش تصویر خراب شده باشد.
5. تحلیل نتایج و تشخیص مشکل
   • اگر ولتاژ ورودی وجود دارد اما خروجی نادرست است، احتمالاً مشکل از آی‌سی‌های پردازش یا رگولاتورها است.
   • در صورت عدم وجود ولتاژ ورودی، فلت تغذیه، فیوز محافظ یا مسیرهای تغذیه برد بررسی شوند.

---

مثال عملی: تست ولتاژ برد T-Con معیوب

یک مانیتور با تصویر سفید کامل برای تعمیر آورده شده است. پس از تست ولتاژ ورودی، مقدار 12V تأیید می‌شود، اما ولتاژ خروجی 1.8V آی‌سی پردازش تصویر وجود ندارد. بررسی بیشتر نشان می‌دهد که رگولاتور DC-DC خراب شده و نیاز به تعویض دارد.

---

جمع‌بندی

• تست ولتاژ ورودی و خروجی برد T-Con مرحله‌ای مهم در عیب‌یابی نمایشگر است.
• بررسی تغذیه ورودی، عملکرد رگولاتورها و خروجی‌های LVDS به تشخیص خرابی کمک می‌کند.
• ولتاژهای استاندارد برد T-Con معمولاً بین 1.2V تا 12V هستند که باید در نقاط مختلف برد بررسی شوند.
• در صورت وجود نوسان یا افت ولتاژ، تعویض رگولاتور، آی‌سی پردازش یا مسیرهای مدار چاپی ضروری است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”بررسی ولتاژهای ایجاد شده توسط رگولاتورها” subtitle=”توضیحات کامل”]رگولاتورها در برد T-Con وظیفه تثبیت و تأمین ولتاژهای موردنیاز برای عملکرد صحیح مدار را بر عهده دارند. این ولتاژها به بخش‌های مختلفی از جمله آی‌سی پردازش تصویر، درایورهای پنل و مسیرهای سیگنال‌دهی ارسال می‌شوند. بررسی و تست ولتاژهای ایجاد شده توسط رگولاتورها یکی از مراحل کلیدی در عیب‌یابی برد T-Con است.

---

اهمیت بررسی ولتاژهای رگولاتورها

• تثبیت تغذیه آی‌سی‌های پردازش تصویر برای عملکرد صحیح
• تأمین ولتاژ مناسب برای درایورهای پنل و فلت‌های ارتباطی
• تشخیص مشکلاتی مانند افت ولتاژ، نوسان یا قطعی مسیر تغذیه
• کمک به شناسایی خرابی رگولاتورها یا قطعات مرتبط

---

مراحل بررسی ولتاژهای رگولاتورها

1. شناسایی رگولاتورهای برد T-Con
   • معمولاً بردهای T-Con دارای چندین رگولاتور DC-DC هستند.
   • رگولاتورهای متداول شامل 1.2V، 1.8V، 3.3V، 5V و 12V هستند.
   • مکان رگولاتورها روی PCB برد T-Con با علامت‌های VCC، VOUT یا REG مشخص می‌شود.
2. اندازه‌گیری ولتاژ خروجی رگولاتورها
   • مولتی‌متر را روی حالت DC Voltage تنظیم کنید.
   • پروب قرمز را روی پایه خروجی رگولاتور قرار دهید.
   • پروب مشکی را به زمین (GND) متصل کنید.
   • مقدار ولتاژ نمایش داده‌شده را با مقدار استاندارد مقایسه کنید.
3. بررسی مشکلات احتمالی
   • اگر ولتاژ خروجی صفر باشد: احتمالاً رگولاتور سوخته یا مسیر ورودی آن قطع شده است.
   • اگر ولتاژ کمتر از مقدار استاندارد باشد: ممکن است خازن‌های فیلتر خراب شده باشند یا رگولاتور تحت فشار باشد.
   • اگر ولتاژ نوسان دارد: احتمال وجود اتصال کوتاه یا خرابی در آی‌سی‌های پردازشی وجود دارد.
4. تست ولتاژهای کلیدی در برد T-Con
   • 12V → تأمین تغذیه اصلی برد از Main Board
   • 5V → تغذیه مدارهای کنترل و برخی درایورها
   • 3.3V → تغذیه آی‌سی‌های ارتباطی و برخی پردازشگرها
   • 1.8V → ولتاژ پردازنده‌های تصویری و حافظه‌های داخلی
   • 1.2V → تغذیه برخی از بخش‌های کم‌مصرف پردازشی

---

مثال عملی: عیب‌یابی رگولاتور معیوب

یک مانیتور LCD با مشکل عدم نمایش تصویر و روشن نشدن پنل آورده شده است. پس از بررسی ولتاژهای رگولاتورها، مشخص شد که رگولاتور 1.8V خروجی ندارد. تعویض این قطعه باعث بازگشت عملکرد صحیح مانیتور شد.

---

جمع‌بندی

• رگولاتورها وظیفه تأمین و تثبیت ولتاژهای موردنیاز برد T-Con را دارند.
• بررسی ولتاژهای خروجی رگولاتورها با مولتی‌متر یکی از مراحل مهم در عیب‌یابی است.
• افت ولتاژ، نوسان یا نبود ولتاژ خروجی می‌تواند به خرابی رگولاتور، خازن‌های فیلتر یا مسیرهای تغذیه اشاره داشته باشد.
• ولتاژهای استاندارد در برد T-Con معمولاً شامل 12V، 5V، 3.3V، 1.8V و 1.2V هستند که باید مورد بررسی قرار گیرند.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”تحلیل سیگنال‌های ارسال‌شده به پنل” subtitle=”توضیحات کامل”]برد T-Con مسئول پردازش و ارسال سیگنال‌های تصویر به پنل نمایشگر است. این سیگنال‌ها شامل داده‌های تصویری دیجیتال، سیگنال‌های همگام‌سازی و کنترل ولتاژهای مربوط به پیکسل‌های نمایشگر هستند. در صورت بروز مشکل در این سیگنال‌ها، تصویر دچار نقص شده یا کاملاً از بین می‌رود.

---

نقش سیگنال‌های ارسالی در عملکرد پنل

• انتقال داده‌های تصویر دیجیتال از طریق پروتکل‌هایی مانند LVDS یا eDP
• همگام‌سازی خطوط تصویر برای نمایش صحیح محتوا
• تأمین ولتاژهای لازم برای درایورهای پنل
• کنترل سرعت تغییر فریم‌ها و تنظیم رنگ‌ها

---

ابزارهای لازم برای تحلیل سیگنال‌های T-Con

1. مولتی‌متر دیجیتال → بررسی ولتاژهای اصلی
2. اسیلوسکوپ → مشاهده شکل موج سیگنال‌های دیجیتال
3. تستر برد T-Con → شبیه‌سازی و تحلیل عملکرد برد
4. دیتاشیت آی‌سی‌های پردازشی → درک صحیح از خروجی‌های موردانتظار

---

مراحل تحلیل سیگنال‌های ارسالی به پنل

1. بررسی ولتاژهای کلیدی برد T-Con
   • اندازه‌گیری ولتاژهای 1.2V، 1.8V، 3.3V و 12V در نقاط مشخص‌شده روی برد
   • بررسی تغذیه آی‌سی Timing Controller (TCON IC)
   • تست ولتاژهای درایور گیت و سورس در مدارهای پنل
2. آنالیز سیگنال‌های LVDS یا eDP
   • استفاده از اسیلوسکوپ برای بررسی شکل موج سیگنال‌ها
   • تأیید وجود سیگنال‌های دیفرانسیلی در ورودی و خروجی برد T-Con
   • بررسی تطابق شکل موج با مقادیر استاندارد دیتاشیت آی‌سی پردازش تصویر
3. بررسی مسیر انتقال سیگنال تا پنل
   • تست سلامت فلت‌های ارتباطی و کانکتورها
   • بررسی وجود قطعی یا اتصال کوتاه در مسیرهای داده
   • اطمینان از تطابق سیگنال‌های خروجی T-Con با نیازهای پنل
4. مقایسه سیگنال‌های خروجی در یک برد سالم و معیوب
   • استفاده از یک برد T-Con سالم برای مقایسه سیگنال‌های خروجی
   • بررسی نقاط تست (Test Points) تعیین‌شده روی برد برای تحلیل سیگنال‌ها

---

نمونه مشکلات ناشی از نقص در سیگنال‌های پنل

مشکل نمایشگر	علت احتمالی
خطوط عمودی روی تصویر	خرابی LVDS، نقص در مسیر داده
تصویر سفید یا سیاه کامل	عدم دریافت سیگنال تصویر، مشکل در T-Con
تصویر فریز شده	نقص در سیگنال‌های همگام‌سازی
تغییر رنگ‌ها یا نمایش ناقص	مشکل در تایمینگ سیگنال‌ها یا درایورهای پنل

---

مثال عملی: عیب‌یابی تصویر سفید کامل

در یک تلویزیون LCD، پس از روشن شدن، تصویر کاملاً سفید باقی می‌ماند. بررسی ولتاژهای اصلی نشان داد که ولتاژهای 3.3V و 1.8V موجود هستند، اما خروجی سیگنال‌های LVDS صفر است. پس از تعویض آی‌سی TCON، سیگنال‌های LVDS به مقدار استاندارد برگشتند و تصویر اصلاح شد.

---

جمع‌بندی

• تحلیل سیگنال‌های خروجی برد T-Con برای عیب‌یابی مشکلات تصویر ضروری است.
• اسیلوسکوپ و مولتی‌متر ابزارهای اصلی برای بررسی این سیگنال‌ها هستند.
• ولتاژهای کلیدی برد T-Con باید بررسی شوند تا از عملکرد صحیح آی‌سی پردازش تصویر اطمینان حاصل شود.
• مسیر انتقال داده از برد T-Con به پنل شامل فلت‌ها و کانکتورها نباید دچار خرابی یا قطعی باشد.
• مقایسه سیگنال‌های یک برد معیوب با یک برد سالم می‌تواند به تشخیص سریع مشکل کمک کند.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”چک کردن مسیرهای قطع‌شده یا اتصال کوتاه” subtitle=”توضیحات کامل”]یکی از مشکلات رایج در برد T-Con، قطع شدن مسیرهای مدار چاپی (PCB) یا ایجاد اتصال کوتاه بین دو مسیر است. این مشکلات می‌توانند باعث از کار افتادن برد، نمایش ناقص تصویر یا حتی خاموش شدن کامل مانیتور شوند. برای بررسی این موارد، باید مسیرهای داده، تغذیه و سیگنال‌های خروجی را به‌دقت بررسی کرد.

---

دلایل ایجاد قطعی یا اتصال کوتاه در برد T-Con

1. آسیب فیزیکی برد → شکستن یا ترک‌خوردگی مسیرهای PCB
2. آب‌خوردگی یا رطوبت → ایجاد سولفاته و اتصال کوتاه بین مسیرها
3. خرابی قطعات SMD → سوختن خازن‌ها یا آی‌سی‌ها و ایجاد اتصال کوتاه
4. فشار بیش‌ازحد روی کانکتورها → جدا شدن لحیم‌کاری و قطع ارتباط داده
5. جریان کشی بیش از حد → ایجاد داغی بیش‌ازحد و سوختگی مسیرهای مدار

---

ابزارهای لازم برای بررسی مسیرهای قطع‌شده یا اتصال کوتاه

1. مولتی‌متر دیجیتال → بررسی مقاومت و ولتاژ در مسیرهای مشکوک
2. لوپ یا ذره‌بین قوی → تشخیص ترک‌های ریز و آسیب‌های فیزیکی روی PCB
3. تستر اتصال کوتاه → شناسایی مسیرهایی که به‌صورت غیرعادی به هم متصل شده‌اند
4. هیتر و هویه SMD → تعمیر و بازسازی مسیرهای آسیب‌دیده
5. لاک رسانا یا سیم‌های ظریف → ترمیم مسیرهای قطع‌شده

---

مراحل بررسی مسیرهای قطع‌شده در برد T-Con

1. بررسی چشمی برد
   • استفاده از لوپ یا ذره‌بین برای پیدا کردن ترک‌های ریز در PCB
   • بررسی وضعیت فلت‌های ارتباطی و اطمینان از عدم قطع شدن آن‌ها
   • مشاهده اثرات سوختگی یا تغییر رنگ در برد
2. استفاده از مولتی‌متر در حالت بیزر (Continuity Mode)
   • قرار دادن پراب‌های مولتی‌متر روی دو سر مسیر مشکوک
   • در صورت شنیدن صدای بوق → مسیر سالم است
   • در صورت عدم شنیدن بوق → مسیر دچار قطعی شده است
3. بررسی اتصال کوتاه بین مسیرها
   • قرار دادن مولتی‌متر روی حالت تست دیود
   • اندازه‌گیری مقاومت بین مسیرهای تغذیه و زمین (GND)
   • اگر مقدار مقاومت بسیار کم (در حد صفر اهم) بود → احتمال اتصال کوتاه وجود دارد
4. چک کردن مسیرهای داده و تغذیه
   • بررسی ولتاژهای ورودی و خروجی آی‌سی‌های T-Con
   • تست ولتاژهای LVDS یا eDP و اطمینان از انتقال صحیح سیگنال
5. بازسازی مسیرهای قطع‌شده
   • استفاده از سیم‌های ظریف مسی برای اتصال مجدد مسیرهای آسیب‌دیده
   • ترمیم مسیرها با لاک رسانا در صورت امکان
   • اطمینان از عدم تماس مسیر جدید با سایر قسمت‌های برد

---

نمونه مشکلات ناشی از قطع شدن یا اتصال کوتاه در مسیرها

مشکل تصویر	علت احتمالی
نمایش خطوط عمودی روی تصویر	قطع شدن مسیرهای LVDS
تصویر سفید یا مشکی کامل	قطعی مسیرهای تغذیه T-Con
عدم نمایش تصویر با وجود نور پس‌زمینه	نقص در مسیرهای همگام‌سازی
نمایش تصویر با نویز زیاد	اتصال کوتاه در مسیر سیگنال‌های داده

---

مثال عملی: تعمیر مسیر قطع‌شده روی برد T-Con

در یک مانیتور LCD، تصویر به‌طور کامل سفید نمایش داده می‌شد. پس از بررسی ولتاژهای تغذیه، مشخص شد که ولتاژ 3.3V در خروجی آی‌سی T-Con وجود ندارد. با استفاده از مولتی‌متر در حالت Continuity، یک مسیر قطع‌شده در PCB شناسایی شد. پس از اتصال مجدد مسیر با سیم مسی ظریف و تست عملکرد، تصویر به حالت عادی بازگشت.

---

جمع‌بندی

• قطع شدن مسیرهای برد T-Con می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند عدم نمایش تصویر، خطوط عمودی و نویز شود.
• اتصال کوتاه در مسیرهای داده یا تغذیه ممکن است باعث داغ شدن قطعات و از کار افتادن کامل برد شود.
• ابزارهایی مانند مولتی‌متر، لوپ و تستر اتصال کوتاه برای شناسایی این مشکلات ضروری هستند.
• ترمیم مسیرهای قطع‌شده با استفاده از لاک رسانا، سیم‌های نازک مسی یا لحیم‌کاری دقیق امکان‌پذیر است.
• بررسی مسیرهای تغذیه، داده و همگام‌سازی به شناسایی علت مشکلات تصویری در نمایشگر کمک می‌کند.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”استفاده از تستر برای شبیه‌سازی عملکرد برد” subtitle=”توضیحات کامل”]تستر T-Con یکی از ابزارهای مهم در فرایند عیب‌یابی و تعمیر برد T-Con است. این دستگاه برای شبیه‌سازی عملکرد برد و بررسی سیگنال‌های خروجی استفاده می‌شود. تستر می‌تواند مشکلات مرتبط با تصویر، ولتاژهای خروجی و عملکرد کلی برد را قبل از نصب در مانیتور بررسی کند.

---

کاربردهای تستر T-Con در فرایند تعمیر

1. شبیه‌سازی عملکرد برد → تستر به‌عنوان جایگزین مانیتور عمل کرده و عملکرد برد را بررسی می‌کند.
2. بررسی ولتاژهای خروجی برد → نمایش ولتاژهای کلیدی مانند VGH، VGL، AVDD و VCOM برای تشخیص مشکلات مدار تغذیه.
3. تست سیگنال‌های خروجی LVDS و eDP → اطمینان از ارسال صحیح داده‌ها به پنل نمایشگر.
4. تشخیص مشکلات ارتباطی برد → بررسی فلت‌های اتصال به پنل و Main Board برای شناسایی خرابی‌های احتمالی.
5. کاهش خطا در فرایند تعمیر → قبل از نصب برد تعمیرشده، با تستر می‌توان از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل کرد.

---

اجزای اصلی یک تستر T-Con

1. ورودی تغذیه → برای تأمین ولتاژ بردهای مختلف (معمولاً 12V یا 5V)
2. خروجی سیگنال LVDS/eDP → شبیه‌سازی داده‌های تصویری که از Main Board دریافت می‌شود
3. پورت‌های فلت پنل → اتصال برد به نمایشگرهای تست برای بررسی تصویر
4. نشانگرهای وضعیت ولتاژ و سیگنال → نمایش مقادیر کلیدی مانند VGH، VGL، VCOM و سایر ولتاژهای مهم
5. دکمه‌های تنظیمات و حالت‌های مختلف تست → امکان تغییر فرمت سیگنال و تنظیمات متناسب با مدل برد

---

روش استفاده از تستر برای شبیه‌سازی عملکرد برد T-Con

1. اتصال برد T-Con به تستر

• ابتدا برد T-Con را از مانیتور جدا کنید و بررسی کنید که آسیب فیزیکی نداشته باشد.
• اتصال فلت‌های خروجی تستر را مطابق با نوع برد انجام دهید (LVDS یا eDP).
• کابل تغذیه را به ورودی مناسب برد متصل کنید (مثلاً 12V یا 5V بسته به مدل).

2. تنظیم تستر و روشن کردن برد

• تستر را روشن کنید و فرمت سیگنال خروجی را متناسب با نوع برد تنظیم کنید.
• بررسی کنید که ولتاژهای اصلی برد (VGH، VGL، VCOM) در محدوده نرمال باشند.
• در صورت مشاهده نوسان یا مقدار غیرعادی ولتاژها، احتمال خرابی در مدار تغذیه برد وجود دارد.

3. بررسی سیگنال‌های داده و خروجی تصویر

• اگر تستر دارای نمایشگر تست باشد، باید تصویر خروجی را نشان دهد.
• در صورت وجود خطوط عمودی یا افقی، نویز یا تصویر سفید/مشکی، مشکل در مسیرهای داده برد وجود دارد.
• اگر تصویر به‌درستی نمایش داده نشد، کانکتورها و مسیرهای ارتباطی برد را بررسی کنید.

4. مقایسه نتایج با استانداردهای ولتاژ برد

• با استفاده از مولتی‌متر یا نشانگرهای تستر، مقدار ولتاژهای خروجی را اندازه‌گیری کنید.
• در صورت مشاهده اختلاف ولتاژها با مقادیر استاندارد، مدارهای تنظیم‌کننده ولتاژ یا آی‌سی‌های پردازشی را بررسی کنید.

5. تحلیل و رفع مشکل برد در صورت عملکرد نادرست

• اگر برد در تستر عملکرد مناسبی نداشت، قطعاتی مانند خازن‌ها، مقاومت‌ها، آی‌سی‌های پردازشی یا مسیرهای داده را بررسی کنید.
• بعد از انجام تعمیرات، مجدداً تستر را برای اطمینان از عملکرد برد استفاده کنید.

---

مشکلاتی که می‌توان با تستر T-Con شناسایی کرد

مشکل مشاهده‌شده در تستر	علت احتمالی
تصویر سفید یا مشکی کامل	قطع بودن سیگنال‌های LVDS/eDP یا خرابی آی‌سی پردازش تصویر
نمایش نویز در تصویر	خرابی خازن‌های صافی یا مشکلات در مسیرهای داده
نوسان یا تغییر غیرعادی ولتاژها	خرابی رگولاتورها یا اتصال کوتاه در مدار
نمایش خطوط عمودی یا افقی	مشکل در فلت‌های ارتباطی یا خرابی IC پردازش تصویر
عدم دریافت سیگنال از Main Board	خرابی کانکتور LVDS/eDP یا مشکل در مسیرهای ارتباطی

---

نمونه عملی: تست و عیب‌یابی یک برد T-Con معیوب

در یک مانیتور LED که تصویر آن سفید کامل نمایش داده می‌شد، پس از اتصال به تستر T-Con مشخص شد که سیگنال‌های خروجی LVDS ارسال نمی‌شوند. با بررسی ولتاژهای برد، مشخص شد که ولتاژ VGH مقدار صفر دارد. علت این مشکل خرابی یکی از خازن‌های بخش تغذیه VGH بود. پس از تعویض خازن معیوب، برد مجدداً تست شد و تصویر به‌درستی نمایش داده شد.

---

جمع‌بندی

• تستر T-Con یک ابزار ضروری برای بررسی عملکرد برد قبل از نصب در مانیتور است.
• این دستگاه می‌تواند سیگنال‌های داده، ولتاژهای خروجی و عملکرد کلی برد را شبیه‌سازی کند.
• در صورت وجود مشکل در تصویر یا ولتاژها، قطعات معیوب برد مانند خازن‌ها، آی‌سی‌ها یا مسیرهای ارتباطی را بررسی کنید.
• پس از تعمیرات، استفاده مجدد از تستر T-Con برای اطمینان از عملکرد صحیح برد ضروری است.
• کاهش زمان عیب‌یابی و اطمینان از کیفیت تعمیرات از مزایای استفاده از تستر در فرایند تعمیر برد T-Con است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 6. تعمیر و تعویض قطعات معیوب در برد T-Con”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”تعویض آی‌سی‌های سوخته (Scaler IC و Timing Controller IC)” subtitle=”توضیحات کامل”]آی‌سی‌های Scaler و Timing Controller (T-Con IC) از قطعات اصلی در برد T-Con هستند که وظیفه پردازش و هماهنگ‌سازی سیگنال‌های تصویری را بر عهده دارند. در صورت خرابی این آی‌سی‌ها، مشکلاتی مانند تصویر سفید یا سیاه، نمایش خطوط عمودی و افقی، یا نویز در تصویر ایجاد می‌شود. برای تعویض این قطعات، باید از ابزارهای مناسب و روش‌های دقیق لحیم‌کاری SMD استفاده شود.

---

مراحل تعویض آی‌سی‌های سوخته در برد T-Con

۱. بررسی و تأیید خرابی آی‌سی

• ابتدا با استفاده از مولتی‌متر و اسیلوسکوپ، سیگنال‌های ورودی و خروجی آی‌سی را بررسی کنید.
• در صورت عدم دریافت سیگنال مناسب یا وجود اتصال کوتاه، احتمال خرابی آی‌سی بالاست.
• مقایسه ولتاژ پایه‌های آی‌سی با مقادیر استاندارد دیتاشیت نیز به تشخیص مشکل کمک می‌کند.

۲. آماده‌سازی برای تعویض

• برد را روی سطح مقاوم در برابر حرارت قرار دهید.
• با استفاده از هیتر یا هویه مخصوص SMD، حرارت مناسبی برای برداشتن آی‌سی تأمین کنید.
• در صورتی که آی‌سی دارای اتصالات زیرین (BGA) باشد، از هیتر هوای گرم برای جداسازی استفاده کنید.

۳. جداسازی آی‌سی معیوب

• هیتر را روی آی‌سی معیوب قرار دهید و دما را در محدوده استاندارد (بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ درجه سانتی‌گراد) تنظیم کنید.
• پس از نرم شدن قلع پایه‌ها، آی‌سی را به آرامی با پنس از روی برد جدا کنید.
• سطح برد را با روغن فلکس و سیم قلع‌گیر تمیز کنید تا باقی‌مانده قلع‌های قبلی از بین بروند.

۴. نصب آی‌سی جدید

• محل قرارگیری آی‌سی را با الکل و برس مخصوص تمیز کنید.
• آی‌سی جدید را دقیقاً در جای خود تراز کنید.
• با استفاده از هیتر هوای گرم یا هویه مخصوص SMD، آی‌سی را روی برد نصب کنید.
• در صورت استفاده از آی‌سی‌های BGA، باید ریبال (Reballing) انجام شود تا اتصالات به درستی برقرار شوند.

۵. بررسی عملکرد آی‌سی جدید

• پس از نصب، ولتاژ پایه‌های آی‌سی را اندازه‌گیری کرده و با مقادیر استاندارد مقایسه کنید.
• برد را در مانیتور تست یا تستر T-Con قرار داده و عملکرد تصویر را بررسی کنید.
• در صورت مشاهده مشکلات تصویری مانند خطوط یا نویز، لحیم‌کاری و مسیرهای داده را دوباره بررسی کنید.

---

نکات مهم در تعویض آی‌سی‌های Scaler و Timing Controller

• از هیتر و هویه با دمای مناسب استفاده کنید تا به برد آسیب نرسد.
• برد را بیش از حد گرم نکنید، زیرا ممکن است مسیرهای مسی آن جدا شوند.
• پس از نصب آی‌سی، مسیرهای ارتباطی و ولتاژها را بررسی کنید تا از عملکرد صحیح اطمینان حاصل شود.
• در صورت استفاده از آی‌سی‌های جایگزین، مدل و شماره قطعه را با نسخه اصلی تطبیق دهید تا ناسازگاری ایجاد نشود.

---

جمع‌بندی

• آی‌سی‌های Scaler و Timing Controller از قطعات اصلی در برد T-Con هستند و خرابی آن‌ها باعث مشکلات جدی در نمایش تصویر می‌شود.
• تعویض آی‌سی نیاز به ابزارهای تخصصی مانند هیتر، هویه SMD و روغن فلکس دارد و باید با دقت انجام شود.
• پس از نصب آی‌سی جدید، تست عملکرد ولتاژ و سیگنال‌ها الزامی است تا از صحت تعمیر اطمینان حاصل شود.
• رعایت نکات دمای مناسب، تراز کردن آی‌سی و تست نهایی باعث افزایش کیفیت تعمیر و کاهش خطاهای بعدی خواهد شد.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”تعمیر یا تعویض خازن‌های خراب” subtitle=”توضیحات کامل”]خازن‌ها در برد T-Con نقش فیلتر کردن نویزها، ذخیره و تنظیم ولتاژ، و پایداری سیگنال‌های تصویری را ایفا می‌کنند. خرابی خازن‌ها می‌تواند باعث مشکلات تصویری، روشن نشدن مانیتور، یا ناپایداری سیگنال‌ها شود. این مشکلات معمولاً ناشی از نشتی، بادکردگی، یا کاهش ظرفیت خازن‌ها هستند.

---

علائم خرابی خازن‌ها در برد T-Con

• ایجاد خطوط عمودی یا افقی روی صفحه نمایش
• تأخیر در نمایش تصویر یا فریز شدن آن
• تصویر سفید یا سیاه کامل
• روشن نشدن مانیتور یا خاموش شدن ناگهانی آن
• افت ولتاژ در مسیرهای تغذیه برد T-Con

---

مراحل تعمیر یا تعویض خازن‌های خراب

۱. شناسایی خازن‌های معیوب

• ابتدا برد را بررسی کنید و به دنبال خازن‌های بادکرده یا ترک‌خورده بگردید.
• با مولتی‌متر در حالت تست ظرفیت (Capacitance Mode) مقدار ظرفیت خازن را اندازه بگیرید و با مقدار نوشته شده روی خازن مقایسه کنید.
• در صورت نشتی یا کاهش شدید ظرفیت خازن، باید تعویض شود.

۲. آماده‌سازی برای تعویض

• برد T-Con را روی سطح مقاوم در برابر حرارت قرار دهید.
• با هویه و روغن فلکس، پایه‌های خازن را گرم کنید تا قلع آن نرم شود.
• در صورت نیاز، از هیتر هوای گرم برای جدا کردن خازن‌های SMD استفاده کنید.

۳. جدا کردن خازن خراب

• با پنس، خازن را به‌آرامی از روی برد جدا کنید.
• باقی‌مانده قلع‌های اضافی را با سیم قلع‌گیر و روغن فلکس تمیز کنید.

۴. نصب خازن جدید

• مقدار و ولتاژ خازن جدید باید با نمونه اصلی مطابقت داشته باشد.
• خازن را در جای درست قرار دهید (به پلاریته + و – دقت کنید).
• با هویه یا هیتر هوای گرم، خازن جدید را لحیم کنید.

۵. تست و بررسی نهایی

• پس از نصب، ولتاژ خروجی خازن را با مولتی‌متر بررسی کنید.
• مانیتور را روشن کرده و تصویر را بررسی کنید تا از رفع مشکل اطمینان حاصل شود.

---

نکات مهم در تعویض خازن‌های خراب

• از خازن‌های با کیفیت و اورجینال استفاده کنید تا طول عمر بیشتری داشته باشند.
• مقدار ظرفیت و ولتاژ خازن جدید باید برابر یا بالاتر از نمونه اصلی باشد.
• در هنگام لحیم‌کاری مراقب باشید که مسیرهای برد آسیب نبینند.
• پس از تعویض، عملکرد خازن و برد را با تستر بررسی کنید.

---

جمع‌بندی

• خرابی خازن‌ها در برد T-Con می‌تواند باعث مشکلات جدی در تصویر شود، از جمله خطوط، تأخیر یا روشن نشدن نمایشگر.
• برای تشخیص خازن معیوب از بررسی چشمی، تست ظرفیت با مولتی‌متر و اندازه‌گیری ولتاژ استفاده می‌شود.
• تعویض خازن شامل جداسازی قطعه معیوب، تمیز کردن محل، و نصب خازن جدید است.
• استفاده از خازن‌های اورجینال و رعایت پلاریته در هنگام لحیم‌کاری، باعث بهبود عملکرد و افزایش دوام برد T-Con خواهد شد.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”بازسازی مسیرهای مدار چاپی آسیب‌دیده” subtitle=”توضیحات کامل”]مدار چاپی (PCB) در برد T-Con شامل مسیرهای نازکی از جنس مس است که سیگنال‌ها و ولتاژهای موردنیاز را بین قطعات مختلف انتقال می‌دهد. در برخی موارد، این مسیرها ممکن است بر اثر حرارت زیاد، لحیم‌کاری نادرست، خرابی قطعات یا ضربه فیزیکی قطع یا آسیب ببینند. بازسازی این مسیرها برای جلوگیری از ایجاد مشکلات بیشتر در عملکرد برد بسیار ضروری است.

---

علائم خرابی مسیرهای مدار چاپی

• قطع شدن تصویر یا نمایش ناقص آن
• ایجاد نویز یا اعوجاج در تصویر نمایشگر
• عدم شناسایی برد T-Con توسط مانیتور
• وجود مسیرهای قطع‌شده یا نیمه‌سوخته روی PCB
• عدم برقراری ولتاژ مناسب در برخی از نقاط برد

---

روش‌های بازسازی مسیرهای مدار چاپی آسیب‌دیده

۱. شناسایی محل قطع‌شدگی مسیر

• ابتدا برد را بررسی چشمی کنید و به دنبال مسیرهای قطع‌شده، سوخته یا آسیب‌دیده بگردید.
• از مولتی‌متر در حالت تست اتصال (Continuity Mode) برای بررسی مسیرهای مشکوک استفاده کنید.
• نقاطی که اتصال ندارند، نشان‌دهنده قطع‌شدگی مسیر هستند.

۲. تمیز کردن محل آسیب‌دیده

• با استفاده از تیغ مخصوص PCB یا کاتر نازک، لاک محافظ روی مسیر را بردارید تا بخش مسی قابل مشاهده شود.
• محل آسیب‌دیده را با الکل و برس نرم تمیز کنید تا آلودگی‌ها و چربی‌ها از بین بروند.

۳. بازسازی مسیرهای قطع‌شده

• روش لحیم‌کاری سیمی:
  • یک تکه سیم نازک (ترجیحاً سیم قلع‌اندود یا سیم بردهای فلت) را روی مسیر قطع‌شده قرار دهید.
  • دو سر سیم را با هویه و قلع لحیم کنید تا اتصال برقرار شود.
• روش استفاده از جوهر رسانا:
  • در مسیرهای خیلی نازک، از جوهر نقره‌ای رسانا (Conductive Silver Ink) استفاده کنید.
  • جوهر را با سرنگ مخصوص روی مسیر قطع‌شده بکشید و اجازه دهید خشک شود.
• روش پل زدن با فویل مسی:
  • برای مسیرهای عریض‌تر، می‌توان از تکه‌های نازک فویل مسی استفاده کرد و آن را با هویه روی برد چسباند.

۴. تست مسیر بازسازی‌شده

• پس از بازسازی، با مولتی‌متر در حالت تست اتصال، مسیر را بررسی کنید تا از برقراری ارتباط مطمئن شوید.
• در صورت برقراری اتصال صحیح، یک لایه لاک محافظ جدید روی مسیر بزنید تا از آسیب‌دیدگی مجدد جلوگیری شود.

۵. بررسی عملکرد برد پس از بازسازی

• پس از ترمیم مسیر، برد را مجدداً روی مانیتور نصب کرده و تصویر را بررسی کنید.
• در صورت عملکرد صحیح، مراحل تست ولتاژ و سیگنال‌های تصویری را انجام دهید.

---

نکات مهم در بازسازی مسیرهای PCB

• از سیم‌های نازک و مسی با قطر مناسب استفاده کنید تا از ایجاد نویز در سیگنال‌ها جلوگیری شود.
• هنگام لحیم‌کاری مراقب باشید که مسیرهای اطراف آسیب نبینند.
• اگر مسیر زیادی آسیب‌دیده باشد، بهتر است از برد جایگزین استفاده شود.
• پس از بازسازی، همیشه یک لایه لاک محافظ برای افزایش دوام مدار اعمال کنید.

---

جمع‌بندی

• مسیرهای مدار چاپی در برد T-Con ممکن است بر اثر حرارت، لحیم‌کاری نامناسب یا ضربه آسیب ببینند.
• قطع‌شدگی مسیرها باعث مشکلاتی نظیر نویز در تصویر، نمایش ناقص یا عدم شناسایی برد می‌شود.
• روش‌های مختلفی مانند لحیم‌کاری سیم، استفاده از جوهر رسانا و فویل مسی برای ترمیم مسیرها به کار می‌رود.
• پس از بازسازی، تست مسیر با مولتی‌متر و بررسی عملکرد نهایی برد الزامی است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”تعویض کانکتورهای آسیب‌دیده یا سوخته” subtitle=”توضیحات کامل”]کانکتورهای برد T-Con یکی از مهم‌ترین قطعات برای انتقال سیگنال‌های تصویر و تأمین ولتاژهای لازم بین Main Board، پنل نمایشگر و خود T-Con هستند. این کانکتورها به دلیل استفاده مداوم، حرارت زیاد، خم شدن بیش‌ازحد فلت‌ها، یا لحیم‌کاری نامناسب ممکن است آسیب ببینند و نیاز به تعویض یا تعمیر داشته باشند.

---

علائم خرابی کانکتورها

• قطع شدن تصویر به‌طور کامل یا نمایش ناقص آن
• ایجاد نویز، اعوجاج یا تغییر رنگ در تصویر
• قطع و وصل شدن تصویر هنگام تکان دادن فلت‌ها یا کابل‌ها
• خراب شدن یا شکستن زبانه نگه‌دارنده فلت کانکتور
• داغ شدن بیش از حد ناحیه کانکتور روی برد

---

مراحل تعویض کانکتور آسیب‌دیده

۱. شناسایی نوع کانکتور

قبل از تعویض، مدل و نوع کانکتور مورد استفاده در برد T-Con را مشخص کنید. کانکتورها معمولاً شامل موارد زیر هستند:

• کانکتورهای FFC (Flat Flexible Cable) که برای اتصال فلت‌های پنل استفاده می‌شوند.
• کانکتورهای FPC (Flexible Printed Circuit) که اتصال سیگنال‌های دیجیتال را انجام می‌دهند.
• کانکتورهای Power که وظیفه انتقال ولتاژهای لازم را دارند.

۲. جدا کردن برد و بررسی آسیب

• برد را از مانیتور خارج کنید و با ذره‌بین محل کانکتور آسیب‌دیده را بررسی کنید.
• در صورت امکان، برد را با مولتی‌متر تست کنید تا از سالم بودن بقیه مسیرها مطمئن شوید.

۳. جدا کردن کانکتور خراب

• با هیتر هوای گرم (حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد) لحیم‌های کانکتور را ذوب کنید.
• با استفاده از پنس، کانکتور را از روی برد بلند کنید.
• با استفاده از سیم لحیم‌کش (Desoldering Wire) و فلاکس، باقی‌مانده لحیم‌ها را پاک کنید.

۴. نصب کانکتور جدید

• محل نصب کانکتور را با الکل ایزوپروپیل تمیز کنید.
• کانکتور جدید را روی برد قرار داده و آن را با دقت لحیم کنید.
• در صورت نیاز، اتصالات را با مولتی‌متر تست کنید تا از برقراری صحیح ارتباط مطمئن شوید.

۵. بررسی و تست نهایی

• برد را روی مانیتور نصب کرده و عملکرد تصویر را تست کنید.
• در صورت لزوم، کانکتور را مجدداً بررسی و اصلاح کنید.

---

پیکربندی و تنظیمات کامندی

در برخی موارد، بعد از تعویض کانکتور، ممکن است لازم باشد سیستم را برای شناسایی مجدد برد T-Con تنظیم کنید. این کار معمولاً در دستگاه‌های صنعتی و مانیتورهای حرفه‌ای از طریق دستورات زیر انجام می‌شود.

بررسی اتصال کانکتور و تست سیگنال

برای بررسی وضعیت کانکتور در سیستم‌های مبتنی بر لینوکس، از دستور زیر استفاده کنید:

dmesg | grep -i display

مسیر فایل پیکربندی مربوطه معمولاً در /sys/class/drm/ قرار دارد و می‌توان وضعیت اتصالات را با دستور زیر مشاهده کرد:

cat /sys/class/drm/card0/status

تنظیم مجدد ارتباط نمایشگر با T-Con

در برخی مدل‌های مانیتور، تنظیمات EDID (Extended Display Identification Data) باید به‌روزرسانی شود:

xrandr --output HDMI-1 --auto

همچنین می‌توان کش تنظیمات نمایشگر را پاک‌سازی کرد تا سیستم مقادیر جدید را بارگیری کند:

rm -rf ~/.config/monitors.xml && reboot

---

نکات مهم در تعویض کانکتور

• از هیتر با دمای مناسب استفاده کنید تا سایر قطعات روی برد آسیب نبینند.
• قبل از نصب کانکتور جدید، محل نصب را کاملاً تمیز کنید تا لحیم‌کاری به‌درستی انجام شود.
• در هنگام لحیم‌کاری مراقب باشید که پایه‌های کانکتور اتصال کوتاه نشوند.
• بعد از نصب، تست ولتاژ و بررسی عملکرد مانیتور ضروری است.

---

جمع‌بندی

• کانکتورهای برد T-Con وظیفه انتقال سیگنال‌های تصویری و تغذیه ولتاژ را بر عهده دارند.
• در صورت خرابی کانکتور، مشکلاتی مانند قطع شدن تصویر، نویز یا تغییر رنگ ایجاد می‌شود.
• برای تعویض کانکتور، ابتدا برد را جدا کرده، کانکتور آسیب‌دیده را با هیتر خارج کنید و کانکتور جدید را با دقت لحیم کنید.
• بعد از تعویض، بررسی ولتاژها و تست عملکرد برد ضروری است.
• در برخی موارد، لازم است تنظیمات سیستم نمایشگر از طریق دستورات کامندی به‌روزرسانی شود.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”ترمیم اتصالات فلت‌های T-Con” subtitle=”توضیحات کامل”]اتصالات فلت در برد T-Con نقش مهمی در انتقال داده‌های تصویری بین برد اصلی (Main Board) و پنل نمایشگر ایفا می‌کنند. هرگونه آسیب، قطع‌شدگی یا خرابی در این فلت‌ها باعث مشکلاتی مانند تصویر ناقص، نویز، خطوط عمودی یا افقی، و حتی عدم نمایش تصویر خواهد شد.

---

علائم خرابی فلت‌های T-Con

• ایجاد خطوط عمودی یا افقی روی تصویر
• قطع و وصل شدن تصویر هنگام جابجایی کابل فلت
• تغییر رنگ ناگهانی یا نویز در تصویر
• عدم نمایش تصویر، حتی با روشن بودن دستگاه
• گرم شدن بیش از حد ناحیه فلت و کانکتور آن

---

روش‌های ترمیم اتصالات فلت‌های T-Con

۱. بررسی و تشخیص مشکل فلت

قبل از اقدام به تعمیر، باید مشخص شود که مشکل از خود فلت است یا از کانکتورهای روی برد T-Con. برای این کار:

• با مولتی‌متر، پیوستگی (Continuity) مسیرهای فلت را تست کنید.
• اتصالات فلت را با ذره‌بین بررسی کنید و به دنبال شکستگی یا قطعی باشید.
• کابل فلت را با یک فلت سالم تعویض کنید و بررسی کنید که مشکل رفع می‌شود یا خیر.

۲. تمیز کردن اتصالات فلت و کانکتور

در برخی موارد، مشکل می‌تواند به دلیل اتصالات کثیف یا زنگ‌زده در محل اتصال فلت به برد T-Con باشد. برای تمیز کردن:

• از الکل ایزوپروپیل ۹۹٪ و یک برس نرم یا گوش‌پاک‌کن استفاده کنید.
• در صورت نیاز، سطح کانکتور را با یک مداد پاک‌کن مخصوص تمیز کنید.
• اتصالات را مجدداً بررسی کنید و فلت را در جای خود قرار دهید.

۳. ترمیم قطع‌شدگی مسیرهای فلت

درصورتی‌که فلت دچار قطع‌شدگی در مسیرهای انتقال سیگنال شده باشد، روش‌های زیر برای ترمیم آن استفاده می‌شود:

• استفاده از لاک رسانا (Circuit Pen):
  • محل قطعی را با ذره‌بین پیدا کنید.
  • یک لایه نازک از لاک رسانا روی مسیر قطع‌شده بکشید.
  • اجازه دهید تا کاملاً خشک شود و سپس تست کنید.
• لحیم‌کاری بسیار دقیق:
  • از سیم لحیم بسیار نازک (۰.۲ میلی‌متر) و نوک هویه ظریف استفاده کنید.
  • مسیر قطع‌شده را با یک قطره کوچک لحیم متصل کنید.
  • از حداقل دمای ممکن برای جلوگیری از آسیب به فلت استفاده کنید.

۴. جایگزینی فلت آسیب‌دیده

اگر فلت به‌شدت آسیب‌دیده باشد، تعویض آن با یک نمونه مشابه بهترین راه‌حل است:

• شماره مدل فلت را یادداشت کنید و یک جایگزین مناسب پیدا کنید.
• فلت جدید را در کانکتور جایگذاری کنید و از قفل صحیح آن اطمینان حاصل کنید.
• در صورت نیاز، از چسب مخصوص برای فیکس کردن فلت در جای خود استفاده کنید.

---

پیکربندی و تنظیمات کامندی

در برخی مدل‌های نمایشگر، پس از تعویض یا ترمیم فلت T-Con، نیاز به تنظیمات نرم‌افزاری وجود دارد.

بررسی شناسایی برد T-Con در سیستم

با اجرای دستور زیر می‌توان بررسی کرد که برد T-Con توسط سیستم شناسایی شده است یا خیر:

dmesg | grep -i tcon

بازنشانی تنظیمات تصویر

پس از ترمیم فلت، اگر همچنان مشکل تصویری وجود دارد، می‌توان تنظیمات نمایشگر را بازنشانی کرد:

xrandr --output LVDS-1 --off && xrandr --output LVDS-1 --auto

بررسی وضعیت اتصال کابل‌ها و سیگنال‌های خروجی

در برخی مدل‌های حرفه‌ای، اطلاعات کابل‌های متصل از طریق مسیر زیر بررسی می‌شود:

cat /sys/class/drm/card0-*/status

---

نکات مهم در ترمیم اتصالات فلت‌های T-Con

• همیشه قبل از تعمیر، برد را از برق جدا کنید تا از آسیب جلوگیری شود.
• از ابزار مناسب و روش‌های دقیق برای ترمیم قطعی‌های فلت استفاده کنید.
• قبل از لحیم‌کاری، مسیرهای فلت را با الکل کاملاً تمیز کنید.
• پس از ترمیم، برد T-Con را روی مانیتور تست کنید و کیفیت تصویر را بررسی کنید.

---

جمع‌بندی

• فلت‌های برد T-Con نقش مهمی در انتقال داده‌های تصویری دارند و هرگونه آسیب به آن‌ها می‌تواند مشکلاتی مانند نویز، تغییر رنگ، یا قطع تصویر ایجاد کند.
• روش‌های ترمیم شامل تمیز کردن کانکتورها، استفاده از لاک رسانا، لحیم‌کاری دقیق و در صورت نیاز، تعویض کامل فلت است.
• بعد از ترمیم، بررسی ولتاژ و سیگنال‌های تصویری از طریق دستورات کامندی می‌تواند در تشخیص مشکلات باقی‌مانده کمک کند.
• در صورت عدم رفع مشکل، ممکن است نیاز به تعویض برد T-Con یا بررسی خرابی‌های پنل باشد.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 7. ارتباط T-Con با مشکلات پنل”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”تشخیص مشکلات ناشی از خرابی پنل در مقابل T-Con” subtitle=”توضیحات کامل”]برد T-Con (Timing Controller) یکی از اجزای کلیدی در نمایشگرهای LCD و LED است که وظیفه مدیریت و هماهنگی سیگنال‌های تصویری بین مادربرد (Main Board) و پنل نمایشگر را بر عهده دارد. مشکلات تصویر ممکن است ناشی از خرابی برد T-Con یا خود پنل نمایشگر باشند و تشخیص این دو از یکدیگر اهمیت زیادی در فرایند تعمیر و عیب‌یابی دارد.

---

علائم خرابی برد T-Con

خرابی برد T-Con معمولاً باعث مشکلاتی در پردازش و انتقال سیگنال‌های تصویری می‌شود. نشانه‌های رایج شامل موارد زیر هستند:

• وجود خطوط عمودی یا افقی روی تصویر که معمولاً به‌صورت منظم و با فواصل مشخص دیده می‌شوند.
• تصویر ناقص، کمرنگ یا دارای نویز دیجیتالی که شبیه خرابی اطلاعات تصویری است.
• نمایش نادرست رنگ‌ها یا تغییرات غیرطبیعی در نور و کنتراست تصویر.
• تصویر به‌طور کامل محو یا مات می‌شود اما پس‌زمینه روشنایی دارد.
• کند شدن یا تأخیر در تغییرات تصویر به‌ویژه هنگام نمایش محتوای متحرک.
• گرم شدن بیش‌ازحد برد T-Con یا مشاهده آسیب فیزیکی مانند سوختگی قطعات SMD.

تست برد T-Con برای تشخیص خرابی

۱. بررسی ولتاژهای ورودی و خروجی برد T-Con

• با استفاده از مولتی‌متر، ولتاژهای کلیدی مانند VGH، VGL، Vcom و AVDD را روی برد بررسی کنید.
• مقادیر معمولی باید در حدود ۲۵ تا ۳۰ ولت برای VGH و -۷ تا -۱۰ ولت برای VGL باشند.

۲. تست پیوستگی مسیرهای ارتباطی

• با مولتی‌متر اتصالات بین برد T-Con و فلت‌های پنل را بررسی کنید.
• قطع‌شدگی در این مسیرها می‌تواند باعث عدم نمایش تصویر یا ایجاد خطوط شود.

۳. تعویض برد T-Con

• اگر به برد T-Con مشکوک هستید، یک برد سالم و مشابه را جایگزین کنید و بررسی کنید که آیا مشکل برطرف می‌شود یا خیر.

---

علائم خرابی پنل نمایشگر

مشکلات ناشی از پنل معمولاً به دلیل آسیب فیزیکی، خرابی در اتصالات داخلی یا نقص در کریستال مایع (LCD) یا LEDها ایجاد می‌شود. نشانه‌های رایج خرابی پنل شامل موارد زیر هستند:

• وجود خطوط عمودی ثابت در تصویر که حتی پس از تغییر تصویر یا ورودی، ثابت می‌مانند.
• نقاط سیاه (Dead Pixel) یا سفید دائمی روی تصویر که تغییر نمی‌کنند.
• تغییر ناگهانی و ناهمگون روشنایی در قسمت‌هایی از تصویر که ممکن است ناشی از خرابی بک‌لایت باشد.
• شکستگی فیزیکی یا نشت مایع کریستال (Liquid Crystal Bleed).
• عدم نمایش تصویر حتی با وجود روشن بودن نور پس‌زمینه.

تست پنل نمایشگر برای تشخیص خرابی

۱. تست با یک برد T-Con سالم

• اگر برد T-Con را تعویض کردید و مشکل همچنان وجود دارد، احتمال خرابی پنل زیاد است.

2. فشردن آرام فلت‌های ارتباطی پنل
   • در برخی موارد، اتصالات فلت داخلی پنل شُل شده‌اند و با فشار دادن آن‌ها، تصویر بهبود پیدا می‌کند.
3. بررسی نور پس‌زمینه (Backlight)
   • اگر تصویر بسیار تاریک است، با یک چراغ‌قوه از نزدیک روی صفحه نور بتابانید.
   • اگر تصویر faint (خیلی ضعیف) دیده شد، مشکل از نور پس‌زمینه (LED Backlight) است.

---

بررسی ولتاژهای ایجاد شده توسط T-Con و پنل

برای تشخیص دقیق‌تر، می‌توان ولتاژهای برد T-Con و پنل را به‌صورت کامندی بررسی کرد.

بررسی وضعیت برد T-Con در سیستم

dmesg | grep -i tcon

تست وضعیت نور پس‌زمینه

cat /sys/class/backlight/*/brightness

تنظیم مجدد سیگنال‌های نمایشگر

xrandr --output LVDS-1 --off && xrandr --output LVDS-1 --auto

---

جمع‌بندی

• خرابی برد T-Con معمولاً باعث ایجاد نویز، تأخیر، تغییر رنگ و خطوط متحرک در تصویر می‌شود.
• خرابی پنل بیشتر شامل خطوط عمودی ثابت، نقاط سیاه یا سفید دائمی و مشکلات نور پس‌زمینه است.
• برای تشخیص، ولتاژهای کلیدی برد T-Con بررسی شده و در صورت امکان با یک برد سالم جایگزین می‌شود.
• در صورتی که با تعویض برد T-Con مشکل حل نشود، احتمال خرابی در خود پنل بیشتر است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”نحوه تست عملکرد پنل با استفاده از T-Con جدید” subtitle=”توضیحات کامل”]تست عملکرد پنل با استفاده از یک برد T-Con جدید یکی از روش‌های اصلی برای تشخیص مشکلات تصویر و تعیین اینکه آیا مشکل از پنل نمایشگر است یا از برد T-Con. این تست شامل جایگزینی برد T-Con معیوب با یک برد سالم و بررسی تغییرات تصویر است.

---

مراحل تست پنل با استفاده از برد T-Con جدید

۱. بررسی مشخصات برد T-Con جدید

قبل از تعویض، اطمینان حاصل کنید که برد T-Con جدید از نظر مدل، ولتاژ و پین‌های اتصال با پنل سازگار است. در غیر این صورت ممکن است آسیب بیشتری به پنل وارد شود.

۲. خاموش کردن دستگاه و جداسازی برد T-Con

• مانیتور یا تلویزیون را خاموش کرده و از برق جدا کنید.
• پوشش پشتی دستگاه را باز کرده و برد T-Con را پیدا کنید.
• اتصالات فلت و کابل‌های برد T-Con را با دقت جدا کنید.

۳. نصب برد T-Con جدید

• برد جدید را در محل برد قبلی قرار دهید.
• کابل‌های فلت را به‌دقت متصل کنید و از محکم بودن اتصالات اطمینان حاصل کنید.
• دستگاه را روشن کنید و عملکرد تصویر را بررسی کنید.

۴. بررسی نتایج تست

پس از تعویض برد T-Con، خروجی تصویر را مشاهده کنید:

• اگر تصویر بدون مشکل نمایش داده شد، مشکل از برد T-Con قبلی بوده است.
• اگر تصویر همچنان دارای خطوط عمودی ثابت یا پیکسل‌های معیوب است، احتمالاً مشکل از پنل نمایشگر است.
• اگر تصویر روشن نمی‌شود، ممکن است فلت‌ها به درستی متصل نشده باشند یا برد جدید ناسازگار باشد.

---

تست عملکرد پنل از طریق کامندهای سیستمی

در صورتی که از یک مانیتور یا تلویزیون متصل به سیستم‌عامل استفاده می‌کنید، می‌توان برخی تست‌های نرم‌افزاری را اجرا کرد.

بررسی وضعیت شناسایی پنل و T-Con در سیستم

xrandr --query

تنظیم مجدد درایور گرافیکی برای به‌روز شدن تصویر

xrandr --output LVDS-1 --off && xrandr --output LVDS-1 --auto

بررسی ثبت خطاهای مرتبط با نمایشگر در سیستم

dmesg | grep -i display

---

جمع‌بندی

• با تعویض برد T-Con معیوب با یک برد سالم، می‌توان مشکل را به درستی تشخیص داد.
• اگر مشکل تصویر برطرف شد، برد T-Con معیوب بوده است؛ در غیر این صورت، احتمال خرابی پنل بیشتر است.
• اتصالات فلت باید با دقت بررسی شوند، زیرا شل شدن آن‌ها می‌تواند باعث مشکلات تصویر شود.
• برای تست دقیق‌تر، می‌توان از کامندهای سیستمی جهت بررسی وضعیت نمایشگر استفاده کرد.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”تأثیر فلت‌های خراب بر عملکرد T-Con” subtitle=”توضیحات کامل”]فلت‌های ارتباطی بین برد T-Con، پنل نمایشگر و برد اصلی (Main Board) یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های سیستم نمایش تصویر هستند. این فلت‌ها اطلاعات پردازش‌شده توسط T-Con را به پنل ارسال می‌کنند. خرابی این فلت‌ها می‌تواند باعث مشکلات متعددی در نمایش تصویر شود که گاهی با خرابی خود برد T-Con اشتباه گرفته می‌شود.

---

علائم خرابی فلت‌های T-Con

۱. ایجاد خطوط عمودی یا افقی روی تصویر

• اگر فلت‌های ارتباطی بین T-Con و پنل نمایشگر دچار مشکل شوند، پیکسل‌های برخی از ستون‌ها یا ردیف‌ها داده‌های نادرست دریافت می‌کنند و خطوط روی صفحه ظاهر می‌شوند.

۲. قطع و وصل شدن تصویر یا نمایش ناقص

• ممکن است تصویر در برخی مواقع به درستی نمایش داده شود اما با تکان دادن فلت‌ها، تصویر از بین برود یا ناقص شود.

۳. وجود لکه‌های سفید یا سیاه روی صفحه نمایش

• خرابی در کانکتورهای فلت باعث می‌شود که برخی از بخش‌های پنل اطلاعات دریافت نکنند و لکه‌های سفید یا سیاه به وجود بیاید.

۴. مشکل در نمایش رنگ‌ها و تداخل سیگنال‌های تصویر

• فلت‌های خراب ممکن است باعث شوند که سیگنال‌های رنگی نادرست ارسال شوند و تصویر با رنگ‌های غیرعادی یا سایه‌دار نمایش داده شود.

---

نحوه تست سلامت فلت‌های T-Con

۱. بررسی فیزیکی فلت‌ها

• جدا کردن فلت‌ها و بررسی آن‌ها برای مشاهده شکستگی یا قطع‌شدگی مسیرها
• بررسی کانکتورهای فلت برای وجود سولفاته‌شدگی یا گرد و غبار
• تمیز کردن کانکتورها با الکل ایزوپروپیل ۹۹٪

۲. تست فلت‌ها با مولتی‌متر

• تنظیم مولتی‌متر روی حالت بوق اتصال کوتاه (Continuity Test) و بررسی اتصال پایه‌های دو سر فلت
• بررسی وجود مقاومت غیرعادی در مسیرهای فلت با تنظیم مولتی‌متر روی حالت اهم‌سنجی

۳. استفاده از تستر فلت برای شبیه‌سازی سیگنال‌ها

• برخی تسترهای مانیتور امکان ارسال سیگنال‌های استاندارد تصویر از طریق فلت را دارند که کمک می‌کند فلت‌های معیوب شناسایی شوند.

---

رفع مشکل فلت‌های خراب

۱. تعویض فلت آسیب‌دیده

• بهترین روش برای فلت‌هایی که به‌شدت آسیب دیده‌اند یا پاره شده‌اند، تعویض کامل آن‌ها است.

۲. ترمیم فلت‌های قطع‌شده

• در مواردی که فلت در یک نقطه خاص دچار قطعی شده باشد، می‌توان از چسب نقره‌ای رسانا یا سیم‌کشی مستقیم مسیرها برای ترمیم آن استفاده کرد.

۳. تعویض کانکتورهای آسیب‌دیده فلت روی برد T-Con

• گاهی مشکل از خود کانکتور روی برد T-Con است که می‌توان با هیتر و هویه مخصوص SMD آن را تعویض کرد.

---

بررسی اتصالات فلت از طریق کامندهای سیستمی

بررسی شناسایی نمایشگر در سیستم

xrandr --listmonitors

مشاهده وضعیت سیگنال‌های ویدئویی

dmesg | grep -i video

تست تغییرات تصویر با اعمال مجدد تنظیمات فریم‌ریت و رزولوشن

xrandr --output LVDS-1 --mode 1920x1080 --rate 60

---

جمع‌بندی

• فلت‌های ارتباطی بین T-Con و پنل نقش مهمی در انتقال داده‌های تصویر دارند.
• خرابی این فلت‌ها می‌تواند باعث ایجاد خطوط، لکه‌های سفید یا سیاه، تغییر رنگ‌ها و قطعی تصویر شود.
• تست فلت‌ها با مولتی‌متر، بررسی فیزیکی و استفاده از تستر T-Con می‌تواند در تشخیص خرابی کمک کند.
• در صورت خرابی شدید، بهترین راه حل تعویض فلت است، اما در برخی موارد امکان ترمیم آن‌ها نیز وجود دارد.
• برای بررسی سلامت اتصالات، می‌توان از کامندهای سیستمی استفاده کرد تا وضعیت مانیتور و سیگنال‌های ویدئویی را تحلیل کرد.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 8. آموزش لحیم‌کاری و تعویض قطعات SMD روی T-Con”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”لحیم‌کاری قطعات کوچک و حساس” subtitle=”توضیحات کامل”]لحیم‌کاری قطعات SMD و سایر اجزای کوچک روی برد T-Con نیاز به دقت بالا و ابزار مناسب دارد. در صورت عدم رعایت اصول، ممکن است اتصالات ضعیف، اتصال کوتاه یا آسیب به برد ایجاد شود.

---

ابزارهای موردنیاز برای لحیم‌کاری قطعات کوچک

۱. هویه نوک تیز و دمای قابل تنظیم

• دمای مناسب برای لحیم‌کاری SMD معمولاً ۳۰۰ تا ۳۵۰ درجه سانتی‌گراد است.
• استفاده از نوک هویه باریک و تمیز برای جلوگیری از آسیب به برد.

۲. هیتر هوای گرم (Hot Air Rework Station)

• برای لحیم‌کاری یا جدا کردن آی‌سی‌ها و قطعات حساس به کار می‌رود.
• تنظیم دما بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد بسته به نوع قطعه.

۳. سیم لحیم نازک با ترکیب مناسب (Sn63Pb37 یا Sn60Pb40)

• ضخامت ۰.۳۵ تا ۰.۵ میلی‌متر برای لحیم‌کاری قطعات کوچک مناسب است.
• استفاده از سیم لحیم بدون سرب (Lead-Free) برای کارهای استاندارد زیست‌محیطی.

۴. روغن لحیم (Flux) برای بهبود اتصال و جلوگیری از اکسیداسیون

• روغن لحیم باعث پخش یکنواخت قلع و کاهش اکسیداسیون سطحی پایه‌ها می‌شود.
• استفاده از Flux Pen برای لحیم‌کاری دقیق.

۵. پنس ضدالکتریسیته ساکن (ESD Tweezer)

• برای جابجایی و نگه‌داشتن قطعات کوچک هنگام لحیم‌کاری.

۶. سیم بردار لحیم (Desoldering Wick) یا پمپ قلع‌کش

• برای حذف لحیم‌های اضافی یا باز کردن اتصالات اشتباه.

---

مراحل لحیم‌کاری قطعات کوچک روی برد T-Con

۱. آماده‌سازی سطح لحیم‌کاری

• تمیز کردن سطح PCB و پایه‌های قطعه با الکل ایزوپروپیل ۹۹٪
• استفاده از روغن لحیم (Flux) روی سطح لحیم‌کاری

۲. قرار دادن مقدار کمی قلع روی پدهای برد

# ابتدا نوک هویه را روی پد قرار دهید و مقدار کمی قلع اضافه کنید.
# سپس قطعه را روی برد گذاشته و لحیم‌کاری را انجام دهید.

۳. قرار دادن قطعه روی برد و نگه‌داشتن آن با پنس

# پس از تنظیم قطعه در محل موردنظر، یک پایه را لحیم کنید تا ثابت شود.
# سپس سایر پایه‌ها را لحیم کنید.

۴. لحیم‌کاری پایه‌های قطعه با هویه یا هیتر هوای گرم

# اگر از هیتر استفاده می‌کنید، دما را روی ۳۰۰-۳۵۰ درجه تنظیم کرده و هوا را روی مقدار متوسط بگذارید.
# از فاصله ۳-۵ سانتی‌متری جریان هوا را روی پایه‌های قطعه هدایت کنید تا لحیم به درستی پخش شود.

۵. بررسی کیفیت لحیم‌کاری

• بررسی لحیم‌کاری با ذره‌بین برای اطمینان از عدم وجود اتصال کوتاه.
• در صورت مشاهده قلع اضافی، استفاده از سیم قلع‌کش برای تمیز کردن پایه‌ها.

۶. تمیز کردن سطح پس از لحیم‌کاری

# پس از پایان کار، برد را با الکل ایزوپروپیل تمیز کنید تا باقی‌مانده Flux از بین برود.

---

بررسی کیفیت لحیم‌کاری با تست الکترونیکی

۱. تست اتصال پایه‌های قطعه با مولتی‌متر در حالت Continuity Test

# تنظیم مولتی‌متر روی حالت تست اتصال کوتاه:
# اگر صدای بوق شنیده شد، یعنی اتصال کوتاه وجود دارد و باید لحیم‌کاری مجدداً بررسی شود.

۲. اندازه‌گیری ولتاژ پایه‌های قطعه پس از لحیم‌کاری

# بررسی مقدار ولتاژ روی پایه‌های آی‌سی پس از لحیم‌کاری برای اطمینان از عملکرد صحیح:

# اتصال پراب قرمز به پایه VCC و پراب مشکی به GND
# مشاهده مقدار ولتاژ موردنظر در نمایشگر مولتی‌متر

---

جمع‌بندی

• لحیم‌کاری قطعات کوچک مانند آی‌سی‌های SMD نیاز به دقت بالا و ابزارهای تخصصی دارد.
• استفاده از روغن لحیم، هویه نوک تیز و دمای مناسب باعث جلوگیری از آسیب به برد و قطعات می‌شود.
• پس از لحیم‌کاری، تست‌های الکتریکی مانند اندازه‌گیری ولتاژ و بررسی اتصال کوتاه برای اطمینان از کیفیت لحیم‌کاری ضروری است.
• تمیز کردن برد پس از لحیم‌کاری با الکل ایزوپروپیل باعث افزایش طول عمر اتصالات لحیم‌شده می‌شود.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”استفاده از هیتر برای جدا کردن آی‌سی‌ها” subtitle=”توضیحات کامل”]جدا کردن آی‌سی‌ها (مانند Scaler IC و Timing Controller IC) با هیتر هوای گرم (Hot Air Rework Station) نیاز به دقت دارد. اگر دما و جریان هوا به درستی تنظیم نشود، ممکن است به برد مدار چاپی (PCB) یا سایر قطعات اطراف آسیب وارد شود.

---

ابزارهای موردنیاز

۱. هیتر هوای گرم با تنظیم دما و جریان هوا

• دمای مناسب برای جدا کردن آی‌سی‌های SMD معمولاً ۳۵۰ تا ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد است.
• جریان هوای مناسب برای جلوگیری از جابجایی قطعات اطراف متوسط تا کم تنظیم شود.

۲. پنس ضدالکتریسیته ساکن (ESD Tweezer)

• برای گرفتن آی‌سی پس از نرم شدن لحیم‌ها و بلند کردن آن بدون آسیب.

۳. روغن لحیم (Flux) برای کاهش دمای ذوب لحیم و جلوگیری از آسیب PCB

• باعث پخش یکنواخت حرارت و کاهش احتمال آسیب دیدن پدهای برد می‌شود.

۴. سیم لحیم‌کش (Desoldering Wick) یا پمپ قلع‌کش

• برای تمیز کردن باقی‌مانده‌های لحیم پس از برداشتن آی‌سی.

۵. الکل ایزوپروپیل (۹۹٪) و برس مخصوص برای تمیز کردن برد

• برای حذف باقی‌مانده‌های Flux و تمیز کردن ناحیه لحیم‌کاری پس از کار.

---

مراحل جدا کردن آی‌سی با استفاده از هیتر

۱. آماده‌سازی برد و آی‌سی

• محل لحیم‌کاری را با برس آغشته به الکل ایزوپروپیل تمیز کنید.
• مقدار مناسبی روغن لحیم (Flux) روی پایه‌های آی‌سی بزنید تا حرارت بهتر توزیع شود.

۲. تنظیم دما و جریان هوا در هیتر

# تنظیم دما: ۳۵۰ تا ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد
# تنظیم جریان هوا: متوسط تا کم برای جلوگیری از جابجایی سایر قطعات

۳. گرم کردن یکنواخت پایه‌های آی‌سی

# هیتر را با فاصله ۳-۵ سانتی‌متری از برد قرار دهید.
# به صورت دایره‌ای روی پایه‌های آی‌سی حرکت دهید تا لحیم‌ها کاملاً نرم شوند.

۴. برداشتن آی‌سی با پنس ESD

• وقتی لحیم‌ها کاملاً ذوب شدند، آی‌سی را به آرامی با پنس بلند کنید.
• از فشار زیاد اجتناب کنید تا پدهای برد کنده نشوند.

۵. تمیز کردن ناحیه لحیم‌کاری پس از جدا کردن آی‌سی

# استفاده از سیم لحیم‌کش برای برداشتن قلع‌های باقی‌مانده روی برد.
# تمیز کردن سطح با الکل ایزوپروپیل و برس مخصوص.

---

نکات مهم هنگام کار با هیتر

• دمای بیش از حد ممکن است باعث آسیب به برد (Delamination) شود.
• جریان هوای زیاد ممکن است قطعات SMD کوچک را جابجا کند.
• از پنس ضدالکتریسیته ساکن (ESD) استفاده کنید تا قطعه جدید دچار آسیب نشود.

---

جمع‌بندی

• برای جدا کردن آی‌سی‌های SMD، استفاده از هیتر هوای گرم با دمای کنترل‌شده ضروری است.
• روغن لحیم کمک می‌کند تا لحیم‌ها سریع‌تر ذوب شوند و آسیب به برد کاهش یابد.
• پس از جدا کردن آی‌سی، تمیز کردن سطح لحیم‌کاری با سیم لحیم‌کش و الکل ایزوپروپیل ضروری است.
• جریان هوای هیتر نباید بیش از حد زیاد باشد تا قطعات اطراف جابجا نشوند.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”نصب مجدد آی‌سی‌ها با روش‌های دقیق” subtitle=”توضیحات کامل”]نصب مجدد آی‌سی‌های SMD مانند Scaler IC و Timing Controller IC نیاز به دقت و استفاده از تجهیزات مناسب دارد. در صورت اجرای نادرست، مشکلاتی مانند اتصال کوتاه، لحیم سرد و عدم برقراری ارتباط الکتریکی مناسب ایجاد می‌شود.

---

ابزارهای موردنیاز

۱. هیتر هوای گرم (Hot Air Rework Station)

• دمای مناسب ۳۵۰ تا ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد برای ذوب لحیم.
• جریان هوای متوسط برای جلوگیری از جابجایی آی‌سی.

۲. پنس ضدالکتریسیته ساکن (ESD Tweezer)

• برای نگه‌داشتن آی‌سی هنگام قرار دادن روی برد.

۳. روغن لحیم (Flux) برای بهبود فرآیند لحیم‌کاری

• باعث پخش یکنواخت حرارت و جلوگیری از اکسید شدن لحیم می‌شود.

۴. سیم لحیم‌کش (Desoldering Wick) یا پمپ قلع‌کش

• برای تمیز کردن محل لحیم‌کاری قبل از نصب آی‌سی جدید.

۵. شابلون (Stencil) و خمیر قلع (Solder Paste) برای لحیم‌کاری دقیق

• برای آی‌سی‌هایی با پایه‌های BGA یا QFN از شابلون استفاده می‌شود.

۶. الکل ایزوپروپیل (۹۹٪) و برس مخصوص برای تمیز کردن برد

• برای حذف باقی‌مانده‌های Flux پس از لحیم‌کاری.

---

مراحل نصب مجدد آی‌سی

۱. آماده‌سازی محل نصب آی‌سی

• با استفاده از سیم لحیم‌کش یا پمپ قلع‌کش، لحیم‌های قدیمی را پاک کنید.
• سطح برد را با الکل ایزوپروپیل و برس تمیز کنید تا باقی‌مانده‌های روغن لحیم حذف شوند.

# تمیز کردن سطح لحیم‌کاری
use isopropyl alcohol (99%) with an ESD-safe brush to clean the PCB area.

۲. قرار دادن خمیر قلع روی پدهای لحیم‌کاری

• مقدار مناسبی خمیر قلع (Solder Paste) روی محل قرارگیری آی‌سی بزنید.
• اگر آی‌سی BGA یا QFN است، از شابلون (Stencil) برای اعمال دقیق خمیر قلع استفاده کنید.

# استفاده از شابلون برای اعمال خمیر قلع
place the stencil on the PCB, apply solder paste, and use a scraper to spread it evenly.

۳. قرار دادن آی‌سی روی برد

• آی‌سی را با دقت روی پدها قرار دهید تا پایه‌ها در جای خود قرار بگیرند.
• از پنس ضد ESD برای تنظیم موقعیت آی‌سی استفاده کنید.

۴. لحیم‌کاری آی‌سی با هیتر هوای گرم

• هیتر را روی دمای ۳۵۰ تا ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید و جریان هوای متوسط را انتخاب کنید.
• به صورت یکنواخت روی پایه‌های آی‌سی حرکت دهید تا خمیر قلع ذوب شود.
• وقتی آی‌سی در جای خود تثبیت شد، به آرامی هیتر را از روی برد بردارید تا خنک شود.

# تنظیم دمای هیتر
hot air temperature: 350-400°C, airflow: medium.
# اعمال گرما به صورت یکنواخت روی پایه‌های آی‌سی.

۵. بررسی کیفیت لحیم‌کاری

• با لوپ یا میکروسکوپ، پایه‌های آی‌سی را بررسی کنید تا اتصال کوتاه یا لحیم سرد وجود نداشته باشد.
• در صورت وجود اتصال کوتاه، از سیم لحیم‌کش برای تمیز کردن اضافات استفاده کنید.
• محل لحیم‌کاری را با الکل ایزوپروپیل تمیز کنید.

# تمیز کردن نهایی محل لحیم‌کاری
use isopropyl alcohol (99%) and an ESD brush to clean the soldered area.

۶. تست عملکرد آی‌سی پس از نصب

• برد را روشن کرده و بررسی کنید که آی‌سی جدید به درستی کار می‌کند.
• ولتاژهای ورودی و خروجی آی‌سی را با مولتی‌متر اندازه‌گیری کنید.
• در صورت لزوم، از اسیلوسکوپ برای تحلیل سیگنال‌ها استفاده کنید.

# تست ولتاژ آی‌سی جدید پس از نصب
measure voltage at key pins using a multimeter to verify proper installation.

---

جمع‌بندی

• برای نصب مجدد آی‌سی، باید ابتدا محل لحیم‌کاری را به‌طور کامل تمیز کرد.
• استفاده از خمیر قلع و شابلون باعث یکنواختی لحیم‌کاری و جلوگیری از اتصالات کوتاه می‌شود.
• تنظیم دقیق دما و جریان هوای هیتر برای جلوگیری از آسیب به آی‌سی ضروری است.
• پس از لحیم‌کاری، بررسی کیفیت اتصال‌ها با لوپ یا میکروسکوپ و تست عملکرد آی‌سی الزامی است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”استفاده از خمیر قلع برای لحیم‌کاری بردهای چندلایه” subtitle=”توضیحات کامل”]خمیر قلع (Solder Paste) یکی از مهم‌ترین مواد در لحیم‌کاری قطعات SMD روی بردهای چندلایه است. این ماده ترکیبی از قلع و فلاکس بوده و برای لحیم‌کاری قطعات ریز و حساس مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بردهای چندلایه، استفاده از خمیر قلع با روش‌های دقیق مانند چاپ شابلونی، استفاده از ریفلو (Reflow Oven) یا هیتر هوای گرم اهمیت بالایی دارد.

---

ویژگی‌های مهم خمیر قلع برای بردهای چندلایه

• قابلیت پخش یکنواخت روی سطح پدهای مسی
• جلوگیری از اکسید شدن پایه‌های قطعات و پدهای لحیم‌کاری
• ایجاد اتصالات قوی و رسانای مناسب بین لایه‌های مختلف برد
• حفظ استحکام مکانیکی قطعات پس از لحیم‌کاری

---

ابزارهای موردنیاز برای لحیم‌کاری با خمیر قلع

۱. شابلون (Stencil) مناسب برای اعمال خمیر قلع

• برای اعمال مقدار دقیق خمیر قلع روی برد چندلایه از شابلون استفاده می‌شود.

۲. لیسه یا کاردک مخصوص برای پخش خمیر قلع

• برای پخش یکنواخت خمیر قلع روی شابلون به کار می‌رود.

۳. هیتر هوای گرم یا ریفلو اوون (Reflow Oven)

• برای ذوب شدن یکنواخت خمیر قلع و ایجاد اتصالات صحیح.

۴. پنس ضد الکتریسیته ساکن (ESD Tweezer)

• برای قرار دادن قطعات روی برد قبل از گرمادهی.

۵. مولتی‌متر و اسیلوسکوپ برای بررسی اتصالات پس از لحیم‌کاری

• برای بررسی کیفیت لحیم‌کاری و عملکرد برد چندلایه پس از لحیم‌کاری.

---

مراحل لحیم‌کاری بردهای چندلایه با خمیر قلع

۱. آماده‌سازی سطح برد و تمیزکاری پدها

• سطح برد را با الکل ایزوپروپیل تمیز کنید تا چربی و گردوغبار از بین برود.
• هرگونه لحیم اضافی قدیمی را با سیم لحیم‌کش پاک کنید.

# تمیز کردن سطح برد قبل از اعمال خمیر قلع
use isopropyl alcohol (99%) with an ESD-safe brush to clean the PCB pads.

۲. قرار دادن شابلون روی برد و اعمال خمیر قلع

• شابلون را به‌دقت روی برد تراز کنید تا پدهای برد و حفره‌های شابلون هم‌راستا شوند.
• مقدار مناسبی خمیر قلع را روی شابلون بریزید و با لیسه فلزی یا پلاستیکی روی آن بکشید.
• اضافه‌های خمیر قلع را جمع کرده و شابلون را بردارید.

# استفاده از شابلون برای اعمال خمیر قلع
place the stencil on the PCB, apply solder paste, and use a scraper to spread it evenly.

۳. قرار دادن قطعات SMD روی برد

• با استفاده از پنس ضد ESD، قطعات را به‌آرامی روی برد قرار دهید.
• قطعات باید دقیقاً روی پدهای دارای خمیر قلع قرار بگیرند.

۴. ذوب کردن خمیر قلع با ریفلو اوون یا هیتر هوای گرم

• اگر از ریفلو اوون استفاده می‌کنید:
  • دما را روی ۲۵۰-۲۶۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید.
  • پروفایل حرارتی را رعایت کنید تا قطعات دچار شوک حرارتی نشوند.
• اگر از هیتر هوای گرم استفاده می‌کنید:
  • دمای هیتر را روی ۳۵۰-۴۰۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید.
  • جریان هوای متوسط را انتخاب کنید تا قطعات جابه‌جا نشوند.

# تنظیم دمای ریفلو اوون
set reflow oven temperature to 250-260°C following the proper heating curve.

# تنظیم دمای هیتر هوای گرم
hot air temperature: 350-400°C, airflow: medium.

۵. بررسی کیفیت لحیم‌کاری و تمیز کردن برد

• با استفاده از لوپ یا میکروسکوپ، محل لحیم‌کاری را بررسی کنید.
• در صورت وجود اتصال کوتاه، از سیم لحیم‌کش برای حذف اضافات استفاده کنید.
• برد را با الکل ایزوپروپیل تمیز کنید تا باقی‌مانده فلاکس حذف شود.

# تمیز کردن برد پس از لحیم‌کاری
use isopropyl alcohol (99%) and an ESD brush to clean the soldered areas.

۶. تست عملکرد برد پس از لحیم‌کاری

• با مولتی‌متر، ولتاژها و اتصالات برد را بررسی کنید.
• در صورت نیاز، از اسیلوسکوپ برای بررسی سیگنال‌های مدار استفاده کنید.

# تست ولتاژهای مدار
measure voltage at key circuit points using a multimeter.

---

جمع‌بندی

• استفاده از خمیر قلع در بردهای چندلایه نیاز به دقت بالا و ابزارهای مناسب دارد.
• شابلون باعث پخش دقیق خمیر قلع و جلوگیری از اتصالات نامناسب می‌شود.
• ریفلو اوون یا هیتر هوای گرم باید به‌درستی تنظیم شوند تا برد آسیب نبیند.
• پس از لحیم‌کاری، بررسی کیفیت اتصالات و تست مدار برای اطمینان از عملکرد صحیح ضروری است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 9. تست نهایی برد T-Con پس از تعمیر”][/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”بررسی عملکرد برد روی مانیتور تست” subtitle=”توضیحات کامل”]بررسی عملکرد برد پس از تعمیر یا تعویض قطعات، یکی از مهم‌ترین مراحل در عیب‌یابی و رفع مشکلات سخت‌افزاری نمایشگرها است. برای اطمینان از عملکرد صحیح برد، می‌توان از مانیتور تست یا نمایشگر جایگزین استفاده کرد. این روش به تکنسین‌ها کمک می‌کند تا مشکلاتی مانند عدم نمایش تصویر، نویز، تغییر رنگ، پرش تصویر و قطع و وصل شدن سیگنال‌ها را شناسایی کنند.

---

ابزارهای موردنیاز برای تست عملکرد برد

۱. مانیتور تست یا نمایشگر جایگزین

• برای بررسی خروجی تصویر از برد T-Con، مین برد و برد پاور استفاده می‌شود.

۲. کابل‌های مناسب برای اتصال برد به مانیتور تست

• کابل LVDS برای ارتباط برد T-Con و پنل LCD
• کابل FFC (فلت کابل) برای اتصال مین برد به T-Con

۳. مولتی‌متر و اسیلوسکوپ

• برای بررسی ولتاژهای خروجی برد و تحلیل سیگنال‌های تصویر

۴. منبع تغذیه متغیر

• برای بررسی جریان و ولتاژ ورودی و خروجی برد

۵. برد T-Con جایگزین

• جهت تست عملکرد پنل و ارتباطات برد

---

مراحل بررسی عملکرد برد روی مانیتور تست

۱. بررسی اولیه برد و اتصالات آن

• اطمینان از سلامت ظاهری برد، فلت‌ها و کانکتورها
• تمیز کردن نقاط اتصال با الکل ایزوپروپیل برای جلوگیری از نویز و قطعی ارتباط

# تمیز کردن کانکتورها قبل از تست
use isopropyl alcohol (99%) and an ESD brush to clean connectors.

۲. اتصال برد به مانیتور تست و بررسی خروجی تصویر

• برد مین (Main Board) را به T-Con و سپس به مانیتور تست متصل کنید.
• تغذیه برد را وصل کنید و سیگنال خروجی را بررسی کنید.

# تست ولتاژهای ورودی و خروجی برد
measure voltage at key circuit points using a multimeter.

۳. بررسی سیگنال‌های تصویری با اسیلوسکوپ

• سیگنال‌های LVDS را روی برد T-Con بررسی کنید.
• در صورت عدم وجود سیگنال، احتمال خرابی در مین برد یا فلت‌ها وجود دارد.

# بررسی سیگنال‌های خروجی LVDS
use an oscilloscope to check LVDS signal integrity.

۴. تعویض برد T-Con و بررسی مجدد عملکرد مانیتور تست

• اگر مشکل نمایش تصویر وجود داشت، از برد T-Con جایگزین برای تست استفاده کنید.
• در صورت حل شدن مشکل، برد T-Con معیوب بوده و نیاز به تعمیر یا تعویض دارد.

۵. بررسی روشنایی پس‌زمینه و عملکرد بک‌لایت

• اگر تصویر وجود ندارد اما پس‌زمینه روشن است، احتمال خرابی در برد T-Con وجود دارد.
• در صورت خاموش بودن بک‌لایت، برد پاور یا مین برد باید بررسی شود.

# تست ولتاژ بک‌لایت
measure LED backlight voltage using a multimeter.

۶. تست عملکرد رنگ و نمایشگر روی مانیتور تست

• بررسی تغییر رنگ، نویز یا اختلالات تصویری
• در صورت مشاهده مشکل، مسیرهای ارتباطی و اتصالات بررسی شوند.

---

جمع‌بندی

• مانیتور تست ابزاری کلیدی برای بررسی عملکرد بردهای تصویر در نمایشگرها است.
• تست خروجی تصویر، ولتاژهای مدار و سیگنال‌های LVDS از روش‌های اصلی بررسی عملکرد برد هستند.
• تعویض برد T-Con و استفاده از برد جایگزین می‌تواند در تشخیص خرابی برد کمک کند.
• بررسی روشنایی پس‌زمینه و صحت نمایش رنگ‌ها برای تأیید عملکرد صحیح برد ضروری است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”اندازه‌گیری ولتاژهای مختلف پس از تعمیر” subtitle=”توضیحات کامل”]پس از تعمیر یا تعویض قطعات معیوب برد T-Con، اندازه‌گیری ولتاژهای کلیدی برای اطمینان از عملکرد صحیح مدار ضروری است. این مرحله به تشخیص مشکلات باقی‌مانده و بررسی عملکرد صحیح قطعات جدید کمک می‌کند. در این فرآیند، از مولتی‌متر، اسیلوسکوپ و تستر T-Con برای بررسی ولتاژهای مهم استفاده می‌شود.

---

ابزارهای موردنیاز برای اندازه‌گیری ولتاژهای برد

۱. مولتی‌متر دیجیتال (Digital Multimeter)

• برای اندازه‌گیری ولتاژهای DC و AC در نقاط مختلف مدار
• تشخیص افت ولتاژ یا خرابی در مسیرهای تغذیه

۲. اسیلوسکوپ (Oscilloscope)

• برای بررسی نوسانات ولتاژ و کیفیت سیگنال‌های خروجی

۳. تستر برد T-Con

• برای شبیه‌سازی ورودی و خروجی‌های مدار پس از تعمیر

۴. منبع تغذیه متغیر

• برای بررسی جریان و ولتاژ تغذیه برد تحت شرایط مختلف

---

مراحل اندازه‌گیری ولتاژهای مختلف پس از تعمیر

۱. اندازه‌گیری ولتاژ ورودی برد T-Con

• ولتاژ ورودی از مین برد به T-Con معمولاً 12V یا 5V است.
• در صورت مشاهده ولتاژ کمتر از مقدار استاندارد، مسیرهای تغذیه و کابل LVDS بررسی شوند.

# تست ولتاژ ورودی برد T-Con
measure voltage at the input terminals of T-Con board.

۲. بررسی ولتاژهای تولید شده توسط رگولاتورها

• برد T-Con دارای چندین رگولاتور داخلی برای تولید ولتاژهای مختلف است.
• این ولتاژها معمولاً شامل 3.3V، 1.8V و 1.2V برای تغذیه ICها هستند.

# تست خروجی رگولاتورها
check voltage output of regulators using a multimeter.

۳. اندازه‌گیری ولتاژهای LVDS و بررسی سیگنال‌های تصویر

• سیگنال‌های LVDS بین مین برد و T-Con باید دارای ولتاژ مناسب باشند.
• با اسیلوسکوپ می‌توان صحت این سیگنال‌ها را بررسی کرد.

# بررسی ولتاژ سیگنال‌های LVDS
use an oscilloscope to check LVDS signal integrity.

۴. بررسی ولتاژ پنل نمایشگر (VGH، VGL و VCOM)

• ولتاژهای کلیدی مانند VGH (حدود 20V)، VGL (حدود -10V) و VCOM (5V) باید بررسی شوند.
• در صورت نبود این ولتاژها، آی‌سی‌های پردازش تصویر یا رگولاتورها ممکن است معیوب باشند.

# اندازه‌گیری ولتاژهای کلیدی پنل
measure VGH, VGL, and VCOM using a multimeter.

۵. اندازه‌گیری ولتاژ بک‌لایت و بررسی عملکرد آن

• ولتاژ بک‌لایت معمولاً بین 30V تا 100V است.
• در صورت خاموش بودن بک‌لایت، برد پاور یا مدار درایور بک‌لایت بررسی شود.

# تست ولتاژ بک‌لایت نمایشگر
check LED backlight voltage using a multimeter.

۶. بررسی تغییرات ولتاژ هنگام نمایش تصویر

• در هنگام نمایش تصویر، تغییرات ناگهانی ولتاژ می‌تواند نشان‌دهنده مشکل در آی‌سی‌های پردازش تصویر باشد.
• در صورتی که ولتاژهای خروجی به‌طور ناپایدار تغییر کنند، ممکن است مشکل در مین برد یا برد T-Con باشد.

---

جمع‌بندی

• اندازه‌گیری ولتاژهای مختلف پس از تعمیر، برای اطمینان از عملکرد صحیح مدار ضروری است.
• ولتاژ ورودی، خروجی‌های رگولاتورها، سیگنال‌های LVDS، ولتاژهای پنل (VGH، VGL، VCOM) و بک‌لایت باید بررسی شوند.
• استفاده از مولتی‌متر و اسیلوسکوپ کمک می‌کند تا نوسانات ولتاژ و ایرادات سیگنال‌های تصویری شناسایی شوند.
• در صورت مشاهده نوسان یا افت ولتاژ، بررسی مسیرهای تغذیه و قطعات معیوب الزامی است.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”رفع نواقص احتمالی با تست چند باره” subtitle=”توضیحات کامل”]پس از انجام تعمیرات بر روی برد T-Con، مین برد یا مدارهای مرتبط، لازم است که عملکرد سیستم را با تست‌های چند باره و بررسی دقیق ولتاژها و سیگنال‌ها مورد ارزیابی قرار دهیم. این فرآیند باعث می‌شود که مشکلات باقی‌مانده شناسایی شده و برطرف شوند تا دستگاه به عملکرد ایده‌آل خود بازگردد.

---

ابزارهای موردنیاز برای تست چند باره

۱. مولتی‌متر دیجیتال

• بررسی ولتاژهای کلیدی و تغذیه مدارها

۲. اسیلوسکوپ

• مشاهده سیگنال‌های خروجی برد و اطمینان از کیفیت آن‌ها

۳. تستر T-Con

• شبیه‌سازی عملکرد برد و تشخیص نواقص احتمالی

۴. مانیتور تست

• بررسی نمایش تصویر برای تشخیص نویز، پرش تصویر و مشکلات مرتبط

۵. منبع تغذیه متغیر

• تست عملکرد مدار تحت شرایط مختلف تأمین برق

---

مراحل تست چند باره برای رفع نواقص احتمالی

۱. بررسی ولتاژهای برد پس از مونتاژ نهایی

• پس از تعمیر و مونتاژ مجدد، ولتاژهای خروجی رگولاتورها، آی‌سی‌ها و مسیرهای کلیدی دوباره اندازه‌گیری شوند.
• اگر نوسان یا افت ولتاژ مشاهده شد، ممکن است قطعات معیوب باشند یا اتصالات ضعیف باشند.

# بررسی مجدد ولتاژهای کلیدی
measure voltage at critical points on the board.

۲. اجرای تست تصویر با سیگنال‌های مختلف

• از چندین نوع ورودی تصویر (HDMI، VGA، LVDS) استفاده شود تا عملکرد مدار در شرایط مختلف بررسی گردد.
• نمایش تصویر روی مانیتور تست شده و مشکلاتی مانند نویز، پرش تصویر یا خاموش شدن ناگهانی بررسی شوند.

# بررسی سیگنال‌های تصویر در ورودی‌های مختلف
test image display on different input sources.

۳. شبیه‌سازی عملکرد برد با تستر T-Con

• تستر T-Con به برد متصل شده و شبیه‌سازی عملکرد مدار انجام شود.
• در صورت مشاهده مشکلاتی مانند عدم نمایش تصویر یا تغییر رنگ‌ها، باید مسیرهای LVDS و آی‌سی‌های پردازش تصویر بررسی شوند.

# تست عملکرد برد T-Con با تستر
run T-Con board simulation using a tester.

۴. بررسی سیگنال‌های LVDS با اسیلوسکوپ

• سیگنال‌های LVDS باید بدون اعوجاج و نویز باشند.
• اگر سیگنال‌ها دارای نوسانات غیرطبیعی یا قطعی باشند، ممکن است کابل LVDS یا مدار مربوطه دچار مشکل باشد.

# تحلیل سیگنال‌های LVDS
analyze LVDS signals using an oscilloscope.

۵. تست عملکرد بک‌لایت و بررسی نور پس‌زمینه

• روشنایی یکنواخت نمایشگر بررسی شده و در صورت وجود سایه یا کم‌نور شدن بخشی از صفحه، مدار بک‌لایت یا LEDها بررسی شوند.

# بررسی ولتاژ و عملکرد بک‌لایت
check LED backlight voltage and uniformity.

۶. بررسی دمای قطعات و آی‌سی‌ها

• پس از چند دقیقه کارکرد، دمای قطعات حساس مانند آی‌سی‌های پردازش تصویر و رگولاتورها اندازه‌گیری شود.
• افزایش بیش از حد دما می‌تواند نشان‌دهنده اتصال کوتاه یا عملکرد نادرست مدارهای تغذیه باشد.

# بررسی دمای قطعات الکترونیکی
measure IC and regulator temperatures after prolonged use.

---

جمع‌بندی

• اجرای تست‌های چند باره برای شناسایی و رفع مشکلات باقی‌مانده پس از تعمیر الزامی است.
• بررسی مجدد ولتاژهای مدار، تست ورودی‌های تصویر، تحلیل سیگنال‌های LVDS، تست بک‌لایت و دمای قطعات، مراحل مهم این فرآیند هستند.
• در صورت مشاهده نواقص، مسیرهای ارتباطی، لحیم‌کاری قطعات و عملکرد آی‌سی‌های اصلی باید مجدداً بررسی شوند.
• استفاده از تستر T-Con، اسیلوسکوپ و مانیتور تست، کمک می‌کند تا مشکلاتی که در نگاه اول نامشهود هستند، شناسایی و برطرف شوند.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”بررسی کیفیت تصویر و سیگنال‌ها پس از تعمیر” subtitle=”توضیحات کامل”]پس از انجام تعمیرات، بررسی کیفیت تصویر و سیگنال‌های ارسال‌شده به نمایشگر از اهمیت بالایی برخوردار است. مشکلاتی مانند پرش تصویر، نویز، تغییر رنگ، کم‌نور شدن یا خاموشی صفحه می‌توانند نشانه‌هایی از نقص در برد T-Con، مین برد، بک‌لایت یا کابل‌های ارتباطی باشند.

---

ابزارهای موردنیاز برای بررسی کیفیت تصویر

۱. مانیتور تست

• بررسی خروجی تصویر در شرایط مختلف

۲. اسیلوسکوپ

• تحلیل سیگنال‌های LVDS و بررسی نویز یا اعوجاج

۳. مولتی‌متر دیجیتال

• اندازه‌گیری ولتاژهای تغذیه و بررسی اتصالات

۴. تستر T-Con

• شبیه‌سازی عملکرد برد برای تشخیص مشکلات احتمالی

۵. منبع تغذیه متغیر

• تست عملکرد مدار در شرایط مختلف ولتاژی

---

مراحل بررسی کیفیت تصویر و سیگنال‌ها

۱. بررسی ولتاژهای خروجی رگولاتورها و آی‌سی‌های پردازش تصویر

• ولتاژهای تغذیه مین برد و T-Con باید در محدوده استاندارد باشند تا پردازش تصویر به‌درستی انجام شود.
• در صورت مشاهده ولتاژهای نامتعادل یا نوسانی، ممکن است آی‌سی‌ها یا خازن‌های فیلتر آسیب دیده باشند.

# اندازه‌گیری ولتاژهای کلیدی در برد T-Con
measure voltage at T-Con board critical points.

۲. بررسی سیگنال‌های LVDS با اسیلوسکوپ

• سیگنال‌های LVDS باید دارای شکل موج یکنواخت و بدون اعوجاج باشند.
• اگر سیگنال‌های خروجی نامنظم یا دارای افت دامنه باشند، کابل LVDS، مین برد یا برد T-Con ممکن است دچار مشکل باشند.

# تحلیل سیگنال‌های LVDS برای بررسی نویز و اعوجاج
analyze LVDS signals using an oscilloscope.

۳. تست نمایشگر با مانیتور تست

• مانیتور تست به خروجی تصویر متصل شده و کیفیت نمایش ارزیابی شود.
• مشکلاتی مانند سایه، تغییر رنگ، پیکسل‌های معیوب یا عدم نمایش تصویر بررسی گردد.

# بررسی کیفیت تصویر در خروجی HDMI/VGA/LVDS
test display quality on different output sources.

۴. بررسی بک‌لایت و یکنواختی روشنایی تصویر

• نور پس‌زمینه باید یکنواخت باشد و هیچ ناحیه‌ای تاریک یا کم‌نور نباشد.
• در صورت مشاهده مشکل، مدار درایور بک‌لایت یا LEDهای نور پس‌زمینه باید بررسی شوند.

# بررسی ولتاژ درایور بک‌لایت
check LED backlight driver voltage and performance.

۵. استفاده از تستر T-Con برای شبیه‌سازی عملکرد برد

• تستر T-Con به مدار متصل شده و کیفیت پردازش سیگنال‌ها بدون نیاز به مین برد اصلی بررسی شود.
• اگر تصویر در تستر نمایش داده نشد، برد T-Con یا کابل‌های فلت آن نیاز به بررسی دقیق‌تری دارند.

# تست عملکرد T-Con بدون اتصال به مین برد
run T-Con standalone test using a dedicated tester.

۶. بررسی تنظیمات فریم‌ریت و رزولوشن در نمایشگر

• تنظیمات مین برد باید با مشخصات فنی پنل نمایشگر مطابقت داشته باشد.
• در صورت عدم هماهنگی، تصویر ممکن است دچار پرش یا اختلال شود.

# تنظیم رزولوشن و فریم‌ریت مناسب در تنظیمات نمایشگر
adjust resolution and refresh rate to match panel specifications.

---

جمع‌بندی

• کیفیت تصویر و سیگنال‌ها باید پس از تعمیر بررسی شوند تا از عملکرد صحیح مدارها اطمینان حاصل شود.
• اندازه‌گیری ولتاژهای خروجی، بررسی سیگنال‌های LVDS، تست مانیتور، تحلیل نور بک‌لایت و تست عملکرد T-Con از مهم‌ترین مراحل این بررسی هستند.
• در صورت مشاهده نویز، اعوجاج یا تغییر رنگ، کابل‌ها، برد T-Con و تنظیمات مین برد باید بررسی و اصلاح شوند.
• استفاده از اسیلوسکوپ، مولتی‌متر، مانیتور تست و تستر T-Con، امکان تحلیل دقیق‌تر مشکلات احتمالی را فراهم می‌کند.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson title=”فصل 10. نکات حرفه‌ای برای تعمیر برد T-Con”]یکی از مهم‌ترین بخش‌های تعمیرات بردهای T-Con، مستند‌سازی مشکلات رایج و راه‌حل‌های آن‌ها است. داشتن یک مجموعه از تجربیات و راهکارها می‌تواند در تشخیص سریع‌تر خرابی‌ها و بهبود فرآیند تعمیر کمک کند.

---

چرا مستند‌سازی مهم است؟

• باعث سرعت بیشتر در عیب‌یابی می‌شود.
• از تکرار اشتباهات قبلی جلوگیری می‌کند.
• به اشتراک‌گذاری دانش بین تعمیرکاران کمک می‌کند.
• برای آموزش افراد تازه‌کار مفید است.

---

روش‌های مستند‌سازی مشکلات و راه‌حل‌ها

۱. ثبت مشکلات متداول

برای هر برد T-Con که بررسی می‌شود، باید مشکل آن و علائم ظاهری ثبت شوند. برخی از رایج‌ترین مشکلات شامل موارد زیر هستند:

• نداشتن تصویر
• پرش تصویر یا تغییر رنگ‌های غیرعادی
• خاموش شدن دستگاه پس از چند ثانیه
• ظاهر شدن خطوط عمودی یا افقی

۲. ثبت روش‌های تست و عیب‌یابی

برای هر مشکل، روش‌هایی که برای تست و عیب‌یابی استفاده شده است، یادداشت شود. مثال:

مشکل: تصویر وجود ندارد، اما صدا هست.
روش تست:

1. بررسی ولتاژ ورودی برد T-Con
2. تست سیگنال‌های LVDS از مین‌برد
3. بررسی خروجی‌های پردازنده تصویر

۳. ثبت روش‌های تعمیر و تعویض قطعات

بعد از پیدا کردن علت خرابی، راه‌حل اجرا شده باید نوشته شود. مثال:

مشکل: تصویر ندارد، اما صدا دارد.
راه‌حل:

1. تعویض آی‌سی پردازش تصویر
2. بررسی فلت‌های ارتباطی بین برد T-Con و پنل و تعویض در صورت خرابی

# مسیر فایل برای ثبت مشکلات در سیستم
/var/log/tcon_issues.log

۴. استفاده از عکس و دیاگرام

برای درک بهتر مشکلات و راه‌حل‌ها، عکس‌هایی از نقاط مهم برد و دیاگرام‌های مرتبط می‌توان تهیه و ذخیره کرد.

۵. ذخیره مستندات در یک محل مشخص

• مستندات می‌توانند به‌صورت دفترچه فیزیکی یا فایل‌های دیجیتال نگهداری شوند.
• برای ثبت اطلاعات دیجیتال، می‌توان از فایل‌های متنی، اکسل یا سیستم‌های ثبت مشکلات مانند Redmine یا Trello استفاده کرد.

---

جمع‌بندی

• مستند‌سازی مشکلات و راه‌حل‌ها به تعمیرکاران کمک می‌کند تا مشکلات مشابه را سریع‌تر تشخیص دهند.
• ثبت ولتاژهای اندازه‌گیری‌شده، قطعات تعویض‌شده و روش‌های تعمیر باعث افزایش دقت و کاهش خطا در تعمیرات آینده می‌شود.
• استفاده از ابزارهای دیجیتال برای مستندسازی اطلاعات باعث دسترسی آسان و بهبود روند کار می‌شود.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”ذخیره و بازیافت بردهای T-Con برای قطعات یدکی” subtitle=”توضیحات کامل”]بسیاری از بردهای T-Con که دچار خرابی شده‌اند، همچنان شامل قطعات سالم و قابل‌استفاده‌ای هستند که می‌توان از آن‌ها در تعمیرات و جایگزینی قطعات معیوب استفاده کرد. ذخیره و بازیافت این بردها می‌تواند هزینه‌های تعمیرات را کاهش داده و دسترسی به قطعات یدکی را تسهیل کند.

---

قطعات قابل بازیافت از بردهای T-Con

۱. آی‌سی‌های پردازش تصویر (Scaler IC و Timing Controller IC)

• این آی‌سی‌ها معمولاً در مدل‌های مختلف T-Con قابل استفاده مجدد هستند.
• با استفاده از هیتر هوای گرم و خمیر قلع، می‌توان این قطعات را از بردهای معیوب جدا کرده و در بردهای سالم جایگزین کرد.

# جدا کردن آی‌سی‌های پردازش تصویر با هیتر
use hot air rework station to remove Scaler IC from defective boards.

۲. رگولاتورها و ترانزیستورهای MOSFET

• رگولاتورها و ماسفت‌ها معمولاً در مدارهای تغذیه و کنترل ولتاژ استفاده می‌شوند.
• با بررسی ولتاژ و عملکرد آن‌ها، می‌توان قطعات سالم را استخراج و در بردهای دیگر استفاده کرد.

# تست عملکرد رگولاتورهای برد T-Con قبل از بازیافت
measure voltage regulators output to ensure usability.

۳. کریستال‌های نوسان‌ساز و خازن‌های SMD

• کریستال‌های نوسان‌ساز برای تولید سیگنال‌های کلاک استفاده می‌شوند و در اکثر بردهای T-Con مشابه‌اند.
• خازن‌های SMD در مدارهای مختلف استفاده می‌شوند و می‌توان آن‌ها را روی بردهای دیگر لحیم کرد.

# بررسی فرکانس کریستال‌های نوسان‌ساز قبل از استفاده مجدد
check oscillator frequency using frequency counter.

۴. کانکتورهای فلت و LVDS

• در صورتی که برد T-Con دچار خرابی شده باشد اما کانکتورهای آن سالم باشند، می‌توان آن‌ها را در تعمیرات دیگر استفاده کرد.
• کانکتورهای LVDS به‌دلیل ظرافت زیاد، هنگام جدا کردن باید با دقت و بدون آسیب به پایه‌ها انجام شود.

# جدا کردن کانکتورهای LVDS از بردهای معیوب
desolder LVDS connectors carefully using hot air gun.

۵. دیودهای حفاظت ولتاژ و فیوزهای SMD

• فیوزهای محافظتی و دیودهای TVS (حفاظت در برابر نوسان) قابل استفاده مجدد هستند و در مدارهای حساس به تغییرات ولتاژ کاربرد دارند.
• در صورت عدم وجود قطعی یا کاهش عملکرد، این قطعات می‌توانند روی بردهای سالم نصب شوند.

# تست سلامت فیوزهای SMD قبل از استفاده مجدد
check SMD fuses continuity using multimeter.

---

مراحل بازیافت و ذخیره قطعات یدکی

۱. جداسازی قطعات از بردهای معیوب

• از هیتر هوای گرم و پنس مخصوص برای جداسازی قطعات استفاده شود.
• قطعات حساس مانند آی‌سی‌ها و ترانزیستورها باید بدون آسیب‌دیدگی و تغییر شکل استخراج شوند.

۲. بررسی و تست عملکرد قطعات بازیافتی

• قطعات پس از استخراج باید با مولتی‌متر و تسترهای مخصوص بررسی شوند تا از سلامت آن‌ها اطمینان حاصل شود.
• قطعاتی که دارای علائم خرابی هستند، نباید در بردهای دیگر استفاده شوند.

۳. دسته‌بندی و ذخیره‌سازی قطعات یدکی

• قطعات باید بر اساس نوع، مدل و عملکرد در بسته‌بندی مناسب نگهداری شوند.
• استفاده از جعبه‌های آنتی‌استاتیک برای ذخیره آی‌سی‌های حساس توصیه می‌شود.

۴. استفاده از قطعات بازیافتی در تعمیرات بردهای T-Con

• در هنگام تعمیر بردها، قطعات سالم بازیافتی می‌توانند جایگزین قطعات معیوب شوند و به کاهش هزینه‌ها کمک کنند.

---

جمع‌بندی

• بازیافت بردهای T-Con امکان استفاده مجدد از قطعات سالم را فراهم می‌کند و هزینه‌های تعمیرات را کاهش می‌دهد.
• قطعاتی مانند آی‌سی‌های پردازش تصویر، رگولاتورها، کانکتورها، دیودهای محافظ و کریستال‌های نوسان‌ساز بیشترین ارزش بازیافت را دارند.
• قبل از استفاده مجدد، تمامی قطعات باید تست شده و از سلامت آن‌ها اطمینان حاصل شود.
• ذخیره‌سازی مناسب قطعات استخراج‌شده می‌تواند در تعمیرات آینده کاربرد داشته باشد و نیاز به خرید قطعات جدید را کاهش دهد.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”مستند‌سازی مشکلات و راه‌حل‌های رایج” subtitle=”توضیحات کامل”]مستند‌سازی مشکلات و راه‌حل‌های رایج در تعمیر برد T-Con و سایر بخش‌های مرتبط با مانیتور، یکی از مهم‌ترین مراحل برای بهبود روند عیب‌یابی و کاهش زمان تعمیرات است. این کار کمک می‌کند تا تکنسین‌ها در مواجهه با مشکلات مشابه، سریع‌تر به روش‌های تست و راه‌حل‌های مناسب دسترسی پیدا کنند.

---

۱. ثبت دقیق علائم و نشانه‌های خرابی

در هنگام بررسی برد، علائم و نشانه‌های ظاهری و عملکردی باید به دقت ثبت شوند. برخی از مشکلات رایج شامل موارد زیر هستند:

• تصویر تار یا دارای نویز → بررسی مسیرهای فلت و آی‌سی پردازش تصویر
• تصویر ناپدید شده ولی نور پس‌زمینه وجود دارد → بررسی ولتاژهای تغذیه برد
• تغییر رنگ یا بهم‌ریختگی تصویر → احتمال خرابی آی‌سی Scaler یا T-Con

# ثبت ولتاژهای مختلف برد در یک فایل متنی جهت بررسی‌های آینده
echo "VGH = 27V, VGL = -7V, VDD = 3.3V" >> /home/user/repair_logs.txt

---

۲. ثبت ولتاژها و سیگنال‌های کلیدی

اندازه‌گیری و ثبت ولتاژهای کلیدی برد T-Con به تکنسین کمک می‌کند تا در بررسی‌های بعدی سریع‌تر مشکل را شناسایی کند. برخی از ولتاژهای مهم شامل موارد زیر هستند:

• ولتاژ تغذیه اصلی برد (VDD, 3.3V, 5V, 12V)
• ولتاژهای تولید شده توسط رگولاتورها (VGH, VGL, AVDD, HVDD)
• سیگنال‌های ورودی از مین‌برد (LVDS یا eDP)

# ذخیره ولتاژهای خوانده شده از روی برد در یک فایل برای بررسی‌های بعدی
echo "T-Con Board - VGH: 27V, VGL: -7V, AVDD: 16V" >> /home/user/tcon_diagnostics.log

---

۳. ثبت روش‌های تست و عیب‌یابی

پس از شناسایی مشکلات، باید روش‌های تست مورد استفاده به‌صورت مستند و مشخص ثبت شوند. این روش‌ها شامل تست با مولتی‌متر، اسیلوسکوپ، تست سیگنال LVDS و موارد دیگر است.

# ثبت روش تست ولتاژ آی‌سی‌های رگولاتور روی برد
echo "Check VDD: Use multimeter on pin 1 of U501, expected: 3.3V" >> /home/user/repair_methods.txt

---

۴. دسته‌بندی مشکلات و راه‌حل‌های آن‌ها

مشکلات رایج باید همراه با راه‌حل‌های آزمایش‌شده و موثر دسته‌بندی شوند تا در آینده قابل استفاده باشند. به عنوان مثال:

مشکل	علت احتمالی	راه‌حل پیشنهادی
تصویر ندارد، نور پس‌زمینه وجود دارد	خرابی فلت‌ها یا برد T-Con	بررسی و تعویض فلت‌ها، تست ولتاژهای T-Con
تصویر قطع و وصل می‌شود	مشکل در آی‌سی Timing Controller	تعویض آی‌سی T-Con و تست مجدد
تغییر رنگ تصویر	اختلال در مسیرهای سیگنال LVDS	بررسی مسیرهای قطع‌شده و لحیم‌کاری مجدد

# ذخیره لیست مشکلات و راه‌حل‌ها در یک فایل CSV
echo "No image, Backlight on, Check T-Con, Replace LVDS cable" >> /home/user/issues_solutions.csv

---

۵. ذخیره گزارش تعمیرات برای مانیتورهای مختلف

برای مانیتورهایی که بارها مورد تعمیر قرار گرفته‌اند، ذخیره سوابق تعمیرات آن‌ها باعث کاهش زمان عیب‌یابی و جلوگیری از تکرار مشکلات مشابه می‌شود.

# ایجاد پوشه برای هر مدل مانیتور و ثبت اطلاعات تعمیرات
mkdir -p /home/user/repairs/Samsung_LC32F
echo "T-Con replaced, tested OK" >> /home/user/repairs/Samsung_LC32F/log.txt

---

۶. ایجاد یک پایگاه داده برای مستندات تعمیرات

با استفاده از یک فایل پایگاه داده یا سیستم مدیریت مستندات، می‌توان مشکلات شناسایی‌شده را به همراه روش‌های تست و راه‌حل‌های موثر ذخیره کرد.

# ایجاد یک فایل پایگاه داده برای ثبت مشکلات و راه‌حل‌های تعمیرات
sqlite3 /home/user/repair_database.db "CREATE TABLE repairs (id INTEGER PRIMARY KEY, issue TEXT, solution TEXT, date TEXT);"
sqlite3 /home/user/repair_database.db "INSERT INTO repairs (issue, solution, date) VALUES ('No Display', 'Replaced T-Con Board', '2025-02-26');"

---

جمع‌بندی

• مستند‌سازی دقیق علائم خرابی، ولتاژهای کلیدی و روش‌های تست باعث کاهش زمان عیب‌یابی می‌شود.
• باید مشکلات رایج و راه‌حل‌های آن‌ها در یک پایگاه داده یا فایل جداگانه ذخیره شوند.
• روش‌های تست و اندازه‌گیری با ذکر جزئیات ثبت شوند تا در بررسی‌های آینده مفید باشند.
• ایجاد یک سیستم طبقه‌بندی برای تعمیرات مانیتورها می‌تواند در شناسایی مشکلات مشابه بسیار موثر باشد.
• استفاده از اسکریپت‌های ساده برای ذخیره داده‌ها به بهبود مستندات کمک می‌کند و روند عیب‌یابی را سریع‌تر می‌کند.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”توصیه‌هایی برای جلوگیری از خرابی مجدد T-Con” subtitle=”توضیحات کامل”]برد T-Con یکی از حساس‌ترین بخش‌های مانیتور و تلویزیون است که در معرض خرابی‌های مختلف قرار دارد. برای جلوگیری از خرابی مجدد این برد، رعایت برخی نکات ضروری است.

---

۱. استفاده از ولتاژ پایدار و مناسب

• نوسانات برق یکی از اصلی‌ترین دلایل خرابی بردهای T-Con است. استفاده از محافظ برق استاندارد و استابلایزر برای تأمین ولتاژ پایدار ضروری است.
• ولتاژ ورودی برد T-Con را قبل از نصب بررسی کنید تا در محدوده مجاز باشد.

# تست ولتاژ ورودی برد T-Con با مولتی‌متر
# مقدار ولتاژ باید مطابق مشخصات برد باشد (مثلاً 12V یا 5V)

---

۲. جلوگیری از افزایش دما

• گرمای بیش از حد می‌تواند باعث خرابی آی‌سی‌های پردازش تصویر شود.
• استفاده از هیت‌سینک و خنک‌کننده‌های مناسب روی آی‌سی‌های حساس می‌تواند عمر برد را افزایش دهد.
• تمیز نگه داشتن فن‌های خنک‌کننده و جلوگیری از بسته شدن مسیرهای هوا در داخل دستگاه نیز مهم است.

---

۳. جلوگیری از آسیب‌های فیزیکی

• هنگام باز و بسته کردن دستگاه، از ابزارهای مناسب استفاده کنید تا از آسیب به کانکتورها و فلت‌ها جلوگیری شود.
• از خم شدن یا کشیدن بیش از حد فلت‌های ارتباطی خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث قطع شدن مسیرهای ظریف سیگنال شود.

---

۴. استفاده از قطعات با کیفیت

• در صورت نیاز به تعویض قطعات، همیشه از قطعات اورجینال و با کیفیت بالا استفاده کنید.
• استفاده از قطعات تقلبی یا بی‌کیفیت می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدید در عملکرد برد شود.

# بررسی شماره سریال و مدل آی‌سی برای اطمینان از اصل بودن آن
# مقایسه مشخصات آی‌سی جدید با آی‌سی معیوب

---

۵. جلوگیری از خرابی ناشی از رطوبت و گرد و غبار

• رطوبت زیاد می‌تواند باعث زنگ‌زدگی و اتصال کوتاه روی برد شود. توصیه می‌شود برد را در محیط خشک نگه دارید.
• هرچند وقت یک‌بار، داخل دستگاه را با هوای فشرده یا اسپری تمیزکننده مخصوص بردهای الکترونیکی تمیز کنید.

# پاک‌سازی برد از گرد و غبار با استفاده از اسپری خشک مخصوص قطعات الکترونیکی

---

۶. جلوگیری از اتصالات اشتباه و کوتاه

• قبل از اتصال کابل‌ها و فلت‌ها، از صحیح بودن جایگاه آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
• در هنگام مونتاژ دستگاه، کانکتورها را با دقت جا بزنید و از اتصال اشتباه جلوگیری کنید.
• بررسی کنید که هیچ اتصال کوتاهی روی برد وجود نداشته باشد، به‌خصوص پس از تعمیر یا تعویض قطعات.

# بررسی اتصال کوتاه در مسیرهای ولتاژ با مولتی‌متر
# مولتی‌متر را روی حالت بیزر (Buzzer) قرار داده و تست کنید

---

۷. تست برد قبل از نصب

• قبل از نصب نهایی برد، عملکرد آن را با تستر T-Con بررسی کنید تا از سالم بودن آن مطمئن شوید.
• ولتاژهای خروجی را اندازه‌گیری کنید و از مطابقت آن‌ها با مشخصات برد اطمینان حاصل کنید.

# تست عملکرد برد T-Con قبل از نصب روی پنل

---

جمع‌بندی

• استفاده از ولتاژ پایدار و مناسب از خرابی برد جلوگیری می‌کند.
• کنترل دما و تهویه مناسب، عمر برد را افزایش می‌دهد.
• دقت در اتصالات و جلوگیری از ضربه‌های فیزیکی مانع از آسیب‌های ناگهانی می‌شود.
• تمیز نگه داشتن برد و استفاده از قطعات با کیفیت، عملکرد طولانی‌مدت آن را تضمین می‌کند.
• تست برد قبل از نصب، احتمال بروز مشکلات بعدی را کاهش می‌دهد.

[/cdb_course_lesson][cdb_course_lesson icon=”fas fa-arrow-alt-circle-down” badge=”lecture” private_lesson=”true” title=”توجه به قطعات اورجینال و سازگاری آنها با مدل مانیتور” subtitle=”توضیحات کامل”]استفاده از قطعات اورجینال و سازگار با مدل مانیتور در تعمیرات برد T-Con و سایر بخش‌های مانیتور اهمیت زیادی دارد. عدم توجه به این موضوع می‌تواند منجر به کاهش کیفیت تصویر، خرابی سریع قطعات جدید و حتی آسیب به برد اصلی دستگاه شود.

---

۱. بررسی شماره مدل قطعات

هر قطعه روی برد T-Con دارای شماره مدل خاص است که باید هنگام تعویض، دقیقا با همان شماره جایگزین شود. اگر شماره مدل دقیق در دسترس نبود، باید از معادل‌های تایید‌شده توسط شرکت سازنده استفاده شود.

# بررسی شماره مدل آی‌سی اصلی
# این شماره معمولاً روی بدنه آی‌سی درج شده و باید هنگام خرید قطعه جایگزین بررسی شود.

---

۲. توجه به مشخصات الکتریکی قطعات

قطعاتی مانند آی‌سی‌های پردازش تصویر، رگولاتورها و خازن‌ها دارای مشخصات الکتریکی خاصی هستند. جایگزین کردن این قطعات با مدل‌های نامناسب باعث ناهماهنگی در عملکرد مدار می‌شود. به‌خصوص در مورد ولتاژ و جریان کاری قطعات باید دقت شود.

# مقایسه مشخصات الکتریکی قطعه جدید با قطعه اصلی
# مقدار ولتاژ، جریان و توان قابل تحمل باید با قطعه معیوب تطابق داشته باشد.

---

۳. استفاده از قطعات تقلبی و مشکلات آن

در بازار قطعات الکترونیکی، بسیاری از قطعات به‌صورت تقلبی تولید می‌شوند. این قطعات ممکن است از نظر ظاهری مشابه قطعات اصلی باشند اما عملکرد واقعی آن‌ها ضعیف‌تر بوده و احتمال خرابی آن‌ها بسیار بیشتر است.

روش‌های تشخیص قطعات تقلبی:

• بررسی بسته‌بندی و هولوگرام قطعه
• مقایسه شماره سریال و مدل قطعه با دیتاشیت اصلی
• تست عملکرد قطعه قبل از نصب روی برد

# استفاده از مولتی‌متر برای بررسی مشخصات پایه‌های آی‌سی و تطابق آن با دیتاشیت اصلی

---

۴. انتخاب خازن‌های باکیفیت و سازگار

خازن‌های الکترولیتی روی برد T-Con نقش مهمی در فیلتر کردن نویزها و تنظیم ولتاژها دارند. در صورت نیاز به تعویض خازن، توجه به موارد زیر ضروری است:

• ظرفیت (µF) باید دقیقا برابر با مقدار اصلی باشد.
• ولتاژ کاری خازن نباید کمتر از مقدار اصلی باشد.
• نوع خازن (Low ESR، Solid، Tantalum) باید با مدل اصلی سازگار باشد.

# بررسی مشخصات خازن معیوب با استفاده از مولتی‌متر و مقایسه آن با قطعه جایگزین

---

۵. سازگاری آی‌سی‌های پردازش تصویر با مدل مانیتور

آی‌سی‌های Scaler و Timing Controller وظیفه پردازش سیگنال تصویر را بر عهده دارند. در صورت تعویض این آی‌سی‌ها، باید موارد زیر رعایت شود:

• مدل آی‌سی جدید باید کاملاً با برد و مدل مانیتور سازگار باشد.
• برخی آی‌سی‌ها نیاز به برنامه‌ریزی مجدد (Flashing Firmware) دارند و بدون آن کار نخواهند کرد.
• پایه‌های آی‌سی باید کاملاً مطابق با مدار برد اصلی باشد تا از ایجاد اتصال کوتاه جلوگیری شود.

# بررسی مدل آی‌سی پردازش تصویر قبل از تعویض و اطمینان از سازگاری آن

---

۶. تأثیر قطعات ناسازگار بر عملکرد برد

استفاده از قطعات ناسازگار می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی در عملکرد مانیتور شود، از جمله:

• ایجاد نویز در تصویر یا خطوط روی نمایشگر
• روشن نشدن مانیتور به دلیل ناسازگاری ولتاژها
• افزایش مصرف برق و داغ شدن بیش از حد برد T-Con
• کاهش عمر قطعات دیگر به دلیل عدم تطابق مشخصات الکتریکی

---

جمع‌بندی

• هنگام تعویض قطعات، بررسی شماره مدل و مشخصات الکتریکی ضروری است.
• استفاده از قطعات تقلبی می‌تواند باعث خرابی سریع برد شود.
• خازن‌ها و آی‌سی‌ها باید دقیقاً مطابق با مدل اصلی انتخاب شوند.
• برخی آی‌سی‌ها نیاز به برنامه‌ریزی مجدد دارند و بدون آن کار نخواهند کرد.
• استفاده از قطعات ناسازگار ممکن است باعث ایجاد مشکلات تصویری و خرابی سایر قطعات شود.

[/cdb_course_lesson][/cdb_course_lessons]