آموزش سخت‌افزار و اسمبل کردن کامپیوتر (+A) جلد اول

این دوره آموزشی به‌منظور آشنایی با اجزای سخت‌افزاری کامپیوتر و نحوه اسمبل کردن و نصب آن‌ها طراحی شده است. شرکت‌کنندگان در این دوره با نحوه انتخاب قطعات مناسب، نصب آن‌ها، رفع مشکلات معمول و اصول عیب‌یابی آشنا خواهند شد. این دوره برای افرادی که می‌خواهند مهارت‌های لازم برای مونتاژ، ارتقاء و تعمیر کامپیوتر را کسب کنند، مناسب است.

بخش 1. مقدمه‌ای بر سخت‌افزار کامپیوتر

فصل 1. تعریف سخت‌افزار و نقش آن در سیستم‌های کامپیوتری

• تعریف سخت‌افزار: قطعات فیزیکی که کامپیوتر را تشکیل می‌دهند.
• تفکیک سخت‌افزار از نرم‌افزار: نحوه تعامل بین سخت‌افزار و نرم‌افزار.
• اهمیت سخت‌افزار در عملکرد سیستم: تأثیر سخت‌افزار بر سرعت و توانایی کامپیوتر.

فصل 2. بررسی اجزای اصلی کامپیوتر

• معرفی اجزای اصلی و نحوه همکاری آن‌ها:
  • واحد پردازش مرکزی (CPU): مغز کامپیوتر.
  • حافظه (RAM): فضای موقت برای پردازش داده‌ها.
  • مادربرد: مرکز اتصال و ارتباط بین قطعات.
  • کارت گرافیک (GPU): پردازش داده‌های تصویری.
  • ذخیره‌سازی: انواع هارد دیسک (HDD) و SSD.
  • منبع تغذیه (PSU): تأمین برق قطعات.
  • کیس: محافظت و تهویه قطعات.

فصل 3. واحد پردازش مرکزی (CPU)

• تعریف و وظایف CPU.
• نحوه عملکرد: چرخه پردازش (Fetch، Decode، Execute).
• بررسی معماری CPU (Cores، Threads، Cache).
• برندهای معروف (Intel، AMD) و تفاوت‌های آن‌ها.

فصل 4. حافظه (RAM)

• تعریف RAM و نقش آن در عملکرد سیستم.
• تفاوت بین حافظه موقت (RAM) و دائمی (HDD/SSD).
• سرعت و ظرفیت RAM: تأثیر بر عملکرد سیستم.
• فناوری‌های RAM (DDR4، DDR5، ECC).

فصل 5. مادربرد

• معرفی مادربرد به‌عنوان قطعه مرکزی.
• اجزای مادربرد:
  • سوکت CPU.
  • اسلات RAM.
  • پورت‌ها و کانکتورها (SATA، PCIe، USB).
• بررسی ارتباط مادربرد با سایر قطعات.

فصل 6. کارت گرافیک (GPU)

• وظیفه کارت گرافیک در پردازش‌های گرافیکی.
• تفاوت کارت گرافیک مجتمع (Integrated) و اختصاصی (Dedicated).
• برندها و تکنولوژی‌های معروف (NVIDIA، AMD).

فصل 7. ذخیره‌سازی (HDD/SSD)

• مقایسه HDD و SSD:
  • سرعت انتقال داده.
  • مقاومت در برابر ضربه.
• انتخاب ظرفیت مناسب برای کاربری‌های مختلف.
• تکنولوژی‌های جدید (NVMe، M.2).

فصل 8. منبع تغذیه (Power Supply Unit – PSU)

• اهمیت تأمین برق پایدار برای قطعات.
• انواع PSU (ماژولار، نیمه ماژولار، استاندارد).
• بررسی وات و کارایی PSU (80+ Certification).

فصل 9. کیس (Case)

• نقش کیس در محافظت از قطعات.
• اهمیت تهویه و جریان هوا.
• انواع کیس (Mini، Mid-Tower، Full-Tower).

فصل 10. سایر قطعات جانبی

• معرفی درایوهای نوری (CD/DVD).
• کارت‌های توسعه (صوتی، شبکه).
• سیستم‌های خنک‌کننده (Fan، Liquid Cooling).

بخش 2. شناخت اجزای مختلف کامپیوتر

فصل 1. پردازنده (CPU):

• تعریف و نقش CPU در سیستم
• معماری پردازنده:
  • تفاوت بین معماری‌های x86 و ARM
  • مفهوم هسته‌ها و رشته‌های پردازشی (Cores & Threads)
• انواع پردازنده‌ها:
  • پردازنده‌های Intel (Core i3, i5, i7, i9 و Xeon)
  • پردازنده‌های AMD (Ryzen، Threadripper و EPYC)
• نحوه انتخاب پردازنده مناسب:
  • کاربردهای عمومی (خانگی، گیمینگ، و مهندسی)
  • معیارهایی مانند تعداد هسته‌ها، سرعت کلاک، و TDP
• نصب CPU:
  • شناسایی سوکت مادربرد
  • قرار دادن صحیح پردازنده در سوکت
  • نصب خنک‌کننده CPU
  • استفاده از خمیر سیلیکون

فصل 2. مادربرد (Motherboard):

• تعریف و نقش مادربرد در سیستم
• اجزای اصلی مادربرد:
  • سوکت CPU
  • چیپست مادربرد (Intel Z790، AMD B550 و غیره)
  • اسلات‌های RAM
  • اسلات‌های PCIe (برای کارت گرافیک و دیگر کارت‌ها)
  • پورت‌های ذخیره‌سازی (SATA و NVMe)
• نحوه انتخاب مادربرد مناسب:
  • بر اساس نوع سوکت CPU
  • تعداد پورت‌ها و قابلیت ارتقاء
• نصب مادربرد:
  • پیچ کردن مادربرد به کیس
  • اتصال کابل‌های برق (24 پین و 8 پین)
  • اتصال کابل‌های USB، صدا، و دکمه‌های کیس

فصل 3. حافظه (RAM):

• تعریف RAM و نقش آن در سیستم:
  • حافظه موقت برای ذخیره داده‌ها
• انواع RAM:
  • DDR3، DDR4، DDR5
  • ECC (Error-Correcting Code) و Non-ECC
• نحوه انتخاب RAM مناسب:
  • ظرفیت (8GB، 16GB، 32GB و بیشتر)
  • سرعت (3200MHz، 3600MHz و بالاتر)
  • سازگاری با مادربرد
• نصب RAM:
  • شناسایی اسلات‌های مادربرد
  • نحوه قرار دادن ماژول RAM در اسلات

فصل 4. کارت گرافیک (GPU):

• تعریف و نقش کارت گرافیک
• انواع GPU:
  • گرافیک مجتمع (Integrated Graphics)
  • گرافیک مستقل (Dedicated Graphics)
• کاربردهای GPU:
  • گیمینگ
  • طراحی گرافیکی و ویرایش ویدیو
  • پردازش‌های سنگین (مانند یادگیری ماشین)
• نصب کارت گرافیک:
  • انتخاب اسلات PCIe مناسب
  • اتصال کابل‌های برق اضافی

فصل 5. حافظه ذخیره‌سازی (HDD/SSD):

• انواع حافظه ذخیره‌سازی:
  • HDD (دیسک سخت)
  • SSD (Solid State Drive)
  • NVMe (حافظه‌های فوق سریع)
• تفاوت‌ها بین HDD و SSD:
  • سرعت، ظرفیت، و طول عمر
• نصب حافظه ذخیره‌سازی:
  • اتصال به پورت‌های SATA یا M.2
  • پیچ کردن در محل نصب کیس

فصل 6. منبع تغذیه (PSU):

• تعریف و نقش منبع تغذیه
• انواع PSU:
  • توان خروجی (500W، 750W و بیشتر)
  • گواهی‌های کارایی (80 Plus Bronze، Gold، Platinum)
• نصب PSU:
  • قرار دادن PSU در کیس
  • اتصال کابل‌های برق به مادربرد، کارت گرافیک، و حافظه ذخیره‌سازی

فصل 7. سیستم‌های خنک‌سازی:

• انواع سیستم‌های خنک‌سازی:
  • کولرهای هوا (Air Coolers)
  • کولرهای مایع (Liquid Coolers)
• نصب خنک‌کننده CPU:
  • نصب فن یا رادیاتور کولر
  • اهمیت خمیر سیلیکون برای انتقال حرارت
• تهویه کیس:
  • نصب فن‌های کیس
  • مدیریت کابل‌ها برای بهبود جریان هوا

فصل 8. قطعات جانبی (Optional Components):

• کارت‌های توسعه (کارت صدا، کارت شبکه WiFi)
• درایوهای نوری (CD/DVD)
• سنسورها و نورپردازی RGB

فصل 9. کیس (Case):

• انواع کیس‌ها (Mini-ITX، Micro-ATX، Mid-Tower، Full-Tower)
• نحوه انتخاب کیس بر اساس اندازه مادربرد و نیاز به تهویه
• مدیریت کابل‌ها داخل کیس

بخش 3. اسمبل کردن کامپیوتر

فصل 1. آماده‌سازی برای اسمبل

• بررسی قطعات مورد نیاز
  • شناسایی قطعات اصلی (CPU، مادربرد، RAM، GPU، PSU، کیس و غیره)
  • تطبیق قطعات برای سازگاری (سوکت CPU با مادربرد، نوع رم، و غیره)
• ابزارهای مورد نیاز
  • پیچ‌گوشتی مناسب
  • دستکش ضد الکتریسیته ساکن
  • نوار اتصال به زمین (Grounding Strap)
• انتخاب فضای کاری مناسب
  • استفاده از سطح صاف و تمیز
  • اطمینان از تهویه کافی و نور مناسب

فصل 2. اسمبل کردن اجزای اصلی سخت‌افزاری

• نصب پردازنده (CPU)
  • باز کردن سوکت CPU روی مادربرد
  • قرار دادن CPU و بستن سوکت
  • نصب خمیر سیلیکون
• نصب خنک‌کننده CPU
  • نصب کولرهای هوایی یا مایع
  • اتصال فن به مادربرد
• نصب رم (RAM)
  • شناسایی اسلات‌های مناسب
  • قرار دادن ماژول‌های RAM و اطمینان از قفل شدن صحیح
• نصب مادربرد در کیس
  • اتصال پایه‌های فاصله‌دهنده در کیس
  • قرار دادن مادربرد و محکم کردن با پیچ‌ها
• نصب کارت گرافیک (GPU)
  • شناسایی اسلات PCIe مناسب
  • قرار دادن کارت گرافیک و محکم کردن آن
• نصب حافظه‌های ذخیره‌سازی (HDD/SSD)
  • نصب دیسک‌های سخت در براکت‌های کیس
  • اتصال کابل‌های SATA یا NVMe به مادربرد
• نصب منبع تغذیه (PSU)
  • قرار دادن منبع تغذیه در محل مخصوص کیس
  • اتصال کابل‌های برق اصلی به مادربرد، GPU و سایر قطعات
• نصب سیستم‌های خنک‌کننده کیس
  • نصب فن‌های کیس در مکان‌های مناسب برای تهویه بهتر
  • اتصال فن‌ها به کنترلر یا مادربرد

فصل 3. کابل‌کشی و مدیریت کابل‌ها

• اتصال کابل‌های داده (SATA، USB و …)
• اتصال کابل‌های برق به مادربرد، GPU و سایر قطعات
• مدیریت کابل‌ها برای جلوگیری از بی‌نظمی و بهبود جریان هوا
  • استفاده از بندهای کابل برای مرتب‌سازی

فصل 4. راه‌اندازی اولیه و تست سیستم

• اتصال نمایشگر، کیبورد، و ماوس
• روشن کردن سیستم
• بررسی سلامت قطعات (صدای بوق مادربرد، چراغ‌های LED)
• ورود به BIOS/UEFI
  • بررسی دماهای CPU و مادربرد
  • شناسایی اجزای سخت‌افزاری (RAM، HDD/SSD، GPU)

فصل 5. نکات ایمنی و تست‌های اولیه

• اطمینان از عدم وجود اتصال کوتاه
• بررسی دقیق کابل‌کشی برای جلوگیری از آسیب به قطعات
• اجرای تست‌های عملکرد
  • تست بوت
  • شناسایی اجزای سخت‌افزاری در BIOS

فصل 6. عیب‌یابی در صورت بروز مشکل

• روشن نشدن سیستم
• بوق‌های خطای مادربرد
• مشکلات تصویر یا شناسایی قطعات

بخش 4. نصب سیستم‌عامل و نرم‌افزارهای ضروری

فصل 1. انتخاب سیستم‌عامل

• مقایسه سیستم‌عامل‌های متداول:
  • ویندوز: ویژگی‌ها و نسخه‌های مختلف (10، 11، و نسخه‌های سرور)
  • لینوکس: توزیع‌های محبوب (Ubuntu، CentOS، Debian)
  • مک‌او‌اس: محدودیت‌ها و کاربری آن
• نکات مهم در انتخاب سیستم‌عامل بر اساس نیاز:
  • استفاده خانگی
  • استفاده تجاری
  • بازی (Gaming)
  • کاربردهای مهندسی یا تخصصی

فصل 2. آماده‌سازی نصب سیستم‌عامل

• دانلود نسخه رسمی سیستم‌عامل
• تهیه ابزار نصب:
  • ایجاد درایو USB Bootable با استفاده از نرم‌افزارهای مانند Rufus یا BalenaEtcher
  • تهیه دیسک نصب (DVD Bootable)
• بررسی تنظیمات BIOS/UEFI:
  • تغییر ترتیب Boot برای اولویت‌دهی به USB یا DVD
  • فعال کردن یا غیرفعال کردن حالت‌های Secure Boot یا Legacy

فصل 3. نصب سیستم‌عامل ویندوز

• مراحل نصب ویندوز:
  • انتخاب زبان و تنظیمات منطقه‌ای
  • انتخاب نوع نصب (Upgrade یا Custom)
  • ایجاد، حذف و فرمت کردن پارتیشن‌ها
  • تکمیل نصب و تنظیمات اولیه
• رفع خطاهای رایج هنگام نصب:
  • مشکلات مربوط به شناسایی هارد دیسک (Missing Drivers)
  • رفع ارور Secure Boot

فصل 4. نصب سیستم‌عامل لینوکس

• انتخاب توزیع مناسب لینوکس
• نصب و راه‌اندازی:
  • انتخاب محیط دسکتاپ (GNOME، KDE، XFCE)
  • پارتیشن‌بندی دستی یا خودکار (Swap، Root، Home)
• تنظیمات اولیه پس از نصب:
  • نصب پکیج‌های مورد نیاز
  • پیکربندی مخازن (Repositories)

فصل 5. نصب درایورها

• شناسایی درایورهای مورد نیاز:
  • درایور کارت گرافیک (NVIDIA، AMD)
  • درایور مادربرد و چیپست
  • درایور شبکه (LAN/WiFi)
• نصب درایورها:
  • استفاده از دیسک مادربرد یا دانلود از وب‌سایت رسمی سازنده
  • ابزارهای خودکار مانند Driver Booster
• رفع مشکلات شناسایی سخت‌افزار:
  • روش‌های دستیابی به درایورهای ناشناخته در Device Manager

فصل 6. نصب نرم‌افزارهای عمومی و ضروری

• لیست نرم‌افزارهای مورد نیاز:
  • مرورگرها (Google Chrome، Firefox)
  • ابزارهای اداری (Microsoft Office، LibreOffice)
  • مدیریت فایل‌های فشرده (WinRAR، 7-Zip)
  • مدیا پلیرها (VLC، PotPlayer)
  • ابزارهای مهندسی یا تخصصی (MATLAB، AutoCAD)
• روش نصب:
  • دانلود از منابع رسمی
  • استفاده از ابزارهای Package Manager در لینوکس (مانند apt یا yum)

فصل 7. نصب نرم‌افزارهای امنیتی

• انتخاب آنتی‌ویروس مناسب:
  • نرم‌افزارهای رایگان (Windows Defender، Avast)
  • نرم‌افزارهای تجاری (Kaspersky، Norton)
• فعال‌سازی فایروال:
  • تنظیمات اولیه فایروال ویندوز
  • نرم‌افزارهای مدیریت فایروال (ZoneAlarm)
• نکات امنیتی:
  • به‌روزرسانی منظم نرم‌افزارها
  • جلوگیری از نصب نرم‌افزارهای غیررسمی

فصل 8. تنظیمات نهایی سیستم‌عامل

• پیکربندی کاربران:
  • ایجاد کاربران با سطح دسترسی متفاوت
  • تنظیم رمز عبور امن
• بهینه‌سازی تنظیمات:
  • تنظیمات عملکرد (Performance)
  • غیرفعال کردن سرویس‌های غیرضروری
• تنظیمات شبکه:
  • اتصال به شبکه Wi-Fi یا LAN
  • تنظیمات IP دستی یا خودکار (DHCP)

فصل 9. به‌روزرسانی سیستم‌عامل و نرم‌افزارها

• روش‌های به‌روزرسانی:
  • ابزارهای داخلی سیستم‌عامل (Windows Update، apt-get upgrade)
  • به‌روزرسانی دستی درایورها و نرم‌افزارها
• تنظیمات به‌روزرسانی خودکار برای امنیت بهتر