پک آموزشی آشنایی با الکترونیک و تعمیرات حرفه ای انواع پاور جلد اول

در دوره آموزشی پیشرفته تعمیرات منبع تغذیه کامپیوتر، سرفصل‌های زیر به‌طور کامل و جامع پوشش داده خواهند شد:

بخش 1. مفاهیم پایه الکترونیک

فصل 1. آشنایی با مفاهیم اولیه الکترونیک

• تعریف الکترونیک و نقش آن در تعمیرات منابع تغذیه
• کاربردهای اصلی الکترونیک در سیستم‌های قدرت و مصرف انرژی
• مفاهیم پایه مانند جریان، ولتاژ، توان و مقاومت
• روابط بین ولتاژ، جریان و مقاومت (قانون اهم)
• واحدهای اندازه‌گیری ولتاژ (ولت)، جریان (آمپر)، مقاومت (اهم) و توان (وات)

فصل 2. آشنایی با قطعات الکترونیکی پایه

• مقاومت‌ها (Resistors)
  • وظیفه و نحوه عملکرد
  • انواع مختلف مقاومتها (فشرده، سیمی، کربنی)
  • نحوه اندازه‌گیری مقاومت با مولتی‌متر
• خازن‌ها (Capacitors)
  • عملکرد و کاربرد در مدارهای الکترونیکی
  • انواع مختلف خازن‌ها (الکترولیتی، سرامیکی، تانتالیوم)
  • نحوه اندازه‌گیری ظرفیت خازن
• دیودها (Diodes)
  • عملکرد و انواع دیودها (دیود استاندارد، دیود زنر، دیود شاتکی)
  • نحوه اندازه‌گیری دیودها با مولتی‌متر
• ترانزیستورها (Transistors)
  • اصول کارکرد ترانزیستورها در مدارهای تقویت و سویچینگ
  • انواع ترانزیستورها (BJT، FET)
  • نحوه اندازه‌گیری ترانزیستورها

فصل 3. نحوه تست قطعات با مولتی‌متر و اسیلوسکوپ

• آشنایی با مولتی‌متر
  • نحوه استفاده از مولتی‌متر برای اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و مقاومت
  • تست دیودها و خازن‌ها با مولتی‌متر
  • نحوه تست اتصالات و عیب‌یابی قطعات
• آشنایی با اسیلوسکوپ
  • کاربرد اسیلوسکوپ در تعمیرات منابع تغذیه
  • مشاهده و تحلیل سیگنال‌های الکترونیکی و ولتاژهای نوسانی
  • نحوه استفاده از اسیلوسکوپ برای شبیه‌سازی ولتاژهای خروجی منبع تغذیه

فصل 4. مدارهای پایه الکترونیکی

• مدارهای سری و موازی
  • تفاوت‌ها و کاربردهای مدارهای سری و موازی
  • تحلیل ولتاژ و جریان در مدارهای سری و موازی
• مدارهای مقاومت-خازن (RC) و مقاومت-خازن-اندوکتانس (RLC)
  • اصول عملکرد مدارهای RC و RLC
  • کاربرد این مدارها در فیلترها و مدارهای تغذیه
• مدارهای تقویت‌کننده (Amplifier Circuits)
  • مفهوم تقویت در الکترونیک
  • استفاده از ترانزیستورها در مدارهای تقویت‌کننده

فصل 5. تحلیل سیگنال‌های DC و AC

• سیگنال DC
  • تعریف و کاربرد سیگنال‌های DC در منابع تغذیه
  • نحوه تحلیل و شبیه‌سازی سیگنال DC
• سیگنال AC
  • تحلیل سیگنال‌های AC و فرکانس‌های آن‌ها
  • کاربردهای سیگنال AC در مدارهای تغذیه و سوئیچینگ

فصل 6. مفهوم منابع تغذیه و تبدیل ولتاژ

• منابع تغذیه خطی و سوئیچینگ
  • مقایسه منابع تغذیه خطی و سوئیچینگ
  • مزایا و معایب هر نوع منبع تغذیه
  • کاربردهای منابع تغذیه در سیستم‌های مختلف
• مدارهای تبدیل ولتاژ
  • تحلیل مدارهای DC-DC و AC-DC
  • آشنایی با مدارهای مبدل ولتاژ (Buck, Boost, Buck-Boost)

بخش 2. مبانی و آشنایی با منبع تغذیه کامپیوتر

فصل 1. تعریف و اهمیت منبع تغذیه کامپیوتر

• نقش منبع تغذیه در سیستم کامپیوتر
• تأثیر کیفیت منبع تغذیه بر عملکرد کلی سیستم
• استانداردهای جهانی مرتبط با منابع تغذیه (مانند 80 Plus)

فصل 2. انواع منابع تغذیه کامپیوتر

• منبع تغذیه ATX و ساختار آن
• منبع تغذیه SFX و موارد استفاده آن
• منابع تغذیه صنعتی و حرفه‌ای (برای سرورها و ایستگاه‌های کاری)
• منابع تغذیه مدولار و نیمه‌مدولار
• تفاوت منابع تغذیه AC-DC و DC-DC

فصل 3. اجزای اصلی منبع تغذیه

• بخش ورودی:
  • پل دیود (Rectifier Bridge)
  • فیلترهای اولیه
  • خازن‌های ولتاژ بالا
• بخش مدار کنترل و سویچینگ:
  • ترانزیستورهای MOSFET
  • آی‌سی‌های کنترل PWM
• بخش خروجی:
  • مدارهای تبدیل DC-DC
  • خازن‌های خروجی و فیلترهای نویز
  • کانکتورهای برق خروجی

فصل 4. ولتاژها و توان خروجی استاندارد

• آشنایی با ولتاژهای رایج خروجی (+12V، +5V، +3.3V، -12V)
• بررسی توان اسمی (Rated Power) و توان واقعی (Peak Power)
• تحلیل ریل‌های برق در منابع تغذیه (Single Rail و Multi-Rail)
• نحوه خواندن و تفسیر برچسب مشخصات فنی (Power Label)

فصل 5. نحوه کار منبع تغذیه کامپیوتر

• تبدیل ولتاژ AC به DC
• نقش پل دیود و خازن‌ها در تثبیت ولتاژ
• نحوه عملکرد مدارهای سوئیچینگ (Switching Regulators)
• توضیح فرآیند اصلاح ضریب توان (PFC – Power Factor Correction)
• مدیریت بار در خروجی و محافظت از مدارهای سیستم

فصل 6. حفاظت‌های داخلی منابع تغذیه

• حفاظت در برابر ولتاژ بالا (OVP)
• حفاظت در برابر جریان بالا (OCP)
• حفاظت در برابر اتصال کوتاه (SCP)
• حفاظت در برابر حرارت بیش از حد (OTP)
• مکانیزم‌های فعال‌سازی و بازیابی این محافظت‌ها

فصل 7. تفاوت طراحی منابع تغذیه برندهای مختلف

• بررسی مشخصات منابع تغذیه برندهای مطرح (Corsair، EVGA، Cooler Master و …)
• تفاوت در کیفیت قطعات و مدارهای استفاده‌شده
• مقایسه کارایی و راندمان (Efficiency) در برندهای مختلف

فصل 8. انتخاب منبع تغذیه مناسب برای سیستم‌های مختلف

• محاسبه توان موردنیاز برای سیستم‌های گیمینگ، سرور و کامپیوترهای رومیزی
• اهمیت تعداد و نوع کانکتورها (مانند کانکتورهای CPU، PCIe و SATA)
• راهنمای انتخاب پاور با توجه به کاربرد (بازی، رندرینگ، دیتاسنتر)

بخش 3. تشخیص خرابی‌های رایج در منابع تغذیه

فصل 1. مشکلات مربوط به روشن نشدن پاور (No Power Output)

• بررسی اولیه ورودی برق (کابل و پریز)
• تست فیوز داخلی و مدار حفاظت در ورودی
• شناسایی خرابی در مدار استارت (Start-Up Circuit)
• تشخیص نقص در ترانسفورماتور اصلی

فصل 2. مشکلات ولتاژهای نادرست در خروجی

• بررسی ولتاژهای خروجی استاندارد (+3.3V, +5V, +12V, -12V)
• شناسایی خرابی دیودهای خروجی و تأثیر آن بر ولتاژها
• تشخیص خازن‌های معیوب و علائم نشت یا تورم آن‌ها
• تحلیل نوسانات ولتاژ و یافتن مدارهای ناقص

فصل 3. مشکلات مدارهای حفاظتی (Protection Circuits)

• خرابی مدارهای OVP (Over Voltage Protection)
• نقص در مدار SCP (Short Circuit Protection)
• مشکلات مدارهای OCP (Over Current Protection)
• چگونگی تست عملکرد این مدارها با ابزارهای مناسب

فصل 4. علائم خرابی مربوط به فن و خنک‌کننده‌ها

• بررسی کارکرد صحیح فن خنک‌کننده پاور
• مشکلات ناشی از گرد و غبار و انسداد فن
• اثر گرمای بیش از حد بر عملکرد پاور
• نحوه تشخیص مشکلات سنسورهای حرارتی داخلی

فصل 5. مشکلات رایج در مدارهای PWM و سوئیچینگ

• خرابی ماسفت‌ها (MOSFETs) و تریستورها
• عیب‌یابی مدارهای سوئیچینگ و فرکانس بالا
• تشخیص مشکلات آی‌سی‌های PWM و نحوه جایگزینی آن‌ها
• تحلیل سیگنال‌های سوئیچینگ با استفاده از اسیلوسکوپ

فصل 6. مشکلات اتصال کوتاه (Short Circuit Issues)

• علائم اولیه اتصال کوتاه در مدارهای داخلی
• روش تست و تشخیص محل دقیق اتصال کوتاه
• بررسی مشکلات مربوط به مدارهای ورودی و خروجی
• نحوه رفع اتصال کوتاه بدون آسیب رساندن به سایر اجزا

فصل 7. نویز و ناپایداری در عملکرد پاور

• بررسی علل ایجاد نویز در ولتاژ خروجی
• شناسایی خازن‌های فرسوده و تأثیر آن بر پایداری پاور
• تست و بررسی مدارهای فیلترینگ برای کاهش نویز
• تأثیر مشکلات EMI (تداخل الکترومغناطیسی) بر عملکرد پاور

فصل 8. مشکلات ناشی از قطعات مکانیکی و فیزیکی

• تحلیل مشکلات پایه‌های لحیم‌کاری‌شده و شکستگی‌های آن‌ها
• علائم خرابی در بردهای چاپی (PCB) و ترک‌های ریز
• بررسی اتصالات و سوکت‌های داخلی پاور

فصل 9. خطاهای مرتبط با سنسورها و مدارهای کنترلی

• شناسایی خطا در سنسورهای حرارتی و جریان
• تشخیص خرابی در آی‌سی‌های کنترل ولتاژ
• نحوه بررسی داده‌های سنسورها با دستگاه‌های تست

فصل 10. مشکلات مربوط به مدارهای استندبای (Standby Circuit)

• بررسی مدار +5VSB (5 ولت استندبای)
• تشخیص مشکلات خاموش شدن ناگهانی سیستم
• تأثیر خرابی در حالت استندبای بر کل پاور

بخش 4. تعمیرات و تعویض قطعات داخلی

فصل 1. آماده‌سازی برای تعمیرات داخلی منبع تغذیه

• بررسی ظاهری و تشخیص مشکلات بصری (مانند ترک‌خوردگی قطعات یا آسیب‌های فیزیکی)
• تهیه ابزارهای مناسب: پیچ‌گوشتی، هویه، مولتی‌متر، اسیلوسکوپ و ابزارهای ضد الکتریسیته ساکن
• باز کردن ایمن قاب منبع تغذیه و پیشگیری از آسیب به اجزای داخلی

فصل 2. تعمیر و تعویض دیودها (Rectifier Diodes)

• نحوه شناسایی دیودهای خراب با مولتی‌متر
• تعویض دیودهای بریج (Bridge Rectifiers) و نحوه لحیم‌کاری صحیح
• نکات ایمنی در هنگام کار با دیودهای ولتاژ بالا

فصل 3. تعویض خازن‌ها (Capacitors)

• تشخیص خازن‌های باد کرده، نشتی یا سوخته
• نحوه انتخاب خازن جایگزین با ظرفیت و ولتاژ مناسب
• تکنیک‌های لحیم‌کاری برای جایگزینی خازن‌های حساس

فصل 4. تعمیر و تعویض ترانزیستورها و ماسفت‌ها (Transistors and MOSFETs)

• شناسایی ترانزیستورها و ماسفت‌های معیوب با تستر ترانزیستور
• نحوه جدا کردن ماسفت‌ها از هیت‌سینک بدون آسیب‌رساندن
• نکات انتخاب قطعات جایگزین و نصب مجدد با استفاده از خمیر حرارتی

فصل 5. بازسازی و تعویض مدارهای کنترلی (Control Circuits)

• بررسی عملکرد آی‌سی‌های PWM (Pulse Width Modulation)
• نحوه شناسایی و تعویض آی‌سی‌های خراب
• تنظیم مدارهای کنترلی برای عملکرد صحیح منبع تغذیه

فصل 6. تعمیر و تعویض مقاومت‌ها (Resistors)

• بررسی مقاومت‌های معیوب با مولتی‌متر
• نحوه تعویض مقاومت‌های داغ‌شده یا سوخته
• انتخاب مقاومت جایگزین با توان و مقدار مناسب

فصل 7. تعمیر ترانسفورماتورها (Transformers)

• نحوه بررسی اتصالات سیم‌پیچ‌های اولیه و ثانویه
• تست عملکرد ترانسفورماتور با دستگاه LCR متر
• باز پیچی سیم‌پیچ‌های ترانسفورماتور (در صورت نیاز)

فصل 8. تعویض فیوزها و محافظ‌های الکتریکی (Fuses and Surge Protectors)

• شناسایی فیوزهای سوخته یا قطع‌شده
• نحوه جایگزینی فیوزها با انواع مناسب
• بازسازی مدارهای حفاظتی برای افزایش امنیت پاور

فصل 9. بررسی و تعویض مدارهای خروجی (Output Circuits)

• تست دیودهای خروجی و خازن‌های صافی (Filter Capacitors)
• تعمیر یا تعویض سیم‌های خروجی و کانکتورهای معیوب
• بررسی مدارهای خروجی DC-DC و جایگزینی قطعات آسیب‌دیده

فصل 10. استفاده از ابزارهای پیشرفته تعمیرات

• معرفی ابزارهای تخصصی مانند ایستگاه لحیم‌کاری هوای گرم (Hot Air Station)
• روش‌های حذف قطعات از بردهای چندلایه (Multi-Layer PCBs)
• نحوه تست مدارهای تعمیری با استفاده از ابزارهای شبیه‌سازی بار (Load Simulator)

فصل 11. نکات عملی و ایمنی در حین تعمیرات

• جلوگیری از ایجاد اتصال کوتاه هنگام لحیم‌کاری
• رعایت اصول تخلیه الکتریسیته ساکن (ESD)
• استفاده از تجهیزات ایمنی مانند دستکش و عینک محافظ

بخش 5. تست عملکرد پس از تعمیر

فصل 1. آماده‌سازی منبع تغذیه برای تست

• بررسی ظاهری منبع تغذیه پس از تعمیر (اتصالات، قطعات تعویض‌شده، و لحیم‌کاری‌ها)
• پاک‌سازی برد و اطمینان از عدم وجود اجسام خارجی یا اتصال کوتاه
• اطمینان از نصب صحیح خازن‌ها و سایر قطعات حساس

فصل 2. تست ولتاژ خروجی در حالت بدون بار

• اندازه‌گیری ولتاژ خروجی کانکتورها با مولتی‌متر
• مقایسه ولتاژهای اندازه‌گیری‌شده با استانداردهای ATX (مثلاً 3.3V، 5V، 12V و غیره)
• اطمینان از عدم وجود نوسان در ولتاژهای خروجی

فصل 3. تست عملکرد در حالت بارگذاری سبک

• اتصال بار سبک (Light Load) به منبع تغذیه برای تست پایداری اولیه
• بررسی رفتار مدارهای محافظ در ولتاژهای پایین
• تحلیل ولتاژ خروجی با ابزارهایی مثل اسیلوسکوپ برای بررسی ریپل ولتاژ

فصل 4. تست عملکرد در حالت بارگذاری کامل

• اتصال بار استاندارد (Load Tester یا مقاومت‌های توان بالا) برای شبیه‌سازی مصرف واقعی
• اندازه‌گیری ولتاژها تحت بار کامل و بررسی افت ولتاژ
• بررسی عملکرد خنک‌کننده‌ها (فن‌ها) در هنگام بارگذاری سنگین

فصل 5. بررسی مدارهای محافظتی

• شبیه‌سازی خطاهای احتمالی برای تست مدارهای حفاظتی:
  • Over Voltage Protection (OVP)
  • Over Current Protection (OCP)
  • Short Circuit Protection (SCP)
• اطمینان از عملکرد صحیح مدارهای حفاظتی و خاموش شدن منبع تغذیه در صورت بروز خطا

فصل 6. تست Ripple و Noise خروجی

• استفاده از اسیلوسکوپ برای بررسی ریپل و نویز خروجی در ولتاژهای مختلف
• مقایسه مقادیر اندازه‌گیری‌شده با استانداردهای ایمنی (مثلاً 50mV برای 3.3V و 5V، 120mV برای 12V)
• تشخیص مشکلاتی نظیر نویزهای بالا که ممکن است به خرابی دیگر اجزای سیستم منجر شود

فصل 7. تست زمان پاسخگویی (Transient Response)

• بررسی رفتار منبع تغذیه هنگام تغییرات سریع در بار مصرفی
• اندازه‌گیری زمان بازگشت به ولتاژ پایدار پس از تغییر بار

فصل 8. تست کارکرد بلندمدت (Burn-In Test)

• اجرای تست‌های طولانی‌مدت برای اطمینان از پایداری منبع تغذیه در شرایط واقعی
• شبیه‌سازی مصرف مداوم در توان‌های مختلف (مانند 50%، 75% و 100% توان خروجی)
• ثبت عملکرد و تحلیل داده‌ها برای تشخیص مشکلات احتمالی

فصل 9. تست دمای کاری و خنک‌سازی

• بررسی دمای قطعات کلیدی با استفاده از دماسنج یا دوربین حرارتی
• اطمینان از عملکرد صحیح سیستم‌های خنک‌کننده و تعویض قطعات داغ در صورت لزوم

فصل 10. بررسی نویز صوتی و الکترومغناطیسی (EMI)

• تست نویز صوتی فن‌ها و سایر اجزای متحرک
• تست انتشار نویز الکترومغناطیسی با ابزارهای مناسب
• بررسی سازگاری با استانداردهای EMI

فصل 11. مستندسازی نتایج تست

• ثبت تمامی مقادیر اندازه‌گیری‌شده (ولتاژها، ریپل، نویز، دما و …)
• تهیه گزارش کامل از وضعیت منبع تغذیه پس از تعمیر
• ارائه مستندات به مشتری یا نگهداری آن‌ها برای مراجعات بعدی

سر فصل دوره :

1. آشنایی با لوازم و تجهیزات مورد نیاز تعمیرات قطعات کامپیوتر و تجهیزات شبکه

2. آشنایی با انواع مقاومت ها و نحوه تست آنها

3.