نصب و راه اندازی سیستمهای حفاظتی ساختمان (protection systems)

نصب و راه اندازی سیستمهای حفاظتی ساختمانها

نیاز به حفاظت از ابتداییترین خواسته های بشر اولیه بوده است و با اینکه حفاظت اقسام و انواع متنوعی دارد اما حفاظت از جان و مال همواره مهمترین نیاز در زندگی امروزی بشر، لمس شده است.

به همین دلیل سیستمهای حفاظتی متنوعی به کمک بشر امروزی آمدهاند تا بتوانند علاوه بر نظارت و کنترل، حفاظت از جان و مال را نیز برعهده گیرند. سیستمهای اعلام سرقت (که خود انواع مختلفی دارند) و سیستمهای اعلام حریق از جملة این سیستمهای حفاظتی است.

فناوریهای امروزی قابلیتهای منحصر به فردی برای این سیستمها به ارمغان آورده است تا جایی که ساختمان هوشمند بدون این سیستمها غیرقابل تصور است.

شایستگی نصب و راه اندازی سیستم اعالم سرقت اماکن

اهداف این شایستگی عبارتاند از:

1 نصب و راه اندازی سیستم اعلام سرقت؛

2 عیب یابی و رفع عیب سیستم اعلام سرقت؛

3 طراحی سیستم اعلام سرقت.

استاندارد عملکرد

پس از اتمام واحد یادگیری و کسب شایستگی، هنرجویان میتوانند سیستم اعلام سرقت اماکن را طراحی و راه اندازی و کنترل نمایند.

معرفی سیستم اعلام سرقت اماکن

سیستم اعلام سرقت اماکن يا همان دزدگير اماكن، یکی از انواع سیستم های اعالم سرقت است. این سیستم جهت جلوگیری از سرقت اماکن یا اعلام سرقت های مسلحانه کاربرد دارد و علاوه بر عملکرد حفاظتی، عملكرد نظارتي یا حتی پیشگیرانه نیز دارد.

اجزای سیستم اعلام سرقت

1. دستگاه مرکزی (Control Panel Box)

دستگاه مرکزی یا مرکزکنترل، ضمن دریافت و پردازش سیگنال های ارسال شده از تجهیزات مختلف، وظیفة اِعلام آلارم ها و ارسال پیام ها را نیز برعهده دارد. ِ ورودی تغذیة 220 ولتی توسط یکسوسازی به 12ولت تبدیل می شود و تجهیزات مختلف با این ولتاژ کار می کنند.

هرکدام از سیستم های اعلام سرقت، پنل مختص به خود آن سیستم را دارد. در این واحد تالش می شود پرکاربردترین دستگاه آموزش داده شود.

2ـ آشکارساز یا حسگر(Detector)

حسگرهایی هستند که حرکت یا تغییرات محیطی را تشخیص می دهند تا در زمان نیاز، این تغییرات را به پنل مرکزی ارسال کنند و اعلام سرقت صورت گیرد. امروزه حسگرهای مختلفی را می توان به سیستم متصل نمود که مهم ترین آنها آشکارساز حرکت یا اصطلاحاً چشمی است.

آنها کوچک، ارزان و با توان مصرفی پایین بوده و برقراری ارتباط با آنها نیز آسان می باشد.

چشمی بعد از پنل مرکزی مهم ترین بخش سیستم اعلام سرقت است. اساس عملکرد مرسوم ترین نوع چشمی، با چشمی راه پله شباهت زیادی دارد.

یعنی با حضور شخص در محیط، چشمی فعال شده ولی در اینجا به جای روشن شدن لامپ، خروجی سیگنال به پنل مرکزی ارسال می شود.

آشکارسازهای خاصی نیز وجود دارند که در ادامه با آنها آشنا می شوید.

چشمی های سیستم اعلام سرقت از المان تشخیص حرکت PIR برخوردارند. چشمی ها دارای سه بخش اند:

بخش تغذیه که نیاز به ولتاژ 12 ولت(با رعایت پالریته) دارد و به ترمینال AUX پنل متصل می شود. خروجی آن رله ای است که در حالت طبیعی (نرمال) یک کلید بسته است و در صورت تحریک PIR( حرکت غیرمجاز توسط سارق( باز شده و توسط سیگنال ارسال شده به پنل، اعلام خطر می نماید. بخش سوم محافظت چشمی در برابر بازشدن احتمالی ِدر آن است که به بخش »TAMPER »معروف است.

چشمی ها از نظر نحوة اتصال به پنل، به دو صورت باسیم و بی سیم ساخته می شوند و از نظر کاربرد، انواع مختلفی دارند که مهم ترین آنها ِ چشمی وزنی و چشمی خطی است (که نتایج »پژوهش کنید1 »آنها را در برگرفت).

دقت شود که انتخاب نوع چشمی به عوامل متعددی بستگی دارد،

از جمله: کاربرد چشمی، میدان تحت پوشش چشمی(ابعاد تحت پوشش) و ارتفاع نصب. این انتخاب ِصرفاً توسط مطالعة کاتالوگ چشمی ها به دست می آید.

3ـ هشداردهنده یا آژیر)ALARM)

»آژیر« در سیستم اعالم سرقت به منزلة اعالم کنندة شنیداری یا دیداری است و خطر را اعلام می کند. آژیر اصلی ترین عامل ترساندن سارق و خبر نمودن مردم از نفوذ احتمالی سارق است و باید در مکانی نصب شود.

که صدای آن برای همسایه ها و عابرین به خوبی قابل شنیدن و تشخیص باشد. آژیرها در دو نوع بلندگوی خارجی(SPEAKER )و هشداردهندة داخلی(SIREN )در بازار عرضه می شوند.

گفتنی است جهت محافظت بلندگوی خارجی از قطع شدن توسط سارق و همچنین جهت محافظت ازآن در برابر نفوذ آب به داخل بلندگو، آن را درون یک قاب فلزی (Cover )قرار می دهند. که می تواند به حفاظت تمپر مجهز باشد.

4ـ ریموت کنترل (Remote)

کنترل پنل ها، معمولا با ریموت یا کد (رمز)، فعال یا غیرفعال می شوند. اصطالحاً به فعال شدن سیستم، مسلح شدن دستگاه گفته می شود.

مسلح شدن دستگاه در ابتدای به وجود آمدن سیستم اعلام سرقت؛ به صورت تأخیری و دستی بود که این موضوع مشکلاتی را در بر داشت. اما امروزه مسلح یا غیرمسلح نمودن دستگاه توسط ریموت ها یا رمزهای قابل برنامه ریزی انجام می شود.

حتی ریموت ها در سیستم های امروزی کاربردهای متنوعی همچون باز و بسته نمودن درب یا المپ را نیز برعهده دارند.

انواع سیمکشی سیستم اعالم سرقت

قبل از آموزش روش های ِ سیم کشی سیستم اعلام سرقت بهتر است با چند مفهوم در این سیستم آشنا شویم:

1ـ زون:

در فرهنگ لغت، زون به بخش و قسمت ترجمه شده است. در سیستم های حفاظتی نیز تقریبا همین معنا کاربرد دارد. جهت تشخیص منطقة اعلام خطر شده، قسمت های مختلف ساختمان باید تقسیم شوند، تا بتوان آن خطر را سریع تر شناسایی کرد.

به عبارت دیگر، به هر کدام از این منطقه بندی ها »زون« گفته می شود. معمولا یک سیستم اعلام سرقت دارای چهار زون است و به هر زون می توان چندین چشمی را به صورت سری متصل نمود (فکرکنید ـ صفحه34.)

2ـ زون 24 ساعته:

معمولا یکی از زون های پنل مرکزی، دائمی و به اصطالح 24ساعته استفاده می شود تا نواحی یا قطعاتی که نیاز به مسلح بودن همیشگی و دائمی دارند به این زون متصل شوند.

3ـ پارتیشنبندی:

علاوه بر زون بندی می توان برای سیستم های اعلام ِ سرقت امروزی چند بخش یا زون را یک پارتیشن تعریف نمود تا بتوان این بخش ها را از نواحی دیگر تفکیک نمود؛ ً مثلا راه پله یا پارکینگ را می توان یک پارتیشن و بخش های دیگر را پارتیشن جدا درنظر گرفت.

سیستم اعلام ِ سرقت سیمی، توسط کابل زوجی (مخابراتی) سیم کشی می شود. چشمی ها نیز به دو روش دو زوج یا سه زوج سیم کشی می شوند. بلندگوی خارجی نیز بیشتر دو زوج سیم کشی می شود.

روش سیم کشی دو زوج را ً قبال فرا گرفته اید. در روش سه زوج از یک زوج سیم، جهت ِ حفاظت ِدر چشمی یا قاب بلندگوی خارجی استفاده می شود.

تجهیزات جانبی سیستم اعالم سرقت

یک سیستم سادة اعالم سرقت با تجهیزاتی که تا به حال آنها را فرا گرفته اید کار می کند. اما باتوجه به نیازهای هر پروژه می توان تجهیزات دیگری را به سیستم اضافه کرد که مهم ترین آنها عبارت اند از:

1ـ باتری پشتیبان (Battery Backup )

تمام سیستم های حفاظتی و نظارتی در تمام مدت کارکردشان احتیاج به تغذیه دارند. هرگاه، به هر علت برق شهری وجود نداشته باشد (خاموشی شبکة شهری، تعمیرات یا حتی خراب کاری سارقین)باید یک تغذیة
پشتیبان (که می تواند UPS یا باتری شارژپذیر باشد،) وظیفة بهره برداری دائمی از سیستم را برعهده گیرد.

باتری پشتیبان به ترمینال های BAT پنل متصل می شود.

2ـ تلفن کننده (Dialer)

یکی از مهم ترین بخش های ارتباطی بین کاربر و سیستم اعالم سرقت »تلفن کننده« است. بیشتر پنل های امروزی بر ِ روی بُرد خود، تلفن کننده دارند و ورودی آن می تواند خط تلفن ثابت یا سیمکارت باشد. استفاده از پنل با تلفن کننده راحت است. اما برای اضافه نمودن تلفن کننده به پنل، باید سیم کشی اضافه تری اعمال نمود.

به این صورت که به جز ورودی(خط تلفن یا سیم کارت)، جهت تغذیه تلفن کننده دو سیم از باتریگرفته می شود، و برای کنترل تلفن کننده؛ دو سیم به پنل متصل می شود. تحریک کنندة آن نیز به صورت تحریک + یا ـ به بلندگوی داخلی متصل می شود.

ماژول SIM900A یکی از معروف ترین ماژول های GPRS/GSM می باشد.

با به کارگیری این ماژول می توان عملیات برقراری تماس، ارسال و دریافت پیامک، دسترسی به اینترنت و ارسال فکس را انجام داد، که قابلیت های مهمی را می تواند به پروژه اضافه کند. پروژه های کنترل از راه دور، هوشمندسازی منازل، سیستم های دزدگیر و… از جمله کاربردهای این ماژول می باشد.

3ـ صفحه کلید )KeyPad)

جهت برقراری ارتباط و برنامه ریزی و انجام تنظیمات از صفحه کلید استفاده می شود. نمایشگرهای (LCDها) سیستم های اعالم سرقت امروزی دارای صفحه کلید می باشند ولی در گذشته این وسیله یک قطعه جانبی سیستم های اعلام سرقت بود.

نمایشگرهای کاراکتری نقش بسیار مهمی در ایجاد ارتباط بین انسان و دنیای ماشین ها ایفا می کنند. نمایش اطلاعات در بسیاری از پروژه ها و دستگاه ها برای کاربر لازم است. داشتن قابلیت های بیشتر نمایش، ابعاد مختلف و برنامه ریزی آسان، باعث شده تا LCDها نسبت به روش های دیگر بیشتر مورد توجه قرار بگیرند.

صفحه کلیدهای ماتریسی کاربردگسترده ای در انواع پروژه ها ودستگاه های الکترونیکی دارند، مانند: دستگاه های ورود و خروج، سیستم های امنیتی و حفاظتی. آنها مدار داخلی پیچیده ای نداشته و با توجه به کتابخانه و توابع تعریف شده در آردوینو برقراری ارتباط با آنها ساده است.

5ـ آشکارسازهای خاص

همان طور که در بخش آشکارسازها با مرسوم ترین نوع آشکارساز سرقت آشنا شدید، به این نکته نیز توجه کنیم که سیستم های امروزی قابلیت اضافه نمودن آشکارسازهای خاص را دارند. حسگر دود، مگنت در، حسگر لرزشی یا تخریبی و حسگر خطی از مهم ترین این آشکارسازهاست.

انواع سیستمهای اعلام سرقت

سیستم های اعلام سرقتی که تا به حال فرا گرفته اید (هر چند قابلیت های مختلفی دارند)، سیستم های ساده ای هستند. اما با پیشرفت فناوری ها سیستم های جدیدتری پا به عرصه حوزه حفاظتی گذاشته اند که می توان آنها را نیز در خانه های هوشمند به کار برد.

همان طور که در فعالیت1 با انواع سیستم ها آشنا شدید، سیستم های اعلام سرقت از نظر سیم کشی به دو دسته باسیم و بی سیم و از نظر مکانیزم عملکرد به دو دسته ساده و پیچیده دسته بندی می شوند.

1ـ سیستمهای ساده

این سیستم ها با تمام ویژگی های مناسب (از جمله داشتن قیمت مناسب یا ساده بودن برای ّ نصاب و کاربران) دارای معایبی نیز هستند. یکی از قابلیت هایی که تا به حال به آن نپرداختیم، کنترل تجهیزات مختلف توسط رله خروجی است (که برروی برد پنل مرکزی وجود دارد).

همچنین در سیستم های ساده می توان یک زون تعریف نمود که اصطالحا به آن زون »دینگ دانگ« می گویند. توسط مگنت در یا چشمی و متصل نمودن آن به زون مربوطه می توان ورودی درهای فروشگاه ها یا پارکینگ ها را کنترل نمود، به گونه ای که به محض ورود یک شخص، دستگاه آن ورود را به صورت یک صدای مخصوص اعالم می دارد.

سیستم های ساده امروزی (علاوه بر تمام امکانات اعلام شده قبلی) قابلیت کنترل توسط گوشی های هوشمند با نصب نرم افزار مربوطه رادارند.در این صورت می توان، آنهارا به نوعی هوشمند نمود.

2ـ سیستمهای پیچیده (هوشمند):

سیم کشی بیشترسیستم های پیچیده وهوشمند، تحت شبکه انجام می شود و همین موضوع برای دیجیتال کردن سیستم دلیل مناسبی است. مهم ترین مزیت آنها تعریف تعداد زون بدون محدودیت، تعریف زونها و اجزای سیستم توسط کدهای اختصاصی، امکان گزارشگیری و کنترل سیستم تحت وب و از همه مهم تر متصل نمودن سیستم به پنل مرکزی خانه هوشمند است.

3ـ سیستمهای بیسیم:

در بعضی مواقع که سیم کشی روکار، به دلیل مشکلات اجرا یادرخواست مشتری امکان ندارد، از سیستم های بی سیم استفاده می شود. دو فرکانس۳۱۵ و۴۳۳ مگاهرتزرایج ترینباندهای فرکانسی مورد استفاده در چنین سیستم هایی است.

رندهای معتبری سیستم های باکیفیت بی سیمی را تولید و به بازار عرضه نموده اند، اما متأسفانه سیستم های بی کیفیتی وارد بازار ایران شده اند وهمین موضوع،موجب مشکالت عدیده ایاز جمله آلارم کاذب یاعملکردضعیف حسگرها شده است. به همین دلیل از این سیستم هازیاداستقبالنشدهاست.

البته سیستم های سیمی امروزی دارای یک زون با قابلیت تعریف تجهیزات بی سیم را دارند و این خود دلیل دیگری برای استقبال نکردن از سیستم های بی سیم است. چشمی و تجهیزات دیگردر این سیستم ها توسط باتری کار می کنند، که نمونه ای از این چشمی ها را در تصویر روبه رو مشاهده می کنید.

هدف: طراحی سیستم اعالم سرقت توسط برد آردوینو

در این پروژه از ماژول های PIR ،SIM900 ،Keypad ،LCD کاراکتری و بردآردوینواستفاده شده است. در ابتدا شماره تلفن مورد نظر توسط کیبرد به آردوینو معرفی شده و در حافظه آن ذخیره می شود. سپس در صورتی که ماژول PIR حرکتی را تشخیص دهد،

بلافاصله پیامکی به معنای اعلام هشدار برای شماره معرفی شده ارسال می گردد.

جهت مشاهده دوره های آموزشی بر روی این لینک کلیک نمایید.