عیب یابی دستگاه های خانگی با رعایت استاندارد و ایمنی( appliances)

استاندارد عملکرد:

عیب یابی و تعمیر لوازم خانگی با رعایت استاندارد و ایمنی

1ـ6ـ مواد، ابزار و تجهیزات مورد نياز

ابزار عمومی برق یا الکترونیک ـ لوازمالتحریر ـ مولتی متر ـ رایانه ـ وسایل لحیمکاری ـ اسیلوسکوپ ـ سیگنال ژنراتور ـ قطعات الکترونیکی مطابق نقشه مدار مشخصات فنی تجهیزات و تعداد آن در سند برنامه درسی آمده است.

2ـ6ـ روشهای عیبیابی دستگاههای الکترونیکی

برای تعمیر دستگاههای الکترونیکی معیوب ابتدا باید قسمتی از دستگاه را که دچار مشکل شده است، مشخص کنیم.یکی از روشهای تعیین بخش معیوب، استفاده از بلوک دیاگرام است. در این روش قسمتهای مختلف دستگاه را به بلوکهای مجزا تقسیم و از یکدیگر تفکیک میکنیم.

بنابراین برای عیب یابی با این شیوه، باید بلوک دیاگرام هر یک از بخشها و مدارهای داخلی دستگاه را به طور دقیق و کامل شناسایی کنیم و ارتباط بلوکهای مختلف با یکدیگر را مشخص کنیم.

☑ تشریح روش عیبیابی با استفاده از بلوک دیاگرام دستگاه

در مرحله اول:

برای آسان شدن عیب یابی، بلوک دیاگرام دستگاه را ترسیم میکنیم یا درصورتی که بلوک دیاگرام وجود دارد، آن را از نظر علمی بررسی مینماییم.یعنی روابط هر یک از بلوکها و نقش سیگنالها را پیدا میکنیم.

☑ در مرحله دوم:

هریک از بلوکها را شماره گذاری کرده وخروجی هربلوک را با یک حرف یا علامت مشخص میکنیم.

☑ یکی از روشهای عیبیابی، ردیابی سیگنال یا تریسکردن سیگنال (tracing signal )است.

در این روش باید بدانیم که در ورودی و خروجی هر بلوک چه سیگنالهایی وجود دارد. با آگاهی از نوع سیگنالها، دامنه و تعداد آنها میتوانیم با ردیابی سیگنال، بلوک معیوب را پیدا کنیم.

برای یافتن بلوک معیوب باید سیگنالهای ورودی و خروجی هر یک از بلوکها را بررسی و از صحت آن مطمئن شویم. در این حالت دستگاه را به دو قسمت تقسیم میکنیم و سیگنالهای ورودی و خروجی بلوک میانی دستگاه را با استفاده از دستگاه اندازهگیری مناسب، مشاهده میکنیم.

با بررسی بلوک میانی و مشاهده شکل موج ورودی و خروجی آن، منطقه معیوب را که میتواند در سمت چپ یا راست بلوک میانی باشد، مشخص میکنیم.

پس از تعیین نیمه معیوب دستگاه، آن را دوباره به دو قسمت تقسیم میکنیم و آزمایش را مانند مرحله قبل برای بلوک میانی تکرار میکنیم. این فرایند را تا تعیین دقیق بلوک معیوب ادامه میدهیم.

☑ پس از یافتن بلوک معیوب ابتدا باید مدار معیوب موجود در این بلوک و سپس قطعه معیوب را پیدا کنیم. برای تعیین قطعه معیوب نیز، میتوانیم از روش عیب یابی بلوکی استفاده کنیم.

یکی دیگر از روشهای متداول در تعیین بلوک معیوب،تزریق یک سیگنال به مدار است.برای تزریق سیگنال به مدار آمپلی فایر، نیاز به یک مولد سیگنال AF داریم که بتواند تن سیگنال یک کیلوهرتز را برای ما تولید کند. در این روش، مولد AF به عنوان میکروفون عمل میکند.

سیگنال ژنراتورهای AF میتوانند فرکانسهای صوتی موردنیاز را با فرکانسها و دامنه های مختلف تولید کنند. به وسیله سیگنال ژنراتور صوتی یا AF میتوانیم تقویتکننده صوت را از طریق تزریق سیگنال مورد آزمایش قرار دهیم و عیب آن را پیدا کنیم.

روش تزریق سیگنال:

ابتدا با دادن سیگنال مناسب به ورودی اولین بلوک، سیگنالهای ورودی و خروجی سایر بلوکها را مشاهده و اندازهگیری میکنیم.

سپس شکل موج و مقدارهای اندازهگیری شده را با مقدار واقعی که دستگاه در حالت طبیعی باید داشته باشد، مقایسه کرده و براساس نتایج به دست آمده بلوک معیوب را تشخیص میدهیم.

پس از این مرحله، فرایند کار را با همین روش روی مدارهای داخل بلوک انجام میدهیم تا به قطعه معیوب برسیم.

برخی از نکات مهم که در فرایند کار باید رعایت شود عبارت است از:

☑ در صورتی که برای تعمیر دستگاه میخواهید مقاومت اهمی را اندازه بگیرید برق دستگاه را قطع کنید.

☑ هنگام اندازهگیری ولتاژ، مراقب باشید پایههای قطعات به یکدیگر اتصال کوتاه نشود.

☑ هنگام استفاده از مولتی متر، مراقب باشید تا حوزه کار مناسب را انتخاب کنید.

☑ هنگام جابه جایی برد مدارچاپی، مراقب باشید سیمهای متصل شده به آن قطع نشود.

روندنما یا فلوچارت عیب یابی:

برای تعیین بلوک معیوب و تفکیک آن از سایر طبقات باید از فلوچارت عیب یابی(fowchart troubleshooting )استفاده میکنیم. فلوچارت عیبیابی راهنمای بسیار مناسبی برای رسیدن به بلوک معیوب است.

☑ فلوچارت عیب یابی عبارت است

از برنامه منظم و از پیش تعیین شده ای که براساس نوع عیب ظاهری تدوین میشود.این برنامهریزی به گونهای است که مراحل اجرای کار را قدم به قدم تعیین میکند و ما را به هدف میرساند.

برای تعیین چارچوب روندنما لازم است از نمادها و عالئم ویژهای استفاده کنیم. معمولا برای ترسیم روندنما از سه نماد بیضی یا دایره، لوزی و مستطیل استفاده میشود.

علامت بیضی شروع و پایان را تعیین میکند.
علامت لوزی که در آن سوال موردنظر مطرح و خروجی آن بله یا خیر تعریف میشود.
علامت مستطیل نوع عیب و دستورات اجرایی را بیان میکند.

در شکل 1ـ6ـ الف،ب و ج، علائم مورد استفاده در فلوچارت عیبیابی آمده است.

همانطور که در شکل 1ـ6 میبینید، نماد دایره یا بیضی برای شروع و پایان، لوزی فرایند اجرایی کار و مستطیل دستور اجرایی را بیان میکند.

فرایند و چگونگی تنظیم فلوچارت عیبیابی:

فرض میکنیم خروجی یک دستگاه تقویتکننده، صدا ندارد و میخواهیم برای آن فلوچارت عیب یابی تنظیم کنیم.

☑ براساس دستورالعمل ارائه شده، باید ابتدا منبع تغذیه را مورد مطالعه قرار دهیم و ولتاژهای آن را بررسی کنیم. دو حالت اتفاق میافتد:

ولتاژهای خروجی منبع تغذیه درست نیست. در این حالت، منبع تغذیه معیوب است و باید در بلوک معيوب، مدار و قطعه معیوب مورد بازرسی قرار گیرد و عیب آن برطرف شود.

ولتاژ خروجی منبع تغذیه صحیح است. در این حالت عیب در سایر قسمتها است که باید مجموعه بلوک دیاگرام دستگاه دو قسمت شود و طی مراحل تقسیمبندی متوالی مورد عیب یابی قرار گیرد. در شکل 2ـ6 قسمتی از فلوچارت عیب یابی ترسیم شده است.

پس از تعیین بلوک معیوب، باید فلوچارت عیب یابی برای مدارهای موجود در بلوک معیوب تدوین شود. پس از مشخص کردن مدار معیوب، فلوچارت عیبیابي برای تعیین قطعه معیوب نوشته میشود که براساس آن قطعه معیوب تعیین و قطعه سالم جایگزین آن میشود.

الگوی پرسش:

1ـ به چه دلیل برای عیبیابی یک دستگاه باید از بلوک دیاگرام استفاده کنیم؟شرح دهید.

2ـ برای استفاده از بلوک دیاگرام برای عیب یابی لازم است روابط بین بلوکها و نقش سیگنالها را پیدا کنیم و بلوکها را شماره گذاری کنیم. درست نادرست

3ـروش عیب یابی از طریق tracing signal را به طور خالصه شرح دهید.

4ـ فرایند تقسیم بندی بلوکها برای عیب یابی تا رسیدن به قطعه معیوب را در یک جدول به طور خلاصه بنویسید.

5ـ برای پیدا کردن قطعه معیوب ضرورتی ندارد مدار معیوب را مشخص کنیم. درستنادرست

6ـ تفاوت بین روشهای ردیابی و تزریق سیگنال را با هم مقایسه کنید.

7ـ برای ردیابی سیگنال در عیب یابی تقویت کننده صوتی کدام یک از دستگاههای زیر لازم نیست؟

الف)اسیلوسکوپ ب)سیگنال ژنراتور AF پ) سیگنال ژنراتور RF ت)مولتی متر

8ـ لوزی، مستطیل و بیضی در فلوچارت عیب یابی چه نقشی دارند و چه کارهایی انجام میدهند؟شرح دهید.

9ـ به چه دلیل یک تعمیرکار شایسته و باتجربه به فلوچارت عیبیابی نیاز ندارد؟شرح دهید.

هدف:

ترسیم فلوچارت تعمیر برای دستگاه کنترل از راه دور

مواد، ابزار و تجهیزات موردنیاز:

دستگاه کنترل از راه دور، ابزار عمومی برق، ابزار تخصصی رایانه، نرم افزارهای موردنیاز، لوازمالتحریر برای عیب یابی و تعمیر یک دستگاه کنترل از راه دور میتوان از فلوچارت عیب یابی استفاده کرد و مراحل عیب یابی را مورد پیگیری قرار داد و به نتیجه مطلوب رسید.

برای آشناشدن با فلوچارت ابتدا بهتر است با علائم به کار برده شده در آن آشنا شویم.

مراحل انجام کار:

1ـ دستگاه کنترل از راهدور را باز کنید و قسمتهای تغذیه، صفحه کلید، مدار فرمان و فرستنده مادون قرمز را روی دستگاه مشخص کنید. هنگام بازکردن دستگاه مراقب باشید دستگاه آسیب نبیند. همچنین کلیه نکات ایمنی مرتبط را به طور دقیق رعایت کنید.

2ـ ارتباط بین قطعات و اجزاء و نقش آنها را در مدار شرح دهید.

3ـ باتوجه به شناسایی اجزاء مدار، بلوک دیاگرام دستگاه کنترل از راه دور را در محل تعیین شده در شکل3ـ6 رسم کنید.

4ـ ارتباط بین بلوکها را شرح دهید.

5ـ باتوجه به نمادهای تعریف شده برای فلوچارت عیب یابی، فلوچارت ناقص داده شده در شکل 4ـ6 را کامل کنید.

6ـ صحت فلوچارت تهیه شده را به تأیید مربیان کارگاه برسانید.

7ـ ولتاژهای نقاط مختلف دستگاه را در حالتی که دکمه ها فشرده میشوند اندازهگیری کنید و مقادیر آن را روی بلوک دیاگرام بنویسید.

8ـ فلوچارت مربوط به عیب یابی قسمت گیرنده دستگاه ریموت کنترل که معمولا در داخل دستگاه اصلی مثال تلویزیون یا سینمای خانگی قرار دارد را تنظیم کنید و آن را با فلوچارت داده شده در شکل 5ـ6 مقایسه کنید.

9ـ فلوچارت یک دستگاه تقویت کننده صوت را که در اماکنی مانند ورزشگاه، مساجد، هنرستانها و بیمارستانها بهکار میرود، ترسیم کنید.

حداقلهای موردنیاز برای این آمپلی فایرها شامل ورودی میکروفون، تقویت کننده اولیه(preamplifier ،)تقویت کننده درایور یا راهانداز، تقویت کننده قدرت، بلندگو و منبع تغذیه است. قبل از ترسیم فلوچارت، بلوک دیاگرام آن را ترسیم کنید.

10ـ گزارش کوتاهی از فعالیتهای انجام شده تهیه کنید و ارائه دهید.

نکات اجرایی بسیار مهم

☑ در این کارگاه، میتوانند وسایل الکترونیکی و الکتریکی خانگی مانند اتو، توستر، پلوپز، چایساز، دستگاه گیرنده دیجیتال، دستگاه پخش لوح فشرده،گیرندههای رادیویی چندکاره و با پخش از طریق حافظه سرد(کول دیسک یا فلش) را به کارگاه بیاورند و آن را تعمیر کنند.

☑ در صورتی که کارگاه مجهز باشد و مجوزهای لازم نیز از نهادهای ذیربط اخذ شده باشد، میتوانند نسبت به پذیرش دستگاه از بیرون نیز اقدام کنند و آن را با هزینه کم تعمیر کنند و در خالل تعمیر آموزشهای لازم را نیز به هنرجویان دهند.

☑ این کارگاه به تجهیزات پیچیده نیاز ندارد و فقط احتیاج به ابزار و مواد موردنیاز برای تعمیر دارد که بخشی ً از آنها عملا در هنرستان وجود دارد همچنین ضرورت دارد مانند سالهای گذشته، هر یک از هنرجویان جعبه ابزار مخصوص برای خود داشته باشند.

☑ یکی از مواردی که به راحتی قابل اجراست، سرویس، تعمیر و راه اندازی تجهیزات معیوب الکترونیکی و آزمایشگاهی در هنرستان است که هم فرایند آموزش این دروس را تأمین میکند و هم امکانات از رده خارج شده را وارد چرخه کار و آموزش مینماید.

☑ سایر نهادها مانند شهرداری، نیروی انتظامی، ارتش،سپاه، وزارت صنعت و معدن، بخشهای خصوصی و نیمه خصوصی اقدام به دریافت دستگاههای معیوب و تعمیر آن در هنرستان نمایند و از طریق فروش این وسایل درآمدی برای هنرجویان، هنرآموزان و هنرستان حاصل شود.

☑ برای انجام تعمیرات به میز تعمیر مجهز به پریز نیاز است که در استاندارد تجهیزات رشته، مشخصات آن آمده است. علاوه بر میز تعمیر در فرایند تعمیرات ممکن است به وسایل اندازهگیری نیاز باشد،

هدف:

عیب یابی و تعمیر یک نمونه دستگاه الکترونیکی خانگی

مواد، ابزار و تجهیزات:

ابزار عمومی الکترونیک ـ لوازمالتحریرـ دفترچه راهنمای دستگاه الکترونیکی ـ برگه اطلاعاتی قطعات ـ منبع تغذیه ـ مولتی مترـ قطعات موردنیاز آزمایش آمپلیفایر

در این قسمت به عیبیابی یک آمپلی فایر صوتی با استفاده از روشهای تزریق سیگنال و ردیابی سیگنال میپردازیم.علت انتخاب تقویت کننده (Amplifier )صوتی شکل 6ـ6 به عنوان الگوی مناسب، در دسترسبودن و آشنایی هنرجويان با این دستگاه بوده است.

در صورتی که هنرجویان اصول عیب یابی را به خوبی فراگیرند، به آسانی میتوانند روش ارائه شده را برای سایر دستگاهها تعمیم دهند.

مراحل اجرای کار

1ـ معرفی بلوك ها

بلوک 1 ،منبع تغذیه:

منبع تغذیه، سیگنال AC را به DC تبدیل میکند و ولتاژ الزم را برای تمام بلوکها تأمین مینماید.

بلوک 2 ،میکروفون:

ارتعاشات مکانیکی صوت را به جریان الکتریکی تبدیل میکند.

بلوک 3 ،تقویت کننده اولیه(Amplifier Pre )

این بلوک به عنوان تطبیقدهنده امپدانس خروجی میکروفون با امپدانس ورودی تقویتکننده، سیگنال خروجی میکروفون را برای مدار کنترل تُن صدا، تقویت میکند.

بلوک 4 ،کنترل تُنصدا: مدار کنترل تُن صدا، برای تنظیم فرکانسهای بالا وپایین صوت است.با تنظیم کردن تُن صدا،سیگنال صوتی خروجی از بلندگوی تقویت کننده(Amplifier )با کیفیت مطلوب پخش میشود.

☑ تنظیم صدای بم(Bass ):

مدار تنظیم فرکانس پایین صوتی را باس کنترل(Control Bass )مینامند.

☑ تنظیم صدای زیر(Treble ):

مدار تنظیم فرکانس بالای صوتی را تری بل کنترل(Control Treble )مینامند.

نکته مهم:

به مجموعه مدار کنترل Treble وBass ،کنترل ُتن صدا میگویند.

شکل 7ـ6 مدار کنترل تن صوتی است. محدوده سیگنال صوتی در ورودی مدار 1 تا 16 کیلوهرتز است. چگونگی عملکرد مدار را با تغییر ولوم PR4(Bass )و ولومPR5( Treble )تحلیل کنید و در چند سطر شرح دهید.

2ـ تجزیه و تحلیل بلوک دیاگرام دستگاه الکترونیکی

با تجزیه و تحلیل بلوك ها، میتوان هنگام بروز عیب و خرابی دستگاه، بلوک معیوب را شناسایی کرد. پس از تعیین بلوک معیوب باید مدارهای موجود در بلوک را عیب یابی و مدار معیوب را مشخص کرد.

پس از تعیین مدار معیوب باید با روشهای مختلف از قبیل اندازهگیری ولتاژ، جریان، مقاومت و مشاهده شکل موج، قطعه معیوب را مشخص و جایگزین کرد.

شمارهگذاری و شناسایی بلوکها به منظور هر چه آسانترشدن عیبیابی:

☑ ابتدا هریک از بلوکها را شناسایی و شمارهگذاری کنید. در شکل 6ـ6 بلوک دیاگرام تغذیه یک آمپلیفایر صوتی ترسیم شده است.

☑ در شکل 6ـ6 مدار الکترونیکی مرتبط با هر یک از بلوکها را با خط چین مشخص کنید و آن را با یك خط رنگی به بلوك مربوطه ارتباط دهید.

☑ در جدول 1ـ6 نام بلوک، شماره و حرف انگلیسی مربوط به سیگنال خروجی هر یك از بلوکهای شكل6ـ6 را بنویسید.

3ـ ردیابی سیگنال Tracing Signal

ِ ردیابی سیگنال را در اصطلاح »تریسکردن« سیگنال مینامند. در این روش معمولا سیگنال نقاط مختلف را در دستگاه ردیابی میکنند.

برای ردیابی سیگنال نیاز به دستگاههای اندازهگیری مانند مولتی متر و اسیلوسکوپ است، تا سیگنال تولید شده در داخل دستگاه را مشاهده و ردیابی کنیم.

برای کسب مهارت در ردیابی سیگنال(Tracing Signal )باید مدارتقویت کننده شکل 8 ـ6 روی برد ببندیم و پس از راه اندازی با ایجاد عیب در مدار آن را عیب یابی کنیم.

4ـ مدار شکل 8ـ6 را روی برد برد ببندید.

5ـ منبع تغذیه 12 ولت را به مدار وصل کنید.

ُ 6ـ بدون اعمال سیگنال متناوب به ورودی مدار، ولتاژ DC پایه های ترانزیستورها را نسبت به زمین اندازه بگیرید و در جدول 2ـ6 یادداشت کنید.

7ـ ســیگنال ژنراتــور را روشــن کنیــد، فرکانس را روی 1KHz موج سینوسی قرار دهید و دامنۀ ولتاژ ورودی را طوری تنظیم کنید که دامنۀ ســیگنال خروجی (VO )بدون تغییر شکل (اعوجاج) دارای حداکثر دامنه باشد.

VC2 را با مقیاس و فاز صحیح در نمودارهای شکلVB2 و

8 ـ به وسیله اسیلوسکوپ شکل موج های VB1 ،

9ـ6 رسم کنید. روی محورهای افقی مقدار Div/Time و روی محور های قائم مقدار Div/Volt را مشخص کنید.

آیا فرآیند تقویت در هر طبقه انجام شــده اســت؟

آیا در هرطبقــۀ تقویت کننده اختالف فــاز 180درجهVC2را از نظر DC مــورد تجزیه و تحلیل قــرار دهید VC1و وجود دارد؟

توضیــح دهید. همچنین ولتــاژ و عملکرد مدار کنترل تُن با تغییر فرکانس منبع بین 1KHz تا 16KHz را بررسی کنید. نتیجه را به اختصار بنویسید.

9ـ مقدار پیک تا پیک هر یک از سیگنالها را اندازه گیری کنید و نتایج را در جدول 3ـ6 بنویسید.

10ـ در رویبردبرد دیگر بخش تقویت کننده قدرت (Amplifier Power)را ببندید.در مدار بخش قدرت، از آی سی TDA2003 استفاده شده است که با مدار آن در پایه یازدهم آشنا شدهاید.

11ـ تغذیه DC را به مدار قدرت وصل کنید.

12ـ بدون اعمال سیگنال متناوب به ورودی مدار، ولتاژ DC پایه های آی سی را نسبت به زمین اندازه بگیرید و در جدول 4ـ6 یادداشت کنید.

13ـ اسیلوسکوپ را به خروجی(دو سر بار) وصل کنید.

نکته مهم:

برای جلوگیری از مزاحمت صدای بلندگو میتوانید از یک مقاومت 2/8 اهم با توان بيش از 2 وات به جای بلندگو استفاده کنید.

14ـ به ورودی آی سی موج سینوسی با فرکانس 1000 هرتز و دامنه مناسب اعمال کنید به طوری که موج خروجی اعوجاج نداشته باشد.

15ـ آیا دو سر بار موجی وجود دارد؟ در صورت عدم وجود شکل موج خروجی مدار را مورد بررسی قرار دهید تا عیب را برطرف کنید.چگونگی تشخیص عیب مدار را شرح دهید.

16ـ پس از راهاندازی مدار تقویت کننده قدرت، خروجی مدار بخش اول درایور را به ورودی قدرت وصل کنید.

نكته ايمني:

اتصال دو مدار را با احتیاط به یکدیگر برقرار کنید تا در مدار قطعی یا اتصال کوتاه رخ ندهد.

17ـ موج سینوسی را به ورودی مدار اعمال کنید و دامنه آن را طوری تنظیم کنید که موج خروجی روی بار اعوجاج نداشته باشد.

18ـ گزارش كامل و جامعی از فرایند اجرای این كار عملی تهیه كنید و ارائه دهید.

هدف:

عیب یابی و تعمیر یک نمونه مدار تقویت كننده صوت

مواد، ابزار و تجهیزات:

ابزار عمومی الکترونیک ـ لوازمالتحریرـ دفترچه راهنمای دستگاه الکترونیکی ـ برگه اطلاعاتی قطعات ـ منبع تغذیه ـ مولتیمترـ قطعات موردنیاز آزمایش آمپلی فایر در این قسمت به عیب یابی یک مدار آمپلی فایر صوتی

مانند شکل 13ـ6 كه هم در خانه و هم درسایر اماكن كاربرد دارد با استفاده ار روشهای تزریق سیگنال و ردیابی سیگنال میپردازیم.

علت انتخاب تقویت کننده(Amplifier )صوتی شکل 13ـ6 به عنوان الگوی مناسب، دو عامل مهم در دسترسبودن و آشنایی هنرجويان با این دستگاه بوده است. چنانچه دستگاه مناسب دیگری دارید كه اهداف این كار عملی را پوشش میدهد، میتوانید جایگزین كنید. بدیهی است،

مراحل اجرای کار

1ـ اولین گام جهت عیب یابی

در صورتی که دستگاه شما اصلا کار نمیکند، یعنی هیچگونه صدایی در خروجی وجود ندارد، اولین حدسی که میتوانیم بزنیم معیوب بودن منبع تغذیه یا بلندگو است.

یکی از عواملی که باعث از کار افتادن دستگاه میشود قطع شدن ولتاژ تغذیه یا قطع شدن سیم بلندگو است. در این حالت، اولین گام بررسی و آزمایش منبع تغذیه و بلندگو است.

برای آزمایش منبع تغذیه و بلندگو میتوانید مطابق شکل 11ـ6 از یک ولت متر و یک اهم متر استفاده کنید.

☑ با استفاده از اهم متر، دو شاخه و سیم رابط منبع تغذیه و بلندگوی دستگاه را امتحان کنید.

☑ توسط ولت متر ولتاژهای تغذیه ورودی و خروجی را اندازه بگیرید، در صورتی که ولتاژها با مقادیر استاندارد در نقشه مطابقت داشتند، مراحل عیب یابی را روی سایر قسمتها پیگیری کنید.

☑ این كار را برای تمرین روی یك دستگاه واقعی باز شده مستعمل انجام دهید در هر صورت تحت هر شرایطی و باوجود هر نوع اشکالی لازم است به عنوان اولین گام منبع تغذیه را بررسی کنید.

☑ هرگونه اختلال در منبع تغذیه، مانند کاهش یا افزایش ولتاژ، ممکن است عامل بروز عیب در دستگاه باشد.

☑ چند نمونه اشكالی که ممکن است پدید آید را بیابید و در گزارش پایانی خود ارائه دهید.

دومين گام و گامهاي بعدي

2ـ در صورتیکه منبع تغذیه و بلندگوی دستگاه سالم است گامهای بعدی شروع میشود.

در این مرحله باید عیب را بلوکه کنیم. یعنی ببینیم عیب در کدام بلوک دستگاه رخ داده است. برای تعیین بلوک معیوب، بلوکهای دستگاه را به دو قسمت تقسیم كنید.

☑ سیگنالهای ورودی و خروجی بلوک میانی دستگاه را با اسیلوسکوپ ببینید. برای تقویتکننده موردنظر، بلوک میانی دستگاه طبقه کنترل تُن صدا است که با شماره 4 درشکل 6ـ6 مشخص شده است.

☑ درصورتی که در خروجی طبقه کنترل تُن(نقطه D )سیگنال صوت وجود داشته باشد، عیب در یکی از بلوکهای موجوددر سمت راست و به طرف بلندگو است.

☑ اگر خروجی طبقه کنترل تُن صدا فاقد سیگنال باشد، عیب ممکن است قبل از طبقات کنترل تُن صدا و به طرف سمت چپ باشد. با مراجعه به شكل 6ـ6 این فرایند را برای سایر بلوك ها تمرین كنید.

3ـ در شكل 6ـ6 میخواهیم ببینیم در صورت وجود سیگنال در خروجی بلوک شماره 4 ،کدام بلوک معیوب است. در مرحله قبل مشخص کردیم که با مشاهده شکل موج ورودی و خروجی میتوانیم منطقه عیب را که در سمت چپ یا راست قرار دارد مشخص کنیم.

☑ فرض میکنیم که در نقطه D سیگنال تقویت شده صوت وجود دارد. در این حالت، باتوجه به شرایط بیان شده، اشکال در یکی از بلوکهای شماره 5 ،6 یا 7 است.

در صورتی که سیگنال در خروجی بلوک شماره 4وجود نداشته باشد، اشکال در بلوکهای سمت چپ مدار است.

☑ فرض را بر این گرفتهایم كه در خروجی شماره 4 سیگنال وجود دارد. پس عیب در نیمهای از مدار که شامل بلوکهای 5،6 و7 است قرار دارد.

☑ طبق شکل 12ـ6 آن را به دو قسمت تقسیم میکنیم.

☑ خروجی بلوک شماره 6 را، که مدار تقویتکننده قدرت صوت است مورد آزمایش قرار میدهیم.

در صورتیکه در خروجی این مدار سیگنال تقویت شده وجود داشته باشد اشکال در مسیر اتصالهایی است که به بلندگو میرسد (بلوک شماره 7.)

☑ درصورتیکه در خروجی بلوک شماره 7 سیگنال صوتی مناسب وجود نداشته باشد عیب میتواند در طبقه تقویت کننده قدرت صوت باشد.

☑ با مشاهده سیگنال خروجی طبقه راه انداز (بلوک شماره 5،)میتوانیم طبقه معیوب را مشخص کنیم.

☑ در صورتی که در خروجی طبقه راه انداز سیگنال صوتی وجود داشته باشد، اشکال در بلوک شماره 6 و 7 یعنی طبقه تقویت کننده قدرت صوت و بلندگو است.

☑ در صورت عدم وجود سیگنال در خروجی طبقه راهانداز، عیب در طبقه راهانداز یعنی بلوک شماره 5 است. این فرایند را برای بلوك های شماره 4،3،2،1 تكرار كنید و نتیجه را در گزارش كار خود ارائه دهید.

4ـ مدارشکل 13ـ6 را به دو بخش تقسیم كنید. بخش اول مدار میکروفون، تقویت کننده اولیه و راهانداز و بخش دوم قدرت است. بخش ً اول را قبال روی برد برد بستهایم، بخش دوم، یعنی طبقه تقویت قدرت را روی یک بردبرد دیگر میبندیم.

توجه :

برای جلوگیری از مزاحمت صدای بلندگو میتوانید از یک مقاومت 2/8 اهم با توان بيش از 2 وات به جای بلندگو استفاده کنید.

5ـ تغذیه را به مدار شکل 13ـ6 وصل کنید، سپس خازن C8 را قطع کنید و اثر آن را روی دامنه خروجی مشاهده کنید و نتیجه را یادداشت کنید.

6 ـ مراحل عیب یابی را روی مدار شکل 13ـ6 مطابق الگوی بلوكی انجام دهید. نام و شماره بلوکهایی که باید به ترتیب بررسی شود را بنویسید.

7 ـ یک ترانزیستور معیوب به جای ترانزیستورQ2 قرار دهید. خروجی را بررسی کنید. با قسمت بندی بلوکها بلوک معیوب را پیدا کنید. سپس با اندازه گیری مقادیر ولتاژ پایه ها قطعه معیوب را پیدا کنید. نتایج را به اختصار بنویسید.

8 ـ مقاومتRE1 رادر پایه امیتر ترانزیستور قطع کنید و اثر آن را روی دامنه خروجی مشاهده کنید و نتیجه را یادداشت نمايید.

9ـ مراحل عیب یابی را مطابق الگوی بلوكی انجام دهید. نام بلوکهایی که باید به ترتیب بررسی شود را بنویسید.

10ـ اکثر تقویت کنندههای صوتی (Amplifiers )در طبقه قدرت دچار اشکال میشوند. چنانچه پس از بررسی، سالم بودن منبع تغذیه و بلندگو سیگنالهای ورودی و خروجی(F و E)را با اسیلوسکوپ مشاهده كرديد، اگر سیگنال F وجود نداشته باشد مدار تقویت کننده قدرت معیوب است.

برای توانمندی در مهارت عیبیابی، مراحل بعدی کار عملی را روی مدار تقویت کننده قدرت انجام دهید.

11ـ اسیلوسکوپ را به خروجی(دو سر بار) وصل کنید.

12ـ به ورودی آی سی موج سینوسی با فرکانس 1000 هرتز و دامنه مناسب اعمال کنید بهطوری که موج خروجی اعوجاج نداشته باشد.

13ـ تغذیه آی سی را قطع کنید. آیا دو سر بار موجی وجود دارد؟ شرح دهید.

14ـ تغذیه را به مدار وصل کنید، سپس خازن C10 را قطع کنید و اثر آن را روی دامنه خروجی مشاهده کنید و نتیجه را یادداشت نمايید.

15ـ خازن C10 را در مدار قرار دهید سپس خازن C11 را اتصال کوتاه کنید و اثر آن را روی دامنه خروجی مشاهده کنید و نتیجه را یادداشت نمايید.

16ـ خازن C11 را در مدار قرار دهید سپس خازن C12 را اتصال کوتاه کنید و اثر آن را روی دامنه خروجی مشاهده کنید و نتیجه را یادداشت نمايید.

17ـ خازن C12 را در جاي خود قرار دهید سپس خروجی درایور (بردبرد اول) را به ورودی قدرت (بردبرد دوم) وصل کنید.

18ـ موج سینوسی را به ورودی مدار اعمال کنید و دامنه آن را طوری تنظیم کنید که موج خروجی اعوجاج نداشته باشد.

19ـ خازن کوپالژ بین طبقه درایور و پاور (C9 )را اتصال کوتاه کنید. اثر آن را روی دامنه موج خروجی مشاهده کنید و نتیجه را یادداشت نمایید.

20ـ خازن C9 را در جای خود قرار دهید.

نکته مهم:

☑ در صورت سالم بودن مدار و قطعات جانبی تقویت کننده قدرت (Amplifier Power )اگر سیگنال در نقطه F وجود نداشت،آی سی تقویت کننده قدرت دستگاه آمپلی فایر معیوب است و باید با یک آی سی سالم جایگزین شود.

☑ در صورتی كه دستگاه واقعی و متعلق به مشتری را تعمیر می كنید در تمام مراحل كار، شامل تحویل و تحول، عیبیابی و آزمایش دستگاه، مستندات را دربرگ مربوطه تنظیم کنید و اسناد نهایی کار انجام شده را صادر و به امضاء خودتان و مشتری برسانید.