چگونه سرور انتخاب کنیم؟

چگونه سرور انتخاب کنیم؟

تفاوت کامپیوتر شخصی با سرور

استفاده از کامپیوتر شخصی به جای سرور

در گذشته کامپیوترها به صورت تکی و فقط برای مصارفی مانند تایپ، اسکن یا پرینت استفاده می‌شدند،

اما امروزه در تمامی کسب ‌وکارها، ضرورت به اشتراک‌گذاری منابع نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، استفاده از نرم‌افزارهای متعددی همچون نرم‌افزارهای مالی، اتوماسیون‌های اداری و نرم‌افزارهای مدیریت ارتباط با مشتریان استفاده از سرور و شبکه های کامپیوتری غیر قابل انکار است.

در بسیاری از مجموعه‌ها که عموماً از دسته کسب ‌و‌کارهای کوچک هستند، از کامپیوتر شخصی به عنوان سرور استفاده می کنند؛

یک سیستم ‌عامل سرور نصب می‌کنند

و سپس نرم‌افزارهای حیاتی و مهمی مانند نرم‌افزارهای مالی و اتوماسیون اداری و همچنین فایل‌ها و فولدرهای استفاده روزانه کارکنان را در هارد دیسک‌های این کامپیوتر قرار می‌دهند و برای تمامی کارکنان به اشتراک می گذارند.

اشتباه بسیار بزرگ که می‌تواند ضررهای بزرگ و جبران‌ناپذیری به شرکت یا سازمان شما وارد کند.

آگاهی نداشتن صاحبان کسب ‌وکار از خطرات کامپیوتر شخصی به عنوان سرور است.

مزیت های سرور در برابر کامپیوتر:

بر خلاف کامپیوتر های شخصی، سرورها به گونه ای طراحی شده اند تا برای مدت زمان طولانی بدون وقفه کار کنند.

قطعاتی که داخل سرورها بکار رفته این اطمینان را به ما می دهد که به صورت 24 ساعته و 7 روز هفته بدون هیچ وقفه ای به کاربران بتوانند سرویس بدهند.

همچنین سیستم خنک کننده مناسبی نیز برای آنها تدارک دیده شده است،

در نتیجه احتمال از کار افتادن آنها و ایجاد وقفه در روند کسب و کار شما خیلی کم است.

سرورها طراحی شدن برای حجم کارهای زیاد تا بتوانند و تحت شبکه به کابران سرویس بدهند.

شرایطی در آنها دیده شده، که بتوانند برای کار طولانی مدت، بدون وقفه و مشکل کار کنند

سازگاری قطعات داخلی:

یکی از نقاط قوت سرورها نسبت به کامپیوترهای مونتاژی، هماهنگی و سازگاری قطعات داخل آنها با یکدیگر است.

سازندگان سرور برای هر قطعه تست های کنترل کیفی سختگیرانه ای متناسب با وظایفی که سرور برای آن طراحی شده است در نظر می گیرند

و از سازگاری تمامی قطعات با یکدیگر اطمینان می یابند.

اما این شرایط در خصوص قطعات مختلف از سازنده های مختلف، که در یک کیس مونتاژ می شوند وجود ندارد.

گاهی ممکن است یک مادربورد و کارت گرافیک حتی از یک سازنده مشترک نیز با یکدیگر سازگار نباشند.

کارت شبکه قدرتمند:

در مدلهای جدید سرورها حداقل دو کارت شبکه گیگ تعبیه شده است که امکان تجمیع یا تیم کردن آنها به منظور دستیابی به پهنای باند بیشتر وجود در حالی که مادربوردهای معمولی دارای یک پورت شبکه هستند که آن هم برای نقل و انتقال محدود اطلاعات طراحی شده نه پشتیبانی از عملیات چندین کاربر.

سرعت و حجم بالای انتقال اطلاعات توسط کارت های شبکه نسبت به کامپیوتر های معمولی ، زمانی حس می شود که درخواست های متعددی از کاربران برای سرور بیاد.

قابلیت اتصال HOT:

قابلیت Hot Plug، این قابلیت یکی از متفاوت ترین کارایی های سرور است.

باعث صرفه جویی در زمان، از دست ندادن شبکه و نصب و جابجایی سخت افزار های مورد نظر از جمله هارد و پاور نتیجه همین قابلیت است.

یعنی شما می توانید سخت افزاری مثل هارد را بدون خاموش کردن سیستم، از آن جدا یا به آن متصل کنید بدون اینکه نگران باشید

قابلیت RAID:

یکی از اصلی ترین تفاوت های سخت افزاری بین سرورها و کامپیوترهای شخصی ساختار هارد هاست.

بر خلاف کامپیوترهای شخصی سرورها دارای چندین هارد هستند

اما این هاردها به گونه ای تنظیم می شوند که به عنوان یک هارد دیده شوند.

به این حالت اختصارا RAID یاRedundant Array of Inexpensive Disks گفته می شود.

اگر این هارد ها با هم RAID شده باشند، شما می تونید با کمک این توانمندی سرعت Read / Write را بالا ببرید

و همچنین حفاظت از اطلاعات را در صورت خرابی یک یا چند هارد را هم به شما می دهد.

مهم تر از همه کمک می کند اطلاعات مهم کسب و کار شما را در معرض خطر قرار نگیرد

پردازنده ها و رم های مخصوص:

پردازنده های سرور با کامپیوترهای معمولی متفاوت هستند.

این پردازنده‌ها عموماً نسبت به پردازنده دسکتاپ هم رده، از حافظه کش بالاتری برخوردارند

که این ویژگی باعث افزایش سرعت پردازش و عملکرد پردازنده می شود.

اگر پردازنده ها را با هم مقایسه کنید، قطعاً قدرت و سرعت پردازش پردازنده سرور را حس خواهید کرد.

سرورها دارای رم های بسیار سریعی هستند که اثرگذاری بالایی در کارآیی سرور دارند.

از قابلیت ECC یا Error Correcting Code جهت محافظت از ذخیره سازی صحیح اطلاعات در رم حین پردازش استفاده می کنند.

مانیتورینگ:

امکان مانیتورینگ دستگاه و قابلیت دریافت هشدار هنگام بروز خطا بدون نیاز به وجود سیستم عامل.

کافیست یک کابل برق به دستگاه و یک کابل شبکه به پورت ILO دستگاه متصل باشد تا بتوان از راه دور به دستگاه دسترسی داشت،

آن را خاموش و روشن کرد و حتی سیستم عامل آن را نصب یا تعویض نمود.

پایداری سیستم:

به منظور افزایش پایداری سیستم و کاهش زمان وقفه ، کنترل سلامت دستگاه همواره فعال بوده و به طور مداوم بر سیستم نظارت دارد و هشدارهای لازم در خصوص سلامت دستگاه را اعلام می کند، تمامی تنظیمات و تغییرات دستگاه را ثبت و نگهداری می کند

تنظیم و آماده سازی سرویس:

امکان تنظیم و آماده به کار نمودن یک سرور بدون نیاز به هیچ CD و رسانه مجزای دیگر.

(یعنی به سی دی Smart Start و بروز رسانی Firmware احتیاجی نخواهد بود.)

 توسعه و مدیریت سرور:

قابلیت دسترسی، توسعه و مدیریت سرور از طریق موبایل و تلفن هوشمند در هر زمان و مکان.

قابلیت مدیریت داخلی:

سرورها عموما از یک موتور کنترل داخلی برای اخطار به مدیر شبکه در شرایط بروز اشکال و برقراری دسترسی از راه دور به سرور بهره می برند.

این موتور در سرورهای ILO , HP یا Integrated light out HPE نام دارد.

موتور ILO مجموعه ای کامل از قابلیتهای مدیریتی تعبیه شده در سرور است که کلیه مراحل چرخه عمر سرور را پشتیبانی می کند:

از نصب و استقرار اولیه و مدیریت مستمر، تا سیستم هشدار و دسترسی از راه دور.

این سیستم در کلیه سرورهای نسل هشتم به بعد سرورهای HPE به صورت پیش فرض تعبیه شده است.

بررسی ساختار های PC با Server:

در بسیاری از موارد سخت افزارهایی که در PC و سرور استفاده می شوند اینقدر هم متفاوت نیستند.

هر دو از یک ساختار ساده و از اجزای سخت افزاری مانند CPU ،RAM ،Power Supply و… استفاده می کنند،

اما سخت افزارهایی که در سرورها استفاده می شود از نظر ظاهری برای کسانی که تاکنون فقط از PC ها استفاده کرده اند،

ممکن است کمی غریبه به نظر بیایند.

اجزای سخت افزاری با اینکه تا حدودی شبیه همان هایی هستند که در PC های معمولی استفاده می شوند اما بسیار پیشرفته تر از PC ها هستند.

بسیاری از سخت افزاری هایی که در سرورها استفاده می شوند قابلیت Redundancy یا Fail-over را دارند،

یعنی زمانیکه مثلا Power سرور شما دچار مشکل شود بدون اینکه سرور خاموش شود می تواند از Power جانبی نصب شده بر روی سرور استفاده کند

و یا اگر یکی از هارد دیسک ها و FAN های سرور دچار مشکل شود،

شما بدون نیاز به خاموش کردن سرور می توانید آنها را سرور جدا کرده و سخت افزار جدید را جایگزین کنید.

در PC ها استانداردی به نام ATX وجود دارد، Case هایی که برای استفاده در PC ها ساخته می شدند بر اساس این استاندارد ساخته هستند،

شما بایستی در هنگام خرید سخت افزاری مانند Power و Motherboard دفت کنید که آیا این سخت افزارها قابلیت پیاده سازی بر روی این Case را دارد یا خیر؟

ما یکسری Case های کوچکتری با عنوان استاندارد Micro ATX داریم که کوچکتر از Case های ATX هستند،

شما نمی توانید سخت افزارهایی که بر روی ATX ها نصب می شوند را بر روی Micro ATX ها نصب کنید.

اینها در واقع یک نوع قالب بندی برای PC ها به حساب می آمدند.

قالب های ساختاری در خصوص Server ها را نیز داریم، در خصوص سرورها استانداردهای قالب بندی به سه شکل مطرح می شوند:

• قالب ساختاری برجکی یا Tower
• قالب ساختاری قفسه ای یا Rack Mount
• و قالب ساختاری تیغه ای یا Blade

بررسی انواع Server:

سرورهای ایستاده یا Tower:

بسیار شبیه همین Case هایی هستند که شما در PC های خودتان استفاده می کنید.

شما می توانید این سرورها را به شکل ایستاده روی زمین یا درون رک قرار داده و از آنها استفاده کنید.

سرورهای Tower معمولا در شرکت ها یا سازمانهایی که شبکه های کوچک یا متوسطی دارند استفاده می شود.

سازمانهای بزرگتر معمولا از این سرورها بخاطر فضای زیادی که اشغال می کنند استفاده نمی کنند.

عیوب دیگر آنها صدای زیادی فن های آنها و همچنین مدیریت کابل هایی هستش که به آنها متصل می شوند،

تقریبا اینگونه سرورها هیچگونه مدیریتی بر روی کابل هایی که به آنها متصل می شوند ندارند.

بر خلاف سرورهای تیغه ای و Rack Mount که مدیریت نسبتا خوبی بر روی کابل های اتصالی به خود دارند.

سرورهای Rack Mount:

اینگونه سرورها به گونه ای طراحی شده اند که براحتی بتوان آنها را در داخل Rack هایی که برای محافظت و نگهداری از آنها درست شده اند قرار داد.

اندازه ای برابر اندازه Rack های استاندارد دارند و براحتی می توان آنها را مانند یک سویچ و روتر داخل Rack نصب کرد.

در هر Rack می توان چندین سرور را کنار هم قرار داد و همچنین می توانید مدیریت مناسبی بر روی تجهیزات داشته باشید.

تجهیزاتی که در Rack ها قرار می گیرند دارای یک ساختار قالب بندی به نام Unit هستند.

(میزان ارتفاع در رک ها با یونیت مشخص می شود که هر یونیت برابر با 3/4 سانتیمتر است) سرور های1U سرور های خیلی باریکی هستند

و همچنین سرورهای 2U و 4U هم داریم.

معمولا سرور های 1U و 2U به صورت Single Processor و Dual Processor هستند و سرور های 4U به صورت Quad Processor هستند

سرورهای تیغه ای یا Blade:

مانند سرورهای Rack Mount سرور های Blade هم با یک اندازه استاندارد ساخته می شوند و در Rack  های مخصوصی هم قرار می گیرند.

در خصوص سرورهای Blade، ما به جای استفاده از واژه Rack از واژه Chassis یا شاسی استفاده می کنیم.

بر خلاف سرورهای Tower و سرورهای Rack Mount، سرورها Blade دارای Power و سیستم های خنک کننده و… نیستند

و در واقع Power و سیستم خنک کننده و… خود را از Chassis دریافت می کنند.

اگر شرایط داشتن رک مانند اتاق سرور و کولینگ مناسب را ندارید، می توانید از سرورهای ایستاده یا Tower استفاده کنید.

چگونه سرور انتخاب کنیم؟

در مبحث انتخاب سرور مناسب برای سازمان، با چند سوال روبرو می‌شویم، که با بررسی آنها به انتخاب درست خواهیم رسید؟

در اولین قدم باید طرح کسب ‌و کار یا همان Business Plan ببینیم که دنبال چه چیزی هستیم؟

چه چیزی برای ما مهم است و تفاوت موثری در کسب ‌و کارتان ایجاد می‌کند؟

چالش اصلی ما چی هستش؟

کسب ‌و کار ما در چه فازی قرار دارد و در آینده به کجا می‌رسد؟

کسب ‌و کار خودمون را باید به صورت موثر بشناسیم و راهکار‌های را انتخاب کنیم که مطابق با نیازهای کنونی و طرحی از آینده کاری ما باشد.

شرکت های تولید کنند سرور مثل HP، کسب ‌وکارها را به دسته‌های زیر تقسیم کرده و متناسب با آنها تجهیزاتی را تولید کرده اند:

کسب ‌و کارهای کوچک و متوسط (Small Office)

سازمان های بزرگ یا Enterprise

تشکیلات گسترده در سطح Data Center

استارتاپ‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌ها در طول عمر خود دارای سه فاز هستند:

• فاز شروع
• فاز رشد
• فاز توسعه

شرکت‌ها در فاز شروع باشند، دارای ویژگی‌های زیر هستند:

• کارهای تخصصی IT یا وجود ندارد یا محدود است.
• باید سیستم IT راه‌اندازی شود تا کارهایی که کسب ‌وکار را می‌گرداند، انجام شود.
• بودجه IT محدود است.
• شرکت در حال استخدام نیرو است.
• ممکن است با چالش‌های رشد امکانات مواجه شود.
• رفع نیازها در لحظه لازم است.

اگر شرکت‌ها در فاز رشد باشند، دارای ویژگی‌های زیر هستند:

• شرکت در حال رشد است و استخدام نیرو دارد
• رشد ظرفیت IT (پرسنل IT، زیرساخت IT)
• در حال افزودن سرویس ‌های بیشتر
• امکانات در حال رشد (اتاق سرور یا دیتاسنتر)
• نیاز به زیرساخت قویتر IT برای امنیت و حفاظت از اطلاعات
• نیاز به راهکاری (تکنولوژی و پردازش) است که کارایی را افزایش دهد.

اگر شرکت‌ها در فاز توسعه باشند، دارای ویژگی‌های زیر هستند:

• رشد متداوم ظرفیت IT برای رفع نیازهای تجارت (سرویس ‌های بیشتر، زیرساخت‌های بیشتر IT را نیاز دارند) IT باید تجارت را توانمندتر کند

و نیازهای آتی را پیش‌بینی نماید.

• نیاز به یکپارچگی بیشتر سیستم (استفاده از ابزارهایی مانند System Center Microsoft)
• امنیت اطلاعات و تامین زیر ساخت امنیتی مورد نیاز

اگر کسب‌ و کارتان در فاز شروع قرار دارد، می‌توانید سوالات زیر را بپرسید:

• اهداف رشد کسب ‌وکار چی هستش؟
• برای جذب مشتریان جدید و نگهداشتن مشتریان موجود چه برنامه‌ای داریم؟
• آیا امکان رشد در سازمان وجود دارد و زیرساخت‌های منعطف برای تغییر نیازها و رشد کسب‌ وکار را داریم؟
• برای بهبود بهره‌وری کارمندان چه برنامه‌ای دارید؟

اگر کسب‌ و کارتان در فاز رشد قرار دارد، می‌توانید سوالات زیر را بپرسید:

• آیا به Collaboration توجه دارید به این معنی که بهره‌وری پرسنل بالا برود؟
• دیدگاه شما برای ارتباط مهمترین دارایی‌های سازمان چگونه هستش؟
• چگونه در برابر زمان قطع زیرساخت IT که تجارت را تحت تاثیر قرار می‌دهد، محافظت انجام می‌دهیم؟

اگر کسب‌ و کارتان در فاز توسعه قرار دارد، می‌توانید سوالات زیر را بپرسید:

• آخرین باری که به آخرین تکنولوژی سرور آپگرید شده‌اید، چه زمانی بوده؟
• آیا استفاده از استوریج SAN و NAS را بررسی کرده‌اید؟
• آیا معماری شبکه، منعطف و قابل تغییر هست تا امنیت را در رشد کسب ‌وکار، ممکن کند؟
• راهکارهای مجازی‌سازی که مطابق با نیازهای شما باشد را بهش پرداخته اید؟

پس از بررسی و شناخت نیازهای کسب‌ و کار خود، مدیر شبکه می‌تواند برای رسیدن به اهداف خود با در نظر گرفتن موارد زیر سرور مناسب را انتخاب کند:

• چه تعداد کاربر در شبکه دارید؟
• چه مشکلاتی در شبکه دارید که سعی در حل آن دارید (چه سرویسی از سرور می خواهید)؟
• سرعت رشد کسب ‌وکار خودتان را چقدر پیش ‌بینی می‌کنید؟
• چه Performance ای برای این سرور مد نظر است؟
• قصد استفاده از چه نرم‌افزارهایی را دارید و چه تعداد کاربر، می‌خواهند با آنها کار کنند؟
• چه سرعتی برای پردازش اطلاعات نیاز دارید؟
• چه مقدار حافظه RAM نیاز دارید؟
• به چه مقدار فضای ذخیره سازی نیاز دارید؟

لازم به ذکر است حجم اطلاعاتی را که در حال حاضر دارید و میزان اطلاعاتی که در آینده اضافه خواهد شد در نظر داشته باشید

• چه RAID ای باید روی این سرور پیاده‌سازی کنید، بر اساس RAID انتخابی، چه RAID کنترلری باید استفاده شود؟
• از چه نوع هاردی می‌خواهید استفاده کنید: SAS ،SATA و یا SSD

(پیشنهاد ما استفاده از هارد هایی SSD هستش که IOPS 540 MB/s را به شما میدهد که 10 برابر سریعتر از هارد های SATA معمولی هستش)

• به چه تعداد پورت شبکه بر روی سرور نیاز دارید؟
• چه سیستم ‌عاملی نصب کنیم؟
• برای سرور چه فضایی در اختیار داریم؟ می خواهید سرورتان ایستاده باشد یا Rack Mount؟

سرورهای ایستاده سرورهای مناسبی هستند

اما اگر از لحاظ فضا به طور جدی دچار محدودیت هستید، یک سرور Rack Mount، انتخاب بهتری است.

• آیا برنامه‌ای برای اضافه کردن استوریج برای گرفتن بکاپ از سرور دارید؟
• آیا نیاز به تجهیزات بکاپ گیری وجود دارد یا نه؟ بکاپ برای چند روز باید نگه داشته شود؟

ادمین شبکه می‌تواند به طور کلی در 6 مرحله زیر به تصمیم نهایی خود برسد و سرور مناسب را انتخاب کند:

• فضای مورد نیاز سرور
• پیاده سازی و نصب
• مدیریت
• پاور و کولینگ
• ارتباط ‌ها و کابل‌کشی‌ها
• هزینه که در سازمان‌ها دو دسته‌اند: هزینه‌های خرید و هزینه‌های نگهداری

اگر این 6 مورد را در کنار دسته‌بندی سازمان‌ها قرار دهیم، می‌توانیم نوع سرور مورد نیاز خود را تعیین کنیم.

 دسته‌بندی‌های سرورهای پرولیانت اچ پی به صورت زیر بیان می‌شود تا برداشت درست و مناسبی از تصویر زیر داشته باشیم:

سرورهای ML عموما برای سازمان‌های کوچک و متوسط مناسب هستند

سرورهای DL عموما برای سازمان‌های متوسط مناسب هستند

سرور Blade برای سازمان‌های بزرگ مانند دیتاسنترها، سازمان‌های بزرگ مناسب هستند،

البته شما برای سازمانها می تونید ترکیبی از چندین سرور را داشته باشید، بستگی به نوع سرویس های شما دارد.

دنبال سروری باشید که به علاوه بر تامین نیازهای شما، قابل توسعه باشد.

اگر قرار شد از پیکر‌بندی رک‌مونت استفاده کنید،

عواملی که در تعیین قیمت رک‌ها و ابزارهای جانبی سیستم مؤثرند، مانند منبع تغذیه (شامل UPS های قابل نصب در رک) و سینی کابل را فراموش نکنید.

معرفی Blade Server

Blade Server  (بلید سرور): بلیدها بوردهایی نازک و ماژولاری هستند که هر یک از آنها یک سرور مستقل هستند.

یعنی دارای پردازنده، حافظه، استوریج، کنترلرهای شبکه، کارت HBA و دیگر پورت های I/O است.

Blade Enclosure با در برگرفتن بلید سرورها، کارهایی مانند تامین انرژی، کولینگ، اینترکانکت‌های متنوع و مدیریت را تامین می‌کند.

بلید سرورها به ازای اشغال فضای کمتر در رک، قدرت پردازش بیشتری به شما می‌دهند.

کابل‌کشی شون ساده‌تر شده و تنها یک ست کابل (کابل پاور، کابل کیبورد، کابل موس، کابل تصویر و کابل شبکه) برای تمام بلید سرورهای Blade Enclosure کفایت می کند

ولی در سرور های مدل Rack Mount هر سرور نیاز به یک ست کابل دارد.

شما برای مدیریت سرورها از KVM Switch استفاده می کردید تا همزمان بتوانید روی سرورهای مختلف سویچ کرده و آنها را کانفیگ کنید

در اینحا بلید سرورهای شما Blade Enclosure KVM Switching دارند و نیازی به KVM Switch جداگانه ندارید.

کابل‌کشی مورد نیاز برای نصب بلیدها نسبت به سرورهای ایستاده و رک مونت، تا 85 درصد کمتر ‌شده

و این امر باعث می‌شود مدیریت زیر ساخت شبکه برای ادمین ها راحت تر شود.

مزایای بلید سرورها تنها محدود به جا گرفتن چندین سرور در یک کیس نیستش،

بلکه به دلیل تجمیع منابع (مانند استوریج و تجهیزات شبکه) در یک معماری کوچکتر هستش که برای شما فراهم شده.

گاهی به بلید سرور، سرور High-Density نیز گفته می‌شود و معمولا در کلاسترینگ سرورهایی که به یک کار خاص تخصیص داده شده‌اند، استفاده می‌شوند

HP رهبر بازار سرورهای ماژولار در دنیا

گارتنر (Gartner):

شرکت پژوهشی و مشاوره آمریکایی است، که در زمینه ارائه خدمات برون‌سپاری، تحقیق و پژوهش و مشاوره فناوری اطلاعات فعالیت می‌کند.

این شرکت با داشتن گروه‌های تخصصی تحقیقات بازار در سراسر دنیا به بررسی و تحلیل بازارها می‌پردازد.

طی بررسی انجام شده، HP به عنوان برترین عرضه کننده سرورهای ماژولار دنیا، رهبری این بازار را در دست دارد.

Dell:

دومین عرضه کننده سرور در جهان است و شبکه گسترده ای از شرکای تجاری در سراسر جهان دارد.

لازم است که بدانید که سرورها به عنوان قلب تپنده و مهم‌ترین زیرساخت شبکه عمل می‌کنند.

بدیهی است که انتخاب سرور مناسب و سازگار یکی از نکات مهم و اساسی برای هر کسب ‌وکار و سازمانی است.

HP:

چابکی، قدرت و انعطاف پذیری بالای سرورهای HP از دلایل اصلی محبوبیت آن در میان سازمان‌های کوچک و بزرگ است.

HP بازار را با سرورهای پرولیانت نسل 9 و 10 خود به دست گرفته؛

سرورهایی که بهترین ویژگی‌های IT سنتی را با محیط‌های ابری ترکیب کرده است که در واقع زیرساخت هیبریدی مورد نیاز شما را فراهم می‌کند.

که باعث تحول در زمینه امنیت، سرعت و ارتقاپذیری در کسب ‌و کار شما خواهد شد.

جهت مشاهده دوره های آنلاین دوره آنلاین (Server+ (Server HP,Dell، بر روی این لینک کلیک نمایید.

جدیدترین اخبار ثبتنام کلاس های انلاین مجموعه فراز نتورک را در صفحات اجتماعی دنبال کنید

نویسنده: مهندس عیسی رشوند