آموزش مدیریت و نصب تجهیزات رک (Rack Equipment) جلد دوم

بخش 5: مدیریت و نگهداری رک‌ها

فصل 1. برنامه‌ریزی نگهداری پیشگیرانه (Preventive Maintenance)

• تعریف نگهداری پیشگیرانه و اهمیت آن.
• تدوین برنامه زمانی منظم برای نگهداری تجهیزات رک.
• ایجاد چک‌لیست نگهداری دوره‌ای برای تجهیزات:
  • بررسی کابل‌ها و اتصالات.
  • نظافت داخلی و خارجی رک.
  • چک کردن عملکرد تهویه و خنک‌کننده‌ها.

فصل 2. بررسی و نظارت بر سلامت تجهیزات رک

• نظارت مداوم بر تجهیزات شبکه:
  • وضعیت چراغ‌های LED (خطا، هشدار، عملکرد صحیح).
  • بررسی خطاهای سیستم در روترها، سوئیچ‌ها و سرورها.
• استفاده از نرم‌افزارهای مانیتورینگ:
  • معرفی ابزارهایی مانند PRTG، SolarWinds و Zabbix.
  • تنظیم هشدارهای خودکار برای وضعیت غیرعادی.

فصل 3. مدیریت دما و تهویه رک

• چک کردن سیستم‌های خنک‌کننده:
  • عملکرد فن‌ها و فیلترهای هوا.
  • نصب و بررسی سنسورهای دما و رطوبت.
• تعیین مکان مناسب برای رک:
  • جلوگیری از گرمایش بیش از حد.
  • رعایت فاصله مناسب بین رک‌ها.
• برنامه‌ریزی جریان هوا:
  • استفاده از درب‌های مشبک (Perforated Doors).
  • نصب Airflow Panels برای هدایت جریان هوا.

فصل 4. مدیریت کابل‌ها و اتصالات

• اصول مدیریت کابل در رک:
  • جلوگیری از پیچیدگی کابل‌ها.
  • برچسب‌گذاری کابل‌ها برای شناسایی آسان.
• استفاده از ابزارهای مدیریت کابل:
  • نصب Cable Ties و Cable Management Panels.
• نظارت بر سلامت کابل‌ها:
  • تست دوره‌ای کابل‌های شبکه و برق.
  • تعویض کابل‌های فرسوده یا آسیب‌دیده.

فصل 5. نگهداری سیستم‌های تغذیه و برق رک

• بررسی دوره‌ای PDU (Power Distribution Units):
  • وضعیت اتصالات برق و ولتاژ ورودی.
• نگهداری UPS:
  • تست عملکرد باتری‌ها.
  • برنامه‌ریزی برای تعویض باتری‌های فرسوده.
• حفاظت در برابر نوسانات برق:
  • نصب و بررسی سیستم‌های محافظ Surge Protection.

فصل 6. نظافت و محافظت فیزیکی رک

• نظافت رک:
  • استفاده از مواد مناسب برای تمیز کردن بدون آسیب به تجهیزات.
• جلوگیری از ورود گرد و غبار:
  • استفاده از فیلترهای گرد و غبار.
  • نصب درب‌های محکم.
• ایمن‌سازی رک:
  • نصب قفل‌های ایمنی.
  • جلوگیری از دسترسی غیرمجاز.

فصل 7. ثبت و مستندسازی وضعیت رک‌ها

• ایجاد و به‌روزرسانی مستندات تجهیزات رک:
  • نقشه کابل‌ها و اتصالات.
  • فهرست تجهیزات نصب‌شده با مدل و شماره سریال.
• ثبت گزارش‌های نگهداری:
  • مشکلات شناسایی‌شده و رفع آن‌ها.
  • تعمیرات انجام‌شده و تاریخ آن‌ها.

فصل 8. عیب‌یابی و رفع مشکلات رایج

• بررسی مشکلات متداول:
  • قطعی کابل‌ها.
  • گرم شدن بیش از حد تجهیزات.
  • خرابی سیستم‌های برق.
• فرآیند عیب‌یابی:
  • استفاده از ابزارهای تست شبکه.
  • تحلیل خطاها و مشکلات ثبت‌شده در لاگ تجهیزات.
• راهکارهای سریع برای رفع مشکلات.

بخش 6: امنیت رک‌ها و تجهیزات

فصل 1. امنیت فیزیکی رک‌ها

• اهمیت ایمن‌سازی رک‌ها در محیط‌های حساس.
• انواع روش‌های قفل‌گذاری رک:
  • قفل‌های مکانیکی.
  • قفل‌های الکترونیکی با کنترل دسترسی.
• بررسی استانداردهای امنیت فیزیکی رک‌ها.
• استفاده از قفسه‌های ضد سرقت و مقاوم در برابر تخریب.

فصل 2. کنترل دسترسی به رک‌ها

• طراحی سیاست‌های دسترسی به رک‌ها:
  • تعریف سطوح دسترسی (کاربران عادی، مدیران، تکنسین‌ها).
  • استفاده از سیستم‌های ثبت ورود و خروج.
• فناوری‌های کنترل دسترسی:
  • کارت‌های هوشمند (RFID).
  • سیستم‌های بیومتریک (اثر انگشت، تشخیص چهره).
  • پین کد یا کلمه عبور.
• ثبت و گزارش‌گیری فعالیت‌ها در محیط رک.

فصل 3. نظارت و مانیتورینگ تجهیزات رک

• نصب دوربین‌های مدار بسته (CCTV) برای نظارت.
• استفاده از حسگرهای تشخیص حرکت.
• سیستم‌های هشداردهنده:
  • تشخیص باز شدن درب رک.
  • هشدار در صورت تغییرات غیرمجاز در تجهیزات.

فصل 4. محافظت از تجهیزات در برابر تهدیدات محیطی

• روش‌های محافظت از رک‌ها در برابر موارد زیر:
  • رطوبت و نفوذ آب.
  • گرد و غبار و آلودگی محیطی.
  • آتش‌سوزی و دماهای غیرعادی.
• نصب سیستم‌های تشخیص و اطفای حریق در رک:
  • سیستم‌های اطفای حریق گازی (مانند FM-200).
  • نصب حسگرهای دود و گرما در رک‌ها.
• استفاده از تجهیزات مقاوم در برابر ضربه و شوک.

فصل 5. امنیت تجهیزات برق و تغذیه رک

• محافظت از منابع تغذیه و کابل‌ها:
  • نصب سیستم‌های UPS با ویژگی‌های امنیتی.
  • استفاده از محافظ‌های ولتاژ و برق‌گیرها.
• جلوگیری از دستکاری منابع تغذیه و کابل‌ها.
• طراحی مسیرهای جداگانه برای کابل‌های حساس و عمومی.

فصل 6. حفاظت در برابر تهدیدات انسانی

• آموزش کارکنان برای رعایت امنیت تجهیزات.
• محدود کردن دسترسی به فضای رک به افراد غیرمجاز.
• طراحی چک‌لیست‌های ایمنی برای بازدید دوره‌ای.

فصل 7. مدیریت امنیتی رک‌ها

• نرم‌افزارهای مدیریت رک با قابلیت نظارت امنیتی.
• ارائه گزارش‌های امنیتی دوره‌ای:
  • ثبت رخدادهای امنیتی.
  • بررسی گزارش‌های دسترسی.
• شناسایی و رفع نقاط ضعف امنیتی در محیط رک.

فصل 8. تهدیدات سایبری مرتبط با رک‌ها

• بررسی تهدیدات سایبری مرتبط با تجهیزات داخل رک:
  • دسترسی غیرمجاز به کنسول‌های مدیریتی.
  • هک کردن دستگاه‌های ذخیره‌سازی متصل به رک.
• نصب فایروال‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای تجهیزات داخل رک.
• ایمن‌سازی پورت‌های مدیریتی (مانند SSH و Telnet).

بخش 7: تست و ارزیابی عملکرد تجهیزات رک

فصل 1. ابزارهای تست تجهیزات و کابل‌ها

• معرفی انواع ابزارهای تست کابل (مانند Cable Tester، OTDR، Fluke Networks).
• نحوه استفاده از ابزارهای تست برای بررسی صحت اتصال کابل‌های شبکه (Ethernet و Fiber Optic).
• استفاده از تسترهای برق برای بررسی تغذیه تجهیزات.

فصل 2. تست تجهیزات شبکه

• تست عملکرد سوئیچ‌ها (بررسی VLAN‌ها، پورت‌ها، و سرعت انتقال داده).
• بررسی روترها (کانفیگ مسیریابی، دسترسی به اینترنت، و بررسی ACL).
• ارزیابی سرورها (وضعیت بوت، اتصال شبکه، و تست منابع سخت‌افزاری).

فصل 3. بررسی تنظیمات مدیریت کابل

• تست مسیرهای کابل‌ها برای اطمینان از عدم تداخل یا شلوغی.
• بررسی استحکام اتصالات در نقاط اتصال.
• شناسایی نقاطی که کابل‌ها ممکن است تحت فشار یا آسیب باشند.

فصل 4. تست سیستم‌های برق و تغذیه

• بررسی عملکرد PDU (Power Distribution Units).
• آزمایش UPS و بررسی عملکرد در زمان قطعی برق.
• اندازه‌گیری ولتاژ و جریان مصرفی تجهیزات در رک.
• شناسایی مشکلات مربوط به منبع تغذیه.

فصل 5. تست دما و تهویه رک

• بررسی دمای داخل رک با استفاده از سنسورها و ترموستات‌ها.
• آزمایش سیستم‌های خنک‌کننده (فن‌ها، کولرها، و جریان هوای رک).
• شناسایی نقاط گرم (Hotspots) و اعمال تغییرات برای بهبود تهویه.

فصل 6. بررسی امنیت فیزیکی رک

• تست سیستم‌های قفل رک و اطمینان از عملکرد صحیح آن‌ها.
• آزمایش سیستم‌های هشداردهنده و دوربین‌های نظارتی نصب‌شده.
• بررسی دسترسی‌های ثبت‌شده و گزارش فعالیت‌های غیرمجاز.

فصل 7. شبیه‌سازی بارکاری و عملکرد تجهیزات

• اجرای تست‌های شبیه‌سازی بار روی سوئیچ‌ها، روترها، و سرورها.
• اندازه‌گیری پهنای باند مصرفی و بررسی عملکرد در شرایط پرترافیک.
• شناسایی تجهیزات با بار بیش‌ازحد و بهینه‌سازی تنظیمات.

فصل 8. عیب‌یابی و رفع مشکلات

• روش‌های شناسایی اتصالات ضعیف یا قطع‌شده.
• بررسی لاگ‌های تجهیزات برای تشخیص خطاها.
• بازبینی تنظیمات نرم‌افزاری تجهیزات شبکه.
• راهکارهای حل مشکلات مربوط به تغذیه و تهویه.

فصل 9. تهیه گزارش ارزیابی عملکرد

• مستندسازی نتایج تست‌ها و ارزیابی‌ها.
• ثبت مشکلات شناسایی‌شده و راه‌حل‌های پیشنهادی.
• ارائه گزارش وضعیت رک به مدیران شبکه.

بخش 8: مستندسازی و گزارش‌دهی

فصل 1. اهمیت مستندسازی در مدیریت رک و تجهیزات شبکه

• ضرورت مستندسازی دقیق برای نگهداری و مدیریت بهتر تجهیزات.
• پیشگیری از مشکلات آینده با داشتن اطلاعات به‌روز.

فصل 2. انواع مستندات مرتبط با رک و تجهیزات شبکه

• مستندات فیزیکی:
  • طرح‌های شماتیک رک‌ها (Rack Layouts).
  • لیست تجهیزات نصب‌شده (Equipment Inventory).
  • شماره‌گذاری رک‌ها و تجهیزات.
• مستندات منطقی:
  • نقشه‌های اتصالات کابل (Cable Mapping).
  • پیکربندی تجهیزات (Configuration Files).
  • مدارک مربوط به IP Addressing و VLAN‌ها.
• مستندات ایمنی:
  • اطلاعات مربوط به منابع برق، UPS، و سیستم‌های تهویه.
  • دستورالعمل‌های ایمنی برای دسترسی به رک‌ها.

فصل 3. فرآیند مستندسازی نصب تجهیزات

• ثبت اطلاعات اولیه:
  • تاریخ نصب.
  • محل فیزیکی رک.
  • مسئول نصب.
• مشخصات تجهیزات:
  • مدل و سریال دستگاه‌ها.
  • نقش هر دستگاه در شبکه.
• اطلاعات کابل‌کشی:
  • مسیر کابل‌ها.
  • شماره‌گذاری کابل‌ها و رنگ‌بندی‌ها.

فصل 4. ابزارها و نرم‌افزارهای مستندسازی

• استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت شبکه:
  • SolarWinds.
  • NetBox.
  • RackTables.
• استفاده از ابزارهای عمومی:
  • Excel یا Google Sheets برای فهرست‌ها.
  • نرم‌افزارهای طراحی مانند Visio برای رسم نقشه‌های شماتیک.
• استفاده از سیستم‌های مدیریت اسناد (DMS).

فصل 5. چگونگی نگهداری و به‌روزرسانی مستندات

• تعیین مسئولیت برای به‌روزرسانی مستندات.
• بررسی دوره‌ای برای تطابق مستندات با وضعیت واقعی.
• ذخیره نسخه‌های پشتیبان از مستندات.

فصل 6. تهیه گزارش‌های دوره‌ای از وضعیت رک و تجهیزات

• مشخصات گزارش‌ها:
  • وضعیت عملکرد تجهیزات.
  • مشکلات و عیب‌یابی‌ها.
  • پیشنهادات برای بهبود.
• انواع گزارش‌ها:
  • گزارش‌های فصلی برای مدیریت.
  • گزارش‌های عملیاتی برای تیم فنی.
• استفاده از فرمت‌های استاندارد برای گزارش‌دهی.

فصل 7. بهینه‌سازی مستندات برای رفع مشکلات سریع

• ایجاد چک‌لیست‌های آماده برای سناریوهای رایج.
• استفاده از QR Code برای دسترسی سریع به اطلاعات هر دستگاه.
• به‌کارگیری الگوهای مستندات استاندارد برای تسریع کار.

فصل 8. بهترین شیوه‌ها در گزارش‌دهی و مستندسازی

• شفافیت و دقت در ثبت اطلاعات.
• استفاده از تصاویر و نقشه‌های گرافیکی.
• ارائه اطلاعات به زبان ساده برای تمامی اعضای تیم.
• ارائه نسخه‌های چاپی و دیجیتالی مستندات.

این دوره به شما کمک می‌کند تا با نحوه نصب و مدیریت تجهیزات رک در محیط‌های شبکه آشنا شوید و مهارت‌های مورد نیاز برای انجام این کار به‌طور مؤثر و ایمن را به دست آورید.