آشنایی با خازن ها و انواع

آشنایی با خازن ها و انواع آنها

ﺧﺎزن : ﺧﺎزن از دو ﺻﻔﺤﻪ ﻓﻠﺰي از ﺟﻨﺲ روي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎده ﻋﺎﯾﻘﯽ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺧﺎزن ﺑﺮ اﺳﺎس آن ﻣﺎده اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ، ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﻣﯽ ﺷﻮد.

ﺧﺎزن ﺟﻬﺖ اﻫﺪاف زﯾﺎدي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ذﺧﯿﺮه ﺳﺎزي و ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺟﺮﯾﺎن اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﯿﺎز ﻣﺪاري ﮐﻪ در آن ﻗﺮار دارد ، در بعضی از مدار ها جهت فیلتر کردن ﺟﺮﯾﺎن استفاده می شود

خازن های ثابت :

خازن قطعه‌ای است که می‌تواند انرژی را در قالب اختلاف پتانسیل الکتریکی بین دو صفحه خود ذخیره کند. از همین رو این قطعه در مقابل تغییر ناگهانی ولتاژ در مدار از خود مقاومت نشان می‌دهد. می تواند به عنوان نویز گیر و فیلتر هم مورد استفاده قرار بگیرد.

ظرفیت خازن را با فارادF نشان می دهند ، فاراد واحد بزرگی هستش، معمولا خازنهای استفاده شده در قطعات با ظرفیت های Fµ ، ɲF می باشند ، البته مقدار ولتاژ قابل تحمل خازن نیز اهمیت دارد

خازن ها به دو نوع بدون پلایته و پلاریته (قطب دار) تقسیم می شوند ، خازن های بدون قطب معمولا خازنهایی با ظرفیت کم هستند ، این خازن ها در برابر گرما تحمل بیشتری دارند و در ولتاژهای بالا مورد استفاده قرار می گیرند

خازن های سرامیکی: این مدل خازنها قطبی نیستند (قطب مثبت و منفی ندارند) معمولا به رنگهای کرم ، قهوه ای و طوسی در مدارات استفاده می شوند.

دی الکتریک این خازنها از جنس سرامیک می باشد ، ضعف این خازنها حساسیت شان به دما است و در صورت افزایش دما ، ظرفیت خازن تغییر می کند.

همین امر باعث تغییر در عملکرد دستگاه می شود ، در کل این خازنها زیاد خراب می شوند. بیشترین کاربرد این خازن در تجهیزات به عنوان نویزگیر است

روش تست : مولتی متر را روی حالت بیزر می گذاریم ، پراب ها را به دو سر خازن می زنیم اگر بوق نزد سالم هستش

در صورت خرابی اتصال کوتاه می کند و یکسره بوق می زند

خازن های پلی استر : در این خازن ها از کاغذ و مواد پلاستیکی به عنوان دی الکتریک استفاده شده ، از این خازنها می توان در ولتاژ و جریان های زیاد استفاده کرد،

در برابر حرارت زیاد معیوب می شوند بنابراین در هنگام لحیم کاری باید به این نکته توجه داشت

خازن های میکا : در این خازن ها از ورقه های نازک میکا در بین صفحات آلومینیومی استفاده شده از ویژگی های اصلی و مهم این خازن ها داشتن ولتاژ کار بالا و عمر طولانی هستش

خازن های الکترولیتی (آلومینیومی) : این خازن ها همانند خازن های ورقه ای از دو ورقه آلومینیوم تشکیل شده اند،

این نوع خازنها از نوع قطبی هستند (یعنی قطب مثبت و منفی دارند) معمولا در بین خازن‌ها ، خازن الکترولیتی بیشتر خراب می‌شود و یا نشتی پیدا می‌کند ( در واقع اتصالی بین دو صفحه فلزی خازن ایجاد می‌شود ) برای اینکه دقیقا متوجه شویم خازن نشتی دارد یا نه بایستی از دستگاه تستر خازن استفاده کنیم

خازن های تانتالیومی : این خازن هم مشابه خازن آلومینیومی هستش فقط بجای آلومینیوم از فلز تانتالیوم استفاده می شود ، خازن تانتالیومی نسبت به نوع آلومینیومی در حجم مساوی دارای ظرفیت بیشتری می باشد این خازنها جریان نشتی کمتری دارند و از طرفی قابلیت تحمل جریانهای شارژ و دشارژ زیاد را ندارند

خازن های متغییر :

خازن های متغییر هم در دو نوع واریابل و تریمر می باشند ، از این نوع خازن ها بیشتر در مدارات فرستنده و گیرنده رادیویی استفاده می شود که کارشان ایجاد یک فرکانس رزونانس معین هستش

علائم نشتی داشتن خازن‌ها ؟
معمولا اگر دستگاه برای مدتی روشن باشد ” خازن داغ می‌شود ” یا باد می‌کند ” یا پلاستیک قسمت پائین خازن حالت نرمی خود را از دست داده و خشک می شود

دقت کنید به هیچ عنوان بعد از قطع برق ، پایه های خازن را لمس نکنید یا اشتباها بین پایه های خازن اتصال کوتاه نشود چرا که خازن ها بعد از قطع برق پر از ولتاژ می باشد و دقایقی طول می کشد این ولتاژ را از دست بدهد

در هنگام تعویض خازن سوخته به نکات زیر دقت کنید ؟

1- ظرفیت خازن جدید باید برابر خازن سوخته باشد

2- ولتاژ نوشته شده روی خازن جدید برابر یا بیشتر از خازن سوخته باشد

3- مقدار دمای قابل تحمل نوشته شده روی خازن برابر یا بیشتر از خازن سوخته باشد

روش های تست خازن :

عده ای از تعمیر کاران به صورت تجربی با توجه به تغییر رنگ و تغییر شکل ظاهری اقدام به تعویض خازن ها می کنند ، توجه داشته باشید ممکن است در مواردی خازنی از نظر ظاهری سالم ولی در واقع خازن دچار نشتی جریان و تغییر ظرفیت شده باشد و نیازمند تعویض باشد

برای تست ابتدا باید خازن را تخلیه کنیم

استفاده از دستگاه تستر خازن : خازن را از مدار خارج نموده و دو سر پرابهای تستر خازن را به دو سر خازن ارتباط می دهیم
استفاده از مولتی متر دیجیتال دارای مد خازن : ابتدا باید خازن را از برد خارج نمود و پس از آن مولتی متر را روی حالت خازن قرار داده و پراب ها را به دو سر خازن می زنیم باید عدد نشان داده شده روی مولتی متر با عدد ظرفیت خازن یکی باشد
تست با استفاده از بیزر مولتی متر : برای اینکار پراب ها را به دو سر خازن اتصال می دهیم و خازن را تست بیزر می کنیم چنانچه بوق ممتد داد خازن خراب شده است . ولی اگر فقط لحظه ای صدای بوق آمد و دوباره قطع شد یعنی خازن سالم است .
تست با استفاده مولتی متر دیجیتال با گذاشتن در رنج مقاومت : مولتی متر را با توجه به ظرفیت خازن روی رنجی متناسب از مقاومت گذاشته ( برای خازن های کمتر از یک میکرو رنج 10 اهم ، از یک میکرو تا 10 میکرو را یک کیلو اهم و بیشتر از این رنج 10 و 100 کیلو اهم استفاده شود ) و پراب ها را به دو سر خازن می زنیم ، خازن شروع به شارژ شدن می کند اگر بعد از شارژ شدن خازن نشتی نداشته باشد ، مقدار اهم بی نهایت را نشان می دهد . و اگر خازن خراب باشد از ابتدای تست هیچ مقاوتی نمایش نمی دهد .