عیب یابی و تعمیر مادربرد
عیب یابی و تعمیر مادربرد
مادربرد اجزای زیادی دارد و تعمیراتش یه خورده پیچیده هستش،
شما باید دقت زیادی در تعمیرات اش داشته باشید برای این قطعه نمیشود مثل پاور تقسیم بندی داشت
یک دماسنج بسیار قوی در زیر CPU قرار دارد که دائم دمای CPU را اندازه گیری می کند.
شما می توانید آن را در BIOS تغییر بدهید، معمولا دماش بر روی ۶۰ الی ۶۵ درجه هستش.
زمانی که این دماسنج تشخیص بدهد که دمای CPU بالا رفته برق مادربرد را قطع کرده و آن را خاموش می کند
و این کار موجب جلوگیری از سوختن CPU می شود
CPU ها به راحتی در جای خودش قرار می گیرند،
دقت کنید که فشار به CPU نیاریم چون پایه ها خیلی حساسی دارد و ممکن آسیب ببیند،
به چهارگوشه CPU اگر دقت کرده باشید یکی از گوشها یک علامتی دارد،
مشابه همون علامت روی برد مادربرد تعبیه شده که باید در یک جهت قرار بگیرد، به این شکل CPU را جا می زنند
USB 2 دارای ۴ کابل هستش:
که دو تا از آن کابل ها، برق USB را تامین می کنند و دو تای دیگر برای انتقال دیتاها استفاده می شوند.
در بیشتر قطعاتی که امروزه در بازار وجود دارد پورت های آنها به صورت USB هستش
USB مزیتهای زیادی دارد یکی از مزیتهای آن نصب راحت تجهیزات آن هستش به صورت Plug & Play هستش
در بعضی موارد نیاز به نصب درایور و معرفی آن به سیستم هستش
زمانی که اطلاعات BIOS پاک شد شما از روی سایت شرکت تولید کننده مادربرد می توانید برنامه اش را دانلود کنید
و به وسیله دستگاه پروگرامر اقدام به پروگرم کردن آن کنید و با جایگذاری این IC مادربردتون قابل استفاده می شود،
نکته: BIOS امکان دارد در اثر الکتریسیته ساکن آسیب ببیند.
برای تعمیرات مادربرد ابتدا با فرچه تمام قسمت های برد را از غبار و گرد و خاکی که بر روی آن نشسته پاک می کنیم
اگر سوختگی روی مادربرد مشاهده کردیم از همان قسمت شروع میکنیم رفع ایراد کردند
در مرحله بعد میاییم برق مادربرد را وصل می کنیم و تک تک قطعات قابل نصب به آن را چک می کنیم
برق های 3.3، 5 و ۱۲ ولت را روی برد چک می کنیم که ببینیم داخل مادربرد جریان میاد یا نه؟
بهتر هستش که کارت دیباگر روی مادربرد نصب کنیم تا با کمک آن بتونیم راحت تر مشکلات را شناسایی کنیم
زمانی که CPU روی دستگاه قرار میدیم، نباید چراغ ریست دیباگر روشن بشود:
اگر چراغ ریست روشن باشد مادربرد هنگ هستش، ایرادش را بررسی میکنیم.
حرف C:
همانطور که روی کارت دیباگر روی نمایشگر مشاهده می کنید، حرف C نشون میده که مادربرد CPU را نشناخته
با دست هم می تونیم چک کنیم و ببینیم که CPU داغ شده یا نه؟
حرف E:
حرف E نشان دهنده این هستش که ما RAM نداریم. روی سیستم زمانی که ایراد از RAM هستش.
برای رفع ایراد ابتدا ما باید با گذاشتن RAM سیستم را چک کنیم، اگر سیستم بوق RAM می زند
همانطور که روی مادربرد مشاهده میکنید یک سری فتهایی اینجا وجود دارد ممکن هستش بخاطر سوختگی آنها باشد
زمانی که دارید تست می کنید اگر بوق تک شنیدید مربوط به شارژ خازن هستش و اگر بوق ممتد زد سوخته.
بهتر این هستش که فتها را از روی برد مادربرد خارج کنید و مجدد آنها را تست نمائید
مادربرد ماژولهای RAM را نمی شناسد، هر نوع مدل RAM را که روش می گذارید را تشخیص نمی دهد و بوق RAM می زند،
دیباگر بعد از چک کردن CPU میاد که RAM را چک کنه خطا C1 یا E میدهد!!
این مشکل می تواند از اسلات RAM هم باشد یا از خود RAM، با جابجایی ماژول RAM ها می توانید این مشکل را متوجه بشوید
که مشکل از RAM هستش یا از اسلات؟
اگر مشکل از مادربرد بود، باید برق ورودی را چک کنیم.
اغلب یکسره شدن دیود و فت های تغدیه کننده RAM که نزدیک برق وروردی و اسلات های RAM هستند باعث می شوند که مادربرد RAM را تشخص ندهد
زمانی که RAM برعکس جا خورده باشد این دیودها میسوزد و سوختگی شون هم با چشم قابل رویت هستش،
اگر هم طرف بد شانسی بیارد امکان داره چیپست وسط بسوزد
همیشه در تعمیرات باید دنبال سرنخ باشیم این می توند در تعمیرات قطعات به ما کمک کند
می توانید با ذره بین اسلات RAM را هم چک کنید و ببینید که پین هاش سوخته اند یا نه؟
مقاومت هایی در این قسمت هستن که برق خروجی دیود رو می گیرند و ولتاژ پایه فت را تامین می کنند.
همچنین ترانزیستورها را چک می کنیم که اتصالی نداشته باشد
اگر این ایرادهایی را که بهشون اشاره شد، هیچ کدام از اینها نبود پشت مادربرد رو بررسی میکنیم و تا پارگی در مدارمون نداشته باشیم
زمانی که CPU را بر روی دستگاه قرار می دهیم امکان دارد مادربرد تصویر ندهد ولی نباید چراغ ریست روشن باشد
باید مادربرد بداند حتی اگر RAM و گرافیک نگذاریم روی دستگاه و فقط CPU باشد باید بتواند تشخیص بدهد که CPU بر روی آن قرار دارد
و بازدن پایه های مربوط به ریستارت چراغ ریست کارت دیباگر شما روشن و خاموش بشود
اگر اینطوری نشد مادربرد هنگ هستش یعنی نمی فهمد که CPU روش قرار دارد، مشکل از خرابی IC IT می تواند باشد.
اگر از دو ردیفه چراغ دیباگر ردیف پایین خاموش ردیف بالا روشن چندتا علت دارد:
یا BIOS دستگاه از بین رفته
و یا اینکه فت های نزدیک پل شمالی سوخته
و یا برق زیاد از خودشون رد می کنند و نمی تواند به چیپ شمالی برق مناسبی بدهند
یا اینکه خود چیپ شمالی مون آسیب دیده،
امکان هم دارد توی پایه های CPU مواد چسبنده ای رفته باشه
و بعضی از پایه های آن عایق شده باشند و نتوانند ارتباط خودشون را با CPU برقرار بکنند.
در مادربردهایی که تصویر نمی دهند:
باید مشخص شده باشد که خرابی از RAM، گرافیک و پاور نیستش و باید مطمئن بشوید که خرابی از خود مادربرد هستش،
برای تعمیرش از کارت دیباگر استفاده میکنیم
اگر کارت دیباگر علامت c1 را داد و CPU داغ کرد، شما RAM را از داخل اسلاید بردارید و منتظر باشید که بوق RAM بزند،
خازنها را بررسی کنید تا از لحاظ فیزیکی سالم باشند، اگر تعداد این خازنها که معیوب و باد کرده زیاد باشند، اصلا مادربرد تصویر نمی دهد
و ممکنه CPU را هم نشناسند،
این خازنها نگهدارنده برق CPU هستند اگر باد بکنند ولتاژی به CPU نخواهند داد
و در اثر کار کردن زیاد،ترانزیستورهای کنار CPU یا IC و چیپست اصلی را می سوزاند.
اگر خازن باد کرده مشاهده کردین آن را سریعا تعویض کنید و نگذارید کار به اینجا برسد
اگر تعداد خازن های باد کرده روی مادربرد کم باشه سیستم در صفحه اول یا هنگام بالا آمدن و حتی داخل ویندوز هنگ می کند
این به خاطر خازنهایی هست که باد کرده، پس هر نوع هنگ کردن در سیستم اولین موردی که دارد مربوط به باد کردن خازن ها می شود
و بعد به مسائل دیگر برمیگردد زمانی که خازن ها سالم بودند دلیل هنگ کردن را به مواردی زیادی بستگی دارد
شما باید به همه چیز شک کنید ما مبنا را بر این می گیریم که شما پاور را تعویض کرده اید،
هنگ کردن می تواند از پاور باشد و ممکن هستش حتی از RAM و CPU باشد.
زمانی که شما از این قطعات اطمینان حاصل کردید که سالم هستند، مادربرد را روشن کنید
و با استفاده از تجربه فیزیکی و لمس کردن پشت مادربرد با دست به این نتیجه میرسیم که چه نقاطی حرارت بیشتری ایجاد می کنند
در آن قسمت امکان داره IC یا قطعه ای سوخته باشد،
داغ کردن IC می تواند از خود IC جایی که برق می دهد باشد،
در واقع جریان برق زیادی را تولید می کند یا از خودش خارج میکند
از این طریق آن قسمت را بررسی می کنیم و تا ایراد را رفع کنیم
اگر دیود و ترانزستورهای فت که کنار CPU هستند نتوانند به CPU برق بدهند سیستم هنگ می کند.
برای تست حتما CPU را از دستگاه خارج بکنید.
چون امکان چرخش برق در CPU باعث بوق زدن زمان تست می شود که تشخیص شما را سخت می کند،
در ضمن پورت برق را از مادربرد جدا کرده باشید.
اگر مادربرد روشن نشود می تواند خرابی از چیپست باشد:
برای تستش برق به مادربرد متصل می کنیم و کارت دیباگرمون را به سیستم متصل کرده و تست هامون را شروع می کنیم
نداشتن CPU نمی تواند باعث بشود که مادربرد روشن نشود،
با اتصال سیم های سبز و مشکی با پنس برق را به صورت مستقیم به سیستم منتقل می کنیم
تا بتونیم قطعات را با توجه به گرمایی که تولید می کنند چک کنیم بفهمیم که کدوم قطعات ما داغ می کنند
برای تعویض سوکت باتری مادربرد، باید دقت کنیم که قسمت منفی و مثبت آن را برعکس جا نزنیم،
چون موجب سوختن چیپست مادربرد می شود
در مادربرد قسمت IDE هارد و درایوهای نوری ما را نمی شناسد
امکان دارد قسمت IDE از داخل BIOS غیر فعال شده باشد،
با برگرداندن تنظیمات Setup به حالت Default، این احتمال را میدهیم که یکسری دست کاری هایی داخلش شده باشد.
با این کار مشکلش رفع میشود و اگر رفع نشد باید مقاومت ها و IC ای که به قسمت IDE دستگاه مرتبط هستش را مورد بررسی قرار دهیم
و در مرحله بعد ممکن است از چیپست دستگاه باشد،
خیلی کم اتفاق می افتد که از چیپست باشد بیشتر از IC ایی هستش که خروجی پورت را برعهده دارد
یا در اثر اتصالی که در برد هارد به وجود میاد، این مقاومتها احتمال دارد سوخته باشند و نتوانند دیتا را به داخل پورت انتقال بدهند
اگر مادربردی برای شما آوردن، زمانی که به پاور وصل کردین و روشن می کنید فن CPU یک نیم دور شروع به چرخیدن می کند
حتما فن رو تعویض بکنید اگر درست نشد برای بررسی این ایراد کارت دیباگر روی مادربرد بگذارید و برق پاور را وصل کنید.
باید دقت بکنیم که چراغ دیباگرمون برای لحظه ای روشن میشه یا نه؟
ایراد خیلی ساده هستش فت هایی که به CPU برق می دهند می توانند سوخته باشند
حتما CPU را از دستگاه خارج بکنید. چون خارج نکردن CPU برق مستقیم میدهد که ناشی از چرخش برق در CPU هستش
که موجب بوق خوردن زمان تست میشه که تشخیص شما را سخت می کند،
در ضمن یاد تون باشد که پورت برق را از مادربرد جدا کرده باشیم.
با حرارت دادن توسط هیتر به فت ها و خارج کردن قطعه اجازه بدید که قطعه خنک بشود و بعد از خنک شدن تست قطعه را شروع کنید.
اگر داغ باشد بخواهیم تست کنیم،
زمانی که پراب های مالتی متر را وصل کنیم چون مقداری ولتاژ به قطعه می دهد این کار باعث آسیب دیدن قطعه شما خواهد شد،
اگر با رعایت این موارد مالتی متر بوق ممتد زد فت سوخته.
در جلسات قبل شما را با نحوه تست دیود و ترانزیستورها آشنا کردیم
خرابی IC کنترلر:
یک IC کنترلر برای USB و کیبورد و موس وجود دارد اگر آن آسیب ببیند شما برای کار با این پورت ها مشکل خواهید داشت
در اکثر مواقع مقاومت های فیوزی اطراف این پورت ها می سوزند تا مانع از آسیب به IC و قطعات دیگر شود،
خرابی IC IT:
اگر همه اینها را تست و تعویض کردین درست نشد مشکل از IC IT هستش که مسئولیت کنترل کلیه ورودی و خروجی ها را دارد
خرابی پورت های SATA:
در قسمت پورت های SATA یکسری ترانزیستور و مقاومت وجود دارد که در سرعت انتقال داده ها مهم هستند
خرابی چیپست:
اگر اینها را تست کردین سالم بودن خرابی این پورت ها به خرابی چیپست برمی گردد
اگر یکی از برق های خروجی پاور داخل دستگاه نیاد می تواند مانع از خروجی دستگاه شود
ولی در بیشتر موارد می تواند تصویر ندهد
خرابی مدار مادربرد:
در صورتی که ایراد از هر یک از این قطعاتی که بیانشان کردیم نبود
امکان هست که این ایراد در مدار مادربرد باشه که امکان تعمیر نیست.
چون ما به مدار داخلی مادربرد دسترسی نداریم
خرابی ترانزیستور:
برای تعمیر روی مادربرد یک LED وجود دارد زمانی که برق بهش وصل میشه روشن میشه
در صورتی که دستگاه شما کاملاً کار میکرد و LED دستگاه سوخته بود
ترانزیستوری در کنار LED قرار دارد که برق آن را تامین می کند
شما با تعویض آن ترانزیستور و مقاومتی که سر راهش هست آن LED را تعمیر می کنید.
در کنار پورت IDE یکسری مقاومت و یکسری دیود قرار دارد
که در کمتر از 5% موارد سوختن آنها باعث می شود که دستگاه هارد یا درایو های نوری را نشناسد
خرابی فت:
یکسری فت که در اطراف چیپ ها هستش که برق چیپست را تامین می کنند
و با سوختن این فت ها چیپست وسط خیلی داغ می کند و در مدت طولانی تر باعث سوختن چیپست می شود.
ما در اینجا یک مادربرد داریم بعد از بررسی متوجه شدیم که ایراد از IC IT اش هستش
دلایلی که می تواند ما را راهنمایی بکند، یکی در واقع Restart نکردن دستگاه مون هستش
و همچنین زمانی که ریست می کنیم هیچ عکس العملی نشون نمی دهد.
اینجا فقط کارت دیباگر می تواند ما را راهنمایی بکند تا ایراد را پیدا کنیم
کارت دیباگر خیلی می تواند ما را راهنمایی کند در پیشرفت کارامون و پیدا کردن ایراد.
-
البته 100% ریست نکردن ایراد از IC IT نیست. می دانیم 60% ریست نکردن دلیل اش مشکل داشتن IC IT هستش
یکی از دلایل دیگری که آن می تواند ما را راهنمایی بکند
به سمت IC IT داغ نکردن زیاد CPU، البته کم داغ نکردن CPU می تواند از BIOS دستگاه هم باشد
البته بعضی از مادربردها Dual BIOS هستند احتمال این مشکل کمتر هستش
مادربردهایی که Dual BIOS هستند، اگر یکی از BIOS های آنها از بین برود از BIOS دیگرش استفاده می کند
و زمانی که به اینترنت وصل بشوید اگر گزینه آپدیت را در BIOS فعال کرده باشید از اینترنت، آن یکی BIOS را آبدیت می کند.
“خیلی از دلایل کار نکردن دستگاه مون می تواند از IC IT باشد.”
IC IT در واقع یک قطعه بسیار مهمی در مادربرد ما هستش و کارایی خیلی بالایی را دارد
برای تعویض با هیتر حرارت بهش می دهیم، از روغن فلکسی مرغوب استفاده کنید روغن را روی پایه هایی که در واقع روی مادربرد هستش می ریزیم.
دقت کنید IC را اشتباه جا نزنید، بریدگی روی IC می تواند ما را راهنمایی کند
روی مادربرد هم علامت گذاری شده پایه ها را تنظیم میکنیم،
روغن فلکسی خاصیت چسبندگی دارد برای جا زدن IC های پر پایه خیلی می تواند کمک کند
حتما زمانی که می خواهید روی برد کار کنید باطری را خارج کنید تا زمان خارج کردن قطعات باعث آسیب به آنها نشود
یک مادربرد داریم زمانی که پاور را روشن می کردیم و دستور به مادربرد می دهیم هیچ عکس العملی را مشاهده نمیکنیم
بعد از بررسی مشخص شد که ایراد در IC IT بوده و اون را تعویض کردیم و یک IC IT سالم جایگزین کردیم.
در اینجا یک مادربرد داریم هر چقدر دستور برای روشن شدن مادربرد می دهیم مادربرد روشن نمی شود
دنبال ایرادها می گردیم
در مرحله اول به قطعات نگاه می کنیم که از لحاظ فیزیکی سوختگی آنها مشخص باشد اگر پیدا نکردیم، فت ها و IC ها و دیودها را بررسی می کنیم
فتها در واقع تامین کننده برق چیپست ها هستند اگر پایین تر از ۵۰ و ۱۰۰ به ما عدد نشان بدهند در واقع آنها سوخته اند
اگر با خاموش کردن سیستم تون تاریخ و ساعت سیستم شما به هم ریخت ایراد از باتری هستش،
اگر شما خواستید باطری را تعویض کنید باید به مثبت و منفی بودن آنها دقت کنید،
با اشتباه جا زدن باتری ایرادهایی به وجود میاد از جمله باعث می شود که BIOS از بین برود
و حتی باعث میشه IC BIOS بسوزد و حتی امکان دارد باعث صدمه دیدن IC IT شود.
مادربردی را برای برای تعمیرات آوردن زمان باز کردن در اثر فشار به مادربرد آسیب زده اند
شما باید ابتدا مادربرد را کاملاً تمیز کنید و قسمت هایی که پیچ شده را باید بازدید بکنیم که پارگی و زدگی روی برد وجود نداشته باشد
نکته:
در مورد RAM زمانی که بوق RAM می زند، برای تعمیرات از اسلات RAM شروع به بررسی میکنیم.
ممکن هستش اتصالی بین پین ها وجود داشته باشد
در اثر اشتباه جا زدن BIOS امکان سوختن قطعات دیگر وجود دارد، ممکن هستش به IC IO صدمه بزند و یا فت های تامین کننده خود BIOS آسیب ببینند
در بعضی از این فت ها در واقع با تست فت و بوق نمی توان به ایراد رسید، از این فت ها برای تغذیه CPU استفاده شده.
با مستقیم شدن این فت ها مادربرد یک دهم ثانیه روشن و خاموش می شود که با استفاده از کارت دیباگر و چراغ های آنها ایراد را می توانیم تشخیص بدهیم.
وقتی فت ها را با استفاده از اهم متر تست می کنیم اگر عدد بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ داد منطقی هستش
برای اطمینان از سوختن فت آنها را از محل خارج می کنیم بعد تست می کنیم
شما اگر فت تغذیه کننده چیپست را بردارید و جای خالی آن را مثل خود فت تست کنید اگر مشابه فت جواب داد چیپست سوخته است
نکته:
اگر فت های تامین کننده برق AGP یا PIC E از کار بیفتد اسلات اش کار نمی کند
و در صورتی که تامین کننده برق این اسلات ها اتصالی بکند و مستقیم بشود تصویر نمی دهد.
باید دقت کنید فت هایی که بین اسلایدها وجود دارند بسیار مهم هستند آنها را باید چک کنیم
زمانی که مادربرد بوق گرافیک می زند ولی تصویر نمی دهد
شما باید مادربرد رو از برق بکشید و همچنین باتری را خارج کنید
بعد با استفاده از پنس تمیز داخل اسلات می کشیم تا اگر چیزی داخل شکاف ها قرار دارد از بین برود
زمانی که مادربرد ما به صورت Onboard بود و دستگاه تصویر نداد یا در رنگها مشکل داشت
مقاومتهایی در پشت پورت VGA وجود دارد امکان دارد آنها سوخته باشند
برای فرض مثال:
اگر شما در مانیتورتون رنگ خاصی را نداشته باشید.
سبز یا قرمز یا رنگ دیگر، اگر ایراد از کابل مانیتورتون نباشد ایراد از یکی از این مقاومت ها هستش
با سوختن یکی از مقاومت ها، از انتقال آن رنگ خاص، جلوگیری می کند
یکسری فیوزهایی وجود دارد که باید برق را مستقیم از خودشان رد بکنند
یکی از نشانه های آنها مشکی و یکدست بودن آنهاست
تقریبا شبیه خازنهای SMD هستند و این قطعات به صورت فیوز عمل میکند و با کوچکترین اتصال می سوزند
و سوختگی شونم با چشم قابل رویت هستش و در برخی موارد امکان دیدن آنها وجود ندارد و تنها با اهم متر می توانیم آنها را تست کنیم.
اگر این فیوز ها سالم بودن IC IT یا چیپست وسط قسمت خروجی شون از کار افتاده است
مادربردی را برای تعمیر آورده اند که سوئیچ نمی شود
- قبل از شروع کار، مادربرد را با دقت بررسی می کنیم.
- اگر خازنهایی که باد کرده را شناسایی و تعویض کردیم و بعد از تعویض، مادربرد درست نشد!
- برای تست مادربرد را به برق متصل می کنیم
- به چراغهای کارت دیباگر دقت کنید، اگر چراغ های دیباگر نور کمی داشتند، این می تواند بخاطر اتصالی در برد باشد.
- امکان دارد یکی از فت ها یا ترانزیستورهای اتصالی کرده باشند، این ایراد را به وجود آورده
- و همچنین ممکن از ترانزیستورهای تامین کننده برق CPU باشد.
- تمامی این ترانزیستورها به صورت سری هستند با خارج کردن این فت ها، فت سوخته و معیوب را پیدا می کنیم
-
بعد از برداشتن فت ها مادربرد را به برق متصل کنید و تست کنید ببینید که مادربرد روشن می شود یا نه؟
- اگر چراغ های دیباگر روشن شدند حالا ترانزیستورهایی را که خارج کردیم را تست می کنیم و آن را با فت سالم جایگزین می کنیم.
- از خروجی پایه سمت راست هر ترانزیستور از یک مقاومت جریان رد می شود
- مقاومت اش خیلی ریز هستش و مراقب باشید که از جاش کنده نشده باشد.
- برق پاور را وصل کردین مادربرد روشن شد و اگر روی چراغهای کارت دیباگر ردیف پایین خاموش باشد
- به این مفهوم هست که دستگاه به BIOS احتیاج دارد،
- اگر ما یک بار دستگاه را ریست کنیم، مجدداً چراغ ها نورشون کم شود این ایراد می تواند از نداشتن BIOS یا پریدن BIOS باشد
- BIOS را از روی برد خارج میکنیم. آن را در داخل دستگاه پروگرامر قرار می دهیم و پروگرم اش می کنیم
برای تعمیر خرابی در مادربرد به نکات زیر دقت کنید
- 1. از سالم بودن پاور کامپیوتر مطمئن شوید
- تمام قطعات اضافه مثل هارد و کارتهای جانبی از مادربرد جدا کنید
- از خالی نبودن باطری بک آپ مطمئن شوید
از اینجا به بعد با روشن کردن مادربرد به دو نتیجه می رسیم
اول مادربرد تصویر داده هنگ نمی کند مشکل برطرف شده یا با اضافه کردن هارد یا گرافیک یا … سیستم هنگ می کند که مشکل از یکی از قطعات می باشد.
دوم مادربرد هنگ می کند و خراب شده که باید تعمیر شود
کامپیوتری برام تعمیر آوردن که بعد از روشن شدن خاموش و دوباره روشن می شود
از خالی نبودن باطری مادربرد اطمینان حاصل کنید و مادربرد را Clear CMOS کنید.
درصورت خالی نبودن باطری تمام کابلهای متصل به مادربرد به جز کابل پاور همه را جداکنید و مادربرد را از قسمت پنل روشن کنید.
اگر مادربرد روشن شد و تصویر داد ممکن است خرابی از یکی قطعاتی مثل هارد یا درایو نوری یا کابهای USB جلوی کیس باشد.
اگر تغییری حاصل نشد باید دنبال ایرادات مادربرد برای تعمیرات باشیم
دلایل هنگ کردن کامپیوتر در حال کار
- خراب شدن فن CPU یا درست کار نکردن یا مناسب نبودن نوع و اندازه فن برای CPU
- خراب شدن پاور یا مناسب نبودن مقدار وات پاور برای کامپیوتر
- خراب شدن هارد دیسک کامپیوتر
- خراب بودن خازنهای مادربرد
- گرم شدن بیش از حد پل جنوبی یا پل شمالی مادربرد
با درست بودن موارد بالا تا 90 درصد مشکل هنگ کردن سیستم برطرف می شود.
-
موارد دیگری در هنگ کردن کامپیوتر نقش دارند که به تعدادی از آنها در زیر اشاره می کنیم.
-
- خراب بودن کارت گرافیک یا گرم شدن بیش از حد آن
- گرم شدن بیش از حد داخل کیس
- خراب شدن RAM یا کارتهای جانبی که بر روی اسلات PCI کیس قرار دارند
- خراب شدن یا ویروسی شدن سیستم عامل کامپیوتر
همانطور که در تصویر مشاهده می کنید مادربردی را که برای تعمیر آورده اند:
- پورت USB اش شکسته و اتصالی دارد
- و Power اش هم دچار مشکل شده
- ایراد دیگری که داشت این بود که زمانی که USB را وصل می کردیم سیستم Restart می شد
مادربرد مارک MSI هستش یک خوبی که دارند اینکه اگر این مشکل برای سایر مادربردها پیش بیاد احتمالا چیپش می سوزد
ولی توی مادربردهای MSI یک IC هشت پایه هستش که آن آسیب می بیند و آن را باید تعویض بکنیم تا مشکل حل بشود
همانطور که در تصویر مشاهده می کنید:
این IC در اثر اتصالی سوخته و این سوختگی به صورت فیزیکی قابل مشاهده هستش
اگر زمانی که این IC را نداشتید، برای اینکه بتوانید از مادربردتون استفاده کنید
اولین کاری که باید انجام بدهیم ورودی این IC را پیدا کنیم (برق ۵ ولت)
همچنین برق خروجی USB را پیدا می کنیم
پایه های منفی و مثبت را مشخص می کنیم.
برای اتصال این دو پایه می توانیم از یک مقاومت کم اهم استفاده کنیم که کار فیوز رو هم برای ما انجام می دهد.
برای تعویض IC IO در مادربرد باید دقیقا شبیه همان چیزی که داریم باشد
در صورت عدم رعایت ممکن است که مادربرد تصویر ندهد یا اینکه در هارد را نخواند و…
زمانی که اسلات RAM ماژول های RAM را تشخیص ندهد اقدام به ولتاژ گیری اسلات ها می کنیم
برای اینکار باید پین شماره ۳ و پین ۹۵، دو و نیم تا ۳ ولت باید ولتاژ داشته باشند،
هر پین که ولتاژ نداشت مسیرش را بررسی می کنیم و ایراد رو پیدا می کنیم
همانطور که در این تصویر مشاهده می کنید:
ما یک مادربردی داریم که زمانی که روشن می کنیم با اینکه کارت دیباگر روش گذاشتیم،کارت دیباگر کد نمی دهد
این خازنها بادکردن و این IC هم امکان دارد که سوخته باشد
بعد از اینکه خازن ها را از محل شون تعویض کردیم و جابجا کردیم و خازن نو را جایگزین کردیم از این IC می آیم ولتاژ گیری می کنیم
اگر در این پایه ولتاژ ۱.۸ هم بود و پایه دیگر 0 بود باید بدونیم که آن IC مون سوخته
باید در پایه اول 1.8 ولت و در پایه انتهایی 3 ولت ولتاژ داشته باشیم که نداریم.
IC ما سوخته و آن را تعویض می کنیم
نکته: قبل از ولتاژ گیری باید خازن ها را جا بیندازیم و بعد آنها را ولتاژگیری کنیم.
کار نکردن پورت USB مادربرد
برای تست پراب مشکی اهم متر را به بدنه USB و پراب قرمز را به آن مقاومت فیوزی که پشت کانکتور USB وجود دارد، قرار می دهیم و چک می کنیم
معمولا وقتی ولتاژ زیادی از ماردبرد در این پورت کشیده بشود یا فلش و دستگاه متصل شده اتصالی داشته باشد، این مقاومت ها می سوزند
تا مانع از سوخت IC و دیگر قطعات شوند با تعویض آن مشکل شما حل می شود
در این مادربرد زمانی که مادربرد را روشن می کنیم. یک لحظه جریانی داخلش میاد و بعد خاموش می شود
در این مادربردها ابتدا برق چهار پین را خارج می کنیم و مادربرد را روشن می کنیم
اگر روشن شد نشان می دهد که این قسمت از مادربرد دچار مشکل شده و ایراد را در این ناحیه باید جستجو کنیم
همانطور که مشاهده می کنیم ۳ تا از خازن ها باد کرده و آنها را تعویض می کنیم
بعد از اینکه خازن ها را خارج کردیم ماسفت ها رو تست می کنیم امکان دارد اتصالی داشته باشند
بعداز برداشتن قطعات معیوب یک بار آن را تست می کنیم مادربرد ما روشن شد و شروع به کد دادن کرد کار تموم شده.
مادربردی داریم زمانی که روشن می کنیم CPU آن شروع می کند به داغ کردن می خواهیم بفهمیم ایراد درچی هستش؟
CPU را تعویض می کنیم و اگر مشکل رفع نشد می رویم سراغ BIOS آن را مجدداً پروگرم می کنیم و CPU را جایگذاری می کنیم
با این کار سیستم درست می شود
مادربردی برای ما آورده اند وقتی کارت دیباگر را روی برد می گذاریم چراغ ریست دیباگر برای مدت طولانی روشن می ماند.
این ایراد ممکن است یک اتصالی قطعات برد باشد
اگر قسمت PWM مشکلی نداشت و چیپ ها داغ نکردن احتمال زیاد IC IO شما مشکل دارد
زمانی که مادربرد در تست دیباگر کد D4 میدهد، حتما قسمتی که مدارها دچار قطعی شده است.
اگر سطحی باشد قابل رفع ولی اگر خراش عمقی باشد مادربرد غیر قابل تعمیر می گردد
در اینجا یک مادربرد داریم بعد از یک زمان ۵ دقیقه یا ۱۰ دقیقه خود به خود کامپیوتر خاموش می شود
اولین چیزی که باید چک کنیم فن CPU، پاور و یا فن کارت گرافیک خراب شده باشد که باعث داغ شدن و خاموش شدن می شود
مادربردهای که روشن نمی شود و بوق نمی زند و تصویر هم نمی دهد ایراد می تواند تو چه قسمتهای باشد؟
در گام اول مادربرد را تمیز می کنیم و تست می کنیم. CPU داغ می کند یا خیر؟
اگر کارت دیباگر هیچ کدی را نداد CPU را تعویض می کنیم
اگر CPU در اینجا داغ می کند باید BIOS را آپدیت کنیم
احتمال داره که اطلاعاتش پریده باشد یا BIOS خراب شده باشد.
IC را پروگرام می کنیم و مجددا نصب میکنیم. سیستم را روشن کردیم.
کد داد و بوق RAM زد ماژول RAM را هم قرار میدهیم و CPU را جای گذاری می کنیم، مادربرد تصویر داد مشکل رفع شده
زمانی که مادربرد را روشن می کنیم بوق می زند و وقتی که RAM بر روی آن قرار می دهیم باز همان بوق را می زند؟
- اولین دلیل می تواند IO خراب شده باشد
- و همچنین می تواند تو قسمت ولتاژ RAM مشکل داشته باشد
- می تواند همچنین تو مادربردهایی که دو تا چیپ دارند چیپ شمالی آسیب دیده شده باشه
- و همچنین ممکن یکسری مقاومت های کوچک در این قسمت وجود دارد که آسیب دیده شده باشد
- و در بعضی شرایط به دلیل برعکس انداختن RAM که ممکن است ولتاژ ورودی ما به مشکل خورده باشد
- و یا سوکت RAM آسیب دیده باشد.
پایه های RAM را چک می کنیم و مشکل را بررسی می کنیم.
پایه ها به خاطر بر عکس جا زدن RAM آسیب دیده و مشکل دوم اینکه قسمت تغذیه RAM ممکن است به مشکل خورده باشد.
میایم در واقع آنها را در آن قسمت هایی که آسیب دیده ولتاژ گیری می کنیم ببینیم آیا ولتاژ بهشون میرسد یا خیر؟
سوکت RAM را از داخل مادربرد خارج میکنیم و سوکت جدید را جایگذاری میکنیم
مجدداً تست می کنیم ببینیم مشکل مون برطرف شده یا خیر؟
زمانی که ما برق پاور را متصل می کنیم و آن کلید پاور را on می کنیم کامپیوتر اتومات شروع به روشن شدن می کند
۷۰% تا ۷۵% از کامپیوترهایی که خودش اتومات روشن می شود یا از IO یا از چیپ جنوبی است،
با تست همه آنها را بررسی میکنیم
زمانی که مادربرد ما به صورت اتومات روشن شد و چیپ جنوبی داغ کرد در این صورت چیپ ما سوخته.
روش های تعمیرات مادربرد کامپیوتر
برای اینکه بتوانیم اشکالات یک مادربرد را رفع کنیم نیاز به دانش فنی خوبی درباره هر یک از قطعات کامپیوتر داشته باشیم.
یک تعمیر کار مادربرد باید بداند که قطعاتی که مرتبط به این برد است با چه ظرفیتی می تواند روی مادربرد مونتاژ شود.
خیلی از اشکالاتی که برای مادربردهای کامپیوتر بوجود می آید در اثر مونتاژ نادرست کامپیوتر است.
قطعاتی مانند RAM ،CPU ،Power، هارد دیسک و کارت گرافیک اگر همگون با مادربرد نباشد می تواند اشکالاتی را برای آن بوجود بیاورد.
با توجه به اینکه این موارد را در آموزش تعمیرات مادربرد بدانیم بهتر می توانیم عیب یابی کنیم
و مادربرد را تعمیر کنیم و اجازه ندهیم که این اشکال دوباره تکرار شود.
بررسی درگاههای ورودی مادربرد
درگاههای ورودی هر مادربرد مانند درگاه RAM و VGA و سوکت پردازنده CPU دارای ظرفیت مشخص می باشد.
ناهمگونی این ظرفیت ها باعث کارایی ظریف سیستم می شود.
خیلی از دوستانی که سیستم اسمبل می کنند باید به این نکته توجه کنند:
که مثلا اگر از دو رم استفاده می کنند هر دو دارای مشخصه باس یکسان باشند و این با CPU باشد.
توانایی سیستم اگر یکی از این موارد پایین تر و دیگری بالاتر باشد روی عملکرد دستگاه تاثیر گذار است و کارایی سیستم را کند و مختل می کند.
نکته مهمتر:
خنک نگه داشتن مادربرد و درون کیس است که مورد توجه کمتری قرار می گیرد.
خیلی از مادربردها دارای هیت سینکهای خنک کننده است و برخی دارای فن هستند.
روی پردازنده هم فن بزرگی نصب می شود که درون همه کامپیوترها و حتی لپ تاپ ها مشاهده می شود.
اگر این فن ها بدرستی کار نکنند و سیستم خنک نشود اشکالاتی را برای آن بوجود می آورند.
گاهی فن در اثر گرد و غبار فراوان کند می چرخد و گاهی فاصله بین هیت سینگ فن و پردازنده ها باعث عملکرد ناصحیح آن می شود.
در آموزش تعمیر مادربرد برای اینکه پی به عیب ببریم ابتدا اشکالات ظاهری را بررسی می کنیم.
این اشکالات در اثر عملکرد ناصحیح حافظه رم و پاور نیز بوجود می آید. پاور یا منبع تغذیه دائم به برق وصل می باشد که نوسانات ولتاژ تاثیر روی آن می گذارد.
این نوسانات اگر توسط پاور کامپیوتر گرفته نشود به مادربرد آسیب می رساند.
بخش تغذیه مادربرد بیشترین آسیب را در این مرحله می بیند که بیشتر به آن می پردازیم.
نیاز است قبل از اینکه بررسی کنیم که مادربرد آسیب دیده است قطعاتی که مرتبط به آن هست را چک کنیم تا بتوانیم سریع تر عیب یابی کنیم.
کارت گرافیک نیز در این مسئله دخالت دارد. مادربرد کامپیوتر، مادربرد سرور و مادربرد لب تاب تقریبا از لحاظ ساختار شبیه به هم می باشد.
بعد از اینکه رم، سی پی یو، پاور و کارت گرافیک را چک کردیم و متوجه شدیم که اشکال از مین برد است میتوانیم به عیب یابی و تعمیرات مادربرد آن بپردازیم.
توجه داشته باشید که این قطعات را می توان یکی یکی تست و تایید کرد.
از برخی از بوق هایی که مادربرد هنگام تصویر ندادن می زند می توانیم نتایجی را در مورد اینکه کدام قطعه متصل به آن خراب است پی ببریم.
بوق ممتد کشیده، بوق کوتاه و یکسره، بوق مقطع بلند نیز می تواند اخطار برای خرابی کارت گرافیک، پردازنده و حافظه باشد.
در آموزش تعمیرات مین برد باید به نکات اصولی برای عیب یابی توجه کنیم؛
چراکه خیلی از نکات اصلی راه کار تعمیر آن می شود.
تست رم با رم سالم دیگر و تست پردازنده با پردازنده سالم دیگر که از قبل داشتیم و روی سیستم دیگر کار می کرده از مواردی است
که اگر توجه نشود ممکن است تعمیر مادربرد را خسته کننده کند.
روی مادربرد قطعات الکترونیکی زیادی وجود دارد که این المانها معمولا روی مادربردهای سرور و نوت بوک یکی هستند.
بنابراین شناخت قطعات الکترونیکی روی مادربرد و نحوه تست آنها از اصول اولیه در تعمیر مادربرد کامپیوتر است.
آموزش اینکه این قطعات را چگونه بشناسیم؟
چگونه از روی مین برد جدا کنیم؟ و تست کنیم؟ جزء موارد اولیه در عیب یابی است.
ابزارها نیز در تعمیر یک مین برد با تعمیرات لپ تاپ یکی است.
هویه، هوای گرم، اشتاینر، دستگاه آی آر، لوپ، قلع کش، پنس، مولتی متر و غیره برای برداشتن، تست و اندازه گیری در تعمیر مادربرد بکار می روند.
در آموزش تعمیرات مادربرد بررسی تفاوت های ظاهری المانهای الکترونیکی ما بین PC (کامپیوتر) و لپ تاپ از جمله مواردی است
که وقتی شما بتوانید مادربرد کامپیوتر را عیب یابی و تعمیر کنید، می توانید مادربرد لپ تاپ را براحتی مسیریابی و تعمیر کنید.
البته نکاتی در تعمیر هر یک از برندها و مارک های مختلف دستگاهها نیز وجود دارد.
بعد از شناخت، تست و تعویض قطعات الکترونیکی مادربرد بلوک دیاگرام آن برای ارتباط این قطعات روی مدار مهم است.
بلوک دیاگرام می تواند اطلاعات خوبی درباره اینکه این قطعات به چه صورت مرتبط هستند کمک کند.
مادربرد دارای IC های متنوع، چیپ شمالی، چیپ جنوبی، بایوس و قطعات SMD است.
چیپست:
چیپست ها وظیفه کنترل کلی مادربرد را دارند.
پیچیدگی این قطعه روی برد و عملکرد آن باعث کارایی دستگاه می شود.
مدار تغذیه در کنار ورودی سوکت پاور روی مین برد می باشد.
هر مادربرد بنا بر اینکه چه اشکالی دارد روش تعمیر متفاوتی را داراست.
بطور مثال:
مین بردی که روشن می شود ولی تصویر ندارد روش تعمیرش با مین بردی که اصلا فن دستگاه نمی چرخد و تصویر نمی دهد فرق دارد.
این مسئله بر می گردد به مرحله ای که بدانیم چرا این اتفاق برای مادربرد افتاده است.
اگر مادربرد داغ کند و تصویر ندهد با اینکه برق پاور نوسان ایجاد کند نیز برای تعمیرات مورد اهمیت است.
همیشه اطلاعات اولیه برای تعمیر را از کاربری که با سیستم کار می کرده داشته باشیم تا بهترین نتیجه را در عیب یابی و تعمیر مادربرد داشته باشیم.
عیوب چیپ جنوبی:
برای اینکه به عیوب چیپ جنوبی برسیم باید بدانیم که این بخش چطور با بقیه قطعات الکترونیکی در ارتباط است.
کنترل کننده های ورودی و خروجی را تست کنیم.
پورت های ورودی و خروجی را بررسی کنیم که در این قسمت پورت USB اهمیت بیشتری دارد
و در آخر بتوانیم فرکانس سازها و مدار ارتباطی سوئیچینگ که به چیپ مرتبط است را با مولتی متر مسیریابی کنیم.
نقشه خوانی مادربرد:
مهمترین قسمت در آموزش تعمیر مادربرد بعد از شناخت قطعات و کار با ابزارهای تعمیرات مادربرد، نقشه خوانی مادربرد و نحوه مسیریابی برد است.
خیلی از مادربردها دارای نقشه نیستند و باید بتوانیم از تجربه خود در مسیریابی کمک بگیریم.
ما باید بتوانیم ارتباط این قطعات را روی برد سالم کامپیوتر بدست آورده و تست کنیم
تا روی برد خراب اگر جایی از مدار جریانی نداشت و یا قطع بود براحتی به آن برسیم.
بیشترین خرابی روی مادربرد شامل بخش تغذیه، IC های اطراف رم، IC IO، چیپ شمالی، چیپ جنوبی و بایوس دستگاه است.
بایوس:
بایوس مادربرد برای راه اندازی سیستم می باشد که با قدیمی شدن نرم افزار آن و آپدیت اشتباه به اشکال بر می خورد.
اشکالات بایوس بسیار زیاد است. خیلی از مین بردهای حرفه ای دارای دو بایوس برای برنامه ریزی روشن شدن و عملکرد سیستم دارند.
همانطور که گفته شد بایوس IC است که اطلاعاتی برای روشن شدن سیستم دارد و می توان آن را بصورت دستی با روشن شدن سیستم تنظیم کرد.
بایوس مادربرد ارتباط مستقیم با پردازنده ها و چیپ ها روی برد دارد
که وقتی سیستم روشن می شود توسط برنامه ریزی بایوس قطعات روی مین برد را بطور کامل چک می کند.
با توجه به اینکه این قطعات سالم باشد مادربرد روشن می شود و تصویر می دهد.
اشکالات بایوس با برنامه ریزی مجدد آن رفع می شود.
دقت داشته باشید که برنامه بایوس باید عینا مانند خود IC با شماره ای که روی آن درج شده باشد کپی شود.
پروگرامر:
کپی بایوس با دستگاهی بنام پروگرامر انجام پذیر است.
مدلهای TNM 2000 و TNM 5000 بهترین پروگرامرهای بازار ایران هستند که اکثر تعمیرکاران کامپیوتر و لپ تاپ از آن استفاده می کنند.
برای برداشتن بایوس از روی برد از دستگاه هیتر استفاده کنید.
حرارت زیاد به این IC ندهید تا آسیب بیشتری وارد نشود. از دستگاه هیتر خوب و با فشار باد مناسب استفاده کنید.
همچنین دقت در جا زدن این قطعه روی مادربرد داشته باشید.
مواردی مانند برعکس جا زدن و حرارت دادن مستقیم به این قطعه اجتناب ناپذیر است.
با دریافت فایل اصلی بایوس از سایت اصلی و یا شرکت اصلی مادربرد و کپی مجدد روی آن اشکالات بایوس را می توانید حل کنید.
اگر بایوس پسورد دارد با رایت مجدد پسورد حذف می شود.
مادربرد بعد از تست CPU و RAM شروع به تولید اطلاعات تصویر می کند
وقتی که تمامی تست های بالا انجام شد، بایوس یک بوق سلامت می زند بوق سلامت یک تک بوق می باشد
نکته: تمامی تست ها و مراحل بالا را POST انجام می دهد.
POST اطلاعات مربوط به بایوس را می خواند سپس با توجه به اطلاعات مربوط به بایوس قطعات مربوطه را تست میکند.
اگر اشکالی در مراحل پست به وجود آید، پست ایراد مربوط به ناحیه مورد نظر را بر روی دیباگر نشان می دهد.
و یا با استفاده از بوق هایی معین، تعمیرکار را از ایراد مورد نظر مطلع می کند.
مادربردها با توجه به تکنولوژی ساخت آنها تقسیم بندی می شوند.
هر مادربردی فقط می توانید سری های خاصی از CPU ها و RAM و کارت گرافیک ها را ساپورت کند.
یعنی مادربردی که سوکت CPU آن 1155 می باشد حتما باید از CPU سری های 1155 استفاده کنید
و یا در مورد CPU های AMD نمی توان سری های AM2 و AM3 را به جای یکدیگر استفاده کرد
و تکنولوژی ساخت هرکدام از آنها با یکدیگر متفاوت است.
فرایند تست POST
- تست سی پی یو و مدارات مربوط به آن
- تست رم و مدارات مربوط به آن
- تولید اطلاعات تصویر و ارسال آن به سمت اسلت PCI Express
- پردازش اطلاعات تصویر توسط کارت گرافیک و نمایش بر روی نمایشگر
جهت مشاهده فیلم های آموزشی و ثبتنام دوره های آنلاین تعمیرات کامپیوتر و شبکه، بر روی این لینک کلیک نمایید.
جدیدترین اخبار ثبتنام کلاس های انلاین مجموعه فراز نتورک را در صفحات اجتماعی دنبال کنید
نویسنده: مهندس عیسی رشوند
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.